Neerlandia. Jaargang 14

Jaarverslag van het Hoofdbestuur over 1909.

Ledental.		31 Dec. 1909.	1 Mei 1910.
	Groep Nederland	7392	7436
	Groep België	1769	1967
	Groep Indië	1075	1151
	Groep Suriname	319	347
	Groep Ned. Antillen	343	344
	Alg. leden in het buitenland^1)	579	616
	Zelfst. Afd. Berlijn	63	57
	Zelfst. Afd. Bloemfontein	48	51
	Zelfst. Afd. Bremen	43	50
	Zelfst. Afd. Buenos Aires	89	92
	Zelfst. Afd. Chicago	34	43
	Zelfst. Afd. Chicago-Roseland	103	92
	Zelfst. Afd. Constantinopel	13	9
	Zelfst. Afd. Fiume	10	10
	Zelfst. Afd. Johannesburg	143	147
	Zelfst. Afd. Kaapstad	145	144
	Zelfst. Afd. New York	20	25
	Zelfst. Afd. Potchefstroom	57	45
	Zelfst. Afd. Roemenië (Ned. Ver.)	42	46
	Zelfst. Afd. Shanghai	36	37
	Zelfst. Afd. Smyrna	15	15
	Zelfst. Afd. Stellenbosch	30	30
	Zelfst. Afd. Zoutpansberg	40	40
		_____	_____
		12408	12794

Het hiernevens staand staatje geeft een overzicht van het ledental op 31 Dec. 1909 en 1 Mei 1910. Vergelijkt men het totaal-cijfer bij dat van verleden jaar, dan valt een vooruitgang te boeken van ongeveer 850 leden, wat tot tevredenheid stemt, al geldt ook hier: dankbaar maar niet voldaan.

1) Deze worden volgens de Statuten onder Groep Nederland gerekend.

Hoofdbestuur.

De samenstelling van het Hoofdbestuur onderging in het afgeloopen jaar weinig verandering.

Alleen Prof. Dr. J.J.A. Muller zag zich genoodzaakt door drukke werkzaamheden ontslag te nemen als afgevaardigde voor Groep Ned. Indië, maar verklaarde zich bereid zitting te willen blijven houden tot het Groepsbestuur een opvolger heeft benoemd.

Het Hoofdbestuur vergaderde, beurtelings te Dordrecht en te Antwerpen, op 27 April, 10 Juli en 13 November, terwijl de December-vergadering door bijzondere omstandigheden werd uitgesteld tot 8 Jan. 1910. De dagorde was telkens zeer overladen. De moeilijkheid om de ver uiteen wonende leden tot meerdere, goedbezochte vergaderingen bijeen te krijgen, is hiervan almee de hoofdoorzaak.

De werkzaamheden, waarmee het Hoofdbestuur zich bezig hield, vindt men meest alle vermeld in de notulen, verschenen in Neerlandia.

Naast deze bijeenkomsten pleegt het Dagel. Bestuur

[p. 97]

dikwijls mondeling of schriftelijk overleg, want de stukken, die inkomen en uitgaan, zijn vele.

Secretariaat.

Dank zij de verdeeling van arbeid door het Hoofdbestuur doorgevoerd op deze wijze, dat voor bepaalde werkzaamheden bizondere commissies werden aangewezen, kon het secretariaat ook dit jaar, zonder vermeerdering van personeel, het hoofd bieden aan de vele werkzaamheden. Met voldoening vermeldt het Hoofdbestuur het feit, dat het secretariaat langzamerhand een vraagbaak gaat worden en een middenpunt is, waar alle Verbondsbelangen worden saamgehouden, zoodat de kosten, die de kantoren en het personeel met zich brengen, ruimschoots vergoed worden door de diensten, die het secretariaat bewijst.

Taal- en Letterkundige Congressen.

Het Hoofdbestuur voldeed aan zijn verplichting, opgelegd door het Leidsche Congres van 1908 en benoemde een Bestendige Commissie bestaande uit de heeren: K.J.L. Alberdingk Thijm, Baarn; Prof. Dr. P. Fredericq, Gent; Prof. Mr. J.E. Heeres, Leiden; Mr. H. de Hoon, Brussel; Dr. W.J. Leyds, Den Haag en Prof. Dr. J. te Winkel, Amsterdam. Voorzitter dezer Commissie is krachtens zijn voorzitterschap van het A.N.V., Dr. H.J. Kiewiet de Jonge.

Deze Bestendige Commissie vergaderde enkele malen met Mr. L.H.I. Lamberts Hurrelbrinck, die door het Gemeentebestuur van Maastricht is uitgenoodigd om het XXXIe daar te houden Congres te helpen regelen.

Omtrent de verschillende werkzaamheden kwam men tot overeenstemming, waarbij werd gestreefd naar een regeling, die, zooveel als dit de overlevering en de uiteenloopende belangen en wenschen van Vlaanderen en Nederland gedoogen, de fouten der vroegere Congressen zal trachten te vermijden.

Het Gemeentebestuur van Maastricht benoemde een plaatselijke regelingscommissie.

Ned. onderwijs in het buitenland.

Een der krachtigste middelen om de Nederlanders, die naar het buitenland vertrekken aan onzen stam blijvend te binden is: in streken, waar daarvoor genoeg belanghebbenden zijn, Nederlandsche scholen of voor het minst cursussen te stichten.

De Duitsche regeering geeft zeer veel¹⁾ uit voor de stichting en het onderhoud van Duitsche scholen in het buitenland. Particulieren dragen daartoe groote sommen bij. Nederland maakt in dit opzicht een poover figuur. Toch wordt het beter; ook hier ontwaakt de bewustheid, dat veel is verwaarloosd en dus veel is goed te maken. Het standpunt, dat een Regeering en een volk straffeloos de nationale beschaving van aanzienlijke groepen landgenooten in het buitenland kan verwaarloozen is, zooal niet geheel verlaten, dan toch onhoudbaar geacht.

Intusschen heeft het A.N.V. in dezen niet geheel stil gezeten. Vroeger werd een Ned. cursus te Smyrna gesteund, thans het Ned. onderwijs in Argentinië en ook werd medegewerkt aan de oprichting van een Ned. school te Antwerpen. Het vlugschrift No. 15 der uitgaven van het A.N.V., met overtuiging door Dr. Rudelsheim geschreven, geeft van dezen laatsten arbeid een volledig overzicht²⁾.

1) Van bevoegde zijde noemt men ons het cijfer 850.000 Mark.

2) Op aanvraag kosteloos verkrijgbaar aan het kantoor van het A.N.V. te Dordrecht.

Neerlandia.

Zooals het in alle vereenigingen gaat, lokte nu en dan de wijze, waarop het maandblad verzorgd wordt, kritiek uit en de redactie nam gegronde aanmerkingen zooveel mogelijk ter harte, volgde goede wenken op en voldeed aan meer dan een wensch, die de degelijkheid van ons orgaan ten goede kon komen en zijn belangrijkheid verhoogen.

Maar meer dan één wensch hield geen verband met de draagkracht van het Verbond, stelde eischen aan Neerlandia, waaraan door een vereenigingsorgaan - en dit moet het volgens het Hoofdbestuur blijven - niet kan worden voldaan. Zoolang de geldmiddelen van het Verbond bovendien zoo beperkt zijn kan men geen rijk verzorgd tijdschrift verwachten. Toch doet de Redactie al haar best om zoo groot mogelijke verscheidenheid te geven en nieuws uit alle oorden, waar Nederlanders wonen, te brengen. Voorts zal men hebben opgemerkt, dat meer en meer wordt getracht mannen van gezag op elk gebied in Neerlandia aan 't woord te doen komen en dat ook de dagbladpers dikwijls veel aandacht aan Neerlandia schenkt.

Boeken-Commissie.

Wie in het laatste jaarverslag van deze werkzame Commissie gelezen heeft, dat het aantal verzonden boeken sedert de oprichting 1903 het getal 100.000 heeft bereikt, dat der pakken dagbladen 10.000 en dat der maandschriften 1000, verspreid naar alle oorden der wereld, waar het Ned. element met Holl. leesstof gebaat is, zal zeker het groote nut dier instelling niet meer in twijfel trekken.

De meest beweldadigde streek blijft nog Zuid-Afrika, maar daar is dan ook de geestelijke steun het hardst noodig. Ook het nut der krantenzendingen naar vele buitenlandsche havenplaatsen voor onze zeelieden blijkt meer en meer.

Het Hoofdbestuur verhoogde zijn toelage aan deze Commissie van f 2200. - tot f 2300. - 's jaars en spreekt hier zijn groote waardeering uit voor den arbeid der dames en heeren, die zich wekelijks met de belangen der Commissie en dus ook van het A.N.V. bezig houden.

Vacantieleergangen.

Voor de vijfde maal werden die te Leiden gehouden door de bemoeiingen der werkzame Leidsche Studentenafdeeling en weder waren verscheiden Vlamingen en een enkele Afrikaner de gasten hunner Noordnederlandsche medestudenten. De colleges, door de professoren met zoo groote welwillendheid gegeven, werken zeer gewaardeerd, evenals de kennismaking met ons land en zijn bewoners.

Deze vijfde leergang heeft ten gevolge gehad, dat een bond is gesticht van oud-vacantieleergangers, waardoor een kern is gevormd, die het voortbestaan der vacantieleergangen, door het Hoofdbestuur jaarlijks geldelijk gesteund, zeer zal bevorderen.

In dit verband dient ook te worden vermeld de stichting van den Alg. Ned. Studentenbond te Antwerpen, waarbij de Studentenafdeelingen van 't A.N.V. zijn aangesloten.

Wederkeerig Dienstbetoon.

Deze onder-afdeeling werd opgeheven, omdat de praktijk bewees hoe het nut niet evenredig was aan de administratieve zorg en moeite en omdat feitelijk de tegenwoordige inrichting en de verbindingen, die het A.N.V. over de wereld en in eigen land heeft, er reeds veel toe meewerken om inlichtingen te geven en de leden tot elkaar te brengen. Ook draagt daartoe veel bij de

Verkeerscommissie.

De dringende noodzakelijkheid van arbeidsverdeeling bij de steeds omvangrijker wordende werkzaamheden van het Algemeen Secretariaat, heeft reeds ten gevolge gehad het ontstaan van de Boeken-Commissie, van die voor de Vacantieleergangen, van de Commissie voor briefwisseling tusschen jongelieden en van de Afdeeling Stamverkeer. Deze laatste, welke tot nog toe behoorde bij Groep Nederland, is thans onder het Hoofdbestuur gebracht en bij haar overgang van Groep Nederland naar het Hoofdbestuur verdoopt in Verkeerscommissie van het A.N.V.

Het Hoofdbestuur stelde een reglement vast, waarin als hoofddoel wordt aangegeven: het verkeer tus-

[p. 98]

schen de deelen van den Ned. Stam te bevorderen.

Voor de eerste maal zijn als bestuurders opgetreden: Mr. L.J. Plemp van Duiveland, voorzitter; Mr. J.F. Hijmans, Mr. J.A. Kley, J.J.A. Knoote, C. Plokhooy en Mr. R.E. Kielstra, secretaris, en als leden vanwege het Hoofdbestuur mej. E. Baelde, Mr. W. Thelen en Jhr. Mr. J.L.W.C. von Weiler.

De samenstelling wettigt het vermoeden, dat ook deze Commissie veel en nuttig werk voor den Ned. Stam zal verrichten door al hare leden meer tot elkaar te brengen en wederzijdsche hulp en voorlichting te verleenen.

Buitenlandsche aangelegenheden.

De krachtmeter der ontwikkeling van het A.N.V. is zijn invloedsfeer buiten de grenzen van Nederland.

Dat hier niet sprake is van invloed in staatkundigen zin, noch van aankweeking van ziekelijke voorliefde, hierop mag nog wel eens de nadruk worden gelegd. Wat het Alg. Ned. Verbond zich voorstelt is het versterken van de banden tusschen stamgenooten, die in den vreemde zijn, zoo onderling als met het moederland; het verkrijgen van voorlichting van hen die in den vreemde zijn, om op zijn beurt anderen met die voorlichting te dienen; het ontvangen en verleenen van hulp, raad en bijstand en daardoor het bewaren van een gezond nationaliteitsgevoel.

Er wordt wel eens gezegd: het is beter dat degeen die zijn vaderland verlaat om elders zijn leven opnieuw te beginnen, zich vereenzelvigt met het land, dat hem een tweede vaderland is geworden.

Er ligt hierin een kern van waarheid. Zeker, hij die naar den vreemde trekt, moet niet achterom zien, wel vooruit. Maar daarmede is niet alles gezegd. Men schudt zich zelf niet uit, wanneer men heengaat. De diepere gevoelens door geboorte, opvoeding, vaderland in het hart gekweekt neemt men mede; zij kunnen niet dan tot schade van het individu uitgewischt worden. Wat geeft het nieuwe vaderland daarvoor in de plaats, als zij eenmaal uitgewischt zijn?

Hier ligt de gedachte, die in het Alg. Ned. Verbond tot uiting komt.

Maar er is nog meer.

Onder de velen, die heengaan en in een voomen totaal vreemde omgeving komen, zijn minder ontwikkelden, die daar alle geestelijk contact missen.

Zullen die minder aanpassingsvermogen aan hun nieuwe omgeving hebben, wanneer zij blijven belangstellen in hun vaderland en indien van daaruit aan hun geestelijke ontwikkeling gearbeid wordt? En de meer ontwikkelden, zou het hun schaden als zij met liefde terugdenken aan hun vaderland en die liefde toonen op gepaste wijze? En zou ook het vaderland zelf er niet wel bij varen, als de zonen van eigen bodem, als trouwe burgers van een anderen staat, de banden die hen aan den Nederlandschen Stam verbinden, blijven waardeeren. Is ook de Nederlandsche stam niet zelf er bij gebaat als hij in den vreemde geëerd wordt om zijn stamgenooten? Ook op internationaal gebied - en vooral voor een klein volk - is het een onschatbaar voorrecht vele vrienden te hebben.

Hadden wij maar eerder ons belang op dit punt ingezien, welk een geheel andere plaats zouden wij in de volkerenrij innemen!

Het Hoofdbestuur streeft er naar het getal Zelfstandige Afdeelingen en Vertegenwoordigers in het buitenland uit te breiden, het stamverkeer te bevorderen, boeken uit te zenden, het onderwijs te steunen en nu wordt de eerste poging gedaan om de belangen der landverhuizers te behartigen.

Thans telt het A.N.V. 17 Zelfstandige Afdeelingen, gevestigd te: Berlijn, Bloemfontein, Bremen, Buenos Aires, Chicago, Chicago-Roseland, Constantinopel, Fiume, Johannesburg, Kaapstad, Nieuw York, Potchefstroom, Roemenië, Shanghai, Smyrna, Stellenbosch, Zoutpansberg.

De 32 Vertegenwoordigers zetelen te: Ahwaz, Bangkok, Barcelona, Bethlehem, Cairo, Cardenas, Charkoff, Chindi, Claremont, Colon, Correio de Hanha, Davos Platz, Genua, Havana, Irapuato-Gto, Kansas City, La Guaira, Londen, Luxor, Maracaibo, Mexico D.F., Panama, Pará, St. Petersburg, Puerto Cabello, Rome, Salzbergen, San Francisco, Santa Fé, Teheran, Venetië, Yokohama.

Door te streven naar de bevordering der Nederlandsche belangen in hun omgeving en de Redactie van Neerlandia met woord en beeld van alles op de hoogte te houden, wat voor onze beweging van belang kan worden geacht, kunnen zij steeds meewerken aan de verhooging van de zedelijke en stoffelijke kracht van den Nederlandschen Stam. Een woord van dank voor wat Vertegenwoordigers en Zelfstandige Afdeelingen deden, mag hier niet ontbreken.

Voor hun werk verwijzen wij naar de verslagen en mededeelingen uit den vreemde, die geregeld in Neerlandia verschijnen.

Oost-Indië.

Het heeft ons altijd bevreemd, dat in een koloniale bezitting als Insulinde niet meer Nederlanders zich tot het A.N.V. voelden aangetrokken, dat deze Groep sedert haar ontstaan in 1899 het nog maar tot ten hoogste 1400 leden wist te brengen en dat dit getal zelfs de laatste jaren gedaald is.

Daar moet iets ontbroken hebben aan de leiding en de geestdrift, die voor alles in elke beweging noodig is.

Het tegenwoordig Groepsbestuur heeft de oorzaken van dit alles opgespoord, den toestand flink onder de oogen gezien en de zaken weer aangepakt. De gevolgen zijn reeds merkbaar en het is te hopen, dat Groep Indië weer spoedig zoo sterk staat, dat ze aan haar verplichtingen tegenover het Hoofdbestuur kan voldoen.

De Groep heeft o.m. door het op touw zetten van een beweging om een bezoek van Z.K.H. Prins Hendrik uit te lokken, door het uitgeven van een propagandaboekje, door bevordering van het Ned. onderwijs aan Chineezen en inlanders, het hare bijgedragen om de belangstelling in onze nationaliteit levendig te houden.

Maar wij herhalen: een kolonie als Indië moest een veel grooter aantal leden tellen.

De groote verwisseling en verplaatsing van ambtenaren en de moeilijkheid om blijvend geschikte personen in de Groeps- en Afd. besturen te benoemen, zijn, dit dient erkend, tegenwerkende factoren.

Door de uitgave van het mooie en rijk geïllustreerde Batak-nummer, met steun van het Bataksch-Instituut, werkte het Hoofdbestuur mede aan de verspreiding van degelijke kennis over Indië en zijn bewoners.

Het Werfboekje door de Groep uitgegeven in 1909 zal hier in een verbeterde en geïllustreerde uitgave verschijnen.

Suriname.

Deze Groep moest in het afgeloopen jaar den heer F. Oudschans Dentz, een beproefd vriend van het Verbond, als secretaris missen, hoewel de hoop niet uitgesloten is, dat hij later weer in het bestuur terugkeert. In zijn plaats werd benoemd Luit. Mac Kenzie.

De Groep ging voort, door het herdenken van nationale dagen, door voordrachten en het aanwakkeren van den leeslust, de belangstelling in ons volk en onze taal levendig te houden.

Zij blijkt daarbij over te weinig middelen te beschikken, zoodat een aanvraag werd ingediend om voortaan minder aan het Hoofdbestuur af te dragen.

Voorloopig is hieraan bij wijze van steun tegemoet gekomen, voor een vaste regeling in dezen zou reglementswijziging noodig zijn.

Het ledental dezer Groep, vroeger misschien wel wat sterk opgedreven, ging achteruit.

[p. 99]

Ned. Antillen.

Ook deze Groep gaat, gesteund door het Gouvernement gestadig voort met de bevordering der belangen harer leden en dus van het A.N.V. Door studiebeurzen of tijdelijke uitkeeringen is zij eenige jongelieden van de kleinere eilanden behulpzaam in het verwerven van meerdere kennis, terwijl het Hoofdbestuur nog steeds de studie van twee Curaçaosche jongelui in Nederland bekostigt. In 1910 loopen die beurzen af en zij zullen waarschijnlijk niet spoedig vernieuwd worden of op anderen overgaan, daar de fondsen van het A.N.V. niet van dien aard zijn, dat het zich vooralsnog zulke bezwarende jaarlijksche verplichtingen kan opleggen.

Het ledental der Groep ging goed vooruit, dank zij den gunstigen indruk, dien het vorig jaar de, voornamelijk door het A.N.V. ingezamelde giften voor de Curaçaosche noodlijdenden, heeft gemaakt.

Wat Curaçao noodig heeft om een bloeiende kolonie te worden, daarover zijn door den heer Oosterhout in de Sept.- en Oct.-afleveringen van Neerlandia belangrijke beschouwingen gehouden, die verdienen, dat ze in de gedachte blijven.

De stichting der Eerste Curaçaosche Sisal-Mij. door den heer J.H.J. Hamelberg is een feit dat 1909 al mee een belangrijk jaar voor de Antillen maakt.

Zuid-Afrika.

Nog altijd is onze wensch, dat Zuid-Afrika weer zijn plaats in de rij der Groepen zou innemen, niet in vervulling gekomen.

De reis van onzen voorzitter naar Zuid-Afrika heeft de banden weder hechter geknoopt¹⁾, evenals de zeer gewaardeerde bezoeken aan Holland van oud-President Steyn en Prof. Viljoen.

Het blijft intusschen onze plicht van hieruit zooveel mogelijk te toonen, dat onze sympathie voor onze Afrikaansche stamverwanten niet alleen in woorden bestaat, maar dat wij nog altijd bereid zijn, als wij daartoe worden aangezocht, hen met de daad te helpen en hunne samenkomsten in Hollandschen geest mogelijk te maken.

Verscheiden Afdeelingen trachten daarnaar en vooral in Kaapstad, Johannesburg, Bloemfontein en Potchefstroom, wordt reeds een opmerkelijk Verbondsleven ontwikkeld en de taal krachtig onderhouden.

Wij blijven echter aandringen op vereeniging van alle Afdeelingen en verspreide leden in een Groep Zuid-Afrika, daar de oude leuze: Eendracht maakt Macht, nog altijd een ernstige waarheid bevat.

De voormannen in Zuid-Afrika - uit wier rij dit jaar helaas de groote Verbondsvriend Jan Hendrik Hofmeyr (Onze Jan) werd weggenomen - mogen het groote nut daarvan overwegen.

Door het beschikbaar stellen van een paar gouden eere-penningen en boekprijzen, voor hen die het hoogst aantal punten behalen bij de Taalbondexamens (waartoe ook enkele Z.-Afr. Afdeelingen bijdroegen) toonde het Hoofdbestuur o.m. weder zijn belangstelling in de ontwikkeling onzer taal in Z.-Afr.

1) Men leze de beide voordrachten door onzen voorzitter gehouden en als no. 14 in onze reeks vlugschriften verschenen; verkrijgbaar tegen toezending van 10 ct. bij de administratie te Dordrecht.

Vlaanderen.

Als men den zwaren strijd in aanmerking neemt, die deze Groep met weinig middelen moet volhouden en aanwakkeren, ten einde de rechten der Vlamingen te zien geëerbiedigd, dan moet erkend dat ze den laatsten tijd flink vooruit is gegaan. De Vlaamsche Beweging moge het verlies te betreuren hebben van menig wakker strijder als b.v. Aug. Gittée en Em. T'Sjoen, gelukkig mag daartegenover gesteld worden, dat de stijging van het ledental der Groep in geen jaren zoo groot is geweest: het getal 2000 is bijna bereikt. Het getal Takken (er zijn er nu reeds 16) breidt zich ook uit en daardoor de gelegenheid om ontwikkeling aan de Vlamingen bij te brengen, want daarop is het Afdeelingsleven in Vlaanderen zooveel sterker gericht dan in andere streken.

Met steun van het A.N.V. werd het Verslag der vervlaamsching van de Gentsche Hoogeschool uitgegeven. Voor de bereiking van dit doel hebben de Vlamingen heel wat geldelijke offers over.

De teekenen van den Vlaamschen vooruitgang zijn allerwege merkbaar; ook het Vlaamsche Handelsverbond is een kracht in de beweging. Langzaam maar zeker komt de Vlaamsche Beweging waar zij wezen wil en waarheen mannen, als de in het afgeloopen jaar herdachte jonggestorven dichter Albrecht Rodenbach, haar den weg hebben gewezen.

Na lange jaren van schijnbaar vruchteloozen strijd heeft de Vlaamsche sympathie van den nieuwen Koning, die als Kroonprins in 1909 een reis door Zuid-Afrika maakte en daar in 't Hollandsch werd verwelkomd en antwoordde, nieuwe hoop in de harten der Vlamingen gestort en te verwachten is, dat door het hoogere voorbeeld ook in de ambtenaarswereld meer en meer den Vlamingen zal gegeven worden, wat hun toekomt.

En is eenmaal de waarheid allerwege doorgedrongen, dat een volk alleen in en door zijn moedertaal ontwikkeld en beschaafd kan worden, dan zal de vervlaamsching van het onderwijs ook niet lang meer op zich kunnen doen wachten zonder schade voor de volksontwikkeling en volkskracht van het geheele Belgische volk, dat alleen wel kan varen, wanneer het al zijn samenstellende deelen goed gaat.

De Brusselsche Tentoonstelling biedt thans gelegenheid om tegenstanders eens te toonen, dat de menschen die Nederlandsch spreken, lezen en schrijven, niet een handjevol is, maar een bevolking van veel meer dan 10.000.000 wereldbewoners, die een eigen taal, een eigen beschaving, een eigen wetenschap en een eigen kunst hebben, de moeite om er voor te strijden overwaard.

Ons Paviljoen op de Brusselsche Tentoonstelling.

Neerlandia heeft over dit Paviljoen, met welwillende en offerende medewerking van de Nederlandsche Regeeringscommissie, den Ned. Boekhandel, het VI. Handelsverbond en verscheiden particulieren tot stand gebracht, reeds eenige mededeelingen gedaan.

Als een welsprekend getuigenis van de verspreiding der Ned. taal over de wereld zijn tegen de wanden gehecht de hoofden van Ned. kranten, verschijnend in Vlaanderen, Oost- en West-Indië, Amerika, Zuid-Afrika. In al die oorden moeten toch menschen wonen, die de Nederlandsche dag- en weekbladen lezen, anders zouden ze niet worden uitgegeven en dat is voor velen stellig nieuws, dat tot nadenken zal stemmen, vooral voor den vreemdeling, die tot heden dacht, dat Nederland geen eigen taal bezat en min of meer het aanhangsel was van een naburig land.

Dan zal men er tegen de wanden kaarten, platen en statistieken vinden, die een overzicht geven van onze verspreiding over de wereld, van de sporen die onze ontdekkers op heel de wereldkaart hebben achtergelaten, van den groei, die het A.N.V. tot een krachtig nationaal lichaam heeft gemaakt, waarmee thans rekening wordt gehouden en dat als aangewezen is voor de leiding van veel maatregelen tot verhooging der zedelijke en stoffelijke kracht van den Ned. stam.

Daar zal men zien, welk nut het mooie werk onzer Rotterdamsche Boeken-Commissie reeds heeft gesticht in zoovele oorden, waar het Ned. element met Ned. boeken en kranten gebaat bleek.

Mogen zeer velen onzer leden dezen zomer naar Brussel en ons Paviljoen opgaan, er zelf de overtuiging opdoen, dat het A.N.V. meer gewerkt heeft dan naar buiten wel eens blijkt, en moge deze gedachte met nieuwe sympathie bezielen hen, die nog niet aan onze zijde staan, in aansporen lid te worden van het A.N.V.

[p. 100]

Door de goede zorgen van den Brusselschen Tak zal steeds in het Paviljoen gelegenheid zijn zich als lid op te geven en leden aan te brengen.

Propaganda.

Door Hoofd- en Groepsbestuurders, alsmede door het kantoor wordt voortdurend voor de uitbreiding van het A.N.V. gewerkt.

De maatregelen tot versterking van het ledental werden in de laatste jaren krachtig ondersteund door de bezoldigde propaganda, en de heer Jac. Post, die zich daarmede, uit sympathie voor onze beginselen gedreven, had belast, heelt tal van leden in de 5 jaren van zijn werkzaamheid aangebracht.

Ten volle zijn verdiensten erkennend, meende het Hoofdbestuur echter zijn verzoek niet te mogen inwilligen om zijn betrekking van propagandist te vereenigen met het hem aangeboden inspecteurschap der Alg. Spaarverzekering, wat den heer Post aanleiding gaf zijn ontslag te vragen. Dit werd hem met algemeene stemmen eervol verleend tegen 1 Febr. 1910, onder dankzegging voor de bewezen diensten.

Een gunstig teeken mag het genoemd worden, dat de lijsten der nieuwe leden, welke elke maand in Neerlandia als bijlage worden opgenomen, tot heden geen inkrimping hebben ondergaan.

Om dien toestand zoo te behouden dient elk lid, wiens lidmaatschap ook volle overtuiging beduidt, er toe mee te werken, dat niemand van zijn kennissenkring buiten het A.N.V. blijft staan.

Door deze vrijwillige propaganda moet de voortdurende stijging van het ledental bestendigd worden, want een ledental van 13000 is nog zeer klein voor een den ganschen Ned. Stam omvattend Verbond.

Dat het Dagelijksch Bestuur werkzaam blijft, moge niet alleen de flink opgezette propaganda op de Brusselsche Tentoonstelling getuigen, maar ook de voorbereiding van twee propagandaboekjes, 't eene van algemeene strekking, 't tweede in het bijzonder voor de Groep Ned. Indië bestemd.

Beide zullen, verlucht door afbeeldingen, dezen zomer hun propagandawerk aanvangen.

De fondsen.

Hoewel het A.N.V. officieel nu reeds twaalf iaren bestaat (officieus werd het te Brussel gesticht 24 April 1895), kan het zich nog niet beroemen als zoovele andere vereenigingen van algemeen nut, op flinke fondsen, verkregen uit erflatingen, schenkingen, of particuliere toelagen van eenige beteekenis.

Slechts eenmaal werd het A.N.V. bedacht met een legaat, en wel van wijlen mejuffrouw Rikkers te Rotterdam met bestemming voor een Zuid-Afrikaansch belang.

Z.K.H. Prins Hendrik der Nederlanden zegde in 1909 weder gedurende 5 jaar een jaarlijkschen geldelijken steun toe, terwijl de Regeering hare jaarlijksche subsidie van f 600. - handhaafde.

De grootste hulp komt van Groep Nederland, die nu reeds ongeveer f 2000. - jaarlijks in de hoofdkas stort en die dat gaarne doet om den zoo noodigen steun te verleenen aan het Hoofdbestuur. Doch wat is dit alles in verband met hetgeen van het Verbond verwacht en gevraagd wordt?

Zoolang in de krachtige versterking onzer fondsen niet is voorzien, zoolang moet elk jaarverslag eindigen met een verzuchting over het vele dat wij zouden willen, doch niet kunnen doen.

De Algemeene Secretaris,

Mr. W. DICKE.

Nederlanders en Stamverwanten in binnen- en buitenland, richt uw reisplannen voor 1910 zoo in, dat ge eind Augustus het XXXIe Ned. T. en L. Congres te Maastricht kunt bezoeken en spoort anderen er toe aan!