Neerlandia. Jaargang 16

De uitspraak van het Nederlandsch.

Op het 32ste Taal en Letterkundig Congres te Antwerpen gehouden, had men gelegenheid het Nederlandsch in zijn verschillende tongvallen, te hooren spreken. Men hoorde er het zuivere Nederlandsch, zooals het door de beschaafde standen, het best wellicht te Utrecht, te Haarlem en te Den Haag wordt gesproken. Men hoorde er het Vlaamsch, dat door Karel van de Woestijne, Herman Teirlinck, Stijn Streuvels verschillend werd uitgesproken en toch weer geheel anders was, dan het Vlaamsch, dat men door werklieden, dienstmeisjes, kellners te Antwerpen hoorde spreken. President Reitz uit Zuid-Afrika sprak eenige keeren Afrikaansch-Hollandsch, dat weder afweek van Nederlandsch en Vlaamsch.

Is het niet in 't belang van onzen stam, dat geleidelijk getracht worde, tot éénheid van uitspraak te komen?

De vraag doet zich voor, welke uitspraak van het Nederlandsch is te verkiezen? Welke tongval zullen wij als standaard-uitspraak aannemen en voortaan in het parlement, op den kansel, op het tooneel (dat heerlijk propagandamiddel voor onze taal), eischen?

Naar mijn meening kan voor dit vraagstuk een goede oplossing gevonden worden. Ik heb indertijd het voorrecht gehad H.M. Koningin Wilhelmina in de Nieuwe Kerk te Amsterdam haar kroningsrede te hooren uitspreken. Dat was niet alleen een voorbeeld van stijl, taal en voordracht; maar ook van de zuivere, muzikale uitspraak van de Nederlandsche taal. Het was een volkomen artistiek genot, de jonge vorstin, met haar vol, sonoor, volkomen beheerscht geluid, onze klankrijke, diepe, kernachtige taal te hooren uitspreken. Ik was toen tooneelcriticus voor het dagblad De Telegraaf en had te dikwijls gelegen-

[p. 259]

heid gehad om op ons tooneel, door onze beste tooneelisten, ons Nederlandsch onzuiver, slordig of antimuzikaal te hooren spreken, dan dat ik nu niet, deze kroningsrede als een openbaring mocht begroeten. Later heb ik als verslaggever vaak het voorrecht genoten, H.M. Koningin Wilhelmina te hooren spreken en telkens weer trof mij, de volkomen wijze, waarop Zij onze moedertaal weet te uiten.

Zou het nu niet mogelijk zijn, de uitspraak van het Nederlandsch te richten naar de standaard-uitspraak van H.M. Koningin Wilhelmina?

Wellicht, indien de wensch algemeen bleek, zou H.M. wel, in 't belang van onze taal, bereid gevonden worden, een rede in de grammophoon te spreken. Op deze wijze zouden de Afdeelingen van het Alg. Ned. Verbond, de hoofden van inrichtingen van onderwijs, de balie, de geestelijkheid, de redenaars, de tooneelisten, kortom allen, die veel voor de uitspraak van het Nederlandsch kunnen doen, in 't bezit van een standaard-uitspraak kunnen komen, naar welke allen van Nederlandschen stam, onverschillig waar zij gevestigd zijn, voortaan zooveel mogelijk ook de eigen uitspraak, zouden kunnen richten.

Het zou mij aangenaam zijn, ten deze het oordeel van anderen te vernemen.

Dankend voor de plaatsing,

BERNARD CANTER.

Haarlem, Sept. 1912.