Neerlandia. Jaargang 10

Sporttaal.

Op het oogenblik speelt in Engeland een gezelschap Zuid-Afrikaners het Rugby-voetbalspel tegen de beste spelers, die Engeland in het veld kan brengen. En ze winnen 't aldoor, meest met gemak. De Engelschen zijn verbaasd over de kracht, de vlugheid, de bekwaamheid, die deze Zuid-Afrikaners - de Springbokken heeft men ze gedoopt - in het oude Britsche spel toonen. Verleden jaar hebben de Nieuw-Zeelanders ook de Engelschen in dat spel voortdurend verslagen - op een keer na - en men is 't er niet over eens, wie beter spelers zijn, de mannen van de Kaap of die van Nieuw-Zeeland.

Maar in één ding stellen de Engelschen de Springbokken ver boven de Nieuw-Zeelanders: deze speelden niet volkomen eerlijk spel, voerden kunstgrepen uit, die niet in den haak waren. Bij de Springbokken daarentegen gaat alles volkomen zuiver toe; ja, een blad als de Times erkende ruiterlijk, dat de Engelschen zelf tegen de Zuid-Afrikanen in dit opzicht niet altijd gunstig afstaken, ook al bezondigen zij zich niet zoo erg als de Nieuw-Zeelanders.

Zoo komt het, dat de Zuid-Afrikaners in Engeland een zegetocht houden. Men telt bij hun spelen de toeschouwers telkens bij vele duizenden, en die toeschouwers zouden wel hun landgenooten de overwinning toewenschen, maar zij bewonderen de Zuid-Afrikanen en erkennen gul hun meerderheid. En die Zuid-Afrikanen zijn meest allen Hollandschsprekende Afrikaanders. Hun namen wijzen 't reeds aan: de Villiers, Krige, le Roux, Stegmann, Roos, Raaff enz. Ook in dezen vreedzamen strijd is dus de Boer den Rooinek de baas.

Maar dit alles is slechts een inleiding tot wat we eigenlijk zeggen wouen. Eerst echter nog een tweede inleiding. In de Volkstem, van Pretoria, lazen we het volgende stukje van Nimrod:

Van voorverlede Maandag af is ik aan 't wondere, só hard als ik nog nooit in m'n lewe gewonder het nie! En ik wonder nog ál die tijd: of die outantes (amper het ik gesê ou-ajas!) wat heeldag om 'n mens s'n ore lê 'n lol o'er ‘taalverbastering’, als hul sien ons dwing om hier in ons S. Afrika die taal te skrijf wat ons praat, - of hulle nou denk dat die Springbokke dáár

[p. 278]

op die Oost Midlandse voetbal-veld, bij die Engelse hoofdstad, predikant-Hollands, boek-Hollands, koerant-Hollands of suiver Afrikaans gepraat het? Ik wonder!
Want voorverlede Maandag het ik in die Engelse koerante gelees:
‘Die Springbokke - dis die naam wat die Engelse aan die Afrikaanse voetbal-span gegé het, wat onlangs daarnatoe is - het hul lijwe Saterdag op die Richmond veld probeer voor aanstaande Donderdag s'n spel, en die Engelse eksperts wat daarbij tegenwoordig was, het opgemerk dat hul één groot voordeel het bôkant hul Engelse tegenstanders: hul verstaan die kommando's wat hul tegenstanders in Engelse gé, maar hul eige bevéle omtrent taktiek en die soort van dinge, gé hul in “Dutch”. Dit slaat die Engelse spelers katswink en gé die besoekers 'n groot voorsprong’.
Ik veronderstel tog dat gesegde outantes blij sal gewees het om te hoor dat dáár dig bij Londen ‘Dutch’ gepraat, geroep, gekommandeerd en geschreeuwd word dat dit help? - Was Waterloo dan nie op Eton s'n speulveld gewonne nie! Of hoe? Hul mag mij vertel daar's 'n enkele bloed-rooi jingoe ook tussen, maar maakt dit dan enige saak? Hul het ‘Dutch’ gepraat.

Nou, watter soort van ‘Dutch’ denk hul was dit?

Nimrod houdt hier een pleidooi voor het Afrikaansch tegen Hollandsch. Maar pleit hij ook niet tegelijk voor het Nederlandsch, in welken vorm dan ook, tegen het Engelsch? Voor de jongelui in Nederland ligt er in elk geval een aansporing in om bij hun spelen, al zijn die uit Engeland ingevoerd, in eigen taal te spreken. Hier is een voetbal-span - zooals de Afrikaander zegt, terwijl vele Nederlanders 't nog ‘team’ noemen - dat bestaat uit Zuid-Afrikanen, menschen die gewoon zijn Engelsch te spreken, in een Engelsche omgeving leven, maar bij hun Rugby-voetbal, een echt Engelsch spel, spreken zij Nederlandsch; of Afrikaansch dan, als men wil. Ze praten, roepen, schreeuwen, bevelen in het Afrikaansch, d.i. in het Nederlandsch.

Is 't dan niet beschamend, dat men hier in Nederland bijna altijd alle aanwijzingen bij voetbal, cricket, tennis enz. in het Engelsch doet? Bij het tennis is het zelfs het gebruik om in het Engelsch te tellen. ‘Fifteen, thirty, forty! Your advantage. Game!’ Enz. Waarom dat niet kan wezen: Vijftien, dertig, veertig. Uw voordeel. Spel! is niet duidelijk. Bij voetbal hoort men wel eens, en leest men ook in enkele verslagen van een wedstrijd, van doelverdediger, strafschop, hoekschop enz. Maar meest is 't toch: goalkeeper, penalty, corner enz.

Nu zouden wij zeggen: laten de besturen der vereenigingen, die hier te lande de verschillende spelen regelen, liefst met behulp van taalkenners, een woordenlijst opmaken, waarin de Engelsche uitdrukkingen van het spel in Nederlandsch worden overgebracht (voor enkele spelen bestaat zoo iets al) en laten die besturen in de vakbladen en in de algemeene pers (ten bate der verslaggevers) die lijsten bekend maken. Waar ze verlegen staan, hoe de Engelsche woorden te vertalen, laten zij zich richten tot de Afrikaanders, in wie het spraakmaken nog in grooter mate zit dan bij ons volk. Rugby wordt, zoover wij weten, hier te lande niet gespeeld, maar allicht konden de Afrikaansche benamingen, bij dat spel in zwang, ten deele dienen bij het andere voetbalspel. De Afrikaanders erkennen, dat zij voor hun taal voeling moeten houden met het Hollandsch. Hier is een voorbeeld, dat de moeder wat leeren kan van het kind.