Neerlandia. Jaargang 14

Uit het jaarverslag der Boeken-Commissie.

Opmerkingen.

Ons arbeidsveld breidt zich gestadig uit. Vooral mej. E. Baelde, lid van het Hoofdbestuur, is onvermoeid in 't opsporen van Zeemanshuizen en Nederl. kolonies, waarmee wij in betrekking kunnen komen! In eigen land worden wij meer en meer bekend. Dat wij zooveel in ruim 7 jaren tot stand konden brengen, stemt tot groote dankbaarheid.

Samenstelling der Commissie.

Mej. Dr. H.C.H. Moquette, bijna van den aanvang af lid en penningmeesteresse der Commissie, moest wegens drukke werkzaamheden voor 't laatste ambt bedanken. Met buitengewone nauwgezetheid verzorgde zij steeds onze geldmiddelen. De 1e secretaris nam 't beheer der financiën over. Het lid der Commissie, mej. A. van Zelm van Eldik, werd aangewezen als 2e penningmeesteresse.

Voordrachten.

In 't afgeloopen jaar hield de 1e secretaris voordrachten over ons werk te Rotterdam, Zwolle, Amsterdam, Haarlem en Leiden. In 't nieuwe jaar is Eindhoven voorgegaan, gevolgd door Maastricht, Breda, Rotterdam, Enschedé¹⁾ en Zaanstreek.

Het doet ons leed, dat verscheidene Afdeelingen nog nimmer eenig teeken van leven gaven als 't betrof ons werk op een of andere wijze te steunen. Naar 't veelal schijnt, is de naam onzer Commissie gelijkluidend met droog en onaantrekkelijk: velen bekennen later door den naam eerst te zijn afgeschrikt. Onbekend maakt onbemind.

1) Op deze vergadering werd de spreker verrast door de aanbieding eener aanzienlijke som gelds, hem door enkele leden als blijk van waardeering in 't werk der B.-C. ter hand gesteld, welke som later, dank zij de medewerking van verwanten en vrienden der gevers, nog verdubbeld werd.

Wereldtentoonstelling te Brussel.

Wij hopen op de aanstaande tentoonstelling te Brussel goed voor den dag te komen. Wij zullen te Brussel in 't Paviljoen, dat o.a. voor 't A.N.V. bestemd is, met de reeds bekende en nieuwe kaarten, tabellen en platen de gestadige uitbreiding van onzen arbeid doen zien. Van April '03 tot April '10 - zoo zal daar o.a. te zien wezen - werden verzonden ongeveer 100.000 boeken, bijna 10.000 pakken dagbladen en 1000 maandschriften. Op twee groote tabellen zullen alle plaatsen aangeteekend staan, waarheen wij boeken enz. zonden, in Z.-A. en de rest van de wereld. Hierbij zij opgemerkt, dat dit alles tot stand gekomen is voor de som van één kwart ton gouds! Grafische voorstellingen zullen dien groei aanschouwelijk weergeven.

Sub-commissies.

Hulde brengen wij aan de sub commissies te Zaanham, Haarlem, Zwolle, Zutphen, Delft, Alkmaar (Jong Nederland) en Amsterdam (Stud.-Afd. en Jong Nederland). In de heeren Heyme Vis en Stuurman te Zaandam, Croïn te Haarlem, Mr. v.d. Vegte te Zwolle, Van Everdingen te Delft en Te Winkel Jr. te Amsterdam bezit de B.-C. eenige harer beste vrienden: zij mogen ervan overtuigd wezen, dat wij hun toewijding sedert vele jaren op den hoogsten prijs stellen.

Begunstigers.

Het getal Afdeelingen en leden A.N.V., die ons met een jaarlijksche bijdrage steunen, is geklommen tot 71. Er zijn Afdeelingen, die meer dan f 100. - 's jaars en ook, die f 2.50 geven: voor ons is de hoofdzaak, dat men ons steunt met geld.

Bijdragers.

Voor 't eerst geeft het verslag ook een lijst van ‘Bijdragers’, dat zijn vereenigingen en personen, buiten 't A.N.V. staande, die jaarlijks met geldelijke bijdragen steunen.

Zeemanshuizen en Nederl. Kolonies.

Ochtrup (i/W.), Fiume, Rheine, Middelburg (K.-K.) en Monarch (Can.) waren de plaatsen, waar Nederlandsche kolonisten met boeken enz. gesteund worden. In '10 volgden reeds Ontario (N.-A.), Brazilië (district Pinkeiro), Frensdorf en Nordhorn (in Hannover), een Zeemanshuis te St. John (N.-B.) en Kleef. Nieuwe, welkome aanvragen kwamen uit Bilbao (Zeemanshuis), Frankfort, Vancouver, Duisburg en Holland (N.-A.).

Na de geboorte van Prinses Juliana verzonden wij naar een aantal onzer adressen een werkje: ‘Toch Oranje boven!’ Op het einde van '09 aan dezelfde adressen een geïllustreerden kalender met 't portret van H.M. de Koningin en Prinses Juliana. Onze zendingen in '09 gaven ons opnieuw de voldoening, dat 't nationaliteitsgevoel er sterk door verlevendigd werd.

In dit verband zij nogmaals verklaard, dat de krantenverzendingen naar Zeemanshuizen en enkele kolonies almee tot het dankbaarste werk behooren.

Zuid-Afrika.

In het vorig jaarverslag spraken wij over de ‘Dr. Van Everdingen-A.N.V.-Boekerij’, door President Steyn in den Vrijstaat opgericht, waarvoor meer dan 1100 boekwerken van 45 Nederl. uitgevers ontvangen werden. Ook die andere kostbare verzameling boeken, schoolboeken voor den Holl.-sprekenden tak der Vrijstaatsche Onderwijzers-Ver., 1350 stuks, benevens tal van kaarten en platen, ons evenzeer door Nederl. uitgevers geschonken, heeft sterk de aandacht der deskundigen in Z.-A. getrokken. Waren de Holl. onderwijzers er trotsch op, de Engelsche leden waren uiterst verbaasd over de verscheidenheid en degelijkheid der Holl. leerboeken. Gen. Hertzog, Minister van Onderwijs, deed een aantal werken op de Gouvernements-aanbevelingslijst plaatsen. De organiseerende Inspecteur van Scholen, Dr. Knothe, gaf eveneens zijn goedkeuring te kennen en hoopte tevens, dat enkele uitgevers, die nog niet hadden ingezonden, alsnog zoo goed zouden wezen. Wij vragen dezen dus hierbij, dat te willen doen: aller belang is gebaat bij 't zoo volledig mogelijk zijn van deze groote overwinning door onze taal in Z.-A. behaald.

In October '09 bezocht de 1e secretaris President Steyn te Londen.

Er gingen dit jaar 51 kisten naar Z.-A., waarvan 27 naar den Vrijstaat. Onze correspondent, de heer P. van Gent, die zich met zijn vrouw, mevr. A.H. van Gent - Kesler, buitengewoon beijvert voor onze taal, doet wonderveel voor ons. Op verzoek zonden wij o.a. kinder-operettes naar Betlehem en mevr. Van

[p. 75]

Gent schreef daarvan na een vertooning: ‘Zulke opvoeringen bevorderen de taal meer dan honderd schoollessen.’ Ook zonden we een tooverlantaarn en plaatjes er voor aan deze dame.

De A.C.V.V. (Afrik. Christ. Vrouwen Vereeniging), waarvan mevr. Schonken te Stellenbosch de wakkere secretaresse is, bleef op verschillende wijze haar belangstelling in ons werk toonen.

Oost- en West-Indië.

Twee kisten werden verzonden naar den heer Soetan Endor Bongsoe, hoofd der Inl. school te Hoeta Nopan, Bataklanden, Sum., die met drie andere onderwijzers in die streken in '08 boeken van ons gekregen had. Hij maakte zijn boekerij ook dienstbaar aan de behoeften van collega's te Manambin, Hoeta Godang en Moeara Sipongi, en verzocht daarom aanvulling, die wij gaarne gaven.

Nog meer aanvragen kwamen dezer dagen in.

Uit Suriname werd steun gevraagd en verleend voor de Inrichting voor Melaatschen Groot Chatillon in Boven Suriname.

Onze boeken-zendingen naar O.-I. brachten ons in verbinding met 't Bataksch Instituut te Leiden en de Vereeniging voor Evangelisatie onder de militairen in Ned.-Indië.

België.

De heer Meert te Gent ontving opnieuw drie kisten boeken voor Takken van 't Verbond. Nieuwe aanvragen werden tot ons gericht o.a. om boeken enz. voor Fransch-Vlaanderen.

Het verslag eindigt met een hartelijk woord van dank aan den staf van medewerkers en een krachtigen oproep om steun, vooral geldelijken steun.

Het bestuur is thans aldus samengesteld:

Kolonel J.B. Verhey, voorzitter;

Dr. W. van Everdingen, 1e secretaris-penningm.;

J.J. Griss, 2e secretaris;

Mej. A. van Zelm van Eldik, 2e penningm.;

Mej. Dr. H.C.H. Moquette.