Neerlandia. Jaargang 22

Zuid-Afrika.

Hollandsche Leeskamer te Kaapstad.

Het verslag van de openbare Holl. Boekerij en Leeskamer A.N.V. kan gunstig zijn. In alle opzichten was er vooruitgang. De leeskamer in het Afrikaner Koffiehuis is dagelijks open geweest. Er lag een groot aantal koeranten en tijdschriften ter lezing. Een woord van dank aan de administrasies van alle koeranten en tijdschriften, die ons kosteloos worden toegezonden, n.l. alle in het Kaapse schiereiland uitgegeven Holl. bladen, enkele uit de Vrijstraat, Transvaal, en zelfs uit Nederland. In het midden van het jaar werd abonnement genomen op nog 10 Holl. tijdschriften, waaronder enkele vakbladen, zooals School en Leven. Vademecum der Bouwvakken, de Padvinder (als dit een vakblad genoemd mag worden), terwijl de Gids. Hemel en Dampkring, Elzevier's enz. nieuw werden ingevoegd in de hoop, dat ze lezers zouden vinden.

Het is moeilijk na te gaan of deze bladen veel gelezen worden, maar er is een voortdurend komen en gaan van lezers en wij zullen maar voortgaan op de ingeslagen weg. Door de regeling met het Afr. Koffiehuis ligt alles nu steeds voor het grote publiek ter lezing. Het vermoeiend werkje van altijd maar weer recht leggen en stempelen wordt door een der jonge meisjes van het koffiehuis gedaan en wij erkennen hiervoor graag onze dank.

Voor de tijdschriften werden 21 portefeuilles aangeschaft, 6 krantendragers en 1 boekenrek, waardoor de kamer zeker veel aan netheid gewonnen heeft.

Dank zij de trouwe hulp van Mej. Esser is de Boekerij wekelijks tweemaal geopend geweest, n.l. Zaterdagmorgens als naar gewoonte en Woensdagmiddags bij wijze van proef, daar de kommissie meende, dat er personen konden zijn op kantoor of winkel, voor wie het makkelijker is, Woensdags tussen 4.30 en 6 uur te komen, dan op de Zaterdagmorgen. Toch is het Woendagsmiddags maar stil.

Door het werk, dat mej. Esser geheel belangeloos en trouw gedaan heeft was er ook geen noemenswaardige schade aan of verlies van boeken en gaarne brengen wij haar hier onze hartelike dank.

De boekenkommissie bestaat nu uit 4 leden, waarvan de heer Ruysch van Dugteren voorzitter. Mej. Reitz gewoon lid, Mej. Esser bibliotekaresse en ondergetekende sekr.-penningm. is.

De kommissie vergaderde tweemaal: eens om de voorwaarden te bespreken, waarop de leeskamer haar intrek zou nemen in het Afr. Koffiehuis en eenmaal hoofdzakelik omtrent korrespondensie met de Boekenkommissie v.h. A.N.V. en met de Ned. Z.A. Vereniging.

Op de twede vergadering kwam ook de vraag aan de orde, hoe de leden van de Oranjeklub gebruik zouden kunnen maken van de bibliotheek zonder hoofdelike storting van de borgstelling, die van net leden van het A.N.V. of leeskamer geëist wordt om tegen verlies van boeken gedekt te zijn.

De Oranjeklub heeft nu een jaarlikse subsidie van f 3 toegezegd en daartegenover kunnen zijn leden nu boeken lenen op dezelfde voorwaarden

[p. 134]

als die, welke voor onze eigen leden gelden. Tot nu toe is hiervan matig gebruik gemaakt.

In de loop van het jaar werden 20 geheel verouderde of ongeschikte boeken uit de boekerij verwijderd en afgestaan aan inrichtingen, waar ze nog te gebruiken waren. Ten geschenke werden ontvangen: 16 boeken van Mevr. R.D. Koch, 1 van Mej. Esser en 1 van de heer van Rijn. Uit een kist boeken van de Boekenkommissie, Sekr. dr. van Everdingen, kregen wij ruim 20 boeken en aangekocht werden 42 boeken, opnieuw gebonden 21. Van de 42 nieuw-gekochte boeken waren er 32 Afrikaans, van de 10 Holl. boeken 3 van en 1 over Ligthart.

Er zijn nu 922 boekdelen, waarvan 110 nummers niet in de gedrukte katalogus voorkomen.

Een en ander is gedaan met de volgende subsidies: £ 10 A.N.V. afd. Kaapstad, £ 10 Z.A. Taalbond, £ 3 Oranjeklub en £ 16.10 van het Afr. Koffiehuis, terwijl 13 sh. werd ontvangen als kontribusie van leden van de leeskamer en £ 3.16 aan leesgelden.

De onkosten waren: huishuur £ 19.10, boeken en tijdschriften £ 13.17.8, boekbinden, krantendragers en portefeuilles £ 4.86, aanschaf wandbord en boekenrek £ 3.43, drukwerk £ 2.3, administrasie en kleine onkoston £ 2.7.10. Er bestaat goede hoop, dat onze leeskamer dit jaar als openbare biblioteek de provinciale subsidie zal kunnen ontvangen, die voor deze inrichtingen beschikbaar is, volgens het £ voor £ stelsel en wij kunnen dus het nieuwe jaar tegemoet gaan vol goede verwachtingen en met het plan bij het kiezen van nieuwe boeken weer ‘elk wat wils’ te nemen, dus nieuw-uitkomende boeken in Afr.-Holl. en Vlaams. Van die schrijvers, naar wie hier vraag is en daarnaast de oudere schrijvers aan te vullen met namen als Schimmel en Vosmaer die tot nu toe niet vertegenwoordigd zijn.

Mocht het wezen, dat deze of gene goede exemplaren van standaardwerken aan ons zou willen afstaan, dan zullen die natuurlik zeer gaarne ontvangen worden.

Tot zover 't werk van de kommissie om biblioteek en leeskamer in orde te brengen.

Wad deed nu het publiek?

Terwijl in 1915 363 boeken werden uitgeleend en in 1916 122, bedroeg het in 1917 640, en de getallen der lezers waren: 42 voor 1915, 21 voor 1916 en 55 voor 1917.

Vergeleken met 1916 is het aantal boeken dus vervierdubbeld vergeleken met 1915 verdubbeld.

Maar wij zeggen: dankbaar, doch niet voldaan.

De 922 delen van de biblioteek zijn door elkaar genomen niet eens elk een keer uitgeweest. (Het meest gelezen zijn Jong Hollandsch Binnenhuisje en Eline Vere).

Wij kunnen heel zeker zeggen, dat maar weinig mensen de boekerij volkomen waarderen. En toch zullen er wel heel weinigen in Kaapstad zijn, zo belezen, dat wij hun niets hebben aan te bieden. Integendeel, er is vrijwel ‘elk wat wils’ oude, nieuwe en nieuwere schrijvers, Afr., Holl., Vlaams, vertalingen uit het Noors, Duits, Deens, Frans, Russies, enz. Een 60 boeken voor jongens en meisjes en zelfs al staan ze niet in de katalogus, een 60 prentenboeken voor de kleintjes. En daarom eindig ik graag met een opwekking om ons te steunen, zodat een volgend jaar de cijfers weer vervierdubbeld mogen zijn.

De sekr.-penningm.

E.M.C. LOOPUYT.