Neerlandia. Jaargang 29

Taalcommissie.

Zetel: Helenastraat 46, 's-Gravenhage.
Aangeteekende stukken: Charlotte-de-Bourbonstraat.

Mr. C.B. te 's-Gr. en H.M.J.B. te W. - Ook wij wisten wel, dat N. Beets voorwoord als Germanisme heeft verworpen. Hieruit blijkt wederom, hoe moeilijk Germanismen te onderscheiden zijn. Mr. B. geeft dan ook zelf toe, dat er tegen de vorming van voorwoord niets ingebracht kan worden en wij geven eveneens de voorkeur aan voorbericht, voorrede, een woord(je) vooraf.

Dr. A.H. te V. - S.B. Jz. te Gr. - C.B. te A, - De T.C. had reeds het bovenstaande antwoord persklaar naar Dordrecht gezonden, toen uw brieven haar van daar toekwamen. Zij meent, dat zij uw opmerkingen reeds voldoende met het bovenstaande heeft beantwoord en voegt er alleen nog dit aan toe: de vorige voorzitter der T.C., wijlen Prof. Dr. J. Verdam, heeft met zijn gezag de vraag voor de T.C. gedekt.

Er ligt een roofstaat aan de zee,
Tusschen den Dollart en de Schelde.

Deze woorden van Multatuli kwamen schrijver dezes voor den geest, toen hij onlangs een leeraar in het Nederlandsch (let wel!) hoorde zeggen: ‘Waarom zouden we vreemde woorden en uitdrukkingen weren? Immers, allen gaan op roof uit, ook groote staten!’ Nu meende ik en meen ik nog, dat roof zeer onfatsoenlijk is. Meer wil ik er niet van zeggen; ieder lezer kan zelf zijn besluit trekken. Z.

[p. 46]

De Académie française heeft gesproken...

Op haar gezag is in het Woordenboek der Fransche taal haut-parleur opgenomen als echt Fransch woord voor het vreemde, d.i. Engelsche loudspeaker. Welk gezaghebbend persoon of lichaam helpt ons aan een goed Nederlandsch woord voor dat werktuig?

Hulde, mijnheer Sanders!

Bij den biljartwedstrijd, dezer dagen te 's-Gravenhage geopend, heeft de voorzitter, de Heer Sanders, de Belgen Moons en Van Bellen in de gemeenschappelijke taal, het Nederlandsch, toegesproken.

Zeer geachte Redactie.

Ondergeteekende verzoekt beleefd opname van het volgende stukje als Ingezonden in Neerlandia.

De strijd voor Taalzuivering van het Nederlandsch, dien Uw blad van maand tot maand voert, heeft mijn volle belangstelling en instemming. Het artikeltje van Dr. I.K.S. in Neerlandia, Januari-aflevering 1925, blz. 12, trok dan ook dadelijk mijn aandacht. Maar het stelde in zooverre teleur, dat de schrijver zich zelf schuldig maakt aan het euvel, dat hij bestrijdt en nog wel op de ongewone wijze, dat hij tegelijk èn een anglicisme èn een germanisme bezigt.

Het woord Germanisme, ook zonder hoofdletter, is on-Nederlandsch; ja, het deugt eigenlijk in het Engelsch evenmin; geschiedkundig en taalkundig is het er moeilijk te verdedigen.

Ik doe het voorstel niet meer te spreken van germanisme, maar van teutonisme. Het zal tijd kosten het gewraakte woord uit onze taal te bannen en het betere er in te krijgen, maar, als Neerlandia met zijn gezag voorgaat, is er toch wel kans van slagen.

Hoogachtend Uw dw.

J. BRANDER, leeraar Rijks H.B.S.

Vlissingen, 4 Febr. 1925.

De T.C. wil U gaarne helpen ‘op hoop van zegen’. - Wat dunkt de inzender van opname? Zie Woordenlijst, blz. 14.

Prov. Geld. en Nijmeegsche Ct. van 24 Jan. 1924.

Voor den ongevraagden steun, dien het bovengenoemde blad der T.C. in het zeer goede en aangenaam leesbare artikel Taalpolitie aanbiedt, vinde hier een woord van welgemeenden dank zijn plaats.

’Coûte que coûte’

is een rasechte Fransche uitdrukking, onlangs gebezigd in een Hollandsche redevoering door een landraad op ‘Aruba’, bij de verdediging der volksbelangen, een Ned. bezitting, waar men, de woordvoerder er niet buiten gelaten, geen Fransch kent, noch spreekt, leert of hoort.

Wat zou eigenlijk de reden geweest zijn, die dezen landraad er toe heeft gebracht de deftige Nederlandsche taal op zoo'n onbetamelijke wijze te ’coûtequecoûteeren’?

Gebrek aan goede Hollandsche uitdrukkingen daarvoor zeker niet. Evenmin lagen hem die vreemde wanklanken zoo maar op de lippen!

Gaarne blijven we een volgenden keer verschoond van dergelijke ’coûtequecoûtaties!’

Aruba. H.

Be...

Als iemand niet beter weet. denkt hij, dat uitportretteeren, optelefoneeren, veramuseeren goed Nederlandsch is. Maar wat zegt iemand, die het wel beter kan weten, van beëindigen, beïnvloeden, becritiseeren, benutten, benoodigd? Natuurlijk, dat goed Nederlandsch is: eindigen, invloed oefenen, beoordeelen, gebruik maken, noodig.

Als staaltje van de slechte voorlichting der Franschen omtrent Holland en de Hollanders, zendt een verbondslid uit Amsterdam ons ter inzage een aanbevelingsbrief, dien hij uit Parijs ontving en die aldus luidt:

Geehrter Herr!

Hier drunter finden Sie den Tarief meiner beiden Hotel in Paris.

Hotel für längeren Aufenthalt:

Hotel Cambon - volgt prijsopgaaf -

Hotel für Durchreisende.

Hotel Apollo - volgt prijsopgave -

Alles neu installiert, allerletzter Komfort und Fernverwehrtelephon’,

In der Hoffnung, dass Sie mich mit Ihrem werten Besuche beehren und in der Ueberzeugung, dass Sie zufriedengestellt sein werden zeichne ich
mit vorzüglichster Hochachtung
D. POISSON.

Het slechte Duitsch nog daargelaten: Zou de man inderdaad meenen, dat Amsterdam een Duitsche Stad en Holland een Duitsche Provincie is?

Het verbondslid schreef hem, dat hij nooit bij hem zou komen!!

H.

Een letterlijke vertaling!

Le grand specialiste français en leçons de danse et uiterlijke manieren, ayant été verbonden dans les principaux dans- en eetzalen et schouwburgen pour vertooningen et uiteenzettingen.

Au fin de Janvier les
nouveaux courses commencent
(durée 3 mois).

Souscription journale de 11 - 4 et 6 - 9 heures.

Pendant le jour des leçon privées.

Pendant le soir des clubs privés.

Toutes les leçons sont données par M..... lui-même et par ses helpers.

Met deze mooie taal, die noch Fransch noch Nederlandsch is, dient zich iemand aan, die van Nederlanders geld wil verdienen! Taal- en stijlfouten zijn voor rekening van M....! Deed zoo iemand niet beter, als hij maar van alles Nederlandsch had gemaakt?!

Jaarverslag van de Taalcommissie.

Het jaar 1924 is voor de Taalcommissie een jaar van vruchtbare werkzaamheid geweest. Wel hebben niet alle pogingen tot het gewenschte doel geleid, doch vooruitgang is merkbaar. In dit verband meent de T.C. te moeten opmerken, dat heel dikwijls geliefhebber op taalkundig gebied verwarring sticht, die kon voorkomen zijn, indien de T.C. van te voren geraadpleegd was. Hierdoor toch wordt soms als onjuist Nederlandsch veroordeeld, hetgeen volstrekt niet onjuist Nederlandsch is. Dat zoo iets gebeurt, moet te meer verwondering baren, omdat nu toch wel algemeen bekend is, dat de T.C. kosteloos van raad dient.

Doordat de T.C. thans onder het Hoofdbestuur werkt, raadpleegden velen buiten Nederland haar. Uit hun vraag om hulp sprak een gezond voksbewustzijn (nationalisme) bij hen, van wie men het eerst dit mag verwachten.

In het begin van 1924 leed de T.C. een gevoelig verlies door het vertrek van den Heer C. van Lennep, die als secretaris was opgetreden. Met leedwezen zag de T.C. hem gaan, terwijl zij thans nog meer zijn vertrek betreurt, omdat zij er nog niet in geslaagd is een opvolger voor hem te vinden.

De vergaderingen hadden geregeld plaats. In de werkwijze der T.C. kwam geen verandering. Van de belangrijkste bemoeiingen en haar gevolgen maakte zij melding in Neerlandia, waar alle belangstellenden er kennis van kunnen genomen hebben. Met een woord van hartelijken dank voor de medewerking van vele zijden ondervonden en een vriendelijke aanbeveling voor verderen steun eindigt de T.C. dit verslag harer werkzaamheden.