Neerlandia. Jaargang 12

Van onze Vertegenwoordiging in het Buitenland.

Iets over Egypte.

Tijdens mijn laatste verblijf in Nederland, noodigde het A.N.V. mij uit te Dordt een zittingsdag te houden Ofschoon mijnerzijds niet veel verwachting gekoesterd werd, omtrent de belangstelling die iets dergelijks voor Egypte zou kunnen opwekken in ons land, viel het resultaat toch nog tegen. Slechts enkele personen kwamen inlichtingen vragen, die volgens mijn beste weten werden verstrekt. Een Hollandsch spreekwoord zegt: ‘Onbekend maakt onbemind’ en dit zal ook wel van toepassing zijn in het onderhavige geval. Het is daarom dat ik mij verplicht acht het een en ander in Neerlandia omtrent Egypte mede te deelen, om eenerzijds wat meer belangstelling op te wekken voor de toekomst en anderzijds een duidelijk en getrouw denkbeeld te geven aan lezers van het tijdschrift van het A.N.V. over de beteekenis van Egypte als arbeidsveld voor Europeesch intellect en Europeeschen ondernemingsgeest.

De ervaring bij de eerste proef van Nederlandschen ondernemingsgeest in dit land is treurig geweest. Men zal zich herinneren, de grootsche verwachtingen die gekoesterd werden van een hotel te Port-Said, dat door Nederlandsch kapitaal werd gebouwd, kort na de opening van het Suezkanaal, hoe deze onderneming een volkomen fiasco is geworden en al het daaraan bestede geld verloren is gegaan. Dit voorval schijnt voor goed het Hollandsche kapitaal schuw gemaakt te hebben voor belegging in Egypte en dat is jammer genoeg, want ware in dien tijd in Cairo gebouwd geworden instede van te Port-Said, dan zou het resultaat gansch anders zijn geweest. In 1876 was Ismail Pacha de Khedive van Egypte. De verkwistingen waaraan deze Onderkoning zich schuldig maakte zijn voldoende bekend. Hij bracht het land aan den rand van ondergang, maar tevens heeft hij door zijn grootsche werken waarvan het leveren der noodige werkkrachten voor den bouw van het Suezkanaal een der voornaamste was, heel veel gedaan wat thans van groot algemeen belang is geworden. Het was Ismail Pacha die de komst van Europeanen aanmoedigde in zijn land, dat vóór hem tot volkomen barbaarschheid was teruggegaan, na in den ouden tijd het centrum der beschaving geweest te zijn.

Ismail gaf tijdens zijne regeering groote terreinen te Cairo kosteloos in eigendom aan hen die daarop bouwen wilden. Personen zijn nog in leven, die een terrein geschonken kregen voor huizenbouw, welke nu in het midden van Cairo liggen en voor een paar jaren voor f 500. - per M². van eigenaar verwisselden.

Deze tijden zijn nu voorbij, niemand mag denken, aan de mogelijkheid dat zulke gelegenheden zich weer zullen voordoen. Maar toch bedenke men wel hoe betrekkelijk jong de beschaving nog is in het stadium van terugkomst, aan de oevers van den ouden Nijl, en hoe ontzettend veel nog gedaan kan worden, voor die het oude peil heeft bereikt.

[p. 229]

Alleen het mededoen aan dit werk is op zich zelf reeds verdienstelijk, en nog slechts een zeer luttel aantal Nederlanders nemen daaraan deel. Pioniers op dit gebied zijn op dit oogenblik, de heeren Pennings en Bijl, die te Calioub als zendelingen zijn gevestigd. Vooral het weeshuis door den heer Pennings opgericht verdiende meer steun uit Nederland dan het thans geniet.

Op het gebied van nijverheid moet ik wijzen op het groote aannemingswerk in het Suezkanaal, van de bekende firma Volker & Bos. Onder leiding van den heer C.H. Kraayeveld is daar eene belangrijke nederzetting van Hollanders bezig verbetering aan te brengen in het kanaal.

Te Luxor woont de heer J.H. Insinger, die sedert een kwart eeuw inwoner is geweest van dit land.

Overigens zijn er bijna geen Nederlanders hier. Daardoor is het ook tot voor korten tijd niet mogelijk geweest Nederlanders te vinden voor het Consulaire corps. Dat, toen daarin verandering kwam, onze regeering toch geen Nederlander als Consul te Cairo aanstelde bij het openvallen eener zoodanige betrekking, is een van die raadselachtigheden, waarvan eene regeering zich nu eenmaal niet schijnt te kunnen onthouden.

Op welk gebied kan zich nu een Nederlander economisch in Egypte bezig houden? hoor ik reeds den man van zaken vragen, en voor dezen is mijn antwoord als volgt:

Egypte is in de eerste plaats geschikt voor den landbouw, een land met bij uitstek vruchtbaren bodem, waar de aarde met goud terug geeft, wat gij in zilver daarin belegt. Voor den landverhuizer, den man met kleine middelen, die met eigen arbeid zich wil opwerken is hier slechts een zeer beperkt arbeidsveld. Het klimaat in de wintermaanden verrukkelijk, is in den zomer ongeschikt voor den Europeeschen boer. Maar voor enkele goed onderlegde landbouwers, die hier op jeugdigen leeftijd komen, eerst eene ondergeschikte betrekking zoeken bij een groot grondeigenaar en dan na zich het Arabiesch volkomen machtig te hebben gemaakt, voor eigen rekening zich gaan bezig houden met tuinbouw, maar vooral boomkweekerij en vruchten veredelend, is een goede toekomst weggelegd.

Want zij zijn dan in staat te laten werken den inlandschen arbeider, den fellah, die goede behandeling zeker op prijs zal stellen, en zoo men hem in de winst laat deelen en goede adviezen weet te geven om de opbrengst van den bodem te verhoogen, een ijverig dienaar zal wezen voor zijn werkgever. De fellah is ijverig en spaarzaam, zoomede voor rede vatbaar, wanneer hij weet te doen te hebben met iemand, die de taal des lands volkomen machtig is en zijne zeden en gewoonten begrijpt.

Een Engelschman met geringe middelen hier gekomen, doch op de hoogte van zuivelbereiding heeft zich een fortuintje gemaakt met eene melkerij.

Maar veel is hier te doen voor groot kapitaal, dat zich bezig houdende met het beheer en meer productief maken der groote domeinen van Pachas en Beys en het invoeren in samenwerking met dezen van landbouw-industrie, minstens even goede resultaten zou kunnen bereiken, als dergelijke instellingen in Indië bereikt hebben.

Kwam eene dergelijke groote handel- en landbouw-maatschappij voor Egypte tot stand, dan zou weldra voor heel wat jeugdige Hollandsche werkkrachten hier een arbeidsveld geopend worden. Voor dergelijke instelling is bovendien de Soudan een nog maagdelijk veld, en wat daar bereikt kan worden op landbouw-industrieel gebied, zoomede op dat van het mijnwezen, is niet te beschrijven zonder den schijn op zich te laden van overdrijving.

Als Vertegenwoordiger te Cairo stelt ondergeteekende zich steeds gaarne ter beschikking van leden van het A.N.V. om inlichtingen te verstrekken over Egypte en de Soudan. Moge daarvan door velen gebruik gemaakt worden, opdat een zittingsdag in de toekomst een uitslag geve, die bewijst dat Nederland ook in deze streken mede wil doen aan den strijd op handelsgebied.

De Vertegenw. van het A.N.V. te Cairo:

TH.F. VAN VLOTEN.

Cairo, 21 November 1908.