Neerlandia. Jaargang 12

Oost-Indië

Eene opmerking uit Indië beantwoord.

De redactie ontving onderstaand schrijven, 't welk zij gaarne opneemt, ook omdat zij daardoor gelegenheid heeft, door enkele aanteekeningen, haar standpunt als leidster van het orgaan des Verbonds toe te lichten.

Geachte Redactie,

Naar aanleiding van het door den heer Lefèbre in het Januari-nummer ingezonden stuk met uw naschrift volgen hier eenige opmerkingen:

[p. 136]

Men verwondert zich dat er zoo weinig over Oost-Indië in het orgaan voorkomt, en de redactie geeft daartegen geen ander hulpmiddel dan door naar Indië zelf te verwijzen, ofschoon zij, naar mij voorkomt, toch zelve in die leemte zou kunnen voorzien.

Ik vraag mij toch af, waarom in Neerlandia schier nimmer iets uit het blad onzer Groep hier: Ons Volksbestaan, wordt overgenomen. Dat dit laatste blad er moet zijn is begrijpelijk, want niet alleen is de afstand tusschen Nederland en het zeerijk in het oosten - deze vertaling van archipel ga hier door - groot, maar ook de deelen van de Indische eilandenwereld liggen zoo breed en ver uiteen, dat het niet gewenscht ware als de berichten en mededeelingen den lezers hier neg via Nederland onder de oogen moesten komen.

Daardoor zou toch het tijdstip, waarop b.v. een ingezonden stuk den schrijver op een buitenpost weer bereikte, tot vijf à zes maanden ver opgevoerd worden, en zelfs te Batavia of Padang zouden de lezers dan stukken over Indië steeds van twee, drie maanden oud te lezen krijgen. Zoo iets heeft al heel veel bezwaren!

Wat weerhoudt nu echter de redactie van Neerlandia om uit Ons Volksbestaan artikelen, die een algemeen karakter dragen over te nemen en zoo onder wijder lezerskring te brengen?

Voorzoover mij bekend is dit nimmer of slechts éénmaal in 't jaar gedaan... misschien om gegronde, doch mij onbekende redenen!

Evenmin zag ik ooit in Neerlandia artikelen over Indië uit in Holland of hier verschijnende tijdschriften overgenomen. Is er bezwaar, dat de redactie eens bekende personen vraagt in Neerlandia over Indische toestanden een artikel te schrijven (ik noem b.v. Dr. Snouck Hurgronje, den oud-Minister Cremer).

Het is bedroevend zoo als Indië wordt uitgeschakeld!

Vooral treft dit, omdat in de beginselverklaring van het Verbond, voor op den omslag van Neerlandia, een zeer sterke uitdrukking voor de beoogde actie in deze streken wordt gebruikt. Daar staat namelijk:

‘het (A.N.V.) streeft naar... nationaliseering van Nederl. koloniën en kolonies^*).

Dit ‘nationaliseering’ schijnt mij een te sterk woord. Het is toch uit de feiten en de ervaring van eeuwen gebleken, dat Europeanen (tenzij van semitische of andere oostersche afkomst) na een paar geslachten in de tropen uitsterven, zoodat steeds nieuwe krachten uit Europa moeten uitkomen om de wegsmeltende Europeesche bevolking te helpen handhaven. Van koloniseeren in den zin als in Amerika of Zuid-Afrika van Europa uit is geschied, kan hier dus geen sprake zijn. Al ware Nederland honderdmaal zoo groot en bevolkt als thans, dan nog zou het niet twijfelachtig zijn, dat het tropische wereldgebied, ondanks den honderdvoudigen toevloed van Europeanen uit het moederland, nog te veel van dat nationale leven zou opslorpen om pogingen tot nationaliseering te doen slagen. Versterking van de nationale kracht bij de Europeanen in Indië moet naar het voorkomt het hoofddoel zijn van het Nederlandsch Verbond. Ik laat dan nog de vraag onbesproken of het nationaliseeren op zich zelf gewenscht zou zijn.

Het ware op bovenstaande gronden daarom naar mij voorkomt een verbetering het vierde lid van de beginselverklaring te lezen als volgt:

‘het streeft naar versterking van de volkskracht in moederland en koloniën, naar uitbreiding onzer handelsbetrekkingen en ontwikkeling onzer nijverheid;’

Een laatste opmerking zij mij nog vergund. Zou Neerlandia niet met grooter letter gedrukt mogen worden? Zooals het nu is, is het niet zonder pijn in de oogen te lezen, en dat weerhoudt velen van kennisneming met vele merkwaardige artikels - zoo iets is toch jammer.

Hoogachtend,

Padang, 3 Mei 1908.

Uw dw. dr.,

C.A.W.

Naar aanleiding van het bovenstaande moge het volgende worden opgemerkt:

Waarom in Neerlandia schier nimmer iets uit Ons Volksbestaan wordt overgenomen? De vraag heeft zeker reden van bestaan; maar indien C.A.W. den inhoud van het Indische Groepsblad eens nagaat dan zal hij wellicht erkennen, dat de keuze, wat zou moeten worden overgenomen, lang niet gemakkelijk èn niet ruim zou wezen.

Wij namen den jaargang 1907 van O.V. ter hand en kwamen tot het besluit dat in aanmerking zouden hebben kunnen komen voor een overzicht of geheele overneming: Uit het Febr.-nr. ‘Een stem uit de Buitenbezittingen’; uit het April-nr. ‘De vereenvoudigde schrijftaal’; uit het Mei-nr. ‘Een Indisch perskantoor gewenscht?’; uit het Juli-nr. ‘Indische belangen’; uit het October-nr. ‘De Indo-Europeanen en handenarbeid’ en ‘Is taalpurisme zoo gewettigd?’. Voorts wordt erkend, dat in Neerlandia wat meer had kunnen overgenomen worden van de, wat men zou kunnen noemen, officieele mededeelingen van het Groepsbestuur en de Afdeelingen, hoewel toch voor zoover werkelijk iets zeer belangrijks gebeurde, zooals in de Afd. Semarang, vermelding daarvan niet achterwege bleef. (Zie de Maart- en Mei-nrs. van 1908). Niet onopgemerkt mag echter blijven, dat de nrs. van O.V. hier zeer laat ontvangen worden (het April-nr. kwam hier eerst 12 Juni aan, te laat dus voor het Juni-nr. van Neerlandia), zoodat vermelding van in de Afdeelingen of door het Groepsbestuur gehouden vergaderingen, genomen besluiten, gehouden voordrachten, a.a. wel wat heel laat ter kennis zouden komen van vele lezers van Neerlandia, die over de geheele wereld verspreid zijn.

Erkend zal moeten worden, dat stukken, als ‘Nieuw (Britsch) Indië’, een uitvoerige aankondiging in vijf nummers van O.V. van het boek van Sir Henry Cotton, handelende over de vooruitstrevende beweging in Br. Indië, hoe belangrijk ook als sociaal-economische-politieke-historische studie, zich minder leenen tot een overzicht, veel minder overneming, in Neerlandia; dat opstellen als: ‘1907 en de onderwijsvooruitzichten’ in het Januari-nr., ‘Iets voor 't A.N.V.? in het Febr.-nr., ‘Schooltuinen’ in het Maart-nr., wel wat in technische bijzonderheden afdalende, of te uitsluitend Indisch zijn, om in het algemeene orgaan van het A.N.V. te worden opgenomen. Overigens bestaat de inhoud van den genoemden jaargang van O.V. voor een groot deel uit stukken overgenomen uit Nederlandsche of Indische dag-, week- en maandbladen, waarvan de overneming of de vermelding niet op den weg van Neerlandia kan liggen. Van stukken tegen vreemde woorden of over taalpurisme verder wordt dit orgaan reeds ruim genoeg voorzien, zoodat overneming daarvan uit O.V. wel wat te veel van het goede zou geven.

Intusschen erkend wordt dezerzijds, dat meer de aandacht op den inhoud van het Indische Groepsblad moet gevestigd worden, en in Neerlandia daaruit meer kan worden overgenomen dan tot dusverre het geval was.

* * *

Thans de vraag of in Neerlandia artikelen over Indië uit in Holland of in Indië verschijnende tijdschriften moeten worden overgenomen.

Als antwoord daarop zij opgemerkt, dat Neerlandia door zijn inhoud moet streven naar de verwezenlijking van de beginselen, die aan het A.N.V. ten grondslag liggen, en die in de Statuten zijn uitgedrukt; het moet dus zijn, zoo veel mogelijk, een oorspronkelijk orgaan, dat de verspreiding dier beginselen be-

*) Geven die verschillende meervoudsvormen inderdaad verschil van beteekenis? W.

[p. 137]

vordert en kan in het algemeen niet ter jacht gaan in andere tijdschriften, die zich een geheel ander doel voor oogen stellen. Bovendien het bespreken van Indische toestanden, in het algemeen, van staatkundige of staathuishoudkundige aangelegenheden ligt niet op den weg van, het orgaan van het A.N.V. Wenschen invloedrijke en bekwame mannen hun stem in Neerlandia in het belang van de Verbondsbeginselen met betrekking tot Indië te doen hooren, niets zal der redactie aangenamer zijn.

Wat wordt bedoeld met nationaliseering van Nederl. koloniën en kolonies? Aan koloniseeren in de Nederl. koloniën (zoogen. bezittingen), dat zijn onze Oost- en West-Indiën, of in de Nederl. kolonies (nederzettingen), zooals die worden aangetroffen in de Vereenigde Staten van N.-A., te Smyrna, te Parijs, ja, waar al niet, daaraan wordt niet gedacht door het A.N.V. Dit is geen werf-bureau tot versterking of aanvulling van onze koloniën en kolonies; dat weet C.A.W. toch ook wel. Neen, die nationaliseering is het Nederlandsch houden van de buiten het moederland gevestigde Nederlanders, door middel van de taal, van het onderwijs, van de opvoeding; door het aanknoopen, het nauwer toehalen, van de banden, waarmede zij thans nog aan Nederland gehecht zijn; door bij hen steeds in herinnering te houden, dat zij nog steeds Nederlanders zijn, dat zij zich moeten vereenigen tot elkanders en eigen steun.

Voor wat betreft de Nederl. koloniën inzonderheid, meet het A.N.V. er naar streven, dat het onderwijs er op Nederlandsche leest geschoeid, dat de liefde voor de taal en voor het moederland er levendig blijven; dat onze taal onder de inboorlingen worde verbreid, voor zoover dit, in verband met politieke omstandigheden, en met machtneming van oorspronkelijke volks-toestanden en eigen volksbeschaving toelaatbaar is; dat, om kort te gaan, in vervulling komen de pogingen, die in punt 2 van art. 2 van het reglement der Groep N.-I. van het A.N.V. als middel tot bereiking van het doel des Verbonds in Indië worden opgesomd.

* * *

De wensch, ten slotte door C.A.W. gëuit, dat Neerlandia met grooter letter gedrukt moge worden, is ook de wensch der redactie, in zooverre namelijk, dat zij gaarne aan Neerlandia een meer oogelijk, minder armelijk, aanzien zou willen geven. De letter is wellicht groot genoeg, maar de regelafstand is te gering, en dat maakt het lezen vermoeiend voor het oog; ook is het papier te dun en van geen beste hoedanigheid. Zoolang echter de portkosten, zoo'n onevenredig groot bedrag van de inkomsten verslinden, zoolang de inkomsten, door het nog veel te klein aantal leden, in zoo ongunstige verhouding staan tot de uitgaven, moet wel gestreefd worden naar een goedkoope uitgave en is men dus gebonden aan minderwaardig papier en aan gering gewicht.