Neerlandia. Jaargang 25

Ingezonden.

Gebruik of misbruik van vreemde talen?

Wij Nederlanders houden er nog al van in onze gesprekken of geschriften vreemde woorden te lasschen.

Ongetwijfeld heeft nu deze dán gene vreemde taal soms een woord of eene uitdrukking, die eenig begrip of zekere bedoeling juister of kernachtiger wéérgeeft, dan zulks in ons Nederlandsch kan geschieden. Men denke maar eens aan het Engelsche ‘spleen’, het Duitsche ‘Heimat’, enz.

In zoodanige gevallen is het gebruik van het buitenlandsche woord geenszins te laken.

Al te vaak echter worden vreemde woorden onnoodig gebezigd, uit verkeerde aanwending of wel om hoogere beschaving door kennis van vreemde talen te luchten; maar ook - wat erger is - in verkeerden zin. En daarmede maakt de gebruiker zich, zonder het zelf te weten, bij vreemdeling of landgenoot eigenlijk belachelijk.

In den herfst van 1919 maakte ik, in een ingezonden stukje in de Nieuwe Courant, de lezers op een paar van zulke onjuist gebruikte woorden opmerkzaam; doch zou daarop gaarne - ditmaal in dit blad - nogmaals de aandacht willen vestigen.

Het geldt de Fransche woorden: flux-de-bouche en malaise.

Met het eerste denkt menig Nederlander het Hollandsche ‘woordenvloed’ weer te geven en brengt b.v.

[p. 54]

een vlot spreker hulde wegens zijn flux-de-bouche; wat in het Fransch de uitdrukking is voor.... een ‘kwijlmond!’ Ons woord woordenvloed heet in het Fransch geheel hetzelfde, namelijk ‘flux de paroles’.

Het tweede woord: malaise begint te onzent op bedenkelijke wijze het burgerrecht te verkrijgen. Bestaat daarvoor een geldige reden, dan zij het zoo. Doch men toone dan er de juiste beteekenis van te kennen.

In de Fransche taal beteekent malaise (‘mal-aise’ als tegenstelling van ‘bienaise’) onbehagen, onrust, bezorgdheid en is in de spraakkunst van het mannelijk geslacht: le malaise (zie Larousse). Het ligt dus voor de hand, dat wij het woord in Hollandsche zinnen gebruikende, daaraan ook het mannelijke of, nog liever, het onzijdig geslacht moeten toekennen. De Nederlanders laten zich echter door den schijnbaar vrouwelijken uitgang ‘aise’ van de wijs brengen.

Klinkt het dan zoo vreemd of onnatuurlijk, wanneer wij zeggen of schrijven: het malaise doet zich meer en meer gevoelen?

Mogelijk zal men als tegenbetoog opperen: Wat doet het er eigenlijk toe of wij het woord als vrouwelijk beschouwen?

Het antwoord hierop is eenvoudig het volgende: Het woord malaise in vrouwelijken zin bestaat in het Fransch eveneens, doch beteekent dan eene maleische vrouw. En nu wil men toch niet beweren, dat de wereld tegenwoordig zoo algemeen door de Maleische dames wordt geregeerd?

Maar waarom zegt en schrijft men dit dan telkens??

Met mijnen dank voor de verleende plaatsruimte

Uw dw.

P.J. VAN HOUTEN.

Voorburg, 20 Dec. '20.

Naschrift:

Menschen met ‘flux de paroles’ hebben vaak ook ‘flux de bouche’ (de ‘splinters der welsprekendheid’, waarmee 't gehoor wordt besproeid).

Red.