Neerlandia. Jaargang 11

[p. 139]

Nederland meet zich met niemand meer.

Ik weet er hier, niet-opgewondenen, niet naief-verblinden, die de aarde van dit land met hunne vuisten in zee zouden dragen, eer dan te dulden, dat ze onthollandscht werd.
Alb. Verwey.

Het is allerminst om met den heer Huiser in twistgeding te treden, dat de Redactie thans met een enkel woord op zijn artikel van de vorige maand terugkomt. Het is alleen om hem met nadruk te verzekeren, dat hij zich in hare bedoeling heeft vergist, toen hij de woorden ‘Nederland meet zich met niemand meer’, uit het De Ruijter-nummer opvatte als uiting van slapheid. Tot recht verstand volge hier het gedeelte, waaruit die zinsnede is gelicht.

‘Niet is verbasterd in kloekheid ter zee, het kleine volk in de lage landen!

Plotselingl heeft een handvol Nederlanders, in de menigte wegduikende zoolang het dagelijksche eenerlei hen houdt binnen den kleinen kring hunner strenge plichten, aan de wereld getoond waartoe zij in staat zijn.

De ramp van de Berlin aan den Hoek van Holland is in dit opzicht een openbaring geweest voor wie niet wisten of twijfelden.

Nederland is terug gezonken tot een kleinen staat; vroeg of laat heeft dat zoo moeten zijn; dat op zich zelf mag nooit verwijt, zelfs niet teleurstelling wezen.

Maar groot genoeg is het steeds om goed te deugen. En dat het nog deugt, de Sperling's en Jansen's en Ree's en Berkhout's en hoe die eenvoudigen verder mogen heeten, zij getuigen dat ons volk nog deugt, want het hart van ons volk is gezond.

Als de Ruijter terug kwam, hij zou zeggen: Met zulke jongens waag ik de vlag der Staten over alle zeeën!

Maar de Ruijter komt niet terug; zijn tijden zijn voorbij. Nederland meet zich met niemand meer.

Toch, wie ooit zijn stranden nadert met vijandelijke bedoeling, die vindt er nog de jongens van Jan de Witt’.

De laatste zin bewijst wel wat Neerlanidia heeft gewild. Ons meten met een tegenstander, om ten slotte eens te zien wie het sterkst is, hij of wij, dat doen wij niet meer. Die tijden zijn voorbij. En dat op zich zelf is geen onheil. Wij weten dat de groote mogendheden om ons heen sterker zijn dan wij, en dat feit leidt tot berusting. Het ‘Kom eens op als je durft’, is verre van ons. Maar - worden wij aangevallen, dan staan de zaken anders.

In de uitdrukking ‘Zich meten met’ voelt dus de Redactie, niet ten volle iets uitdagends, maar toch iets wat daarop lijkt. Van een egel, die besprongen wordt, kan men niet zeggen, dat hij zich met zijn belager meet. Hij steekt eenvoudig zijn pennen op en vergalt zijn vijand het lekkere hapje, zoodat die het weer uitspuwt. Die egel zou Nederland zijn.

Het motto boven dit nummer, van Albert Verwey, vertolkte reeds in April 1903 Neerlandia's gevoelen. En vroeger al, het woord van Paul Fredericq: Wij zullen sterven, als wij den moed niet hebben te leven. En weer vroeger het kernachtige vers van Cats:

't Is geen bequamen tydt een sweert te laten smeden, Wanneer des vyandts heyr op ons komt aangereden,

terwijl bij de oprichting van het Verbond vol overtuiging klonk: Met twee dingen staat of valt onze nationaliteit, met onze vrijheidsliefde en onze taal.

Deze uitingen nu, op den tast uit vele gekozen, zijn kort begrip van wat het A.N.V. in dezen beoogt. Meer nog getuigen tal van bladzijden in Neerlandia's jaargangen van het feit, dat ook op het gebied der landsverdediging het Verbond de mannelijk ernstige en rustig geestdriftige gevoelens van den heer Huiser steeds heeft gewaardeerd. Nooit heeft het getoond te willen wegduiken als krachtig optreden pas gaf. Integendeel, onverpoosd, zoo zelfs, dat het vervelend begon te worden, heeft het gehamerd op het zelfde aambeeld: Nederlander, voel en toon uw eigenwaarde, fier op uw afkomst, uw land, en zorg voor uw vrijheid, uw hoogste goed.

Dat is wel ingeslagen. In 't algemeen genomen voelt en denkt de Nederlander zich meer Nederlan-

[p. 140]

der en met zijn land- en stamgenooten meer verwant. Uit dat verhoogde sentiment groeit de overtuiging der noodzakelijkheid van weerkracht. Rechtstreeks echter die weerkracht aanwakkeren, zoo dat zij zich uit in daden, laat het Verbond aan anderen over. Reden daarvan is, dat zoodra de daad komt, die heillooze nasleep van staatkundige en kerkelijke tweespalt volgt, waarop de heer Huiser helaas zoo terecht wijst. Als het Verbond dat terrein betrad, zou het spoedig uiteenvallen. Het kan dat ook gerust overlaten aan bestaande vereenigingen, als bijvoorbeeld Volksweerbaarheid, dat van het Verbond de samenwerking heeft gevraagd en verkregen, eene samenwerking, die tot beider spijt, tegen beider bedoeling, voor de praktijk nog zoo weinig vruchtdragend is geweest.

Maar er is toch verschil in opvatting tusschen den heer Huiser en de Redactie.

Zoo bijvoorbeeld over de kwestie of het goed is geweest of niet, dat in den Boerenoorlog onze Regeering gehandeld heeft, zooals zij heeft gedaan. De heer Huiser zegt van neen. Onze diplomatie had volgens hem, bedrijvig optredende, de Regeeringen van het Vasteland voor Hollandsche belangen moeten winnen, een taak zooveel te gemakkelijker nu de volken zich zelf reeds hadden gegeven. Zij had de Hollandsche Republieken voor den Hollandschen stam moeten hebben bewaard.

Hiermee nu is de Redactie het niet eens. Ondanks de rustelooze medewerking door het Verbond aan de Boerenzaak verleend - het heeft toen getoond te kunnen en te durven handelen - heeft het nooit van onze Regeering een daad verwacht, die onmogelijk tot het beoogde doel zou kunnen hebben geleid. In zulke tijden kost het voor een Regeering meer kracht, tegen wat het hart zou willen in, om zich te beheerschen dan mee te gaan met wat het volk begeert. Wat zoo kort geleden is geschied, behoort nog niet tot de historie; de sluier over de houding toenmaals der Regeeringen van Europa's vasteland is nog niet opgelicht. Maar te voorzien is het, dat de ingetogenheid der Nederlandsche zal blijken in 's lands belang te zijn geweest en de Boerenrepublieken niet wezenlijk te hebben geschaad. Want elke bedrijvigheid der Nederlandsche diplomatie zou zijn gestuit op den beslisten, onverzettelijken afkeer van de leiders der Europeesche vastelands-politiek. Daaraan was geen verwikken of verwegen. Dat heeft onze Regeering zeker wel ervaren, althans geweten. En dan staat het A.N.V. op het standpunt, dat wij, naast den vasten wil ons zelf te zijn en ons zelf te blijven, ook waar het verre stamgenooten geldt, verplicht zijn eene bedachtzaamheid te plegen, evenredig aan onze wetenschap van eigen werkelijke kracht.

Nederlanders en Stamverwanten steunt en bevordert eigen Handel en Nijverheid!

_* * _*

Voert uw briefwisseling met Vlaanderen in het Nederlandsch!