Neerlandia. Jaargang 25

[p. 43]

Verklaring.

In de laatste Hoofdbestuursvergadering heeft aan de hand van eene nota van het Dagelijksch bestuur eene bespreking plaats gehad van een tweetal vraagstukken, die in den laatsten tijd het Verbondsleven hebben bezig gehouden. Als gevolg van deze bespreking, die steunde op eerbied en waardeering voor de uiteenloopende meeningen, volgt hier eene korte uiteenzetting van het standpunt van het Hoofdbestuur ten opzichte van de verwijten van onverschilligheid of zelfs vijandigheid tegenover den aandrang uit Vlaanderen tot herinrichting van het Verbond en tot samenwerking met het Hoofdbestuur; voorts van gebrek aan werkzaamheid.

De reden, dat de tijd tot herinrichting van de groep België tot nu toe naar het oordeel van het Hoofdbestuur nog niet gekomen was, school in zijne meening, dat de Vlamingen in België, ook voorzoover zij zich buiten de z.g. activistische politiek gehouden hebben, niet eensgezind waren. Het Verbond, dat krachtens zijne Statuten in België een geestelijk vereenigingspunt voor de Vlamingen in het algemeen moet zijn, liep daardoor gevaar een werktuig te worden in handen van een bepaalde groep of van eenige groepen van Vlamingen met uitsluiting - zij het mogelijk onopzettelijk - van de andere. Dit was het gevoelen van het Hoofdbestuur na overleg met vooraanstaande Vlamingen, ook het oordeel van velen, die in vroeger jaren in Groep België van het Verbond eene leidende plaats innamen, en het met het Hoofdbestuur nòg als een levensvoorwaarde beschouwen, dat ons Verbond plaats biedt voor - en ook werkelijk in zich opneemt: allen, die daar tot den Nederlandschen stam behooren en bereid zijn mede te werken, opdat het Verbond in België zijn taak als cultuurdrager voor de Vlamingen weer kan vervullen.

Om dit te bereiken heeft het Hoofdbestuur steeds alles gedaan, wat in verband met de tijdsomstandigheden mogelijk was. Daarbij is uit de inlichtingen van vooraanstaande personen, behoorende tot verschillende Vlaamsche kringen, gebleken, dat men in Vlaanderen het oogenblik nog niet gekomen achtte tot herinrichting der Groep. Er is dus geen sprake van dat een verzoek om samenwerking in die richting, van welke zijde dan ook, door het Hoofdbestuur ooit zou zijn afgewezen.

De laatste berichten wettigen echter thans de hoop, dat de herinrichting der Groep niet lang meer op zich zal laten wachten.

Zij, die de leiding in Vlaanderen in handen hebben, wenschen zelf het tijdstip te bepalen, waarop de besprekingen met het Hoofdbestuur zullen plaats hebben.

Bij de beoordeeling der werkzaamheid van het Hoofdbestuur in de laatste jaren moeten buiten de verdeeldheid, die zich in het Verbond ten opzichte van de ‘Vlaamsche kwestie’ heeft voorgedaan, en die hierboven voldoende besproken mag worden geacht, de volgende punten in het oog gehouden worden:

1. In den oorlog was het niet mogelijk geregelde betrekkingen te onderhouden met de verschillende deelen van onzen stam.

2. In Nederland wordt niet in ruimen kring, vooral niet in de kringen van hen, wier geldelijke steun niet kan worden ontbeerd, het belang van de versterking van het stamgevoel en de economische en cultureele betrekkingen tusschen de verschillende stamdeelen gevoeld.

Nog minder voelt men hier voor de beweging der taalzuivering.

Beide feiten werken niet gunstig voor de populariteit van het Verbond en voor de geldmiddelen van het Hoofdbestuur, die dan ook nauwelijks voldoende zijn om de loopende uitgaven, Neerlandia en de subsidie voor de Boeken-Commissie, te betalen. Versterking

[p. 44]

van de geldmiddelen blijft dus dringend noodzakelijk en het Hoofdbestuur blijft in die richting krachtig werkzaam.

3. De organisatie van het Verbond is niet geschikt om op één centraal punt de volle actie te leggen. Het Verbond bestaat uit eenige nagenoeg geheel zelfstandige deelen, n.l. de Groepen en Zelfstandige Afdeelingen, terwijl die Groepen weer verdeeld zijn in een aantal Afdeelingen. Het Hoofdbestuur verpersoonlijkt de eenheid in het Verbond, houdt de deelen bij elkaar en geeft, waar mogelijk, leiding, steun en voorlichting. Deze organisatie is, wat de hoofdlijnen betreft, moeilijk te veranderen. De Groepen en Zelfstandige Afdeelingen liggen zóó ver uit elkaar en voor een belangrijk deel op zóó grooten afstand van het Hoofdbestuur, dat zij, zonder groote zelfstandigheid, niet zouden kunnen werken.

Hierbij komt nog, dat eerst betrekkelijk kort geleden het Verbond zijnen tegenwoordigen voorzitter gekregen heeft en ook voor het overige de samenstelling van het Hoofdbestuur belangrijk is gewijzigd.

Desniettegenstaande meent het Hoofdbestuur, dat aan allen, die Neerlandia en daarin ook de verslagen der Hoofdbestuursvergaderingen gelezen hebben, duidelijk zal zijn, dat het Hoofdbestuur ook in de afgeloopen jaren en met name in die na afloop van den oorlog niet stilgezeten heeft.

Het ligt minder op den weg van het Hoofdbestuur hier nog eens dit alles te herhalen. Ook voor de toekomst is er een program, waarvan wij als het voornaamste vermelden:

Uitbreiding en betere verzorging van Neerlandia;

meer en stelselmatiger reclame en propaganda in het buitenland, ook door het uitzenden van sprekers;

grooter en uitgebreider steun aan het Ned. onderwijs in het buitenland; stichting van Nederlandsche scholen en cursussen;

het verstrekken van studiebeurzen aan Nederlanders en stamverwanten uit het buitenland, die aan Nederlandsche hoogescholen willen studeeren;

het stichten van Nederlandsche Tehuizen in het buitenland, waar gelegenheid zal zijn op allerlei gebied de Nederlandsche belangen wederzijds te behartigen;

het verspreiden van Nederlandsche wetenschap, muziek en kunst onder Nederlanders en stamverwanten in het buitenland; in 't algemeen het verbreiden van Nederlandsche cultuur onder hen.

Daarbij wordt voortdurend gewerkt aan de organisatie van het Verbond buiten Nederland.

Het spreekt nochtans vanzelf, dat, wil het Verbond zijne taak blijven vervullen, twee voorwaarden vervuld moeten zijn. Vooreerst moet het Hoofdbestuur, waarvan de leden in groot onderling vertrouwen werken, gedragen worden door eene daarmee overeenstemmende waardeering der leden van het Verbond.

En in de tweede plaats moet het Hoofdbestuur door de leden, al of niet in groepen en afdeelingen vereenigd, in ruime mate ook geldelijk in staat gesteld worden tot arbeiden.

Wanneer in dien geest de onderlinge samenwerking versterkt wordt, zal het Hoofdbestuur zich gelukkig achten, de leiding van het Verbond op de hiervóór aangegeven wijze voort te zetten.

HET HOOFDBESTUUR.