Neerlandia. Jaargang 30

[p. 148]

Nederlanders in den vreemde.¹⁾
IV

Azië.

China.

Slechts van het consulaat te Tientsin werd geen ingevulde vragenlijst ontvangen.

Geen Nederlanders zijn gevestigd in Foochow, Chefoo, Newchang.

Hongkong. Hier zijn 2 Nederlandsche vereenigingen gevestigd: de Hollandsche club, die ontspanning beoogt en een boekerij heeft, met 24 leden, en het Nederlandsch-Vlaamsch leesgezelschap.

Het aantal Nederlanders, meerendeels werkzaam bij de Nederlandsche Handelmaatschappij, de Nederlandsch-Indische Handelsbank, de Java-China-Japanlijn en de Holland-China Handelscompagnie, bedraagt 60. Buiten de genoemde ondernemingen zijn er nog eenige Nederlandsche handelsfirma's en een maatschappij voor havenwerken gevestigd.

Te Macao is een viertal Nederlanders gevestigd, welk aantal door den arbeid aan de havenwerken gedurende eenigen tijd tot 19 is opgevoerd geweest. De hier aanwezige Nederlanders blijven hun Nederlandsch karakter bewaren en, met hun kinderen, de moedertaal spreken.

In Kanton zijn 18 Nederlanders, zendelingen en kooplieden, in Amoy 11; in Swatow 5, werkzaam in het bankwezen en de scheepvaart. Ook hier zijn de berichten gunstig omtrent de bewaring van het Nederlandsch karakter.

In Shanghai is het Koningin-Wilhelminafonds, dat tot doel heeft de ondersteuning van behoeftige Nederlanders. Niet minder dan 225 Nederlanders zijn hier gevestigd, werkzaam in den handel, in het bank- en in het verzekeringswezen. In het algemeen blijft het Nederlandsch karakter bewaard, blijkens het gebruik van de Nederlandsche taal, van Nederlandsche gewoonten en de gulheid bij leniging van nationale rampen; veel hangt af van de nationaliteit der vrouwen. De kinderen spreken in het binnenland Chineesch, in Shanghai pidgin-Engelsch; oudere kinderen zijn er weinig, in zuiver Nederlandsche gezinnen spreken zij ook Nederlandsch.

1) Aan het tweede artikel moet nog worden toegevoegd, dat er vertegenwoordigers van het A.N.V. zijn te Durban, Ermelo, Nijlstroom en Potchefstroom.

Japan.

De vragenlijsten gezonden naar de vice-consulaten te Nagoya en Seoel werden niet terugontvangen.

Vereenigingen van Nederlanders zijn er in Japan niet.

Het grootste aantal Nederlanders bevindt zich in en nabij Kobe, waarschijnlijk een 78, vrouwen en kinderen inbegrepen. Dit aantal is nogal wisselvallig, daar dikwijls overplaatsingen voorkomen bij de door Nederlandsche handelsinstellingen uitgezondenen. Elders in eigenlijk Japan vindt men Nederlanders alleen in Tokio, Yokohama (16, waarvan 4 in Nederland geboren, werkzaam in den handel, en één als onderwijzeres op de ‘internationale school’) en te Nagasaki (1, in het petroleumbedrijf werkzaam), en in ander Japansch gebied alleen te Taihoku op Fomosa (1 gezin van vier personen, waarvan het hoofd eveneens leider eener petroleumonderneming is) en te Dairen in het pachtgebied Kwantung (1, vertegenwoordiger van de Nederlandsch-Indische Spiritusmaatschappij te Batavia).

De in Nederland geborenen in Kobe en Yokohama - in Kobe zijn dit de meeste Nederlanders - blijven hun Nederlandsch karakter behouden blijkens hun belangstelling in vaderlandsche aangelegenheden. Zij blijven Nederlandsch spreken en, als beide ouders Nederlandsch kennen, leeren ook de kinderen het thuis. Bij de Nederlanders, die in Japan geboren zijn, Nederland niet kennen en weinig of geen aanraking ermee hebben, treedt het Nederlandsch karakter minder sterk op den voorgrond, maar eenigen toonen bij voorkomende gelegenheid gevoel van saamhoorigheid. Een Nederlandsch leesgezelschap te Kobe is enkele jaren geleden door gebrek aan goede samenwerking te gronde gegaan.

Siam.

Het aantal Nederlanders in Siam schat de Nederlandsche gezant te Bangkok op 25, kooplieden en handelsbedienden. Elf hunner zijn reeds in eenige geslachten met inlandsche rassen vermengd, hebben vrijwel geen Nederlandsch bloed meer in de aderen. Zij hebben het Nederlandsch karakter, ook de taal, verloren. De overige Nederlanders, een 14-tal, zijn en blijven Nederlanders in omgang en taal. Kinderen zijn er niet. Deze Nederlanders blijven slechts een beperkt aantal jaren in Siam.

In Bangkok treedt de heer H. Hols van de Indische houtimportmaatschappij, op als vertegenwoordiger van het A.N.V.

Hedjaz.

De consul te Djeddah deelt mee, dat buiten de in den Hedjaz gevestigde Nederlandsche onderdanen van Nederlandsch-Indischen oorsprong zich 5 Nederlanders in zijn ambtsgebied bevinden, nl. de consul, een scheepsagent en twee bedienden, waarvan één met gezin. Zij blijven in nauw verband met hun familie in het vaderland en spreken hun moedertaal; de kinderen gaan voor hun opvoeding naar Nederland...... of Engeland.

Syrië en Palestina.

Slechts van het vice-consulaat te Haifa werd geen ingevulde vragenlijst ontvangen.

In Syrië noch in Palestina komen vereenigingen van Nederlanders voor.

In Alexandrette en Tripoli bevinden zich geen Nederlanders, in Damascus slechts twee geestelijken, terwijl in Aleppo één Nederlandsch geestelijke is. Het aantal Nederlanders in Beyrouth bedraagt zeven.

Wat Palestina betreft, leven in Jeruzalem 18 Nederlanders (geestelijken, administratieve beroepen, één landbouwer), in Jaffa ongeveer tien.

Perzië.

Slechts te Ahwaz, voor de provincies Arabistan, Luristan en Kurdistan, en te Teheran zijn Nederlandsche consuls.

In het gebied van het consulaat te Ahwaz zijn drie Nederlanders gevestigd en vijf in Teheran, onder welke de aartsbisschop.

Een vertegenwoordiger van het A.N.V. is gevestigd te Ahwaz aan de Perzische Golf, de heer P.P. ter Meulen.

[p. 149]

Turkije.

De Nederlanders te Smyrna zijn, vrouwen en kinderen inbegrepen, bijna 130 in aantal. Sinds drie eeuwen zijn zij als Nederlandsche kolonie vereenigd. De gebeurtenissen van 1922 hebben de kolonie en haar eigendommen uiteengeslagen, doch in 1925 zijn nieuwe grondregels voor de kolonie vastgesteld.

Als treurige overblijfselen van een eeuwenoud verleden bezit de kolonie een stuk grond, waarop vroeger het Wilhelmina-hospitaal stond en thans zich nog alleen de oude begraafplaats en de Protestantsche kerk bevinden, welke laatste geheel buiten gebruik is, aangezien er bijna geen Nederlandsche protestanten in Smyrna over zijn en de laatste predikant in 1924 is overleden.

Op het nieuwe protestantsche Nederlandsche kerkhof bezit de kolonie alle opstanden en voorts beschikt zij over een klein fonds.

Alle Nederlanders, nog in Smyrna gevestigd, zijn in den handel werkzaam.

Reeds lang heeft de Nederlandsche kolonie haar Nederlandsch karakter verloren, geenzins echter de oude overlevering en de aanhankelijkheid aan het oude vaderland. Op eenige weinigen na spreekt of begrijpt geen der in Smyrna gevestigde Nederlanders onze taal.

Philippijnen.

Van den vice-consul te Cébu werd geen bericht ontvangen.

Op de Philippijnen wonen ongeveer 150 Nederlanders, handelslui en zendelingen, van wie 10 op het eiland Panay. Tenzij de moeder geen Nederlandsche is, wordt in den regel het Nederlandsch karakter wel bewaard.

Een poging met Nederlandsch onderwijs aan de University of the Philippines is niet geslaagd bij gebrek aan belangstelling.

Fransche koloniën.

In Mahé, Karikal, Pondichéri en Yanaon zijn geen Nederlanders gevestigd, voor zoover den consul te Madras bekend is.

In Fransch Indo-China zijn, naar de consul te Saigon bericht, ongeveer 30 Nederlanders van beiderlei kunne, voornamelijk planters en handelsbedienden. Zij blijven vrijwel hun Nederlandsch karakter bewaren.

Engelsche koloniën.

Singapore. De consul-generaal schat het aantal Nederlanders in zijn gebied op omstreeks 400, werkzaam in scheepvaart, bankwezen en handel.

Er is te Singapore een Hollandsche club, die bevordering van aangenaam en gezellig verkeer en beoefening van lichamelijk spel beoogt. Er zijn 92 leden.

Voorts is er een Hollandsche lagere school en een Nederlandsche boekerij.

Vertegenwoordiger van het A.N.V. te Singapore is de heer H. Westers p/a. Asiatic Petr. Co.

Penang. In het gebied van den Nederlandschen consul aldaar zijn ongeveer 38 Nederlanders, de ongetrouwde vrouwen inbegrepen, gevestigd; te Ipoh 3. De mannelijke Nederlanders zijn voor het grootste deel werkzaam bij de Koninklijke Paketvaartmaatschappij, verder in den invoerhandel en in het bankbedrijf. De Nederlanders blijven hun Nederlandsch karakter bewaren en onderling zonder uitzondering hun moedertaal spreken.

Calcutta. ‘De kolonie in Calcutta is door en door Nederlandsch’, schrijft de consul-generaal. De Nederlanders, een 40-tal, kinderen inbegrepen, werkzaam in bankwezen, handel en scheepvaart, komen veel bij elkaar, spreken, wanneer mogelijk, hun moedertaal, die ook hun kinderen spreken en verstaan en ontvangen geregeld Nederlandsche kranten.

Rangoon. In geheel Burma, voorzoover op het consulaat ingeschreven, zijn 40 Nederlanders, bankiers en kooplieden. Zij blijven hun Nederlandsch karakter bewaren.

Vertegenwoordiger van het A.N.V. is de heer P. Mijnarends Jr. 26/27 Merchantstr. postbus 265.

Bombay. In het gebied van het consulaat zijn 33 Nederlanders gevestigd, kinderen inbegrepen. Zij blijven met hun kinderen Nederlandsch spreken.

Kurrachee. De consul vermeldt in zijn gebied twee Nederlanders, een koopman en een hotelhouder, die met Engelsche vrouwen getrouwd zijn.

Madras. In het presidentschap Madras wonen ongeveer 50 Nederlanders verspreid. Het zijn voornamelijk R.-K. geestelijken, 2 rubberplanters, 1 tabaksman en 5 leden der theosofische gemeenschap. Alleen onder elkaar spreken zij Nederlandsch. Kinderen zijn er niet.

Aden. Hier is een Spaansche familie, door naturalisatie Nederlandsch geworden.

Ceylon. Slechts 7 Nederlanders geeft de consul te Colombo op: 6 in den handel, 1 priester. Meestal blijven zij slechts kort op Ceylon.

Bij enkele afstammelingen der vroegere Nederlanders schijnt neiging te bestaan, Nederlandsch te leeren, schrijft de Ned. consul.

Wat deze Dutch burghers betreft, verwijzen wij naar het opstel van Dr. W. van Geer in het Gedenkboek van het A.N.V. 1898-1923.

Vertegenwoordiger van het A.N.V. te Colombo is de heer E. Reimers.

Geen antwoord werd ontvangen van den viceconsul te Larnaca. (Cyprus)

Met Aziatisch Rusland is geen verbinding gekregen.