Neerlandia. Jaargang 28

Beknopt verslag der Hoofdbestuursvergadering van 29 Maart 1924.

Aanwezig: de heeren P.J. de Kanter, Voorzitter; Jhr. Mr. J.L.W.C. von Weiler, Ondervoorz.; Mr. B. de Gaay Fortman, Secr.-Penningm.; Jhr. C.M.E.R.C. von Bose; J.E. Bijlo; Dr. H. Ferguson; S.G.L.F. Baron van Fridagh; Mr. P. Hofstede Crull; J.S.C. Kasteleyn; Dr. Th. Lens; Dr. H. Moller; K.E. Oudendijk; Prof. Dr. A.A. van Schelven; L.L.W. van Soest; Mr. W. Thelen; Th.G.G. Valette; C. van Son, Administrateur.

Afwezig: de Heeren Philip R. Botha; O.L. Helfrich; Joh. Kesler; M.J. Liesenborghs; Dr. W. van Lingen; Dr. Norb van der Ouderaa; Mr. K.M. Phaff; Omer Wattez; Mr. Joz. van Winckel; Jhr. E.J.M. Wittert.

Notulen der vergadering van 22 Dec. 1923.

Deze worden onveranderd goedgekeurd.

Jaarverslag over 1923.

Met eenige wijzigingen en aanvullingen wordt het vastgesteld, zooals het in dit nr. van Neerlandia is opgenomen.

Rekening en Verantwoording over 1923.

Goedgekeurd in den vorm als opgenomen in dit nummer.

De Voorzitter onderbreekt de dagorde om er aan te herinneren, dat de Ned. Handel Maatschappij haar honderdjarig bestaan viert. Hij stelt voor het volgend telegram te verzenden:

[p. 75]

‘Hoofdbestuur Algemeen Nederlandsch Verbond in vergadering bijeen biedt Maatschappij gelukwensch met eeuwfeest en brengt hulde voor alles wat haar kloeke leiders deden voor de welvaart van Nederland en Indië en de verhooging onzer nationale kracht.’

Hoewel enkele leden oordeelen dat het zenden van dezen gelukwensch meer op den weg ligt van het Groepsdan op dien van het Hoofdbestuur, wordt het voorstel aangenomen.

Steun voor een nieuwe door de Wereldbibliotheek te bezorgen volledige verluchte uitgaaf van Vondel's werken.

(Voorstel van den heer Moller).

Het D.B. ontraadt het voorstel om geldelijke reden.

De heer Moller zegt, dat hij zijn voorstel zou hebben ingetrokken, als hij het ongunstig praeadvies van het Dag. Bestuur vroeger had geweten. De vraag of zulk een steun op den weg van het A.N.V. ligt, meent spr. met ja te moeten beantwoorden. Nu echter de kas het niet toelaat, beveelt spr. een inteekening voor f 100.- in eens per ex. of f 12.50 het deel, d.i. in 't geheel f 125.- voor de 10 deelen.

De heer Oudendijk zou eenigen steun willen verleenen om de uitgaaf te verspreiden in Vlaanderen dat door het koersverschil in zooveel ongustiger omstandigheden verkeert.

De heer Von Weiler gelooft niet, dat zulk een kostbare uitgaaf voor de menigte waarde heeft. Er zijn eenvoudiger volledige Vondeluitgaven, die thans voor lagen prijs te krijgen zijn. Spr. acht Vlaanderen meer geholpen met een steun voor aankoop van boeken, die men daar zelf het geschiktst acht.

De heer Moller antwoordt dat het hier een eerste geheel wetenschappelijke bijgewerkte uitgaaf van Vondel betreft.

De Voorzitter stelt voor op een viertal exemplaren in te teekenen en die te schenken aan de bibliotheken der Belgische hoogescholen, mits daarover het oordeel van Groep Vlaanderen gunstig is.

Na nog eenige besprekingen wordt het voorstel van den Voorzitter aangenomen.

Voorstel van het Dag. Bestuur om een Grootnederlandschen dag te Antwerpen voor te bereiden, samenvallende met de stichting van een Afd. Antwerpen, zoodra de geschikte personen voor een Afdeelingsbestuur gevonden zijn.

Aangenomen.

Het Grootnederlandsche Studenten-congres te Leuven, te houden in April. (Punt van den heer L.L.W. van Soest).

Het Dag. Bestuur stelt voor aan dit congres f 100.- steun te verleenen en enkele afgevaardigden te zenden.

Aangenomen. Als afgevaardigden worden benoemd de heeren Jhr. Von Weiler, Valette en Van Son.

De wenschelijkheid der aanvulling van de verzameling lantaarnplaatjes van het A.N.V. (Punt van Prof. Van Schelven).

Het Dag. Bestuur erkent de noodzakelijkheid ervan en stelt voor f 100.- crediet te verleenen.

De heer Van Schelven licht het voorstel nader toe. Groep Nederland wil trachten aan de Volksuniversiteiten voordrachten te verbinden over de geschiedenis van den Nederlandschen stam. Daarvoor zou een vollediger lichtbeeldenverzameling nuttig kunnen zijn. Spr. verklaart zich op verzoek bereid bij de aanvulling van raad te dienen.

Het voorstel wordt aangenomen.

Voorstel van het Dag. Bestuur om een brief te zenden aan den Minister van Koloniën, waarbij wordt aangedrongen op het onverkort handhaven der Nederlandsche belangen bij de uitgifte van terreinen in Oost-Indië voor Duitsche ondernemingen.

Enkele leden achten zulk een brief aan den Minister van Koloniën overbodig nu de Kamer zich in dezen al heeft uitgesproken in denzelfden geest.

De Voorzitter wijst op het in de pers geopperd plan een Nederlandsche Maatschappij te stichten met aandeelen van f 25.- om het geheele Nederlandsche volk er aan te kunnen doen deelnemen. Een vereeniging als het A.N.V. zou dit ter hand moeten nemen. Bij de beoordeeling dezer zaak houdt men niet in het oog dat Nieuw Guinea een gebied is zoo groot als half Europa. Nederland zou de ontginning nooit alleen ter hand kunnen nemen. Andere naties mogen nooit moeilijkheden in den weg worden gelegd om hulp daarbij te bieden en er zich mede voor te spannen. Alleen moet van onzen kant gewaakt worden voor ontstaan van een staat in den staat. Onze brief aan den Minister bedoelt alleen daarvan te getuigen, want de Duitsche aanvraag bedoelde oorspronkelijk ook eigen gezagsuitoefening, eigen rechtspraak enz. Het is zeer vereerend dat men het stichten van een Nederlandsche Onderneming voor Nieuw Guinea aan het A.N.V. wil opdragen, maar zaken doen ligt niet op onzen cultureelen weg, wel op dien van instellingen als de Nederlandsche Handel Maatschappij e.d.

De vergadering stemt hiermee in.

Met 2 stemmen tegen wordt besloten den brief te verzenden.

Voorstel van het Dag. Bestuur om een crediet van f 150.- te verleenen voor den aankoop van de Afrikaansche boeken, die door bemiddeling van het A.N.V. op de laatste Jaarbeurs te Utrecht zijn tentoongesteld geweest.

De bedoeling is de stambibliotheek van het A.N.V. er mede te verrijken.

Het voorstel wordt aangenomen.

Vaststelling van het reglement der Taalcommissie en van haar verhouding tot het Hoofdbestuur en Neerlandia.

Benoeming van de heeren D. Hans en Mr. F. Heuvelmans tot leden der Taalcommissie.

Het reglement wordt goedgekeurd en de beide voorgestelde candidaten worden benoemd. Tevens wordt op voorstel van het D.B. een crediet van f 100.- voor 1924 toegestaan.

Het reglement der Groep Noord-Amerika.

De Commissie a.h. stelt voor het goed te keuren.

Aldus besloten.

Reglement der nieuw opgerichte Afd. Leipzig.

Goedgekeurd.

Rapport der Commissie-Van Schelven over de Zuidafrikaansche studentenbelangen.

De Heer Van Schelven doet verslag over den stand der werkzaamheden. De onderwijszaak (de gelijkstelling van diploma's) is ter zijde gelegd als voorloopig onbereikbaar. Over de samenwerking met de Commissie-Kley voor de Zuidafrikaansche studentendagen zal de heer Oudendijk verslag uitbrengen. Aan het Inlichtingenboekje voor Afrikaansche studenten h.t.l. wordt hard gewerkt. De Commissie hoopt spoedig het ontwerp te kunnen indienen.

De stand der voorbereiding van het Comité-New York 1926.

De Voorzitter deelt het ontstaan van het Comité mee, opgericht door het Alg. Ned. Verbond en Nederland in den Vreemde. Vele vooraanstaande personen verklaarden zich bereid in het eerecomité zitting te nemen. Onze Gezant te Washington nam het eerevoorzitterschap van het Comité op zich. Er zal nu getracht worden samenwerking te verkrijgen met de American Fundation.

Mededeelingen ter kennisneming.

Rekening en Verantwording der Boekencommissie over 1923. Ontvangst f 4574.34⁵, uitgaaf f 4241.57⁵, voordeelig slot f 332.77.

De Nederlandsche Journalistenkring is schriftelijk en bij monde van Jhr. Von Weiler op 1 Februari geluk gewenscht met zijn 40-jarig bestaan.

De verzekeringsdienst der Nederl. Staatsspoorwegen heeft afwijzend beschikt op het verzoek om Neerlandia kosteloos op de leestafels der wachtkamers in de stations te leggen.

[p. 76]

De Voorzitter deelt nog mede, dat aan alle Afdeelingen gevraagd is adressen van openbare wachtkamers en leeszalen op te geven, die voor het neerleggen van Neerlandia in aanmerking komen.

De heer J.L. Schoeler, oud-secretaris der Afd. Kaapstad, verschafte het Verbond ten behoeve van ‘Nederland in den Vreemde’ uitgebreide gegevens over het onderwijs in geschiedenis en aardrijkskunde van Nederland in Zuid-Afrika. De verzamelde gegevens zullen waarschijnlijk worden verwerkt in een rapport uit te geven door Ned. in den Vreemde.

Het Hoofdbestuur heeft zijn bemiddeling verleend voor het tentoonstellen van uitgaven van Zuidafrikaansche uitgevers op de laatste Nederlandsche Jaarbeurs te Utrecht.

Door de goede zorgen van den heer Philip R. Botha zijn de opschriften van de rolprent Nederland thans in het Afrikaansch en Engelsch vertaald.

De Vereeniging ‘Eendracht’ te Emden (Oost Friesland) heeft door bemiddeling der Boekencommissie een zending boeken ontvangen.

Rondvraag.

De Voorzitter brengt een pas ingekomen brief van den heer Blokzijl ter sprake, waarin deze sterk aandringt op het inzamelen van steun voor den Nederlandschen Bond in Duitschland en op bemiddeling van het A.N.V. voor een regeeringssteun van ten minste f 2000.- jaarlijks. Regeeringssteun voor dit jaar is echter uitgesloten, voor 1925 zal het Dag. Bestuur moeite doen. Van een inzameling in het land in dezen tijd verwacht het Dag. Bestuur weinig of niets.

De vergadering stemt in met wat het Dag. Bestuur in dezen van plan is te doen.

De Heer Kasteleyn verkrijgt het woord en deelt een en ander mede over den toestand der Groep Oost-Indië.

Nederlandsch als diplomatieke taal in het verkeer tusschen België en Nederland.

De Voorzitter wijst op het adres door het Hoofdbestuur gericht aan de Nederlandsche Regeering en deelt mede dat van het Bestuur van Groep Vlaanderen bericht is gekomen, dat het er prijs op stelt in denzelfden geest een verzoek te laten richten tot de Belgische regeering.

De Heer Van Soest wijst nog op de wenschelijkheid der hervatting van de vacantieleergangen.

De heer Van Schelven doet nog de volgende mededeelingen:

In de vacature van een predikant op Ceylon (een der twee Burghers-predikantplaatsen) waarvoor men gaarne een Hollander had gehad, is thans een Ier benoemd.

De geldelijke toestand van Groep Nederland is door de nieuwe regeling ontwricht. Spr. leest daaromtrent een nota voor en dringt aan op een flinke bijdrage van het Hoofdbestuur.

De nota wordt in handen gesteld van het Dag. Bestuur.

De Voorzitter deelt nog mede dat het Oostfriezenrapport en de poging om daarover met de Vereeniging Grönninger Spraok in verbinding te komen in Duitschland onrust heeft gewekt. Men beschuldigt het A.N.V. van landhonger. De zaak is in onderzoek en Neerlandia zal de zaak recht zetten.