Neerlandia. Jaargang 14

Slecht vertalen.

Wij lazen onlangs in een tooneelverslag van een Nederlandsch dagblad:

‘Artificieel klinkt mooier dan ons Hollandsch: maakwerk. In gelijke verhouding klinkt ook de Fransche dialoog, mooier dan de Hollandsche vertaling. Ce qui ne vaut pas d'être dit, on le chante - is een bekend spreekwoord - waarvan men den zin aldus zou kunnen uitbreiden: wat in het Hollandsch hol en rhetorisch klinkt, lijkt in het Fransch gezegd, heel sierlijk en vol geest.’

Een opmerking vooraf, die los is van hetgeen wij eigenlijk naar aanleiding van deze uitspraak willen zeggen: artificieel moge mooier klinken dan ons Hollandsche maakwerk, klinkt het ook mooier dan gekunsteld, wat het woord zeggen wil?

Maar waar het ons om te doen is: wij hebben bezwaar tegen den uitgebreiden zin, aan het Fransche (niet geheel juist aangehaalde) spreekwoord gegeven. ‘Hol en rhetorisch’ kan in het Hollandsch slechts klinken wat een slechte vertaling is van wat in het Fransch ‘heel sierlijk en vol geest’ is.

‘Lijkt’ het in het Fransch slechts ‘heel sierlijk en vol geest’, dan is het in het Fransch ook ‘hol en rhetorisch’. Het ligt dan aan ons gebrekkig gevoel voor het Fransch, d.w.z. onze gebrekkige kennis

[p. 202]

ervan, indien het ons niet ‘hol en rhetorisch’ klinkt.

Maar wat in het Fransch ‘heel sierlijk en vol geest’ is wordt in Hollandsche vertalingen inderdaad dikwijls ‘hol en rhetorisch’, doordat men het Fransch woordelijk in het Hollandsch overbrengt, wat vaak volkomen fout is. Woorden hebben de waarde, die het gebruik er aan geeft.

‘Hol en rhetorisch’ klinkt dikwijls de taal van Fransche stukken op ons tooneel, of van Fransche romans in Nederlandsche vertaling, eenvoudig omdat de vertalers niet veel meer dan Fransche woordkennis hebben, en maar min kennis van de Fransche taal. Gezwegen van hun onmacht om zich behoorlijk in het Nederlandsch uit te drukken.

Mochten uitgevers van vertaalde romans, tooneeldirecteurs die vertaalde stukken laten spelen, redacties van kranten, die weinig of veel aan andere talen ontleenen, strenger eischen stellen aan het overzetten! Het is hemeltergend wat er op dat gebied geleverd wordt!