Neerlandia. Jaargang 12

[p. 183]

Vergadering van het Hoofdbestuur op Zaterdag 26 September 1908 te Dordrecht.

Aanwezig: de heer Dr. H.J. Kiewiet de Jonge, voorzitter; mej. E. Baelde, onder-voorzitster, en de heeren Dr. J. Boeke, H.D.H. Bosboom, Joh. C. Kesler, H. Meert, J.M. Pijnacker Hordijk, Dr. M. Rudelsheim, Luit. J.A. Snijders Jr., J.D. Baron van Wassenaer van Rosande, Jhr. Mr. J.L.W.C. von Weiler en Mr. W. Dicke, secretaris.

Afwezig met kennisgeving: de heeren Mr. C.Th. van Deventer, Dr. H.F.R. Hubrecht, Dr. J.J.A. Muller, Jhr. Mr. O.F.A.M. van Nispen tot Sevenaer, Mr. Dr. C.F. Schoch en Mr. W. Thelen.

De voorzitter opent de vergadering met een woord van welkom in het bijzonder aan den heer J.M. Pijnacker Hordijk van zijn Indische reis weer in het vaderland teruggekeerd en den heer J.A. Snijders, die als oud-secretaris der Groep Ned. Antillen de aangewezen man was om den heer Delgeur te vervangen.

Punt I. Notulen der vorige vergadering.

Zij worden onveranderd goedgekeurd.

Gevraagd wordt of Groep België reeds een brief over de behoefte aan een lijst van Ned. schoolboeken in België, aan het Dag. Bestuur heeft gezonden.

Namens de Vlaamsche afgevaardigden wordt geantwoord, dat daar nog niet van gekomen is, maar het Dag. Best. verzocht wordt de aandacht der boekhandelaren in Noord-Nederland op dit punt te vestigen en hun in overweging te geven hun schoolboeklijsten voortaan ook aan Vlaamsche instellingen van onderwijs te zenden.

Aldus besloten.

Punt II. Ingekomen stukken en mededeelingen, o.a.:

De voorzitter deelt mede, dat Donderdag 24 Sept. een telegram van groote waardeering verzonden is aan den heer H.C. Leemhorst, den voorzitter van den 4en Vacantieleergang te Leiden, ter gelegenheid van het afscheidsmaal.

Schrijven van den heer J. Vader te Haarlem, met verzoek of het A.N.V. voorbereidende maatregelen wil nemen tot herdenking van den 100en geboortedag van Dr. J.P. Heye.

De vergadering besluit afwijzend te beschikken op het verzoek om voorbereidende maatregelen te nemen, maar stelt een bedrag van f 25. - beschikbaar, indien zich een commissie voor de herdenking mocht vormen.

Huishoudelijk Reglement voor de vergaderingen van 't Hoofdbestuur. Wordt met de voorgestelde wijziging goedgekeurd.

Reglement voer de Alg. Verg. van het A.N.V.

Gewijzigd naar de voorstellen der Commissie van Praeadvies wordt het goedgekeurd.

Reglement der Afd. Johannesburg ter goedkeuring.

Het ontwerp is overeenkomstig de opmerkingen der Commissie voor Praeadvies gewijzigd en wordt goedgekeurd.

De commissie heeft ook aanmerking gemaakt op de ‘Algemeene gegevens voor een Afd.-reglement’, welke bij de oprichting van Zelfst. Afdeelingen worden toegezonden. Verplichte ondersteuning moet vervallen.

Overeenkomstig dien wensch zal in het vervolg worden gehandeld.

Nog heeft de Afd. Johannesburg verzocht over het eerste vereenigingsjaar (1908) geen bijdrage in de Algemeene Kas te storten.

De vergadering heeft geen bezwaar, art verzoek in te willigen.

Punt III. Verslag van het Leidsche Congres. Adhesieadres voor een Leerstoel in het Nederlandsch te Chicago.

De afgevaardigde deelt met een enkel woord mede, hoe moeilijk het hem is geweest, nu verzuimd was het verslag over de werkzaamheden van het A.N.V. der beide laatste jaren op het Congresprogramma te brengen, aan het woord te komen en hoe weinig belangstelling er was toen hij verslag over het A.N.V. uitbracht.

De congresleden droegen door den veranderden rooster van werkzaamheden van deze laatste algemeene vergadering weinig kennis.

Het reglement over de verhouding der Congressen tot het A.N.V. werd in de eindvergadering aangenomen.

Voor dit reglement wordt verwezen naar de beide artikelen over het Congres in het Sept.-nr. van Neerlandia. Het Hoofdbestuur aanvaardt de regeling, die daaruit voortvloeit en draagt het Dag. Best. op de maatregelen te nemen, die er voor de eerste maal het gevolg van zullen zijn.

Wat den Leerstoel in het Ned. aan de Hooge-

[p. 184]

school te Chicago betreft, het Congresbestuur was bereid de adhesie-motie in stemming te brengen, maar wilde eerst het oordeel van Prof. Huizinga uit Amerika overgekomen, hooren. Deze trad eerst in de laatste vergadering op en deelde mede, dat er reeds enkele cursussen in het Ned. in N.-Amerika zijn o.a. te Grand Rapids. Prof. Huizinga juichte de poging tot stichting van bedoelden Leerstoel te Chicago zeer toe en de vergadering nam de motie zonder stemming aan.

Het ontwerp van het adres wordt ter tafel gebracht en goedgekeurd en zal ter teekening worden rondgezonden aan alle Hoofdbestuurders van 't A.N.V.

Punt IV. De toestand op Curaçao. De inschrijving van Oost en West. Voorstel van den heer Hoogenhuyze.

Van de Groep Ned. Antillen is afschrift ingekomen van het bekende adres aan de Ned. Regeering, waarover in het Alg.-nr. van Neerlandia een en ander is gezegd. Tevens verwacht het Bestuur der Groep medewerking van het Hoofdbestuur in haar sterven om een eind te maken aan de onzekerheid, waarin de kolonie verkeert, wat betreft hare verhouding tot het vaste land.

De afgevaardigden voor de Groep hebben zich tot het Groepsbestuur gewend met de vraag of het verlangde, dat het Hoofdbestuur een inschrijving zou openen.

Het antwoord daarop is nog niet ingekomen.

Inmiddels heeft de vereeniging ‘Oost en West’ een inschrijving geopend

Voorgesteld wordt, dat het A.N.V. aan ‘O. en W.’ een gift voor het doel zal doen toekomen, als waardeering voor haar aanstichting.

De afgevaardigden der Groep voelen meer voor een eigen inschrijving, om den nood te lenigen.

Besloten wordt het antwoord uit Curaçao af te wachten, maar zooveel mogelijk met O. en W. samen te werken.

Nog is een brief ingekomen van den heer Hoogenhuyze, Utrechtsch student, die medewerking vraagt voor de stichting van een vereeniging ‘Onze West’ en een brief van de heeren Tak & Co. te Rotterdam, die willen trachten met verschillende firma's, die in betrekking met de Antillen staan, een bedrag bijeen te brengen voor de noodlijdende bevolking.

Genoemde personen zullen met elkaar in verbinding worden gesteld.

Het Hoofdbestuur moet zijn medewerking afhankelijk stellen van het antwoord uit Curaçao.

Punt V. Vertegenwoordiging in het Buitenland.

Humpata. Omtrent de sluiting der Holl. kerk aldaar door de Portugeesche regeering, waarvover onze vertegenwoordiger voor Angola de heer P. v.d. Smit, mededeelingen heeft gedaan, heeft het Dag. Best. inlichtingen ingewonnen, waaruit blijkt, dat er van hier uit niets kan worden gedaan om de tweespalt bij te leggen, maar dat wellicht de Synode der Ger. kerk in Zuid-Afrika tusschenbeide kan komen.

Aan haar zal worden geschreven.

Puerto Cabello. In de plaats van den heer Hellmund, die wegens vertrek naar Curaçao moest bedanken, wordt door het Groepsbestuur der Ned. Antillen voorgesteld: de heer Lodewijk Olivier Lampe.

De vergadering acht de aanbeveling van het Groepsbestuur voldoende en benoemt den heer Lampe tot vertegenwoordiger te Puerto Cabello (Venezuela), indien genoemde heer zich beschikbaar stelt.

Rangoon. Door Dr. Hendrik Muller is de aandacht van het Hoofdbestuur op deze plaats gevestigd, waar ongeveer 20 Hollanders wonen. De moeilijkheid is de geschiktste persoon daar te vinden, die zich met de vertegenwoordiging wil belasten.

Besloten wordt de leden van den Raad van Bijstand van Groep Nederland een lijst te zenden van die belangrijke plaatsen in het Buitenland, waar nog geen vertegenwoordigers zijn, met verzoek, indien hun bekend, personen te willen noemen, die er voor in aanmerking zouden kunnen komen.

Santa Fé. Onze vertegenwoordiger te Rosario meent, dat de heer Dates wel bereid zou zijn het vertegenwoordigerschap, waarvoor hij wegens drukke bezigheden had moeten bedanken, weer op te vatten.

In dien geest is aan den heer Dates geschreven.

De voorzitter deelt nu een en ander mee omtrent de kortelings ingevoerde zittingsdagen van vertegenwoordigers, welke voor eenigen tijd in het land vertoeven. Op het kantoor hielden zitting: de heer G.A. Gulden, uit Rosario (16 Juli) en de heer Th.F. van Vloten, uit Caïro (29 Aug.). De eerste had druk bezoek, de tweede niet zooveel, beiden ontvingen veel brieven met vragen om inlichtingen. De heer Gulden deed verslag in Neerlandia, dat van den heer Van Vloten moet nog inkomen. De Regeering werd van dezen nieuwen maatregel tot bevordering der Ned. belangen in den vreemde, kennis gegeven.

Punt VI. Van de Zelfstandige Afdeelingen in het Buitenland.

Berlijn. Deze Afd. heeft eenige reglementswijzigingen van ondergeschikt belang voorgesteld. De Commissie van Praeadvies keurt ze goed. De vergadering vereenigt zich er mee.

Ceylon. Als begin van samenwerking met de op Ceylon gestichte Burgher-Union, wordt voorgesteld een abonnement te nemen op het tijdschrift door de Union uitgegeven en door Maurits Wagenvoort in 't Sept.- nr. van Neerlandia besproken. Aangenomen.

Petersburg. De secretaris deelt mede, dat de heer Mohr aldaar pogingen in het werk stelt om een Afdeeling te stichten.

Propagandamiddelen zijn hem gezonden.

Punt VII. Propaganda in het Buitenland.

Aken. Uit het rapport door den voorzitter van zijn reis naar Aken opgesteld blijkt, dat er voor het Verbond aldaar voorloopig weinig te doen is.

Bremen. Door den heer H. van der Putt, tijdelijk in Bremen, worden pogingen aangewend om de Nederlanders aldaar tot een Afdeeling te vereenigen.

Het Dag. Best. zal deze pogingen zooveel mogelijk steunen.

Genève. De onder-voorzitster heeft haar reis naar Zwitserland ten nutte gemaakt om met den heer Vermaire, Ned. consul te Genève, de belangen van het A.N.V. te bespreken. Hij sprak uitstekend Nederlandsch. Een zending bescheiden ter kennismaking met ons streven is hem toegezonden.

Voorts deelde zij mede kennis te hebben gemaakt met Mr. John F. Talb, dokter te Londen, die gaarne Hollandsche boeken zou willen hebben voor de ouden van dagen der Dutch Almshouses aldaar.

Aan de Boeken-Commissie is deze wensch overgebracht.

Hamburg. De kansen van een Afd. aldaar zijn volgens ingewonnen inlichtingen nog niet gunstig. Het Hoofdbestuur houdt zijn aandacht op deze stad gevestigd.

Madrid. Met de aldaar opgerichte Ned. Vereeniging is het Dag. Best. in briefwisseling getreden om een aansluiting bij het A.N.V. te bewerken.

Zweden. De heer M.P. Meerburg, vice-consul te Stockholm, heeft aangeboden pogingen in het werk te stellen de Nederlanders aldaar tot een Afd. te vereenigen.

Propagandamiddelen zijn hem toegezonden. Zaterdag 26 Sept. zou daar een bijeenkomst plaats hebben.

Zuid-Afrika. Besloten wordt den voorzitter op te dragen persoonlijk de belangen van het A.N.V. in Zuid-Afrika te behartigen.

De voorzitter verklaart zich bereid de opdracht te aanvaarden.

[p. 185]

Punt VIII. Ned. scholen in Argentinië en België.

De voorzitter heeft een belangrijk onderhoud gehad met Dr. Van Lonkhuizen, waarvan een uitvoerig verslag is opgesteld. Op de begrooting voor 1909 zal met dit Ned. belang rekening worden gehouden. Het Dag. Best. stelt zich voor op die begrooting een bedrag van f 200. - voor het beoogde doel uit te trekken en er zijn aandacht op gevestigd te houden.

Verder worden over de Christelijke school te Brussel verschillende mededeelingen gedaan^*).

De stichting eener Ned. school te Antwerpen blijft een onderwerp van de voortdurende zorg van het Hoofdbestuur.

*) Zie het artikel onder Zuid-Nederland. Red.

Punt IX. Ned. Taal in België.

De Vlaamsche afgevaardigden klagen er over, dat vele Ned. firma's nog uitsluitend Fransch gebruiken in België, dat het Ned. bij de Holl. Spoorwegmaatschappijen niet gehandhaafd en evenmin in acht genomen wordt op internationale mandaten en geleidingsbrieven.

De voorzitter doet enkele mededeelingen omtrent zijn bemoeiingen in dezen.

De Takken van Groep België zullen nagaan, welke Ned. firma's in Vlaanderen een uitsluitend Franschen naam voeren.

Punt X. Verhouding tot de Groep Ned. Indië. Het verstrekken eener bijdrage aan de Volksleesgezelschappen.

De heer Pijnacker Hordijk deelt een en ander mee over zijn reis naar Indië en zijn samensprekingen met het Groepsbestuur.

Een der afgevaardigden voor N.-I. stelt voor f 200. - voor de Volksleesgezelschappen beschikbaar te stellen, te meer daar de Groep in langen tijd geen subsidie heeft ontvangen.

De secr.-penningm. kan zich niet vereenigen met deze laatste woorden. Vroeger moest de Groep haar aandeel in de hoofdkas storten. Tegenwoordig betaalt ze enkel 50 cent per jaar en per lid en dat is, waar Neerlandia uitgebreider is geworden feitelijk te weinig om zelfs de onkosten van het tijdschrift per exemplaar te dekken. De Groep geniet dus van een gunstige verhouding. Nu is bovendien de Groep over 1907 nog f 700. - (1400 maal f 0.50) schuldig aan de hoofdkas. Dat wordt spoedig met het bedrag over 1903 bijna f 1500. -. Die toestand is ongezond. Hier wordt bij het maken der begrooting gerekend op de afdracht der Groepen en Afdeelingen. Blijft die uit, dan kan het Hoofdbestuur niet behoorlijk aan zijn verplichtingen voldoen. Een subsidie van f 200. - acht spr. in dit geval niet verantwoord.

Na eenige tegenwerpingen wordt het voorstel voorloopig ingetrokken.

Punt XI. Is Statuten wijziging ten behoeve van Zuid-Afrika noodig?

De voorzitter verwijst voor dit punt naar het artikel in Neerlandia van Dr. Bodenstein, Aug.-nr. blz. 159, en het antwoord der Redactie in 't Sept.-nr., waarmee de vergadering zich vereenigt.

De vraag wordt dus ontkennend beantwoord.

Punt XII. Het uitloven van prijzen voor de Kaapsche Taalbondexamens.

Besloten wordt daarvoor 5 pond beschikbaar te stellen, voorloopig alleen voor 1909.

Punt XIII. De Ned. Kamer van Koophandel te Johannesburg.

Van huishoudelijken aard.

Bij de rondvraag wordt in uitzicht gesteld de verschijning van een St. Eustatius-nr. (waaronder de andere Bovenwindsche eilanden begrepen) en later een Aruba-nummer.

Nog worden mededeelingen gedaan over de Rhijnsche Zending onder de Bataks¹⁾ en over de Italiaansche landverhuizing naar Suriname.

Ten slotte worden de door het bestuur der Groep Suriname voorgestelde wijzigingen in het Groepsreglement behandeld.

De Alg. Secretaris,

Mr. W. DICKE.

1) Zie onder Oost-Indië. Red.