Neerlandia. Jaargang 20

Oost-Indië.

Huldeblijk ter nagedachtenis van Mr. C.Th. van Deventer.

Diep verslagen waren allen, die met Mr. Van Deventer hadden samengewerkt, of met hem deel hadden uitgemaakt van het bestuur van eenige vereeniging van wetenschappelijken of maatschappelijken aard, zij vooral die hem vereerden als den kampvechter, den ijverigen bevorderaar van de belangen van Indië en den Inlander, toen onverwacht de tijding kwam dat hij niet meer tot de levenden behoorde. Hij was hun ontrukt in den vollen bloei van zijn werkzaam leven, op een oogenblik dat van hem voor Indië's toekomst nog zooveel werd verwacht.

[p. 170]

Daar verscheen in het Gids-nummer van December 1915 als een stem uit het graf, onder den titel: Indië na den oorlog, nog een laatste woord van hem tot degenen, die met hem het gevoel eener warme belangstelling in het lot van Indië en zijne bevolking deelden. Zal hij er niet meer zijn om met hen samen te werken aan wat hij gaarne had helpen tot stand brengen, ware hem een langer leven geschonken; nu de dood hem dit belet had, klonk het als een stem uit het graf tot zijne vrienden hoe zij zijne taak zouden kunnen vervolgen.

Het bestuur van het Kartini-fonds, een stichting waaraan Van Deventer's naam met groote erkentelijkheid en eere verbonden blijft, heeft geen oogenblik geaarzeld om aan die stem gehoor te geven. In het z.g. geestelijk testament van Van Deventer leest men o.m.: ‘Er moet echter ook aandacht worden geschonken aan speciaal onderwijs voor meisjes, waarbij het particulier initiatief op den grondslag van reeds bestaande regelingen wellicht een belangrijke rol kan spelen. Het onderwijs van meisjes zij, behalve op het bijbrengen van elementaire kennis, gericht op het aankweeken van al datgene dat de Inlandsche als huisvrouw, moeder en opvoedster op een hooger standpunt brengen kan. Daarnevens is de vorming van inlandsche onderwijzeressen een onafwijsbare eisch’. Zoo is bij het bestuur van het Kartini-fonds de gedachte gerijpt om pogingen in het werk te stellen, opdat als een huldeblijk aan de nagedachtenis van Mr. C.Th. van Deventer tot stand kome: een school voor verdergaand onderwijs en opleiding van onderwijzeressen ten behoeve van meisjes behoorende tot de inheemsche bevolking van Nederl. Indië. Met dat doel deed het bestuur van de vereeniging Kartini-fonds een beroep op allen, die zich tot Indië en Indië's bevolking aangetrokken gevoelen. Mr. J.H. Abendanon heeft in een rondschrijven, o.a. opgenomen in het Koloniaal Weekblad, orgaan der vereeniging: Oost en West, van 8 Juni, een plan van uitvoering met de daaraan verbonden geldelijke gevolgen bekend gemaakt, waarbij hij zich voorstelt, de oprichting te Semarang van een school met internaat, ten doel hebbend, niet alleen om meer kennis te verspreiden in de inheemsche vrouwenwereld, en daardoor de vrouw geschikter te maken voor hare opvoedingstaak, maar ook om te verkrijgen een groot aantal vrouwen van het eigen land, die onderwijs zullen kunnen geven zoowel aan de Kartini-scholen en de Hollandsch-Inlandsche scholen, als ook aan de inrichtingen voor Inlandsche meisjes waar geen onderwijs wordt gegeven in het Nederlandsch of althans deze taal geen voertaal is. Het plan, zegt de heer Abendanon, is met groote instemming begroet, en reeds zijn gewaardeerde toezeggingen gedaan.

De gedachte van het bestuur van het Kartini-fonds zal ongetwijfeld ook bij de leden van het A.N.V. in Nederland, in Indië en elders veel bijval vinden. De heer D. Hannema te 's-Gravenhage, penningmeester van het Kartini-fonds, met het beheer der geïnde gelden belast, zal gewis gaarne verdere bijdragen, ineens of bij termijnen, in ontvangst nemen.

CH.R. BAKHUIZEN VAN DEN BRINK.