Neerlandia. Jaargang 13

Beknopt verslag der vergadering van het Hoofdbestuur op Zaterdag 19 Dec. 1908 te Dordrecht.

Aanwezig: Mej. E. Baelde, voorzitster en de heeren Dr. J. Boeke, H.D.H. Bosboom (alleen op de middagvergadering), H. Meert, J.M. Pijnacker Hordijk (alleen op de middagvergadering), Dr. M. Rudelsheim, Dr. Mr. C.F. Schoch, Mr. W. Thelen, Jhr. Mr. J.L.W.C. von Weiler en Mr. W. Dicke, secretaris.

Afwezig met kennisgeving: Dr. H.J. Kiewiet de Jonge, Dr. H.F.R. Hubrecht, Jhr. Mr. O.F.A.M. van Nispen tot Sevenaer, Joh. Kesler, Dr. J.J.A. Muller, Mr. C.Th. van Deventer, Luit. J.A. Snijders Jr. en Prof. P. Fredericq.

Punt I. Notulen.

Deze worden met enkele wijzigingen goedgekeurd.

Punt II. Ingekomen stukken en mededeelingen.

Immigratie van Italianen naar Suriname.

De voorzitster wijst op enkele berichten daaromtrent in de bladen verschenen.

Een der vertegenwoordigers voor de Groep Suriname acht de bezwaren volkomen ongegrond.

Brief uit Shanghai met verzoek behulpzaam te zijn in het aanknoopen van handelsbetrekkingen met Holland.

Schrijver is in overweging gegeven zich te wenden tot de Afdeeling Handel van het Ministerie van Landbouw, Handel en Nijverheid en tot het Bureau voor Handelsinlichtingen te Amsterdam, directeur de heer Kamerlingh Onnes.

Schrijven uit Weenen, waarin nogmaals wordt aangedrongen op een poging om de Ned. paspoorten niet alleen in het Fransch, maar ook in het Nederlandsch gedrukt te krijgen, dus tweetalig als gebruikelijk is in andere landen.

Schrijven over het internationaal privaatrecht.

Het gebruik van vreemde talen in regeerings- en diplomatieke briefwisseling, het niet vlaggen op Koninginnedag door gezanten enz.

Er wordt besloten, dat al deze vragen te zamen onder het oog van een deskundige zullen worden gebracht, om in overleg met hem te besluiten in hoeverre die vragen beantwoord kunnen worden, hetzij in Neerlandia, hetzij persoonlijk.

Schrijven van den heer Jan Eskildsen te Panama, mededeelend de oprichting der liefdadigheidsvereeniging Wilhelminafonds aldaar voor Nederlandsche onderdanen.

Besloten wordt aan het bestuur sympathie te betuigen.

Schrijven van Dr. Godée Molsbergen (Stellenbosch) om den naam Algemeen Nederlandsch Verbond te veranderen in ‘Ons Verbond’, daar de naam Nederlandsch in Zuid-Afrika misverstand wekt.

Besloten wordt hierop niet in te gaan en hem te melden, dat Algemeen Nederlandsch Verbond juist uitdrukt wat het moet: Vereeniging welke allen omvat, die iets voelen voor den Nederlandschen Stam.

Schrijven der Afdeeling Chicago over de voorloopig mislukte pogingen om een leerstoel in het Nederlandsch aan de Hoogeschool te Chicago te bekomen.

Besloten wordt het adres van het Hoofdbestuur alsnog te verzenden.

Schrijven der Afdeeling Potchefstroom over Stamverwantschap in verband met de kwestie van Afrikaansch-Hollandsch.

Hieromtrent is door den secretaris van het Perskantoor een uitvoerige beginselverklaring opgesteld in overeenstemming met de gedachtenwisseling die daarover in Neerlandia is gevoerd.

Een afschrift ervan is gezonden aan Dr. Kiewiet de Jonge, opdat deze de zaak verder mondeling kunne behandelen.

Schrijven van de Dutch Burgher Union te Ceylon, dat zij haar tijdschrift kosteloos zal toezenden aan het Hoofdbestuur. Daarvoor is dank betuigd.

De vereeniging zond belangrijke uitgaven over de Hollandsche graven op Ceylon, waarover een artikel in Neerlandia zal verschijnen.

Schrijven van Mr. F.W. de Jong (Londen) dat aldaar te beginnen met Januari vanwege het Centraal Comité een maandblaadje zal worden uitgegeven, dat de ‘Stemmen’ uit de Hollandsche gemeente zal vervangen. Hiervoor werd geldelijke steun gevraagd.

Besloten wordt sympathie te betuigen met de oprichting, doch geen financieelen steun te verleenen, daar de kas zulks niet toelaat.

Schrijven van het bestuur van den Brusselschen Tak over de inrichting van pleiziertreinen tusschen België en Noord-Nederland en over verlaging van posttarieven.

De Belgische leden lichten dit nader toe en deelen mede, dat voor het inrichten van pleiziertreinen voorwaarden zijn gesteld (voornamelijk gewaarborgd groot aantal deelnemers) waaraan moeielijk te voldoen is, zoodat het niet wel mogelijk zal zijn die in te richten. Ter zake dezer aangelegenheid zal binnenkort in Antwerpen een bijeenkomst gehouden worden.

Besloten wordt advies te vragen aan de Afdeeling Stamverkeer. Overigens is men van oordeel, dat groep B deze aangelegenheid moet behandelen.

Schrijven van het bestuur der Groep Suriname, dat men plan heeft een Heye-feest in te richten en opgaaf van toepasselijke liederen verzoekt. De gevraagde inlichtingen zijn gegeven.

Schrijven met verschillende wenken o.m. over de wenschelijkheid om aantijgingen tegen ons volk en onzen stam in de buitenlandsche pers tegen te spreken.

Geantwoord is, dat daarvoor dagelijks wordt gewerkt.

Schrijven van den heer Begeer, met kennisgeving, dat hij ten verkoop biedt borstbeelden van Prins Hendrik.

Mededeeling omtrent de houding der Regeering in zake steun aan Nederl. scholen in het buitenland.

Het verslag der behandeling in de Tweede Kamer en het antwoord van den Minister van Binnenlandsche Zaken zal nader worden behandeld.

Punt III en IV. Begrooting. De finantieele verhouding der Groepen tot het Hoofdbestuur.

De begrooting sluit in uitgaaf en ontvangst met f 19683. -.

[p. 4]

Inlichting wordt gevraagd over post 11 der uitgaven: Rente legaat Rikkers.

De secretaris deelt mede, dat deze rente volgens de uiterste wilsbeschikking, moet worden aangewend tot steun van Zuid-Afrikaansche studenten.

Met betrekking tot post 2 (Saldo Groep Ned. Indië) wordt voorgesteld in een noot bij te voegen ‘de afrekening is nog niet ingekomen’.

Wat Groep Indië betreft, deze is nog ongeveer 1500 gulden schuldig.

Een der afgevaardigden voor N.-I. deelt mee, dat er een commissie in Indië is benoemd om den geldelijken toestand te onderzoeken.

De voorzitster meent, dat Ons Volksbestaan voor de Groep te groote offers eischt.

Een lid kan zich niet vereenigen met de omschrijving van den post ‘memorie’ en acht 't streven om de begrooting sluitend te maken niet goed.

De secretaris-penningmeester licht den memorie-post toe. Die behoort op de begrooting, maar de bate daarvan is zeer onzeker. Voorts is de begrooting werkelijk kloppend gemaakt door de uitgaven zooveel mogelijk te besnoeien.

Inlichtingen worden gevraagd over de beroepspropaganda; deze worden door de voorzitster verstrekt.

De secretaris-penningmeester bespreekt een brief uit Suriname, waarin de secretaris der Groep verklaart, dat de Groep niet kan afdragen. Op deze wijze kan niet worden voortgegaan.

Bezwaar werd nog door een lid ingebracht tegen den post uitgaaf voor Neerlandia.

De secretaris-penningmeester rekent voor, dat deze niet te hoog is, dat het integendeel niet goedkooper kan. De porti maken de som zoo hoog.

Hierna wordt de begrooting in haar geheel onveranderd goedgekeurd.

Punt V. Versterking der fondsen van het A.N.V.

De secretaris-penningmeester licht toe, dat wil het A.N.V. aan zijn doel blijven beantwoorden, het over fondsen moet kunnen beschikken buiten de ledenbijdragen. Inkrimping der werkzaamheden zou noodlottig zijn. 't Best zou zijn, dat er een commissie benoemd werd, die een plan opstelde.

Enkele leden verklaren zich bereid daarin zitting te nemen.

Punt VI. Toestand op Curaçao.

Inlichtingen worden gegeven over wat er gedaan is om hulp te krijgen voor Curaçao.

Punt VII. Van de Zelfstandige Afdeelingen in het buitenland.

De commissie voor praeadvies doet verslag over de bepaling omtrent aannemen en schrappen van leden, die in de reglementen der Zelfstandige Afdeelingen moet worden opgenomen.

Aangenomen wordt deze lezing: ‘Leden, die in strijd handelen met het doel en de belangen van de Afdeeling, kunnen op voordracht van het bestuur door een wettig bijeengeroepen ledenvergadering vervallen verklaard worden van het lidmaatschap der Afdeeling.

Op deze vergadering moeten ten minste de helft der leden tegenwoordig zijn en het besluit met ⅔ der aanwezige leden van de Afdeeling genomen worden.

Van de beslissing wordt kennis gegeven aan het Hoofdbestuur’.

Dank zij de bemoeiingen van den heer H. v.d. Putt is de Afdeeling Bremen opgericht.

Het reglement dezer Afdeeling wordt goedgekeurd met enkele wijzigingen door de commissie voor praeadvies voorgesteld.

De pogingen van den heer M.P. Meerburg om een Afdeeling te Stockholm te vestigen zijn nog niet geslaagd, wel werden eenige leden daar gewonnen.

Afdeeling Johannesburg vraagt steun voor de instandhouding van De Boodschapper, bevattend mededeeling der Hollandsche kolonie aldaar. Deze aanvraag wordt ondersteund door den heer Van Gorkom te Johannesburg.

Men is van oordeel dat er voor steun geen geld is.

't Reglement der Afdeeling Kaapstad, die in korten tijd zoo krachtig gegroeid is, wordt goedgekeurd met enkele wijzigingen.

Afdeeling Potchefstroom heeft voorgesteld in plaats van ⅓ slechts ⅙ per lid af te dragen, maar is later op haar besluit teruggekomen. Het bedrag der bijdragen is echter verminderd.

Afdeeling Berlijn deelt mede, dat er tegenwoordig te Berlijn godsdienstoefeningen in het Nederlandsch worden gehouden door Ds. Van Haften, uit Kleef. Er bestonden plannen een Hollandsche kerk te stichten, maar die zijn in duigen gevallen.

Een lid verklaart zich bereid hiervan mededeeling te doen aan de Classis van Amsterdam en de mogelijkheid van het stichten eener Nederlandsche Gemeente aldaar te bespreken.

Mededeeling van de Ned. Vereeniging ‘Eensgezindheid’ te Londen, dat ze binnenkort een eigen gebouw hoopt te openen.

Het schrijven is met een gelukwensch beantwoord.

Punt VIII. Verslag van Mr. Thelen over zijn bezoek aan Smyrna.

De heer Thelen deelt mede, dat hij in den zomer van 1903 een reis naar het Oosten gemaakt en een bezoek gebracht heeft aan de Hollandsche kolonie te Smyrna, die uit een 300-tal personen bestaat al zijn 200 ervan geen zuivere afstammelingen meer. Hollandsche familiën zijn nog de Hochepieds, Van Lenneps, v.d. Zee's, Keuns, Lavino's. De meesten zijn er al 150 jaar gevestigd. Zij zijn alle handelaars en o.a. in den ringbaard van sommigen teekent zich nog het Hollandsch type af. De oudsten kunnen nog wel Hollandsch verstaan, spreken niet meer en de jongeren kennen er niets meer van, de omgangstaal is Fransch.

Door den Transvaalschen oorlog en het A.N.V. is de belangstelling voor Holland weer levendig geworden.

Spr. geeft een overzicht der herstelling van kerk en hosiptaal te Smyrna, waarvan foto's in Neerlandia verschenen. De dokter van 't hospitaal is een Levantijn, men wil nu een Nederl. verpleegster. Directeur is de predikant: Ds. Le Bouvier.

De kolonie had zelf f 12.000 bijeengebracht, uit Nederland is f 20.000 ontvangen. Er was een tekort van f 4000. -, dat door de Regeering gedekt is. Maar de kosten van onderhoud, 5 à 6000 gulden per jaar, kunnen niet worden opgebracht.

De Ned. lessen van Pater Ham worden slechts door 2 leerlingen gevolgd.

Door kerk, hospitaal en cursus kan het Ned. element in stand worden gehouden.

De vraag is nu: Kan de kas steun verleenen?

De voorzitster dankt den heer Thelen voor zijn mededeelingen.

Een lid herinnert aan twee niet genoemde Holl. familiën Baron Van Heemstra en Jhr. Mock.

Een ander lid geeft in overweging de f 600. - die nog voor den cursus ter beschikking liggen, te bestemmen voor steun aan kerk en hospitaal.

De voorzitster stelt voor gedurende 3 jaar telkens f 200. - te schenken, als de Regeering toestemt in de veranderde bestemming van het geld.

Besloten wordt deze toestemming aan de Regeering te vragen.

[p. 5]

Punt IX. Van de Vertegenwoordigers in het Buitenland.

Bij het Dag. Bestuur zijn voorstellen ingekomen tot het benoemen van verschillende personen als vertegenwoordigers.

Verschillende opmerkingen worden hierover gemaakt Er wordt besloten den heer J.E.A. Reyneke van Stuwe te Londen en den heer M P. Meerburg, vice-consul te Stockholm, te benoemen.

De benoeming der overigen wordt verdaagd.

Den heer J. Bierens, vroeger vertegenwoordiger te Philadelphia wordt eervol ontslag verleend als zoodanig. Naar een geschikt plaatsvervanger wordt uitgezien.

Punt X. Nederlandsche Consulaten

(Van vertrouwel ken aard).

Punt XI. De A.N.V.-Prijs voor de Taalbond-examens in Zuid-Afrika.

De voorzitster licht dit punt toe. Door drie Afdeelingen in Zuid-Afrika is een bedrag van £ 8. - bijeengebracht en het Hoofdbestuur heeft £ 5. - toegestaan, voorloopig voor één jaar. Voornoemde commissie wil daarvoor een gouden medaille of een zilveren lauwertak laten vervaardigen voor den eersten prijswinner.

De secretaris leest het reglement voor, waarin gesproken wordt van de Moeder-Afdeeling te Dordrecht, terwijl onder Hollandsch moet worden verstaan vereenvoudigd Nederlandsch, zooals aangenomen door de Universiteit van de Kaap de Goede Hoop.

De vergadering kan zich met dit reglement niet vereenigen en wenscht geen bepaalde spelling voorgeschreven. Dit zal aan de voorstellers bericht worden. De benaming Moeder-Afdeeling is ook niet juist.

Nog wordt besloten hun in overweging te geven voortaan liever prachtwerken als prijzen en premiën te schenken, met begeleidenden eenvoudigen gedenkpenning.

Punt XII. Het XXXIe Nederl. Taal- en Letterkundig Congres en de Bestendige Commissie.

De voorzitster herinnert aan de opdracht van het XXXe Congres te Leiden. Het Dagel. Bestuur van het A.N.V. is voornemens aan eenige personen, die voor leden van de Bestendige Commissie in aanmerking zouden kunnen komen, een rondschrijven te zenden, waarin hun de verlangde wijzigingen in de tot heden gevolgde richting en samenstelling der congressen worden ter kennis gebracht. De vergadering draagt de verdere behandeling dezer aangelegenheid aan het Dagel. Bestuur op, dat in de volgende vergadering een lijst van candidaten voor die commissie, waarvoor nog enkele namen worden genoemd, ter keuze aan het Hoofdbest hoopt te kunnen voordragen.

Naar aanleiding van een schrijven van Dr. Van Everdingen wordt den leden van 't Hoofdbestuur nog in overweging gegeven, werkzaamheden die de Boeken-Commissie aangaan, niet afzonderlijk ter hand te nemen.

Eenige punten worden wegens het vergevorderd uur tot een volgende vergadering uitgesteld.

De Alg. Secretaris,

Mr. W. DICKE.