Neerlandia. Jaargang 21

Nederlandsch in Rome.

De Romeinsche correspondent van het Centrum schrijft:

‘Gedurende het Octaaf van het Driekoningenfeest is het de gewoonte elken dag, tegelijk met eene H. Mis van een vreemden ritus een predicatie in eene vreemde taal te doen houden in de dan druk bezochte kerk van den H. Andreas.

Reeds vele jaren heeft men er te vergeefs op aangedrongen, dat er te dier gelegenheid ook in de Nederlandsche taal zou gepredikt worden. Daar nu wegens den oorlog het Duitsch verbannen is ook in de godsdienstoefeningen, heeft men er eindelijk toe besloten ook eene Nederlandsche predikatie te doen plaats hebben.

Dinsdag 9 Januari heeft de Belgische Pater Fredegandus Callay, algemeen archivaris van de Orde der Minderbroeders Capucijnen de Nederlandsche predikatie gehouden voor ongeveer een honderdta! Belgische en Hollandsche toehoorders, onder wie de Nederlandsche en Beigische gezanten bij het Vatikaan waren.

De gewijde redenaar bracht meermalen in zijne predikatie het droevig lot te pas dat België getroffen heeft.

Het feit is van beteekenis voor onze Nederlandsche taal. Nu ze eenmaal onder den mooien koepel van Sint Andreas della Valle geklonken heeft, zal het moeilijk zijn ze een andermaal uit te sluiten.

Het ware echter beter geweest op de aankondigingen te vermelden dat er in 't Nederlandsch gepredikt zou worden en niet gelijk nu het geval was, in 't Vlaamsch, des te meer daar de predikant zuiver Nederlandsch spreekt en het Nederlandsch de taal is van Vlamingen en Hollanders.’

De opmerking van bovenstaanden briefschrijver, aan het slot, is zeer juist. Neerlandia heeft over die kwestie al dikwijls geschreven. Daarom verwondert men zich des te meer dat in de Nederlandsche Post-, Telegraaf- en Telefoongids, 2e afdeeling Telegramdienst, dezelfde fout wordt gemaakt. Daar staat nl. ‘Benevens in de Nederlandsche of in de Fransche taal kunnen uitgestelde telegrammen gewisseld met de in onderstaande lijst genoemde landen, ook gesteld zijn in de daarnevens vermelde taal of talen En dan komt voor Congo (Belgische .... Vlaamsch.’

Hier is dus Vlaamsch een andere taal dan het Nederlandsch.

Het woord Nederlandsch heeft twee beteekenissen, die met het oog op het woord Hollandsch buiten onze grenzen o.a. in Zuid-Afrika, wel eens aanleiding hebben gegeven tot verwarring. Het bedoelt iets algemeens en iets bijzonders. In het eerste geval

[p. 23]

omvat het alles wat op Nederland als verzamelwoord, dat is op alles wat van Nederlandschen oorsprong is, wat dus tot den Nederlandschen stam behoort, betrekking heeft, en wordt het in de laatste jaren door sommigen verduidelijkt tot Groot-Nederlandsch, een woord, dat anderen, ook ons, voor onzen landaard wat te parmantig toeschijnt. Neerlandia zelf zal het dan ook nooit gebruiken. In den engeren zin is het nagenoeg alleen de officieele benaming voor het algemeen gebruikelijke woord Hollandsch.

Nu is er onmiskenbaar een verschil tusschen het beschaafde Vlaamsch en het beschaafde Hollandsch, maar niet meer dan tusschen het beschaafde Groningsch, Drentsch of Achterhoeksch en het beschaafde Hollandsch. Toch noemt men deze zonder onderscheid Nederlandsch, in engeren zin; streekspraken uit een en hetzelfde land. In den algemeenen zin zijn Vlaamsch en Afrikaansch eveneens Nederlandsch. De beschaafden van den Nederlandschen stam binnen en buiten ons land, spreken in nagenoeg dezelfde verhouding een zelfde taal, als de beschaafden in ons land de zelfde spreken: er is wijziging, geen verschil zoodanig dat geestelijk verkeer ernstig wordt belemmerd. De spreektaal aller Vlamingen en Afrikaanders is niet elken Hollander gemeenzaam, maar die van alle Groningers, Drenthen enz., is het elken Hollander evenmin, en dat zijn nog wel zijn landgenooten, op kleinen afstand. Alles te zamen is wat de leden van den Nederlandschen stam spreken dus Nederlandsch. Vlaamsch is dus Nederlandsch en door onderscheid te maken tusschen Nederlandsch en Vlaamsch, hebben de aankondigers van de Nederlandsche spreekbeurt in Rome en de samensteller van de Postgids in den Haag medegewerkt tot bestendiging van een niet onschadelijke onjuistheid.