Neerlandia. Jaargang 13

Ned. Antillen

Wat Curaçao noodig heeft.

II (Slot).

De kosten van de werken, die ik in mijn eerste artikel heb geschetst, zouden niet zoo groet zijn, dat zij van de uitvoering zouden doen afschrikken, als men tenminste in aanmerking neemt, dat het bestuur van Curaçao volgens het koloniaal verslag van 1908 een overeenkomst met een Engelsche maatschappij heeft gesloten voor het leveren van uit zeewater gedistilleerd water, waarvoor zij van het bestuur f 2.75, van particulieren f 3.50 en van de schepen f 4.50 per kubieken Meter ontvangt, dat in regenarme jaren voor 18 L. water 10 à 12 cent, in 1902 zelfs 25 cent, wordt betaald, in gunstige jaren toch nog 2 cent, en dat de waterleiding in Willemstad in 1900 een ontvangst van f 10500. - maakte bij een maximum verbruik van 50000 L. per etmaal.

Dit zelfde galerijstelsel kan ook in het binnenland bij de bergen worden toegepast en daar deze of uit Diabaas of uit krijtvorming bestaan, zal het water wellicht beter als drinkwater te gebruiken zijn dan dat hetwelk op het gordelgebergte wordt opgevangen.

Ui boren der galerijen en insnijdingen zal wel geen zwaar werk zijn en daar zij niet als verkeerswegen dienst behoeven te doen, zal het voldoende zijn, als het noodig is, slechts voorziening te treffen om het doorzijpelen van het water te beletten.

In Europa kost het graven van een tunnel benevens het bekleeden met metselwerk bij een doorsnede van 50 M. 1200. - à 1500. - frank per strekkenden Meter. Dit laatste cijfer tot maatstaf nemende, zou dus een galerij van 2 bij 2½ M. per strekkenden Meter 75 en een insnijding van 2 bij 1 niet meer dan 30 gulden behoeven te kosten.

Twee galerijen op een insnijding nemende zou dus de geheele uitgave f 180. - bedragen tegen de Europeesche prijzen. In dit geval zouden de kosten echter veel lager zijn, daar er geen kostbaar metselwerk gemaakt zou behoeven te worden en de arbeidsloonen op het eiland zeer laag zijn, n.l. 60 cents per dag, terwijl kalk en bergsteen op het eiland zelf verkrijgbaar dus ook goedkoop is.

Ik durf dus veronderstellen, dat 2 galerijen en een insnijding niet meer dan f 120. - per strekkenden Meter zullen kosten, sluit het bestuur hiervoor een leening tegen 3% in 50 jaar aflosbaar, dan moet het werk, of liever het water elk jaar f 4.66½ opbrengen.

Die 2 galerijen hebben elk een inhoud van 1 bij 2 bij 2½ = 10 vierk. Meter en daar het nu op Curaçao wel niet veel regent, maar als het er toe komt, ook geducht - bij Fuik viel den 9 Oct. 1907 in 80 minuten 0.164 M. water - kan wel aangenomen worden, dat zij in den loop van een jaar 200 vierk. M. water zullen verzamelen en afleveren, waardoor dus de kubieke Meter water op nog geen 2½ cent zou komen.

De grootte en het aantal galerijen wordt door de ondervinding vastgesteld volgens de uitgestrektheid van het leveringsterrein en de opbrengst van een zware regenbui.

De galerijen moeten alle een verval van 10 Meter op den Kilometer hebben ten einde het afstroomen te bevorderen zonder een sterke schuring te weeg te brengen.

Hierdoor ontstaat vanzelf een verschil van oppervlak tusschen het eindpunt van het afwateringskanaal en het begin van het voedingskanaal en daar de schuif al het water moet tegenhouden, dat zich in de galerijen bevindt, moet zij zoo hoog zijn als dit verschil bedraagt, vermeerderd met de hoogte van de galerij zelf, waarbij zij aan de bovenzijde den uitgang niet geheel afsluit, ten einde aan het water een uitweg te verzekeren, dat somwijlen, bij zware buien meer zal bedragen dan de galerijen kunnen bevatten.

De aanleg van dit galerijstelsel moet echter gepaard gaan met een beplanting der hellingen en terrassen der bergen, niet alleen om den grond vast te leggen maar ook om de uitspoeling ervan te voorkomen en om het eiland geleidelijk van een bosch te voorzien.

De luchtstroomen toch, die over het eiland trekken, zijn als zeewinden genoeg beladen met waterdamp, die over boschrijk land trekkende afgekoeld en verdicht zal worden en als regen neervallen.

Het bestuur is reeds begonnen aan de kusten mangroves te planten en langs de hellingen pita en sisalplanten; dat is echter niet voldoende. Meer overwicht moet men geven aan bebossching. Daarvoor moeten alle berghellingen en onbebouwde stukken in aanmerking komen, niet voor het aanleggen van plantsoenen of boomgaarden, niet om de kosten vergoed te krijgen door de opbrengst van vruchten; dividivi, manga, cocos enz. doch uitsluitend om schaduw te krijgen en daarvoor niet te letten op de waarde van het hout, maar op de geschiktheid van den boom voor het Curaçaosche klimaat en op zijn kroon.

Daar dividivi het best op het eiland blijkt te tieren, moet hij uitgezaaid worden over de grootst mogelijke uitgestrektheid, moeten geregeld elk jaar de kale plekken door aanplantingen aangevuld worden en hiervoor geleidelijk een houtsoort van grooter waarde gekozen.

Door het galerijstelsel over voldoende water beschikkende, is het geen kunst op het eiland een tropisch bosch in het leven te roepen.

Tevens zal èn door het graven der insnijdingen en galerijen èn voor het aanleggen van het bosch aan tal van arbeiders werk verschaft worden en later zul-

[p. 232]

len er evenzoo velen noodig zijn om de bosschen in orde te houden.

Als het noodig is, moet men er ook niet tegen opzien gronden voor dit doel te onteigenen, de gemaakte kosten zullen later met woeker terugbetaald worden en de ingezetenen bovendien in staat zijn hieraan door een waterbelasting bij te dragen.

Maar tevens vergete men niet het uitvoeren van hout en mest te verbieden. Want dommer en roekeloozer bedrijf is wel niet denkbaar.

Het zwaartepunt der ontwikkeling van Curaçao moet in de bebossching en watervoorziening en ook in nijverheid en handel gezocht worden, eerst als de eerste voltooid is kan de landbouw aan de beurt komen en zal hij ook voor de wereldmarkt kunnen gaan werken.

Prof. Martin heeft in zijn studie over West-Indië o.m. ook op de onbeholpen wijze gewezen, waarop op Curaçao de vischvangst wordt uitgeoefend, terwijl dit beroep door de vischrijkheid van het water zeer winstgevend kon zijn.

Zou het dus niet wenschelijk en mogelijk zijn een maatschappij in het leven te roepen die daar met een paar stoomtrawlers het bedrijf wil gaan uitoefenen?

Zoo heeft Prof. Suringar bij gelegenheid van hetzelfde bezoek aan het eiland de vraag opgeworpen, of de oesterteelt daar niet veredeld zou kunnen worden.

Beide vraagstukken zijn de moeite van een studie waard, daar gezouten visch een uitstekend uitvoerartikel zou zijn en versche visch en oesters ook goede eetwaar voor de Willemstad aandoende stoomschepen.

En die haven zelf, kan daar niet meer voordeel van worden getrokken?

Kan b.v. een der vele kleine scheuren in de rifformatie van de haven of van het Schottengat niet afgedamd en in een droogdok herschapen worden?

Men zal mij tegenwerpen, dat er nog nooit schepen naar Willemstad zijn gekomen om er te dokken.

Natuurlijk, er valt op Curaçao geen regen, omdat er geen bosch is en geen schip komt er dokken, omdat er geen dok is, maar is er bosch, dan zal er ook regen vallen en is er een droogdok dan zullen schepen er gaan dokken.

Regeeren is vooruit zien!

Wij hebben onlangs in de bladen gelezen met welk een schitterenden uitslag de radiographie een scheepsramp in de Amerikaansche wateren heeft weten te voorkomen. Curaçao bezit thans ook een inrichting voor radiographie en toch weifelt de Regeering haar te behouden, althans in het Koloniaal Verslag over 1908 staat, dat zij voorloopig daar zal blijven.

Voorloopig! Het staat er. De radiographie is een gevolg en een middel van vooruitgang. Denkt de Regeering nu soms, dat de radiographie binnenkort reeds verouderd en door iets beters, volmaakters vervangen zal zijn, of vat zij de vooruitgang zelf slechts als voorloopig op om door achteruitgang gevolgd te worden?

Wat eenmaal tot stand is gekomen, moet gehandhaafd blijven en tot grondslag van verder voorwaarts streven dienen. En al zou de inrichting ook in een geheel jaar geen enkelen dienst bewijzen, een enkele in vele jaren, het voorkomen van een scheepsramp, kan haar behoud rechtvaardigen.

Te meer nu de schepen van alle groote interoceaanlijnen van een radiographische inrichting zijn voorzien, kan die van Curaçao wezenlijke diensten bewijzen, die nog grooter gevolg zullen kunnen hebben, indien er in Willemstad een paar zeesleepbooten gestationeerd worden, die aan in nood verkeerende vaartuigen hulp kunnen verleenen.

Willemstad zal voor de vaart langs Panama kunnen worden wat Singapore thans voor de vaart op China is, het zal een eerste klasse transito- en marinestation kunnen worden, maar dan dient men nu reeds met de voorbereiding te beginnen, zoodat de haven volkomen uitgerust is en als zoodanig bekend staat, als het Kanaal voor het verkeer geopend wordt.

Van Willemstad kunnen ook Stoomvaartlijnen uitgaan naar de havens van de Kleine en Groote Antillen, naar de West en naar de Oostkust van Zuid-Amerika en daardoor voedingslijnen worden voor de West-Indische mail.

Het is mogelijk en waarschijnlijk, dat die lijnen in den eersten tijd geen winst zullen afwerpen, doch dit moet van haar stichting niet doen afzien; steun van het rijk kan daarin tegemoet komen.

Ook in dit opzicht verlate men het standpunt van ‘giving too little and asking too much’, want zijn eenmaal de lijnen tot stand gekomen en is Curaçao zelf door gepaste middelen tot bloei gebracht, dan zullen zij wederkeerig een gunstigen invloed op elkander uitoefenen.

En dan zie ik nog later van hier uit over Curaçao en Panama een lijn naar Peru en Chili, een andere naar San Francisco en een derde naar Japan en China.

In een paar notedoppen hebben onze voorouders Indië en de Wereld veroverd. Wij moeten hen niet alleen loven doch navolgen, en niet alleen fier zijn op ons kunnen, doch dit ook toonen door te doen. Het is zelfs loffelijker bij half kunnen iets te doen, dan veel te kunnen en niets te doen.

Aan den moedige behoort de wereld!

Amsterdam, Aug. 1909.

R.A. OOSTERHOUT.