Neerlandia. Jaargang 11

Zuid-Afrika.

Vrijstaatsche Vrouwenvereeniging in Bethlehem.

Misschien stellen de lezers en lezeressen van Neerlandia er belang in, 't een en ander omtrent bovengenoemde vereeniging te hooren.

Zooals men wellicht weet bestaan in Zuid-Afrika nog twee andere Vrouwenvereenigingen, die in hoofdzaak hetzelfde doel in hare statuten geschreven hebben als de Vrijstaatsche Vrouwenvereeniging.

Het zijn de Vrouwenfederatie en de Afrikaansche Christelijke Vrouwenvereeniging, die hoofdzakelijk in de Kaapkolonie zetelt.

Mogelijk is de dag niet ver meer, dat de Vrouwenvereeniging van Bethlehem zich bij de laatst genoemde vereeniging zal aansluiten.

Art. 1 van de statuten onzer vereeniging luidt:

Het doel van de Vrijstaatsche Vrouwenvereeniging is het doen en bevorderen van alles, wat de Godsdienstige, zedelijke en stoffelijke verheffing van ons volk, in 't bizonder van de jeugd beoogt.

De middelen, waartoe zij tot dit doel tracht te geraken, worden o.a. genoemd onder c., d., e. en f. van art. 2:

c.	door het vervullen met liefde en eerbied voor onze taal;
d.	door het leeren waardeeren en opwekken tot elken eerlijken arbeid;
e.	door het op een oordeelkundige wijze betrachten van hulpvaardigheid en liefdadigheid;
f.	door het oprichten en steunen van inrichtingen en cursussen voor het beoefenen van verschillende vakken, waardoor het jonge geslacht zich een eervol en nuttig bestaan in de samenleving zal kunnen verzekeren.

De Vrouwenvereeniging heeft gedurende haar bijna éénjarig bestaan getracht genoemde regels na te leven.

Haar eerste werk was hulp te verleenen aan het weeshuis in Bethlehem, na den oorlog door mevr. Theron, de predikantsvrouw, gesticht.

Een vijftigtal weezen iederen dag te huisvesten, te voeden en te kleeden, is geen kleinigheid; vooral, wanneer er geen vaste inkomsten zijn, maar de huishouding moet gaande gehouden worden door giften in geld of in natura. Daarbij komt, dat vele Burgers zelf verarmd zijn door den oorlog en in elk dorp groote gedruktheid in zaken heerscht.

De Vrouwenvereeniging hield 'n collecte in Bethlehem zelf en zond links en rechts lijsten uit, om geld in te zamelen, voornamelijk voor den bouw van 'n nieuw weeshuis.

Tot nu toe zijn de weezen nog altijd in 'n oud woonhuis gehuisvest, dat voor wees-inrichting zoo ongeschikt mogelijk is. Ook stichtte de vereeniging 'n naaikrans, die iederen Maandag om de 14 dagen ten huize van een der leden bijeenkomt en waar eerst ook gewerkt is voor de weezen, later voor 'n te houden bazaar.

Nu iets over wat de vereeniging tracht te doen voor 't behoud der taal.

Zij heeft besloten, dat op hare ‘gezellige bijeenkomsten’ (ik weet geen beter woord, ‘soirée’ is al even on-Hollandsch, als 't hier gebruikelijke woord ‘social’ of ‘conversatione’)^*) alleen Hollandsche nummers op 't programma zullen staan.

Stel u de uitvoering van dat besluit niet te gemakkelijk voor, lezer!

Wie toch zijn de medewerksters en -werkers aan zoo'n concert? Jongelieden en jonge dames, die hun opvoeding gekregen hebben in Seminariums, Girls High Schools enz. en die geleerd hebben, dat de Engelsche taal fatsoenlijk, 't Hollandsch de ‘Kitchen’ taal is.

Is het te verwonderen, dat zij den neus optrekken voor Hollandsch, maar altijd bereid zijn hun Engelsche ‘songs’ en ‘recitations’ ten beste te geven.

Dikwijls is ook 't struikelblok, dat er geen goede Hollandsche zangnummers, zoowel voor koor als solo, voorhanden zijn.

Intusschen, eens is de vereeniging er in geslaagd 'n gezelligen avond te geven, met 'n geheel Hollandsch programma, dat zeer in den smaak viel.

En zij hoopt op 19 Oct. weer daarin te slagen, daar zij dan haar eerste jaarfeest viert.

O.a. wordt dan door 'n twintigtal kleine kinderen ‘Sneeuwwitje’ gespeeld. De vraag door een der kleinen aan mij gedaan, bij een der oefeningen: ‘Moeten we Hollandsch zingen op de ‘stage?’ bewijst wel, hoe ongewoon het voor hen is.

Ook op de maandelijksche vergaderingen der vereeniging wordt altijd Hollandsch gesproken. De vereeniging verheugt zich nu ook in het bezit van een Hollandsche bibliotheek.

Door de goedheid van de Boeken-Commissie van het Alg. Ned. Verbond ontvingen wij 'n kist prachtige boeken. Ik kan niet zeggen, dat er reeds 'n druk gebruik van gemaakt wordt, maar aldoende leert men ook genot vinden in goede lectuur.

Mej. Dina Tourie is de bibliothecaris; deze jonge dame studeert op kosten der vereeniging voor onderwijzeres, onder voorwaarde, dat zij minstens 2 jaar onderwijs zal moeten geven. Nog hebben eenige leden 'n prijs beschikbaar gesteld voor die leerling uit

*) Waarom niet avond; in Nederland spreekt men van kunstavond, muziekavond, liederenavond, voordrachtavond enz.
Red.

[p. 179]

't district Bethelhem, die 't hoogste aantal punten behaalt bij 't eerstvolgende taalbond-examen.

Op 19 Oct. heeft verder de vereeniging 'n tentoonstelling uitgeschreven van alle mogelijke voorwerpen en kleedingstukken, door de Burgers tijdens den oorlog gemaakt. Ik vermoed, dat er wonderen van handigheid en slimheid voor den dag zullen komen en wanneer de Redactie 't toestaat, zal ik gaarne na afloop een en ander in Neerlandia over die tentoonstelling vertellen.

En eindelijk: De vereeniging heeft stappen gedaan, om ook in Bethlehem 'n spin- en weefschool gevestigd te krijgen naar 't model van mej. E. Hobhouse. Iedereen is er van overtuigd, dat er iets moet gedaan worden om de armen in 't algemeen, en de arme meisjes en vrouwen in 't bizonder, niet te helpen in den gewonen zin met geld of kleeren, maar om haar aan 't werk te krijgen; zij moeten leeren inzien, dat arbeid niet verlaagt, maar veredelt. Het oprichten van bovengenoemde school is daartoe 'n poging.

Wel zijn er vele bezwaren aan verbonden, vooral van geldelijken aard, spinnewielen en weefgetouwen zijn tamelijik duur, en de kas is zeer slecht voorzien, maar wij zullen ‘'n plan maken’ en hopen ook op 19 October de school te openen.

Wanneer ik nu nog vertel, dat met a.s. Kerstmis de vereeniging 'n Kerstboomfeest wil geven aan alle arme kinderen uit 't district, waarbij de pas opgerichte zangvereeniging eenige Kerstliederen zal zingen, dan geloof ik het voornaamste onzer vereeniging verteld te hebben.

Voorzitster is mevr. Theron; vice-voorzitster mevr. A.B. Wessels; penningmeesteresse mevr. Jan Brand-Wessels, terwijl de ondergeteekende secretaresse is.

A.H. VAN GENT - KESLER.

Bethlehem, (Trans Oranje), Sept. 1907.