Neerlandia. Jaargang 33

[p. 45]

Taalwacht

Brievenbus.

E.v.d.N. te Sch. Vriendelijk dank voor Uw belangstelling. Uw opmerkingen zijn volkomen juist. Veel genoegen en.... gezondheid in de koude.

Wedstrijdzinnen.

Een redactielid maakt er ons terecht opmerkzaam op, dat zin 7 (zie het Febr. nr. blz. 30) nog beter gesteld kan worden en wel aldus:

Niet alleen onbeschaafde ouders maken de fout aldus over de school met en ten aanhooren van hun kinderen te spreken.

Dan nog deze opmerking:

In zin 9 komt tweemaal het woord geschikt voor. De eerste maal kan het beter vervangen worden door passend.

Ons Onderwijs in de Moedertaal.

N.R. Ct. 4 Dec., 1928. Avondblad B.

Er is maar één middel tegen de tuchtloosheid op het gebied van het onderwijs in de moedertaal: de instelling van een gezaghebbend lichaam, hetwelk voorschrijft, wat goed is op het geheele taalgebied: spelling, buiging, zinsbouw, woordvorming. Maar dan ook zóó, dat deze instelling als leden uitsluitend dezulken kent, die op zuiver Nederlandsch standpunt staan.

Spreek je moers taal!

Een eerste-klaseetgelegenheid vraagt een hors-d'oeuvrier; een andere een liftier, benevens een officier; een kleerenzaak een stoupier-verkooper. Vooral deze stoupier is kostelijk!

Straatnamen.

De Nieuwe Courant heeft zich verweerd tegen de namen, welke B. en W. van 's-Gravenhage aan nieuwe straten wilden geven. De Haagsche Gemeenteraad heeft ze zonder eenig verzet aangenomen. Het ware ook al te dwaas, indien de Hofstad met juiste straatnamen op de bordjes prijkte. Zulke kleinigheden laten we aan het buitenland over.

Hulde ‘Batavus’.

Batavus had onze hulp ingeroepen, voor de verleening waarvan wij als wederdienst niet anders dan zijn medewerking vroegen. En zie, daar verrast hij ons in ‘De Surinamer’ van 7 October j.l. met zijn eerste bijdrage en de belofte, dat hij er meer zal inzenden (bij ‘De Surinamer’!). Gaarne brengt De Taalwacht Batavus haar welgemeenden dank.

Taalzuiverheid.

Tot velen is het nog maar niet doorgedrongen, wat zij onder zuiverheid van taal moeten verstaan. Wij willen hier nog eens pogen het heel kort te zeggen. Niet zit zuiverheid van taal in een stelsel van spelling en buiging; in elk spelling- en buigingsstelsel kan onzuivere taal voorkomen. De taal wordt onzuiver door onnoodig gebruik van vreemde woorden; klakkeloozen namaak van woorden uit vreemde talen en als gevolg van deze beide zinsbouw, die niet Nederlandsch is. Voor den belangstellenden lezer verwijst de Taalwacht (ten overvloede misschien) naar Taalzuivering, voor 25 ct. bij het Hoofdbestuur. Laan 34 te 's-Gravenhage en overal in den boekhandel verkrijgbaar.

Hoe is 't mogelijk?

Aan het Hoofdkantoor komen soms brieven van leden, die een belangrijke bestuursbetrekking in het Verbond bekleeden, waarin zij iets s.v.p. verzoeken.

Een goed lid past in handel en wandel de beginselen van het A.N.V. toe.

In Nederland Nederlandsch!

Zonneweerders - Zonweringen.

Een fabrikant van marquisen en jalousieën te 's-Gravenhage rijdt met een wagen, waarop hij zich aanbeveelt als vervaardiger van zonneweerders.

Is dat geen aardige vertaling? Zonneschermen kan ook, maar dat is door de parasols in beslag genomen.

Een Arnhemsche firma beveelt zich op tramwagens aan voor de levering van zonweringen, ook een gelukkige vertaling (vergelijk: zeewering).

Een sprekend, maar treurig bewijs, wat den stijl en de taal betreft, voor onze bewering, dat taalzuivering met geen enkele spelling iets te maken heeft.

Vereniging tot Vereenvoudiging van onze Spelling.

Amsterdam, Junie 1928.

M,

Drie jaar geleden werd aan de Hogere Burgerscholen met 5 j. cursus een missive ontvangen, waarbij door de Minister van O.K. en W. werd bekend gemaakt, dat bij de eindexamens de spelling van De Vries en Te Winkel behoorde te worden geeist. Door twee leraren in het Nederlands werd aan de Inspecteur in de 3e Inspectie de vraag voorgelegd, of daaruit mocht worden gelezen, dat het geoorloofd was, de buigings-n weg te laten, mits dat consequent geschiedde. Het antwoord van de Inspecteur, dat bevestigend luidde, werd destijds gepubliseerd in het Weekblad voor M.O.

In opdracht van de op 26 Mei 1.1. gehouden Algemene Vergadering van de Vereniging tot Vereenvoudiging van onze Spelling, verzoek ik U beleefd, de hiernaast gedrukte vragen te willen beantwoorden en terug te zenden aan ondergetekende.

U bij voorbaat dankzeggend, met hoogachting

Verbeterde lezing.

M,

Drie jaar geleden werd aan de Hogere Burgerscholen met 5 j. cursus een dienstbrief ontvangen, waarbij de Minister van O.K. en W. bekend maakte, dat bij de eindexamens de spelling van De Vries en Te Winkel behoorde te worden geeist. Twee leraren in het Nederlands legden aan de Inspecteur in de 3e Inspectie de vraag voor, of daaruit mocht worden gelezen, dat het geoorloofd was, de buigings-n weg te laten, mits dat stelselmatig geschiedde. Het antwoord van de Inspecteur, dat pevestigend luidde, werd destijds bekend gemaakt in het Weekblad voor M.O.

In opdracht van de op 26 Mei 1.1. gehouden Algemene Vergadering van de Vereniging tot Vereenvoudiging van onze Spelling, verzoek ik U beleefd, de hiernaast gedrukte vragen te willen beantwoorden en terug te zenden aan de ondergetekende.

Het ijs en onze ‘kunstwerken’.

Het Kamerlid, de heer Bulten, heeft de natie aan zich verplicht door den Minister van Waterstaat vragen te stellen over de opruiming van ijs in onze rivieren. Daar het zoo groote belangen geldt, behoort woordenzifting achterwege te blijven en wij vallen dus niet over ‘springstof’. Doch het trof ons, dat hij ook vroeg naar maatregelen om onze kunstwerken te beschermen. IJsgang bedreigt veel, maar niet vooral de Staalmeesters of de portretten van Hals, of de Lucifer, of Sweelincks psalmen, of het paleis op den Dam. Den minister echter scheen het woord duidelijk, want hij sprak ook over kunstwerken en noemde toen waterkeeringen langs de rivieren en bruggen, terwijl hij aanlegsteigers tot de kleine kunstwerken rekende. Nu is het waar, dat een der beteekenissen van ‘kunst’ is ‘wat door menschen gemaakt is in tegenstelling van het door de natuur gewrochte.’ Daarom woorden als kunstarm, kunstboter en ook kunstmatige grot en gekunsteld gebaar. Maar vergis ik mij in mijn taalgehoor,

[p. 46]

wanneer ik bij ‘kunstwerk’ uitsluitend denk aan een voortbrengsel van schoone kunsten in den zin van schilderkunst, toonkunst, woordkunst? En nooit aan een waterkeering of aanlegsteiger? Is het in die laatste beteekenis eigenaardig bij de menschen van Waterstaat? Het groote woordenboek is wel een heel eind in de letter K., maar nog niet aan het woord Kunst.

L.K.