Neerlandia. Jaargang 33

Taalwacht

Brievenbus.

G.v.C., te C. Aan De Viersprong is de bom te laat gesprongen: de eigenaar verandert dit niet meer. Bovendien vinden wij het niet zoo erg: Quatre-Bras roept heel wat vaderlandsche geschiedenis in het geheugen terug.

De inzender van een hotelrekening uit H. make zelf den hoteleigenaar op zijn dwaasheden opmerkzaam.

De inzender van het stukje over brievenmalen vermelde zijn naam. Nu alleen: brievenmalen is uitstekend Nederlandsch. Bij de Kon. Ned. Posterijen bestond (bestaat?) een beambte met den naam Conducteur der brievenmalen.

Liederenavond of Liederavond?

A.D.L. Jr. te A. - Het meervoud liederen schijnt eerst in de 17de eeuw in gebruik te zijn genomen. Het oorspronkelijke meervoud was lieden, dat thans geheel in onbruik is.

Liederavond is namaak van het in ons land zoo vaak voorkomende liedertafel (Ned. zangvereeniging). Een vergelijking met woorden als kinderwagen, bladerkroon e.d. gaat hier niet op.

‘Oostermaand’

Een Vlaamsch blad zet ‘Oostermaand’ boven zijn Aprilnummers. Dit is niet anders dan een germanisme. Het Hgd. kent Ostermonat = Paaschmaand.

Al zou nu Paschen steeds in de maand April vallen, dan nog zou Ooster in Oostermaand geen Nederlandsch zijn.

Het Nederlandsche woord is Grasmaand.

Grappige Spoorwegen.

De Nederlandsche (let wel!) Spoorwegen vermelden als afzendadres:

Rue Parkstraat

La Haye

Waarom niet Parcrue? Dan was het althans heelemaal slecht Fransch!

Van een Haagsche drukkerij!

De bekende drukkerij van De Swart en Zoon te 's-Gravenhage heeft een kaart aan haar klanten toegezonden, waarop het volgende voorkomt:

Ga eens na

	hoe de gemiddelde Nederlander vertaalt:	en of niet de juiste vertaling zou zijn:
abseits		achteraf, er buiten
benützen		bezigen, gebruiken
das diesseitige schreiben		de brief van dit kantoor,
		bureel, enz.
einerseits		aan den eenen kant
		terreinen, domeinen, land-
Gebiete		streken, streken, districten,
		gewesten.
Ihrerseits		van Uw kant
Neubau		aanbouw, nieuw gebouw.
regelmässige Dampferlinie		geregelde stoomvaartlijn
Umbau		verbouwing
Umrechnung		herleiding

Hulde, en welke drukkerij helpt mee?

Voor den toekomstigen Minister van Financiën ter navolging.

Italiaansch voorop.

In Italië zal men voortaan uithangborden met opschriften in een vreemde taal vijfmaal zooveel belasting moeten betalen als voor de borden met Italiaansche opschriften.

't Kan dooien en 't kan vriezen!

In Het Vaderland van 4 Mei stond, dat benutten een germanisme is. Op gezag (?) van een ongenoemde was het een paar dagen later niet een germanisme. Die ongenoemde heeft, zoo lang hij zich niet bekend maakt, voor ons niet het minste gezag, terwijl Van Dale's Woordenboek in dezen niet betrouwbaar is. Er is o.i. gezag noodig, vooral voor de jeugd, die altijd weten wil, waaraan zij zich moet houden. Of mag deze in verwildering opgroeien?

[p. 113]

Den Helder en niet Helder.

Namens den minister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw heeft de commissaris der Koningin in de provincie Noord-Holland aan de burgemeesters en wethouders der gemeenten verzocht om, in overeenstemming met het raadsbesluit der gemeente Helder, waarbij de naam dier gemeente veranderd is in Den Helder, laatstgenoemden naam voortaan te bezigen.

Wat is nu het gevolg van een en ander geweest? - Dit, dat men nu telkens mededeelingen krijgt, (ambtelijke en niet-ambtelijke) met, b.v.: - ‘Bij beschikking van den kantonrechter te Den Helder is benoemd tot toeziende voogd.... (enz.).’ - Dat ‘te den’ is natuurlijk slecht Nederlandsch; men behoort in zoo'n geval te schrijven: de kantonrechter ten Helder.

Evenals men niet moet schrijven: te Den Briel, maar: ten Briel. Niet: te Ter Neuzen, te Ter Apel, enz. maar eenvoudig: ter Neuzen, ter Apel, en zelfs, al klinkt dat vreemd: ten Haag en niet: te Den Haag.

S.

Een aangenaam bericht.

Van den heer Willemsen, eigenaar van ‘Central’ te Arnhem, ontvangen we het bericht, dat hij spijslijsten steeds in het Nederlandsch geeft en in de vergadering van Hotelhouders het afkeurenswaardige gebruik van vreemde talen op die lijsten zal ter sprake brengen. Wij hopen van harte, dat de heer Willemsen geen uilen naar Athene zal dragen, liever dat hij een open deur intrapt. Mooi zoo, mijnheer Willemsen, houd maar flink voet bij stuk.

Half om half.

Rappel op order. 1 ex. Taalzuivering!

Van de 6 woorden zijn er 3 zuiver Nederlandsch. Moet je dit nu goed of slecht Nederlandsch noemen?

Dutch Guyana!

Als je in zoo'n Nederlandsch overzeesch gebied huwt, zou het toch zeer klein zijn, indien je dan in de kranten liet zetten, dat Moengo in Nederlandsch Guyana te vinden is. (Het Vaderland, Zaterdag 30 Maart, 1929).

Van een briefomslag.

Koningin-Wilhelminalaan.., Voorburg b/Haag. Waar ligt Voorburg, in Duitschland? Want Haag is de Duitsche naam voor Den Haag!

Nu is he eerst reuzefijn!

Study-home noemt zich een Nederlandsche inrichting, waar leerlingen van H.B.S. ‘bijgewerkt’ worden. Hoe zou zoo'n Engelsche inrichting zich noemen?