Wat al die verbindingen over heel de wereld beteekenen, zal duidelijk zijn voor hen, die geregeld Neerlandia lezen en uit de mededeelingen gewaar worden hoe de Nederlandsche belangen in vele oorden worden behartigd; het duidelijkst wel voor de velen, die van het A.N.V. voorlichting ontvingen, bij het doen van reizen, het zich vestigen in het buitenland en het aanknoopen van handelsbetrekkingen. En zij, die oordeelen dat het A.N.V. in ons land zelf dikwijls te weinig van zich laat hooren, mogen wel eens bedenken dat zijn taak hoofdzakelijk buiten de grenzen van het koninkrijk ligt en dat het Verbond, vooral in den vreemde een band vormt, die de Nederlanders vereenigt en hun gelegenheid geeft om gezamenlijk voor Nederlandsche belangen op te komen.
Het Hoofdbestuur, samengesteld uit afgevaardigden der vijf hoofdgroepen, biedt waarborg dat de Groepsbelangen evenredig worden behartigd, doch ook, waar noodig ondergeschikt blijven aan het algemeen belang.
Zijn werkzaamheid kan men nagaan uit de verslagen, die regelmatig in Neerlandia worden openbaar gemaakt.
Het voornaamste worde hier nog eens aangestipt:
Het Nederlandsch in de ambtelijke en diplomatieke taal maakte een punt van ernstig onderzoek uit, waarbij duidelijk bleek dat het Fransch volstrekt niet meer algemeen beschouwd wordt als de officieele taal waarin de verschillende regeeringen briefwisseling met elkaar houden. Verscheiden regeeringen bezigen voor hun briefwisseling met andere Staten de taal van hun eigen land. Dit klemt vooral tegenover die landen, waar het Nederlandsch een der officieele talen is, als Vlaanderen en Zuid-Afrika.
Bijzondere vermelding verdient het aandeel van het A.N.V. in de inzameling voor de noodlijdenden in de kolonie Curaçao, waaromtrent men onder Ned. Antillen vollediger vermelding vindt. Door zijn verbindingen en zijn organisatie kon het Verbond hier in een daad toonen, hoe zijn werkzaamheid Nederlanders en stamverwanten over de geheele wereld ook stoffelijk zeer ten goede kan komen.
Het Verbond, in het bijzonder zijne Leidsche en Amsterdamsche Studenten-Afdeelingen, kwam weer krachtig tot uiting in den Vacantieleergang voor Vlaamsche, Afrikaansche en Nederlandsche studenten, ditmaal door Amsterdam ontvangen, ook in het vierde Groot-Nederlandsch Studenten-Congres eveneens in de hoofdstad gehouden. Thans bereiden de studenten weer een feestelijke internationale bijeenkomst voor ter bevordering van de vredesbeweging.
Het Nederlandsch onderwijs in het buitenland vormt mede een punt van de aanhoudende zorg van het Verbondsbestuur.
De geldelijke steun die indertijd werd gegeven aan de pogingen tot oprichting van een Nederlandsche school te Antwerpen heeft niet tengevolge gehad dat hier iets blijvends is bereikt geworden. Wel heeft de school een jaar bestaan en heeft de heer L. Meijer als hoofd zijn beste krachten ingespannen, maar de deelneming bleek onder de Nederlanders zelf te Antwerpen niet voldoende en zoo moest de school aan het eind van het jaar worden opgeheven.
Gelukkiger ging het met de Nederlandsche cursussen in Westfalen en de Rijnprovincie, waar, vooral tengevolge van de bemoeiingen der Afd. Enschedé van het A.N.V., nu in verschillende plaatsen onderwijs wordt gegeven aan de kinderen van Nederlandsche arbeiders, die vroeger daarvan geheel verstoken waren.
De Nederlandsche Regeering, die o.m. ook de Nederlandsche school te Buenos-Aires en de Ned. Chr. School te Brussel steunt, verricht daarmee een goed werk en heeft dusdoende een der liefste wenschen vervuld van het A.N.V., dat er reeds voor geijverd heeft toen van regeeringswege het nut ervan nog niet werd ingezien.
Welk een groot belang men tegenwoordig ook in het buitenland hecht aan de studie der Nederlandsche taal blijkt uit verschillende feiten; niet alleen uit het studeeren van verscheiden vreemde studenten aan onze hoogescholen, maar ook aan de Ned. Leerstoelen, die in het buitenland reeds werden opgericht, o.a. die in Chicago, waartoe de Afdeeling van het A.N.V. aldaar, met geldelijken steun van het Hoofdbestuur, zooveel heeft bijgedragen en waar Dr. T. de Vries vele weetgierigen om zich vereenigt; ook uit de pogingen die worden aangewend om aan de Columbia-University een Nederl. Leerstoel op te richten, waaraan het Hoofdbestuur reeds belangrijken geldelijken steun heeft toegezegd.
Namens het Hoofdbestuur nam een lid zitting in de Loevestein-Commissie en in de Bosboom-Toussaint-Commissie, ook gaf het een bijdrage voor de Carnegie-hulde, steunde weer met een belangrijke gift het Wilhelmina-Hospitaal te Smyrna en schonk een bijdrage voor het op te richten standbeeld van Hendrik van Veldeke.
De tentoonstelling van onze kaarten, platen, portretten, statistieken en kranten enz., waarvoor we in 1910 te Brussel met goud bekroond werden, heeft sedert herhaaldelijk goede diensten bewezen, o.m. te Antwerpen tijdens het 32e Ned. Taal- en Letterkundig Congres. Besloten werd er ook mee uit te komen te Gent in 1913 en te Leipzig in 1914. Dit laatste op verzoek van den Nederl. Boekhandel, die vooral de bekende krantenwand zeer belangrijk oordeelt.
Uit deze mededeelingen moge blijken dat het Hoofdbestuur zijn aandacht wijdt aan velerlei dat den Nederlandschen stam in algemeenen zin ten goede kan komen, afgescheiden van de belangen der verschillende deelen van het A.N.V., waaromtrent hieronder een en ander wordt meegedeeld.
Alvorens daartoe over te gaan dient nog vermeld dat het Dag. Bestuur verscheiden malen, het Hoofdbestuur driemaal vergaderde en dat de volgende wijzigingen in de samenstelling kwamen. In de plaats van Prof. Fredericq, wien hier een woord van hulde worde gewijd voor alles wat hij voor het A.N.V. en in 't algemeen voor de Nederl. beweging deed en nog doet, werd door Groep Vlaanderen afgevaardigd mej. R. de Guchtenaere. Tot algem. secretaris-penningmeester werd benoemd de heer N.J. Roelfsema.
Den heer Ch.R. Bakhuizen van den Brink, die na het bedanken van den heer Mr. Dicke het secretariaat-penningmeesterschap een half jaar waarnam, zij hier een woord van hartelijken dank gebracht voor de wijze waarop hij de zaken behartigde.
Het Hoofdbestuur is thans samengesteld als volgt: Dr. H.J. Kiewiet de Jonge, voorzitter, Dordrecht; mej. E. Baelde, onder-voorzitster, Rotterdam; N.J. Roelfsema, secretaris-penningmeester. Den Haag: Dr. H.F.R. Hubrecht, Amsterdam; Jhr. Mr. O.F.A.M. van Nispen tot Sevenaer, Nijmegen; J.D. Baron van Wassenaer van Rosande, Den Haag; allen zitting hebbende voor Groep Nederland; A.C. van der Cruyssen, Antwerpen; mej. R. de Guchtenaere, Gentbrugge; Joh. Kesler, St. Gilles-Brussel; H. Meert, Gent; Pol. de Mont, Antwerpen; Mr. W. Thelen, Brussel; allen zitting hebbende voor Groep België; Ch.R. Bakhuizen van den Brink, Den Haag; H.D.H. Bosboom. Den Haag; Mr. C.Th. van Deventer, Den Haag; J.M. Pijnacker Hordijk. Den Haag; allen zitting hebbende voor Groep Ned. Indië; Mr. Dr. C.F. Schoch, Amsterdam; Jhr. Mr. J.L.W.C. von Weiler, Den Haag; beiden zitting hebbende voor Groep Suriname: Prof. Dr. J. Boeke, Leiden; Kapt. J.A. Snijders Jr., Gorinchem; beiden zitting hebbende voor Groep Ned. Antillen.
Ons eere-lid, Prof. Dr. H. Kern, mede-oprichter en eerste voorzitter van het A.N.V., die 6 April te Utrecht zijn tachtigsten verjaardag onder zeer vele blijken van hoogachting vierde, werd door den voor-
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd