Fransch-Vlaanderen
Onze Taal gered!
Het voor altijd merkwaardige besluit van den President der Fransche Republiek van 23 Juli 1926, waarvan wij onlangs melding maakten, heeft, naar De Morgenpost (de Antwerpsche uitgave van De Standaard) schrijft, het Vlaamsch in Fransch Vlaanderen van een wissen dood gered.
Bij dit besluit wordt het Vlaamsch of Nederlandsch toegelaten als tweede taal, op het examen van het middelbaar onderwijs of baccalaureaatsexamen, en wel op heel het grondgebied van Frankrijk.
Hoe dit gebeurde en mogelijk werd wat zes maanden vroeger onmogelijk scheen, en ook was, welke invloeden, die niet uit Fransch Vlaanderen kwamen, hier den doorslag gaven, is alsnog niet bekend.
Het Vlaamsch was van staatswege sinds lang en uiterst streng verbannen uit lager, middelbaar en dus ook hooger onderwijs in Frankrijk. Een vrije leergang van Vlaamsch, die indertijd gegeven werd in het klein Seminarie te Hazebroek moest om verschillende redenen worden gestaakt. Sedert eenige jaren echter zetelt op den bisschoppelijken troon te Rijsel mgr. Quilliet, die schoon geen Vlaming, het Vlaamsch zeer genegen is en volkomen het belang voor Kerk en maatschappij van het onderwijs in het Vlaamsch begrijpt. Zoo werden sedert 1914 zeker een zestal leergangen van Vlaamsch ingericht door kerkelijke scholen. En daar kwam nu ondanks ‘een eeuwenlange scherpomlijnde en bestendigde traditie die het Vlaamsch vervolgde en verbannen hield uit alle onderwijs op Fransch grondgebied, al met eens - voor velen als een verrassing - het Presidentieel decreet van 23 Juli 1926 een einde maken aan de officieele vervolging’.
Alle mogelijkheden, schrijft het Vlaamsche blad, staan nu open. Als eerste gevolgen van dit decreet kunnen reeds vermeld worden:
1. dat nu, en weldra, in alle bisschoppelijke of vrije colleges, het Vlaamsch of Nederlandsch, in het Noorden in Frankrijk als ‘tweede taal’ zal aangeleerd worden en er veelal de plaats van het Engelsch of Duitsch zal innemen:
2. dat noodzakelijkerwijze de officieele inrichtingen van middelbaar onderwijs aldaar: de Lycea, enz. dit voorbeeld zullen ‘moeten’ volgen:
3. dat noodzakelijkerwijze de vrije of katholieke en dra de officieele of staats-universiteiten een hoogeren leergang van Nederlandsch zullen moeten inrichten:
4. dat het Vlaamsch niet meer ginder zal kunnen of mogen uitgescholden worden als ‘un dialecte infect’, ‘un jargon rude et rauque’ (‘een vuile tongval’, ‘een platte en grove straattaal’), en dies meer, en dat, wie Vlaamsch leert of Vlaamsche leergangen inricht of steunt, niet meer verdacht gemaakt zal kunnen worden en uitgemaakt als verkocht ‘à la Bochie’, verdachtmaking, die velen tegenhield, tot nu Vlaamsch te leeren of Vlaamsch openbaar te belijden.
Alleen dank zij dit decreet kon prof. C. Looten eindelijk verkrijgen, dat aan de katholieke Hoogeschool te Rijsel een Nederlandsche leergang ingericht en toevertrouwd werd aan E.H.R. de Spicht te Steenvoorde met het doel aanvullend onderwijs in het Nederlandsch en Nederlandsche letterkunde te geven.
Le Mercure de Flandre teekent aan, dat vooral in Vlaanderen, Artesië en Picardië van deze nieuwe vrijheid gebruik gemaakt wordt - vrijheid, ontwrongen
‘aan de klauwen van den Zuiderschen willekeur (arraché au bon plaisir de notre régime sudiste), vermits veel leerlingen uit 't Fransche gedeelte van Vlaanderen (de la partie française de la Flandre) reeds een Vlaamsch dialect begrijpen en spreken. Het letterkundig Vlaamsch leeren, anders gezegd, het Nederlandsch, zal voor hen slechts een spel zijn, in alle gevallen min moeilijk dan het aanleerenvan het Engelsch of Duitsch. Die Vlamingen uit het noorden van Frankrijk zullen dus werken om eene stelling te bevestigen, die ons nauw aan het harte ligt, te weten: ‘De verstandelijke eenheid, als gedacht en beschaving, van ons Vlaanderen, dat zich uitstrekt over drie verschillende administratieve of politieke afdeelingen: Frankrijk, België, Holland!’
Aan colleges en lycea thans de taak, te wedijveren in het degelijk inrichten van Vlaamsche leergangen! Het Vlaamsch, ambtelijk ingevoerd aan de staatsuniversiteit is daarna eerst en vurigst verlangen!
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd