Neerlandia. Jaargang 16

Berlijn.

Uit het jaarverslag der Afd. Berlijn over 1911:

Bij den aanvang des jaars was het bestuur samengesteld uit de heeren W.F. van Heusden, voorzitter; A. Hes, vice-voorziiter; J. Titulair, 1e secretaris; J. Knol, 2e secretaris en D. Slikker, penningmeester, terwijl de heer A. de Koff het beheer der bibliotheek in handen had. De heeren E.D. Ganzevoort, W. Jelsma en A. Zilversmit vormden het college van commissarissen.

In de plaats van de heeren A. de Koff en J. Titulair, die tusschentijds uit hunne betrekkingen terugtraden, werden benoemd als 1e secretaris de heer J. Knol, in wiens plaats als 2e secretaris de heer W. van der Pluym zitting nam, en de heer J.C. Ruys, die de zorg over de bibliotheek op zich wilde nemen.

In een tiental bestuurs- en negen ledenvergaderingen werden de belangen van ons Gezelschap besproken en behandeld, waaronder ook de herziening der statuten met huishoudelijk reglement moet gerekend worden.

Wat het ledental aangaat, dit bedroeg op 1 Jan. 1911: 72 gewone en 6 buitengewone leden, terwijl we thans 53 gewone met 5 buitengewone tellen. Verreweg het meerendeel der uitgetredenen hebben bedankt wegens vertrek naar elders. Vele leden en bezoekers vertoeven hier eenige maanden en verdwijnen dan weer, om later per prentbriefkaart nog eens iets van zich te doen hooren.

Over het algemeen was het bezoek op onze Woensdagavonden bevredigend.

Reeds dikwijls is het in onze bestuursvergaderingen een punt van overweging geweest, op welke wijze een ruimere opkomst van leden op onze gewone bijeenkomsten zou verkregen kunnen worden. Met het oog daarop is in den vorigen winter eene proef genomen met het houden van voordrachtsavonden, waarvan vooral de eersten goed geslaagd mochten heeten, doch de beide laatsten, die in 't begin van dit jaar vielen, t.w. die van den Dr. med. Stolk, over ‘De Opmerkzaamheid’ en de voorlezing van Dr. Wirth's onuitgegeven historisch drama ‘Hervorming en Opstanding’, trokken te weing belangstellenden. Jammer voor de afwezigen.

Anders is het op de feestavonden. Daar komt men gaarne te zamen. (Juliana-, de Koninginne- en de Busstag-avond zonder bepaald programma).

Op 20 Mei hadden we een druk bezochten feestavond in ruimeren kring. Onze gezant, de heer Gevers behoorde tot de aanwezigen. Aan dezen avond werkten mede: freule Van Rahders (piano), de heer Martin Smits (tenor), de heer Wickert (viool), mej. Van Bommel van Vloten (voordracht), de heeren De Koningh en Schnabel (humoristische afwisseling).

Het St. Nicolaasfeest op 10 Dec. was nog sterker bezocht. Ongeveer 250 personen waren er aanwezig, waaronder een tachtigtal kinderen; ook onze gezant met diens gemalin, welke laatste het beschermheerschap van 't feest wederom welwillend op zich had genomen, waren ter plaatse. De mevrouwen Van Heusden, Jelsma en Krane hadden eer van hare bemoeiingen als commissieleden, want de avond slaagde uitstekend.

Met het oog op dit feest moet ons hier iets van het hart:

Onder ai die kinderen waren er twee, en wel twee zusjes, die uit eigen beweging een echt Hollandsch Sint Nicolaasliedje opzeiden, of liever zongen. De overige kwamen voor den dag met Duitsche Kerstliedjes, welke op zichzelf heel lief, hier niet te huis behoorden.

Het is een feit, dat juist bij kinderen die met hunne ouders naar 't buitenland vertrekken, onze goede Hollandsche taal zoo spoedig verloren gaat, tenzij door de ouders krachtig worde ingegrepen, wat door de meesten wegens gebrek aan tijd, gelegenheid en geestkracht niet geschieden kan, of ook wel, doordat de ouderen hun taal zelve verleeren.

Over dit verschijnsel is reeds dikwijls gesproken en daarom lacht ons het denkbeeld zoo toe, om hier in Berlijn een eigen Hollandsche school te hebben, ofschoon de verwezenlijking ontzettend veel moeilijkheden in zich sluit.

Maar, niet alleen eene eigen school wenschten wij hier, een eigen gebouw, een eigen thuis wilden we hebben. Het paleis waar we thans te zamen komen is gunstig gelegen, behagelijk ingericht in allen deele, maar, tengevolge van de vele vereenigingen die daar samenkomen, worden wij te vaak van het eene zaaltje naar het andere verwezen.

Teneinde onzen leden iets leerrijks en onderhoudends te kunnen aanbieden, zijn wij thans in de gelegenheid gesteld om gedurende de winteravonden de voordrachten in de Verein für Volkskunde in het Architektenhaus (Wilhelmstrasse), waarvan ons gezelschap lid is geworden, te kunnen bijwonen. Naar wij hopen zal daarvan een gretig gebruik worden gemaakt, evenals van onze bibliotheek, die in het vorig jaar eene belangrijke uitbreiding heeft ondergaan en nu bijna driehonderd deelen bevat. Ook wenschen wij dat onze spaarkas, thans het ‘stiefkind’, eenmaal het ‘troetelkind’ van de vereeniging moge worden en we kunnen besluiten met de mededeeling dat er in dit aangevangen jaar stappen zullen worden gedaan tot het verkrijgen van een Nederlandsche school en een Hollandsch Tehuis te Berlijn.

Op de Novembervergadering had de benoeming van een nieuw bestuur en van commissarissen voor het jaar 1912 plaats. Het geheele bestuur, waarin na vaststelling der gewijzigde wet, onze bibliothecaris zitting heeft gekregen, werd herbenoemd, alsook de commissarissen, behalve de heer Ganzevoort, die voor eene eventueele herbenoeming had bedankt en in wiens plaats de heer H.C. de Koningh werd gekozen.

Aan 't slot van het verslag brengt het bestuur hier openlijk dank aan de afgetreden heeren Titulair, De Koff, Ganzevoort en verder aan allen, die gedurende het afgeloopen jaar hunne en hare krachten en talenten hebben gewijd aan het Hollandsch Gezelschap, dus ook aan het Nederlandsch leven te Berlijn.

* * *

Op Woensdagavond 14 dezer hield mej. Henriette van Bommel van Vloten in ‘Het Hollandsen Gezelschap te Berlijn’ ten aanhoore van een vijftigtal landgenooten en vreemden, eene voordracht over het ‘Spreken in verband met zieke stemorganen’.

Spreekster begon met eene beschouwing over den oorsprong en de beteekenis van eenige enkelvoudige

[p. 54]

en samengestelde medeklinkers, in verband met de klinkers. Zij bewees, dat niet alleen vele woorden, maar ook spreekklanken niet anders zijn dan natuurlijke klanknabootsingen. Voorts gaf zij eene korte beschouwing van den weg die de klank had af te leggen, voor deze als woord ons oor bereikt. De voordracht van Van Deyssels ‘Proza’ en een viertal Duitsche dichtstukken, besloten het eerste gedeelte.

Na een kwartiertje pauze begon mej. Van Vl. over de physiologie van het spreken en kwam, nadat zij de werking der gezonde organen had toegelicht, als vanzelve op de zieke en afwijkende bewerktuiging. Zij bewees door aanhaling van voorvallen uit haar eigen ervaring, dat daarvoor in vele gevallen genezing te vinden is.

Met de schoone vertolking van een drietal Nederlandsche gedichten besloot de geachte spreekster haar belangrijke en leerrijke lezing. Na luide bijvalsbetuiging, bracht onze voorzitter, de heer W.F. van Heusden, in opwekkende bewoordingen haar den dank der aanwezigen.

Het overige van den avond verliep recht gezellig. Vele vrienden, die anders onze avonden slechts zelden bezoeken, waren ter plaatse en ook ons vroeger lid, de heer Herman R. uit Londen, voor zaken hier aanwezig, was in ons midden en bewees, dat hij aan de boorden van de Theems zijne vlugheid in het pianospel nog niet had verleerd.

Berlijn, Febr. 19.12.

J. KNOL, Secretaris.

* * *

De Vereeniging Nederland en Oranje heeft in het begin van Februari haar jaarlijksche algemeene vergadering gehouden.

In het jaarverslag werden de vier dooden herdacht, die de Vereeniging in het afgeloopen jaar te betreuren had, onder wie een der oprichters, Mr. P.A. Jansma van der Ploeg en Professor dr. J.H. van 't Hoff.

Op 31 Dec. 1911 telde de Vereeniging 173 damesen heeren-leden, begunstigers, buiten-leden en tijdelijke leden, tegen 176 in het vorig jaar.

Een verblijdend verschijnsel werd genoemd het toenemen van het aantal tijdelijke leden. Om hun, die tijdelijk in Berlijn zich vestigen, het toetreden gemakkelijker te maken, verlaagde de vergadering de contributie voor tijdelijke leden van 7.50 mark in de drie maanden tot 3 mark.

De contributie rekening sloot met een voordeelig slot van 24 mark - in vele jaren niet gebeurd! - de ondersteunings-rekening met een saldo van 833 mark. Het kapitaal der Vereeniging - waarvan de rente alleen voor de weldadigheidskas bestemd wordt - bedroeg op 31 Dec. 1911 20.800 mark.

Ondersteund werden in het afgeloopen jaar 117 landgenooten met 2459 mark. Terugbetaald werden 330 mark.

Het bestuur heeft zich in December gewend tot den Minister van Buitenlandsche Zaken, met het verzoek om een jaarlijksche subsidie. Er is een klasse van hulpbehoevenden uit den handwerkersstand, die zich tot de Vereeniging wendt, die zonder ondersteuning als ‘armlastig’ in de handen der Pruisische politie zou vallen en dan over de grens zou worden gezet, en sedert de invoering van den algemeenen dienstplicht komt een groot aantal jongelui het reisgeld vragen, om naar het vaderland te kunnen terugkeeren, opdat zij niet als deserteurs beschouwd zullen worden.

Dergelijke hulpzoekenden worden door de officieele Nederlandsche plaatsen in Berlijn - gezantschap en consulaat-generaal - verwezen naar de Vereeniging, die hier dus eigenlijk staatshulp verleent. Zoolang de kas dit veroorlooft, heeft de Vereeniging tegen deze soort van ondersteuning geen bezwaar, ofschoon het hoofddoel eigenlijk is landgenooten, in Berlijn gevestigd, te helpen. Doch nu steeds meer van de kas gevraagd wordt, meende het bestuur verplicht te zijn den Minister van Buitenlandsche Zaken te verzoeken om subsidie, teneinde langs dezen weg iets van het bedrag terug te krijgen, in den loop der jaren indirect ten gerieve van den Staat uitgegeven. De Minister antwoordde, dat op de Begrooting geen gelden waren uitgetrokken tot toekenning van dergelijke subsidies, zoodat op het verzoek geen gunstige beschikking genomen kon worden.

Steeds meer wordt het doel, voor hulpbehoevende landgenooten in Berlijn een bestaan te vinden. En het verblijdend resultaat is, dat dit den commissarissen van weldadigheid, gesteund door enkele leden, steeds meer gelukt. Deze hulp is duurzamer dan maandelijksche ondersteuning. Bovendien neemt deze al een groot gedeelte van het beschikbare geld in beslag. In deze winterdagen is de aanloop van arme Nederlanders angstwekkend groot, kunnen er dus niet genoeg goudstukken vallen in de lade van de weldadigheidscommissarissen, niet genoeg warme jassen en heele schoenen gebracht worden naar het magazijn’...

Voor 1912 bestaat het bestuur uit de heeren A.J. van Eyndhoven, voorzitter; Anselm Hartog, vice voorzitter; G. van Lissa, secretaris; C. Ladewig, penningmeester; J.J. Bruna, 2e secretaris; G. van Aaken en E. van Aaken, commissarissen van weldadigheid.