Zuid-Afrika.
De Z.-A. Taalbond.
De Z.-A. Taalbond heeft onlangs te Wellington zijn jaarlijksche prijsuitdeeling gehouden. Men kent het voortreffelijke werk, dat deze Kaapsche vereeniging met haar examens in Nederlandsche taal en Zuid-Afrikaansche geschiedenis ten bate van het Afrikaander volk doet. Uit heel Zuid-Afrika doen jongelui van beiderlei kunne aan die examens mee, in het vooruitzicht op de prijzen en op de eer. Het land, de stad, de school, die het grootste aantal geslaagde leerlingen kan aanwijzen, gaat er trotsch op.
Bij die prijsuitdeeling hebben eenige voormannen van het Afrikaander volk het woord gevoerd, en 't doet goed in Ons Land te lezen, wat die leiders te zeggen hadden.
Daar was om te beginnen prof. Moorrees, van het theologische seminarie te Stellenbosch, die in de vergadering voorging. Hij herdacht allereerst prof. de Vos, die zooveel voor het Nederlandsch in Zuid-Afrika heeft gedaan. Hij bond 't zijn landgenooten verder op 't hart, dat 't voor hen noodig is, zoo goed mogelijk Hollandsch te leeren, en dat zij 't best kunnen. Trouwens Afrikaanders, die in Nederland studeeren, leeren 't niet minder makkelijk als een Hollandsch kind Fransch, Duitsch en Engelsch leert, en dat zijn nog wel vreemde talen voor 't Hollandsche kind, hetgeen 't Hollandsch niet voor het Afrikaansche is. Voorts klaagde de spreker over de bespotting en het schandaal, dat er in Zuid-Afrika nog veelal Hollandsch onderwezen wordt met 't Engelsch als voertuig. Ja op vele plaatsen leert het Afrikaander kind den Engelschen Bijbel beter verstaan dan den Hollandschen. Dit moest anders worden, want, naar sprekers overtuiging, heeft het Hollandsch, gelijk het Engelsch, een vaste plaats in Zuid-Afrika, zal Zuid-Afrika een tweetalig land blijven.
Na hem sprak ds. G.F. Marais. Hij noemde den Z.-A. Taalbond de uiting van een grief. Er is een grief, dat zoovelen in Zuid-Afrika nooit anders dan Engelsch spreken, ja geen Hollandsch verstaan, dat 't Hollandsch op school de verschoppeling is; het wordt behandeld als een vreemde taal en ook wel zoo genoemd, een taal die 250 jaar in 't land is! Tegen dat onrecht is de Taalbond een protest. Maar betere dagen zijn in aantocht, en heeft het Hollandsch eenmaal de plaats, waarop het aanspraak mag maken, dan kan de Taalbond zijn vlag neerhalen en is zijn taak volbracht.
Ds. D.G. Malan hield een lofrede op de schoone en rijke Nederlandsche taal. Volgens hem heeft ons land o.a. de knapste kanselredenaars. Aan die taal zijn de Afrikaanders ook nog door de geschiedenis gebonden, want, volgens ds. Malan, zijn zij niet alleen trotsch op hun edel Hugenootenbloed, maar ook op hun afstamming van de Geuzen. Zijn vermaning luidde ten slotte: Spreek de taal, schrijf de taal, lees den Bijbel in uw taal, en bid in uw taal!
Behalve in en over het Hollandsch gesproken werd er ook in het Hollandsch gezongen. En dat was voor prof. Moorrees aanleiding om dr. Mansvelt's Hollands-Afrikaanse Liederbundel hartelijk aan te bevelen.
* * *
De Unie, het belangwekkende maandblad van de Zuid-Afrikaanse Onderwijzers Unie, neemt in haar laatste nummer ook vrij wat uit het verslag van Ons Land over, en voegt er enkele opmerkingen bij, waarvan wij er een overnemen:
Ds. G.F. Marais zeide terecht, dat de oorzaak, waarom 't niet beter gesteld was met onze taal, hieraan lag, dat deze taal als een vreemde taal onderwezen en behandeld werd.
Wij wensen hierbij te voegen, dat Frans, Duits en Engels in Holland ook als vreemde talen onderwezen worden, doch dat de leerlingen daarin zodanig vorderen, dat ze in staat zijn, deze talen goed te spreken en te schrijven en verreweg beter dan onze zuidafrikaanse kinderen 't Hollands kennen.
De grote fout bij ons is nu eenmaal en niet anders, dat er vanwege het Departement van Onderwijs te weinig notitie werd genomen van de vorderingen der leerlingen in het Hollands. Deed men er iets aan, goed; deed men er veel of weinig aan, geen vermaning noch bestraffing!
Wij nemen deze opmerking over, omdat zij steunt wat wij meermalen beweerd hebben: Men maakt er zich in Zuid-Afrika te gemakkelijk af met te zeggen: Hollandsch is voor den Afrikaander een vreemde taal! Dat is de reden niet - gezwegen van de onjuistheid van die bewering - waarom men er 't Hollandsch zoo slecht kent. De reden is, dat er slecht onderwijs in wordt gegeven, en de meesten zich ook buiten de school niet aan de taal gelegen laten liggen.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd