Ingezonden.
Barbarismen.
Naar aanleiding van de vraag van Dr. M.A. van Weel in het Juli-nummer van Neerlandia het volgende:
1. Bij G.F. Callenbach te Nijkerk is in 1908 verschenen De kleine Zuiveraar. Een Gids ter verbanning van vreemde woorden uit de Holl. Taal. Prijs f 0.40. Het boekje is samengesteld door een commissie uit het Chr. Letterk. Verbond, bestaande uit mej. J.F.L. de Liefde, Dr. A. v.d. Hoeven, J.C. Homoet en Dr. J. v.d. Valk. (Als ik mij goed herinner is indertijd gevraagd dit boekje onder bescherming van het A.N.V. te plaatsen. Daar echter aanmerking gemaakt werd op sommige vervangende woorden, zou dit niet geschied zijn).
Dit werkje werd in 1908 meermalen geadverteerd in Neerlandia.
2. Bij G.B. van Goor Zonen te Gouda, verscheen:
A. Kramers-Bonte. (Verklarend Woordenboek). Algemeene Kunstwoordentolk. 4e dr. (23 bij 14) 1306 blz. Prijs f 4.75.
B. Kramer's Woordentolk Verkort. 13e druk. (Verklaring van ruim 20.000 vreemde woorden en uitdrukkingen). Prijs f 1.25.
3. Bij W.J. Thieme & Cie te Zutfen, verscheen:
L.M. en C.H. Baale. Handboek van Vreemde Woorden en Uitdrukkingen, Citaten, Technische Termen, enz. Prijs f 8.25.
Wat de afkomst betreft, hiervoor raadplege men het geschiktst een etymologisch woordenboek.
Beknopte etym. woordenboekjes zijn:
A. Voor het Duitsch: Deutsches Wörterbuch, von Dr. F. Tetzner. Leipzig. Philipp Reclam jun. Prijs f 0.60.
B. Voor het Fransch: Petit Dictionnaire étymologique de la langue française par Laurent et Richardot. Paris. Libraire Ch. Delagrave.
Amsterdam, 21 Juli 1910.
J. RASCH.
Elk lid brenge ten minste 2 nieuwe leden per jaar aan!!
Als aanvulling van de beantwoording der vraag van dr. M.A. van Weel kan wellicht nog het volgende dienen:
Een woordenlijst van Barbarismen d.w.z. zulke Nederlandsche woorden en uitdrukkingen, die letterlijke vertalingen zijn van vreemde en in een of ander opzicht tegen het Nederlandsche taaleigen strijden, of onzen eigen taalschat achterstellen, bestaat nog niet.
Althans voor gallicismen en anglicismen vindt men geen enkele afzonderlijke lijst, behalve die voor de eerste, en dan nog wat betreft het Zuid-Nederlandsch, van prof. De Vreese.
Voor barbarismen gaf indertijd prof. Siegenbeek een lijst uit, maar deze is vrijwel verouderd, onvolledig en onnauwkeurig.
De titel daarvan luidt: Lijst van woorden en uitdrukkingen met het Nederlandsche taaleigen strijdende, bewerkt door Matthijs Siegenbeek en uitgegeven met goedkeuring van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden. Leiden 1847.
Verder vindt men in dr. J. te Winkel's Geschiedenis der Nederlandsche taal en dr. J. Verdam's Uit de Geschiedenis der Nederlandsche taal verschillende barbarismen aangewezen.
De Koninklijke Vlaamsche Academie schreef reeds in 1898 een prijsvraag uit: Een zoo volledig mogelijke lijst van de Germanismen, die heden gebruikt worden door de Nederlandsche schrijvers, met aanwijzing van den aard der fout en met opgave van de zuiver Nederlandsche woorden en uitdrukkingen. Zij bleef onbeantwoord en werd opnieuw uitgeschreven in 1907, bleef andermaal onbeantwoord en werd wederom uitgeschreven voor 1913. Hopen we, dat de Academie nu wat meer gevolg zal zien.
Wat de bastaardwoorden betreft d.w.z. vreemde woorden met Nederlandsche uitgangen, daarvoor heeft men Kramers' Kunstwoordenboek, ook het oudere van Weiland, maar vooral het Handboek van vreemde woorden en uitdrukkingen door L.M. Baale en Mr. Dr. C.H. Baale. Zutphen. W.J. Thieme & Cie, dat bijna nimmer in verlegenheid laat.
Men zie voorts den Catalogus der Boekerij van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden. Kol. 161-166.
Dordrecht, Juli 1910.
J.L. VAN DALEN.
De dichter C.S. Adema van Scheltema schrijft nog:
Het Duitsche boekje over Barbarismen waarvan Dr. M.A. van Weel hoorde is waarschijnlijk: Allerhand Sprachdummheiten (kleine deutsche Gramatik des Zweifelhaften, des Falschen und des Häszlichen) von Gustav Wustmann, 2e druk. Ik geloof echter dat het niet, of niet in de eerste plaats, over Barbarismen handelt. Misschien zou de opgave een of ander van nut kunnen zijn en als voorbeeld voor een eventueel Hollandsch werkje kunnen dienen.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd