Neerlandia. Jaargang 12

[p. 99]

De Noord-Nederlandsche badplaatsen.
(Van de Afd. Stamverkeer).

Een groote aantrekkingskracht zullen de Hollandsche en Zeeuwsche badplaatsen vanzelf uitoefenen op de Stamgenooten, die in Noord-Nederland een gedeelte van den zomer komen doorbrengen. Toch zullen misschien sommige A.N.V. leden buiten ons land gaarne iets onder de oogen krijgen over het zomerverblijf aan onze stranden.

Behalve de badplaatsen Vlissingen en Domburg op het eiland Walcheren zijn onze badplaatsen genesteld in de duinenreeks, die zich uitstrekt van den Hoek van Holland tot het Nieuwe Diep. Op het lange stille strand, dat des winters, in nevelengehuld, mijmert en droomt, en waar dan geen ander geluid wordt gehoord dan het weemoedig zeeruischen, en het vleugelgeklepper van de witte meeuwen, ontstaat 's zomers een woelig leven in al die zeven badplaatsen: Kijkduin, Scheveningen,



Katwijk, Noordwijk, Zandvoort, Wijk-aan-Zee, Egmond-aan-Zee. Zelfs het eenzame eiland Texel ziet dan de badgasten verschijnen, aangetrokken door de merkwaardige planten- en dierenwereld van dat plekje grond, en zelfs door zijn afgelegenheid.

In het vroege voorjaar komen de eerste vreemden aan het strand, vooral in de kleinere dorpen aanvankelijk wat opzien verwekkende - in den winter was men geheel van de buitenwereld afgesloten! - en inderdaad hebben deze bezoekers geen ongelijk. Er kunnen nog wel gure stormen langs het strand jagen, ons Noordelijk klimaat kan zich af en toe in zijn barre geweldigheid openbaren, maar hoeveel bekoring heeft het verblijf in dien tijd.

Men ziet dan nog, bezig met hun vlijtig bedrijf, de visschers, die in den zomer voor langen tijd zijn uitgezeild op haringvangst. Men ziet hoe de dagende lente zich aankondigt, door een aldoor klaarder licht over de zeevlakte en een wondermooi kleurenspel bij ochtend- of avondschemering. Het is de tijd, waarin men doordrongen wordt van het volle besef der poëtische schoonheid van de zee en het vlakke strand.

Op Helgoland zijn, naar 't schijnt, verscheidene van Heine's beste gedichten ontstaan, o.a. het volgende, dat ons Nederlandsche legenden te binnen brengt, en aan onze stranden gedicht had kunnen zijn:

‘Im Mondenglanze ruht das Meer,
Die Wogen murmeln leise;
Mir wird das Herz so bang und schwer,
Ich denk' der alten Weise,

Der alten Weise, die uns singt
Von den verlornen Städten,
Wo aus dem Meeresgrunde klingt
Glockengeläut und Beten -’

* * *

[p. 100]

In den vollen zomer, bij het intreden van het seizoen, met aanvang van Juni, beginnen de badplaatsen elk haar eigen karakter te vertoonen, Scheveningen en Zandvoort worden verzamelplaatsen van stroomen gasten en bezoekers, middelpunten van deftige praal èn volksvreugde, de andere badplaatsen bieden het stille genoegen van een rustig verblijf, een verpoozing

Scheveningen.
(Cliché afgestaan; door de Mij Zeebad Scheveningen)

na een winter vol misschien zwaren arbeid. Ook vinden de meer bescheiden beurzen hier gemakkelijk iets van hun gading.

Scheveningen wordt het meest ook door vreemdelingen - vooral Duitschers, verder Amerikanen en Engelschen - bezocht. De nabijheid van 's Gravenhage met zijn musea, merkwaardige gebouwen en mooie omgeving maakt het bijzonder aantrekkelijk. De grootsche strandhotels waarborgen de bevrediging van zeer hooge eischen, een menigte hel verlichte koffiehuizen, enz. leveren vooral 's avonds een levendigen aanblik op. In het Kurhaus worden dagelijks goede muziekuitvoeringen door het Berlijnsche Philharmonisch orkest gegeven, de aan klassieke kunst gewijde Vrijdagavonden hebben zich zelfs een vermaardheid verworven.

De belangrijkste der kleinere badplaatsen is wel Katwijk.

Katwijk is op de plaats van de oude Rijnmonden gelegen. Men wijst bezuiden den gegraven Rijnmond een bijna geheel met biezen dichtgegroeide kreek aan, welke een overblijfsel van een der oude monden zou zijn, terwijl ook benoorden het kanaal een eigenaardig bochtig breed water een oude Rijnarm zou wezen. De tegenwoordige Rijnmonding is kunstmatig gevormd. De daarvoor vereischte waterwerken zijn zeer bezienswaardig.

Het dorp Katwijk-aan-Zee is zeer welvarend; in tegenstelling met andere plaatsen breidt hier de visscherij zich zeer uit en als eens de lang gehoopte vaartverbetering naar IJmuiden tot stand gebracht zal zijn, en de loggers tot in het dorp zullen komen, hoopt men dat die bloei nog meer zal toenemen en ook in de nevenbedrijven der visscherij weer het leven zal komen wat er tot voor weinige jaren was. Vroeger toch, toen algemeen nog met bommen gevischt werd, kwamen deze te Katwijk op het strand en werden hier gekalefaterd en uitgerust, terwijl ook de scheepsbouw bloeide. Nu zijn de bommen meest òf door loggers vervangen, die door hun kiel niet op het strand kunnen komen, òf voor het inhalen der netten van z.g. donkey's, kleine stoommachines, voorzien, welke het schip te zwaar maken om op het strand te komen, en van Katwijk's groote visschersvloot ziet men nog slechts een 12 schepen geregeld aan het strand.

Wie het aardige strandleven van op- en afhalen der schepen wil zien, moet de gelegenheid spoedig aangrijpen, want het zal wel niet lang meer duren of Katwijk volgt in dit opzicht de andere kustplaatsen, waar geen visschersschuit meer op het strand te zien is en de geheele vloot in beslag is genomen voor de langdurige haringvaart.

Gelukkig zullen de schilderachtige schelpenvisschers blijven, die, zoo aardig op hun wagens staande, huis toe gereden komen, sommige in trotsche houding met de schilderachtige groene deken los over de schouders geworpen, zoo dat zij u doen denken aan een oud-Romeinschen wagenmenner. Zij zullen voorloopig hun moeilijk bedrijf nog niet opgeven, want al zijn de verdiensten niet groot, deze menschen zijn te zeer gehecht aan hun gedeeltelijk zoo vrije leven aan en in de zee, hoezeer hunne geldzorgen hen ook dringen naar een beter loonend bedrijf. Gelukkig, zij zijn een oogenlust voor ieder die voor het schoone voelt en vooral een gezocht onderwerp voor de vele schilders, welke hier verblijf houden aan de kade die zich uitstrekt van het kanaal langs de oude schilderachtige kerk, nu reederijgebouw, tot den ouden vuurtoren.

Badplaats Noordwijk.

Men hoort hier bekende namen als Willy Sluiter, Blommers, mevr. Tadema Groeneveld, Pieterse, Gruppé, Musette. Aan hen dankt men hier vooral aan de Zuidzijde een paar aardige schilderachtige huizen. Aan de kade vindt men ook een paar groote hotels en vele goede pensions of gemeubileerde woningen voor badgasten. Verder in het Zuiden, geheel buiten het dorp, te midden der groene duinen, ligt het Zee-

[p. 101]

Hospitium voor kinderen. Men hoopt hier vooral lijdertjes aan scrophulose, scoliose en dergelijke ziekten door de goede zeelucht te genezen en zoo mooglijk, operatie's te vermijden. Het groote, doelmatige, zeer hygenisch ingerichte gebouw is gesticht uit een gift van den heer A.S. van den Bergh, een der directeuren der beroemde margarinefabrieken. Het staat onder leiding van mevr. Van Dorp - Beucker Andrae.

DOMBURG. (Afgestaan door Vreemdelingenverkeer).

De plaatsruimte belet aan onze badplaatsen die bespreking te wijden, die ze toekomt. De Stamgenoot in het buitenland moge in het bovenstaande echter, als hij ons land niet kende, een aanleiding vinden, om het dezen zomer eens te bezoeken, en vooral ook, om ons strand te komen zien. Hij zal hartelijk welkom wezen.