Neerlandia. Jaargang 13

Nederlandsche handelsdurf.

G.R.,

‘Men moest hooren, hoe doctor Bos, ons Kamerlid, er te Leiden op aandrong, dat de Nederlanders en de Belgen van elkaar zouden leeren, de eersten onder andren “den durf” in zaken van handel en ander bedrijf;’ - zoo schreef Neerlandia 1908, (blz. 188 rechts onderaan).

Letterlijk sprak Dr. Bos op het Taal- en Letterkundig Congres te Leiden o.a. als volgt:

‘Maar nog veel te veel missen wij dien eerbied voor den arbeid, dien zin voor de nijverheid, dien handelsdurf en ondernemingsgeest, die in een groot deel van België inheemsch zijn.

Nog al te veel is ons bankwezen effectenhandel en stelt het de kapitalen ter beschikking van vreemde, verafgelegen staten of Amerikaansche Spoorwegkoningen, voor onvoldoend bekende ondernemingen, in plaats van den arbeid in eigen land of naburige landen te steunen en te bevruchten in ondernemingen die wel beoordeeld kunnen worden’.

Uit de zoozeer belangwekkende en heldere (in de Vragen des Tijds opgenomen) rede, zijn het deze woorden, welke nog niet zoo dadelijk door een ieder zullen worden beäamd.

‘Hoe’, - vraagt men zich af, - ‘Nederland, op gebied van handel elk ander land ter wereld verre vooruit, zoo zelfs, dat (altijd per hoofd der bevolking gerekend) de eerstvolgende natie nog niet 50% van het cijfer voor Nederland haalt, en dat, volgens een der leidende bladen, ook op het punt van nijverheid de 3e (zegge: derde) plaats inneemt, dit Nederland zou nog belangrijk moeten leeren!

En wat leeren? - Durf in zaken?’

‘Durf’ is slechts een woord, ten minste nog geen vast omlijnd begrip. Durven gaat meest samen met jeugd, d.i. onervarenheid, en waar gebrek aan durf wordt verweten geldt dit meest een meerder doorzicht, dat zich van acrobatenkunsten wenscht te onthouden.

Zouden wij niet als vaststaand mogen aannemen, dat in ons goede vaderland, het land der Chineezen van Europa, waar elke boer koopman en industrieel tevens is, het land door den handel en daarop gerichte politiek groot geworden, daar nu een geslacht woont zóó in hart en nieren doortrokken van den koopmansgeest, geput uit de ervaring van reeksen voorvaderen, en inzichten, met den tijd nog slechts verhelderd, dat juist die schijnbare rust ons moest waarschuwen tegen dien m.i. lang volprezen uitheemschen durf.

- En zouden wij Nederlanders geen eerbied voor den arbeid hebben?

- Of geen zin voor nijverheid?

O Statistiek, wat laat gij ons in den steek! Deze n.l. verschaft ons tot heden juist omtrent nijverheid (ja, zelfs scheepvaart) maar magere gegevens. Maar dat onze nijverheid met het woord ‘belangrijk’ geens-

[p. 64]

zins overschat is, moest aan ieder, geen leek in dezen, toch wel dadelijk opvallen. En wie wèl zich leek meene op dit gebied, overwege hoe Nederland wel een zoo bijzonder dichte bevolking zou kunnen huisvesten, bij een bovendien zoo heel groot percentage woeste gronden en wateroppervlak, indien niet een ‘bloeiende’ nijverheid (wellicht toch voor uitbreiding vatbaar) daartoe de mogelijkheid geopend had.

Zegt ook niet Dr. H. Blink in zijn 19 December te 's Hage gehouden rede o.a.: ‘onze nijverheid is geenszins zoo onbeteekenend als men denkt’, - er trouwens aan toevoegende: ‘en kan zich sterk ontwikkelen in verband met den handel’, - wat, daar de factor werkloon hier sterk zal meespreken, volgens mijne bescheiden meening slechts als mogelijkheid mag worden opgevat.

- En ons bankwezen ‘slechts’ effectenhandel!

Alles goedpraten, lijkt verdacht. Toch, ook hier wijzen bekende feiten op een niet geheel juist inzicht waar men met het gestelde blijkbaar een soort van verwijt bedoelde.

De eigenlijke inrichting onzer Banken buiten beschouwing latende, zij hier gewezen op den bekenden rijkdom van de Hollandsche natie. De modern-reusachtige ophooping van kapitaal in ééne hand komt hier tot nog toe niet voor. Door verschillende omstandigheden kan bijna ieder tot op zekere hoogte eigen bankier zijn. De taak (als men wil) der banken is dan ook meer vrijkomend kapitaal plaatsing te bezorgen (de statistiek wijst aan: 250 millioen inkomsten uit vermogen per jaar), dan in gebrek aan kapitaal te voorzien.

En verder, hoe kan men den bekend voorzichtigen Hollander ten dezen ooit verdenken van het voortrekken van wat ver af is boven het dichtbij bekende?

Wie het nauwkeurig weten wil, trachte slechts uit te vinden, welke Nederlandsche papieren aan buitenlandsche beurzen verhandeld worden. Behalve enkele staatsfondsen, en deze om hunne buitengewone soliditeit, misschien niet een. En toch, hieruit alleen zou kunnen blijken, of voor eenige onderneming hier te lande ooit het kapitaal elders is moeten gevonden worden.

- Om verschillende redenen eindig ik hier. Het scheen mij toe, voorgaande beschouwing niet achter te mogen houden, en ik wil desnoods toegeven, dat enkele der genoemde bijzonderheden oogenschijnlijk niet zoo onomstootelijk vast staan, als soms door mij werd beweerd.

Rotterdam, Januari 1909.

W. v. REDE.

Dr. Bos, wien wij dit stuk ter inzage zonden, vindt geen aanleiding om iets van zijn bewering terug te nemen en handhaaft onverzwakt het geschrevene.

De aanhaling uit zijn congresrede gedaan zag hij gaarne aangevuld met het volgende:

‘Nog al te veel willen onze jongelieden onder de angstige zorg hunner vertroetelende ouders, reeds bij den aanvang hunner loopbaan deze, met alle stations, duidelijk afgeteekend voor zich zien, met een doorkijk al dadelijk op het laatste station: “pensioen”. De vaste betrekking lokt aan. Aan het toeval laat men niets over, dat wil zeggen niets aan eigen kracht, aan eigen reageeren op de verschillende omstandigheden van het leven’.

Red.