Zuid-Afrika.
Waarin Nederland de Afrikaanders helpen kan.
De heer G.J. Perry schrijft uit Ficksburg in den Vrijstaat aan de Unie, het maandblad van de Zuidafrikaansche Onderwijzers Unie:
Het gaat hier met ons in de O.R.K. zeer moeilik om geschikte Hollandse lectuur voor onze kinderen te krijgen. Of 't met u, in 't Bovenland, beter gaat, weet ik niet. Aan Engelse leesstof hebben we geen gebrek, o.a. ook daar het Departement van Onderwijs aan al de voornaamste scholen een kleine bibliotheek heeft bezorgd, bestaande uit honderd Books for the Bairns en zestig Penny Poets, door de Review of Reviews uitgegeven, om onder de schoolkinderen te cirkuleren. Ook heeft de heer Stead (de redakteur van de Review of Reviews - N.) door middel van de inspekteurs, alle onderwijzers hier verzocht om zo veel mogelik de kinderen tot intekening op die boekjes aan te sporen. Elk kind betaalt een shilling en zes pence in 't jaar, en krijgt dan maandeliks één deeltje.
Dit is stellig zeer prijzenswaardig, en ik heb er in 't geheel niets tegen, maar nu is de vraag bij mij opgekomen, of onze kinderen niet op dergelijke wijze van geschikte Hollandse leesboeken konden voorzien worden. Dit zou niet alleen de leeslust bij ons opkomend geslacht opwekken, maar tevens een krachtig middel zijn om nuttige kennis door Hollandse lectuur te verspreiden. En het behoeft niet alleen bij de schoolkinderen beperkt te blijven. Er zijn in onze gemeenten honderden, jonge lieden en oude mensen, die zeer gaarne op zulke boeken zouden willen intekenen. Ik werk van harte mee, en ik geloof ook andere onderwijzers, als de redaktie van de Unie de zaak wil opnemen.
Kent men die twee uitgaven van de Review of Reviews? De Books for the Bairns zijn voortreffelijke prenteboeken, klein-octavo formaat, elk een 50 of 60 bladzijden groot, en uitmuntend geïllustreerd; de meeste boekjes hebben een prent op elke bladzijde, dikwijls meer dan één op een bladzij. De druk is flink. Er zijn er nu, meenen wij, al ver over de honderd Voor ons ligt een lijst, waarop er 81 staan; maandelijks zou er een bijkomen, en de lijst is al eenige jaren oud. De inhoud van de prenteboeken is zeer verscheiden. Daar zijn oorspronkelijke Engelsche bij, als: Nursery Rhymes, Nursery Tales (aardige kinderversjes en rijmen), de kostelijke verhalen van Brer Rabbit, The Story of the Robins; dan bewerkingen van Pilgrim's Progres, Gulliver's reizen, Robinson Crusoe; verhalen uit de Engelsche geschiedenis. Voorts vertalingen van Grimm's en Andersen's sprookjes, van fabelen van Aesopus en la Fontaine, van de Arabische Nachtvertellingen, van Indische, Chineesche, Japansche, Perzische en Afrikaansche sprookjes, alles natuurlijk voor kinderen bewerkt; en nog veel meer. En elk boekje kost een stuiver!
De Penny Poets is een dergelijke uitgave, maar dan voor ouderen en niet geïllustreerd, althans voor zoover wij er deeltjes van gezien hebben. In een uitgave van 1891 zien wij een lijst van 62 boekjes: een aantal treurspelen van Shakespeare, bloemlezingen uit de voornaamste Engelsche dichters, waarbij Shelly, Keats, Wm. Morris, Walt, Whitmen, Robert Browning zoomin vergeten zijn als de geijkte klassieken. Dan eenige bundeltjes Poems for the Schoolroom and the Scholar, Hymns that Have Helped (een keur van kerkelijke gezangen), enz. En elk deeltje, flink gedrukt, kost alweer een stuiver.
Begrijpt men wat een macht dat is, twee zulke verzamelingen bij tienduizenden onder de Boerenjeugd verspreid! De heer Stead, die er op uit is de Boeren met het denkbeeld te verzoenen, dat de republieken voor goed tot het Britsche Rijk behooren - hij heeft dat zelf gezegd - maakt het opkomende geslacht reeds vertrouwd met den Engelschen geest, zooals die zich het schoonst in zijn letterkunde heeft geuit. Wat wordt er van Hollandschen kant gedaan?
De redactie van de Unie geeft onder het ingezonden stuk van den heer Perry te verstaan, dat 't alvast een goed werk zou zijn, op de Unie te laten inteekenen, en zeker bevat dit maandblad voor kinderen en volwassenen heel wat nuttigs en aangenaams om te lezen. Vooral vestigt de redactie echter de aandacht op de Wereld-Bibliotheek van den heer Simons, waarvan in hetzelfde nummer van de Unie een aanprijzing voorkomt. Nu is dat zeker een voortreffelijke uitgave en omvat zij ook ‘boeken voor jongeren (meestal van platen voorzien)’. Maar tegen de Books of Bairns, die slechts een stuiver kosten en voor kinderen een zoo rijke keuze bieden, kunnen ze niet op. Wij hebben ook wel goedkoope uitgaven van Hollandsche dichters, maar geen stuiversboekjes, die zooveel geven als de Penny Poets.
En de Engelschen vergenoegen zich zelfs met die uitgave van dichters niet. De meeste deeltjes zijn voor de jeugd ook ongeschikt. Ze hebben voor de kinderen nog iets anders, en juist iets voor de Afrikaansche kinderen. In de Volkstem vinden wij melding gemaakt van A Book of Poetry for Boys and Girls in South Africa, in drie deeltjes bijeengebracht door Miss M.B. Warre Cornish en te Londen uitgegeven. De deeltjes kosten elk vier stuiver.
In een voorwoord - zoo lezen wij in de Volkstem - zegt de verzamelaarster, dat zij hoopt, de versjes geschikt zullen blijken voor Boeren- zoowel als Engelsche kinderen van elken leeftijd. De verzameling behelst stukken uit de werken van bijna iederen bekenden Engelschen dichter, van Ben Jonson en Shakespeare tot Kipling toe. De Volkstem vindt, dat er veel bij is wat voor de Afrikaansche jeugd geen belang heeft. Maar met dat al, zoo'n uitgave is kostelijk materiaal om de Boerenkinderen in Engelschen geest groot te brengen. Wat wordt daar van Hollandschen of Afrikaansch-Hollandschen kant tegen gedaan?
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd