Neerlandia. Jaargang 34

Vlaanderen.

Vlaamsch Leven.

Wat Vlaanderen denkt en wil, hoe het zich ontwikkelt en zich vermaakt en nog veel meer, vindt gij saamgedrongen verhaald in den ‘Vlaamsche Volkskalender’, een zakboekje van 132 dicht bedrukte bladzijden, uitgegeven door de Vereeniging ‘Volksheil’ te Antwerpen en hoofdzakelijk bestemd voor Vlaamsch-nationaal voelende Vlamingen. Dit boekje draagt een strijdbaar karakter; de kalender in den gewonen vorm wordt gevolgd door jaartallenlijsten, die te zamen een honderdjarige geschiedenis vormen en verscheiden pittige hoofdstukjes. Een daarvan: ‘Hoe de Vlaming geplaagd werd en wordt’, toont, dat de Vlaming niet langer vergeet; gedichten als ‘Frontersmarsch’ door Jef Vlaminck en ‘Een opstandig lied aan Vlaanderen’ van Jan H. de Groot: dat ook berusting haar grenzen heeft. Er is een lijst van ‘Vlaamsche gedenkdagen’, over welker veelvuldigheid men verbaasd staat; het hoofdstuk ‘Wist gij’ kan u allerlei beteekenisvolle kleine feiten leeren, die met schranderen speurzin zijn bijeengebracht. Men vindt lijsten van Vlaamsch-nationale bladen en van Vlaamsche instellingen. Een ‘kalender’ in het kort, die gerust een jaarboekje mocht heeten, een werkje met klank en kleur.

Het verschijnen van ‘De Taalgrens’, orgaan van de vereeniging ‘Taalgrens, wakker’, hebben wij indertijd vermeld. In afl. 3, onlangs verschenen, wordt er nog eens op gewezen, van hoeveel beteekenis de taalgrens is, die geenszins met de bestuurlijke grenzen samenvalt, maar een natuurlijke grens is, in nog hooger mate dan de natuurloop van een rivier of bergketen. Wie nauwkeurig en met oordeel de groote kaart in ons stammuseum¹⁾ bezichtigd heeft, had de juistheid van die opmerking kunnen beseffen en zou het groote belang toegeven van de vraag, of de taalgrens in den loop der eeuwen is verschoven en zooveel andere vragen die daarmede samenhangen. Het tijdschrift ‘De Taalgrens’, dat deze vragen bespreekt met de oogen wijd open voor al, wat er zoo ter weerszijden van de taalgrens gebeurt, is een nieuw bewijs van Vlaamsche wakkerheid.

Ook ‘Ons Volk ontwaakt’, het bekende, te Brussel verschijnende, verluchte weekblad, wijdde herhaaldelijk aandacht aan dit belangrijke vraagstuk; in zijn nummer van 8 December geeft het een landkaart, waarop alle plaatsen aan de Vlaamsch-Fransche taalgrens zijn aangegeven en geeft daarbij een uittreksel van een verslag van den heer F. Grammens te Ronsse, waarin o.a. de benoeming van een commissie voor taalgrensonderzoek wordt aanbevolen.

De wetenschappelijke wereld sluit zich eveneens meer bij 't volksleven aan. Vele der prijsvragen, door de Kon. Vlaamsche Academie voor Taal en Letterkunde uitgeschreven, getuigen daarvan. Zoo de vraag naar ‘een geschiedenis van het economisch leven in België sedert 1830’; een overzicht van ‘de letterkunde in de Antwerpsche Kempen van 1830 tot 1900’. Men vraagt voorts een Fransch-Vlaamsch vakwoordenboek van de bestuurstaal in België; een lijst van de namen van stroomen, rivieren enz. voor Oost-Vlaanderen, Vlaamsch Brabant, Antwerpen of Limburg, tien vaderlandsche liederen voor het volk, e.z.m. Zoo komen de krachten in het Vlaamsche volk meer tot elkaar; bespeurt men meer samenwerking. Ook wordt meer nieuw terrein ontgonnen, bijv. door een Vlaamsch esperantistisch tijdschrift ‘Flandra Esperantisto’, waarvan reeds zes nummers verschenen zijn.

De samenwerking strekt zich veel verder dan de in België getrokken taalgrens uit. De luisterrijke herdenking van de geboorte van Guido Gezelle op 1 Mei 1830 (Brugge) zal zich niet tot Vlaamsch België bepalen: in Nederland. Zuid-Afrika en Oost-Indië zal men eveneens dezen dag vieren en ook in Fransch Vlaanderen. ‘Onze Taal’ brengt in herinnering, dat het Fransch-Vlaamsche landschap aan Gezelle menig gedicht ingaf. Prof. H. de Spicht zal zich dezen winter in zijn leergang in de Vrije universiteit te Rijsel uitsluitend met Gezelle bezighouden; het ‘Vlaamsche Verbond in Frankrijk’ wijdt zijn ‘Gouwdag’ dit jaar ten deele, zijn taalen letterkundige wedstrijden geheel aan Gezelles persoon en werken. Ook richt het Verbond volksvoordrachten in betreffende den grooten Vlaming en het is bovendien voornemens namiddag- en avondvertellingen voor het volk in het Fransch en het Vlaamsch te doen houden, waarbij Gezelles gedichten zullen worden voorgedragen.

Juist dit zelfde jaar herdenkt ook de Provence den hersteller eener taal en eener beschaving: Frédéric Mistral. De minderheden vragen overal herstel van haar oudste natuurlijke rechten.

v.W. Cr.

1) Leden! Bezoekt uw Stammuseum in Den Haag, Laan 34 (tramlijnen 2 en 10 van het Station H.S.M.). Maakt ook gebruik van Uw Boekerij in hetzelfde pand. Uw belangstelling kon zeer veel grooter en algemeener zijn. Red.