Neerlandia. Jaargang 28

Zuid-Afrika

De slag bij Elandslaagte.

Het was op 21 October vijfentwintig jaren geleden, dat te Elandslaagte (Natal) de Boeren onder aanvoering van generaal Jan Kock verslagen werden door de overmachtige Britsche troepen van generaal French. In dat eerste treffen van den laatsten Boerenoorlog onderscheidde zich het Hollander-korps, waarvan o.a. dr. H. Coster sneuvelde. De oud-kapitein van dat korps heeft van het gevecht een schets opgesteld, waaraan wij het volgende ontleenen.

Aan Luitenant Dr. H. Coster was opgedragen, de spoorlijn op te breken; hij meldde in den namiddag, dat hij de rails op drie verschillende plekken opgebroken en verwijderd had.
Het Hollander-korps had een bivak betrokken aan den voet van een heuvel, nabij een van klippen gestapelden veekraal, tegen welks muur een tent werd opgeslagen voor den Kommandant en den Kapitein. Het tweede peloton, onder Luitenant Cars. G. de Jonge, betrok de brandwacht. Te half acht in den ochtend begon de strijd. Tegen twee uur 's namiddags beschikte generaal French over ruim 3000 man met 3 batterijen (18 vuurmonden). Slechts 800 man met een sectie staatsartillerie van twee 9 c.m. kanonnen kon generaal Kock hier tegenover stellen.
Aanvankelijk had het Britsche geschut het terrein vóór de hoofdstelling beschoten, daarna trok het samen op de plaats, waar de beide Boerenkanonnen stonden opgesteld. Het Hollander-korps onder kommandant Lombard had zich nabij het geschut ontplooid en een gedekte stelling ingenomen achter klippen. Op ruim 1200 treden van die stelling opende de vijandelijke infanterie haar maximvuur en te 4 uur was het gevecht in vollen gang. De maxims knetterden, het kanonvuur dreunde en barstende projectielen zaaiden scherven op en achter de stelling, waar groote slachting werd aangcricht onder de daar bijeengehouden paarden. De Lee-Metford-kogels gonsden over het slagveld, knetterden tegen de klippen, waarvan de stukken en schilfers afvlogen en waartusschen men de knallen als van zweepslagen hoorde van het Mausergeweer. Na eenigen tijd begon de Britsche infanterie in de flank van de stelling te vuren en het eerste peloton, onder Luitenant Coster, kreeg order van richting te veranderen. Deze. en sommige zijner manschappen, het gevaar van opstaan niet beseffende, gaven daardoor het geheele lichaam prijs aan het vijandelijk geweervuur en, doodelijk getroffen, viel hij. Ook generaal Kock werd doodelijk gewond. Een vijftal Hollanders deed een uitval, die echter geen blijvend gevolg had daar geen anderen hen volgden.
De Engelschen hadden in dit gevecht 51 dooden en 220 gewonden, de Boeren 40 gesneuvelden en 190 gewonden.

Het Hoofdbestuur der Zuidafrikaansche Vereeniging wekt thans het Nederlandsche Volk op, een gedenkteeken

[p. 168]

te helpen oprichten ter eere van de Hollanders, die zich in den slag bij Elandslaagte onderscheidden. Voor de gesneuvelde Britten zijn verschillende gedenkteekenen op het slagveld geplaatst, maar geen enkel gedenkteeken herinnert er aan, dat hier Nederlanders hebben geleden en gestreden voor een zaak die hun ter harte ging.

Reeds spoorden de heeren Mr. J.C. Kakebeeke en H.J.A. Robbé Groskamp, oud-strijders van Elandslaagte, hun medestrijders aan, de oprichting van een gedenkteeken mogelijk te maken. Ook in Zuid-Afrika gaan zulke pogingen van Nederlanders uit.

Het kopje bij Elandslaagte, waar Dr. Coster sneuvelde.

Het geschiktste bevond men voor de plaatsing van een gedenkteeken een kopje nabij den langwerpigen heuvel, waar het Hollander-korps tot het laatst toe stand hield.

Wij steunen dezen oproep met een herinnering aan de krachtige opleving van het Nederlandsche stamgevoel, tengevolge van den Boerenoorlog. Ieder Nederlander, al was hij toen nog maar een jongen herinnert zich de spanning, waarmede de strijd gevolgd werd, de vreugde bij elken kleinen voorspoed onzer Afrikaansche broeders, de verslagenheid bij hun nederlagen. En de groote bewondering en eerbied waarmede wij het heldhaftig gedrag van dr. H. Coster en de zijnen uit de verte gadesloegen.

Dat onze stamgenooten over de geheele wereld hun steentje mogen bijdragen, opdat het gedenkteeken te Elandslaagte tevens een teeken worde, dat getuigt van de Nederlandsche stameenheid!