Neerlandia. Jaargang 28

Zuid-Afrika

Men meldt ons uit Zuid-Afrika:

Het Kaapsche Departement van Onderwijs is Nederlandschen uitgevers zeer dankbaar voor de gezonden boeken: de ‘Verzameling Schoolboeken ter inzage van Onderwijzers’ en de ‘Departements Bibliotheek.’ Gedeeltelijk werd de ontvangst reeds in de ‘Onderwijs Gazet’ bekend gemaakt en exemplaren zullen den uitgevers toegezonden worden.

Dr. Viljoen, die na zijn terugkeer onmiddellijk zijn werkzaamheden aan 't departement heeft hervat, stemt volkomen in met hetgeen te dezer zake door den heer Schoeler werd gedaan en is voornemens om, zoodra hij kan, zijn persoonlijke aandacht aan deze zaak te geven. Vele blijken van waardeering werden reeds ontvangen. Het voornemen is om de gezonden boeken geregeld in den vorm van een boekbespreking, in de ‘Gazet’ te behandelen.

* * *

Het Parlement van de Unie van Zuid-Afrika is op 25 Januari geopend. De plechtigheid was bijzonder luisterrijk door het feit, dat de nieuwe Gouverneur-Generaal, de Graaf van Athlone, pas was aangekomen en velen hem en zijn gade wenschten te zien en te begroeten. Voor ons, geboren Nederlanders, heeft de Gravin Athlone een bijzondere aantrekkelijkheid, omdat zij als een dochter van de Hertogin van Albany een rechtstreeksche bloedverwante is van onze Koningin Emma. Het plechtige schitterende vertoon in de zaal van den Senaat spreekt van meer dan middelmatige welvaart en weelde.

De figuur van Generaal Jan Smuts maakt indruk evenals de nog krachtige oud-President Reitz. Onder de parlementsleden merken wij op de kranige figuur van den heer J. Nieuwenhuize van Lijdenburg, den eenigen geboren Hollander, die in ‘Het Huis’ is overgebleven, doch hij mag er zijn. Bezadigd, verstandig en beslist, wordt zijn woord steeds gaarne gehoord en hij is de geëerbiedigde vriend van allen. Duidelijk leest de Graaf de troonrede die de Voorzitter van den Senaat in het Nederlandsch herhaalt en, aanstonds onder trompetgeschal en het uitroepen van commando-woorden buiten en binnen het huis, geweervuur en fanfares, trekt de stoet met admiraals (Sir Rudolph Bentinck, Schout bij Nacht, Opperbevelhebber in Zuidafrikaansche wateren, ook nog van Nederlandsche familie) generaals, rechters, en hoogwaardigheidsbekleeders weer naar buiten.

Merkwaardig is het, hoe er meer en meer gestreng de hand wordt gehouden aan onze taalrechten. Alle kennisgevingen, alle berichten, verschijnen in de twee talen. Ook onze geachte Burgemeester Vester doet zijn best om in dit opzicht rechtvaardig te zijn. Het trof mij, dat bij de groote ontvangst ten stadhuize de tweetaligheid tot in de geringste bizonderheden in acht was genomen. Door de tweetaligheid in alles oprecht te handhaven, geeft men aan 't Hollandsch of het Afrikaansch het burgerrecht, waarop het volgens wet en de begeerte van het Volk aanspraak kan maken.

* * *

Men is er thans weer mee begonnen in den ‘Volksraad’ en ‘Hansard’ bij te houden. Alle redevoeringen worden in snelschrift opgenomen in de taal, waarin zij worden uitgesproken en worden ook in die taal

[p. 41]

geboekstaafd en in de archieven bewaard. De uitvoering voor dit zeer belangrijke werk is ten deel gevallen aan den ervaren verslaggever Ribbink, een Nederlander, die voor zulk werk niet is te overtreffen. Onder het gestoelte van den ‘Speaker’ zitten thans in de zaal in een afzonderlijke afgesloten bank, de drie snelschriftschrijvers, die men, om in overeenstemming te zijn met het geheel, ook toga's heeft laten aantrekken. De ‘Speaker’ draagt een vervaarlijke pruik, de klerken van het huis kleinere pruikjes, doch voor deze ramp zijn de ‘Hansard’-mannen bewaard gebleven.

* * *

De heer H.A. van IJsselsteyn is gekomen in alle stilte, en is weder vertrokken. Hij heeft zeer belangrijke verslagen ingeleverd in verband met de in bespreking zijnde veranderingen van bestaande havens; hij hield zich hoofdzakelijk aan de reeds ingeleverde plannen van Sir James Buchanan, doch in menig opzicht zijn zijn voorgestelde wijzigingen zóó ingrijpend, dat men de plannen en voorstellen zonder bezwaar mag roemen als bij uitstek het gevolg van oorspronkelijke opvattingen en overleg. Men maakt zich niet aan overdrijving schuldig als men beweert, dat de Nederlander als waterbouwkundige niet kan worden overtroffen. De groote havenwerken van Rotterdam dragen het stempel van het scheppend vermogen van den ingenieur Van IJsselsteyn en wij zijn er trotsch op, dat deze bedaarde kleine man ons wederom bezocht heeft, om achter te laten de teekeningen en plannen, die voortgekomen zijn uit zijn Grootnederlandsch brein. Moge zijn werk goede vruchten dragen.

* * *

Ds. J.P. van Heerden, Eerste Leeraar van de Moeder-Gemeente Kaapstad, Groote Kerk, Adderleystraat, herdacht den dag waarop hij 25 jaar geleden deze bediening aanvaardde; buitendien is hij thans 40 jaren predikant. Deze krachtige Nederlandsche redenaar, een zoon van de Kaapprovincie, ontving van alle kanten blijken van hoogachting en waardeering en ook ‘Neerlandia’ wil niet achterblijven dezen herder, die sedert zooveel jaren het Woord heeft verkondigd in de zuivere klanken van de taal der voorouders, hulde te brengen.