Neerlandia. Jaargang 10

[p. 122]

Verslag van de Algemeene Vergadering van Groep België op 8 April 1906 te Gent.

De zitting wordt geopend om 11 uur onder voorzitterschap van den Heer K. Lybaert, ondervoorzitter. De Heer Van Kerckhoven-Donnez, had zich laten verontschuldigen.

De Heer Meert, Secretaris, leest het verslag over het afgeloopen jaar. Daaruit blijkt, o.m. dat het ledental in 1905 gestegen is tot 1223, en dat het op 8 April geklommen is tot 1402.

Na goedkeuring van het verslag door de vergadering wordt de volgende motie aangenomen:

‘De Alg. Verg. van Groep B, op 8 April 1906, machtigt het Groepsbestuur om een beroep te doen op de Algemeenheid der leden van de Groep, tot het vrijwillig verhoogen der bijdrage tot een minimum van 5 frank.’

De Heer De Backer, lid van de Commissie tot nazicht der rekeningen, brengt hulde aan M. Meert voor zijn beheer der gelden en leest de volgende verklaring, die wordt goedgekeurd en waarvan de mededeeling in het Verslag beslist wordt.

‘Ik en de Heer De Hovre, daartoe aangesteld door de voorgaande Alg. Verg., hebben, ten huize van den Heer Meert de boekhouding nagezien, alle posten nagegaan en overrekend. Alles is met de meeste zorg gehouden. Eene enkele vergissing hadden we te herstellen, We hebben bevonden, dat de ontvangsten beliepen 4687,45 fr. de uitgaven 4181,43 fr. dat op 31 December 1905 in kas bleef 1290.00 fr,’

De vergadering benoemt beide Heeren opnieuw voor het volgende jaar. In de plaats van Prof. P. Fredericq, die als commissielid bedankt had, wordt hun Mej. R. De Guchtenaere benoemd.

Nadat het voorstel om punt 4 van de Dagorde tot later te verschuiven aanleiding gegeven heeft tot eene drukke bespreking, wordt overgegaan tot eene stemming. Het voorstel wordt verworpen door 35 tegen 17.

De wijzigingen aan de Grondslagen worden aangenomen, nadat M. Meert de nieuwe §§ bij art. 12 te voegen, toegelicht heeft.

De Heer A.C. Van der Cruyssen, van Antwerpen, vraagt eerst punt 12 van de dagorde te bespreken.

Er wordt beslist dit punt te behandelen na de verkiezing. De Bestuursleden, door de verschillende takken voorgesteld worden gekozen, nm. de H.H. Heuvelmans, Bossaerts, Schiltz (Antwerpen), De Raet (Brussel), Meert, Wasteels, Mej. R. De Guchtenare (Gent), Mej. C. Reyniers (Aalst), de H.H. Verschoren (Lier), Vermeersch (Charleroy), Eerw. M. Bernaerts (La Louvière), Claes (Namen).

De andere aangebleven bestuursleden zijn: J. Van Kerckhoven-Donnez (Antwerpen), Thelen (Brussel), Fredericq, Lybaert (Gent), Tack (Mechelen), Lefèvre (Oostende), Gevaert (Oudenaarde), allen aftredend in 1907. - Brijs (Aalst), Van der Cruyssen (Antwerpen), Kesler, Hooyer (Brussel), De Hovre (Gent), Herbert (Lokeren) aftredend in 1908.

De Heer K. Lybaert, verhinderd langer te blijven, wordt in het voorzitterschap vervangen door Mr. Thelen.

De Heer A C. Van der Cruyssen geeft eenige inlichtingen over de studie ‘Ons Taalrecht’ van de HH. Bossaerts, Plessers en Van Laer, en stelt voor het werk door Groep B. te laten uitgeven en aan alle leden van de Groep, zoo mogelijk van het A.N.V. te zenden.

De Heer Meert raadt ook de uitgave aan. Nochthans zou eene Commissie eerst dit werk moeten nazien, omdat de verantwoordelijkheid van het Verbond op het spel staat. Overigens, de financieele kwestie, hieraan verbonden, kan niet met kennis van zaken, door de vergadering behandeld worden. Hij stelt voor de volgende motie te stemmen:

‘De Vergadering wenscht dat de studie het licht zie, en gelast het Bestuur zich, in overleg met Tak Antwerpen, daarmede te belasten’

Na eenige bedenkingen door de HH. De Raet en Fassotte geopperd stemt de Vergadering een motie, door den Heer Rudelsheim namens Tak Antwerpen ingediend:

‘De Alg. Verg. Groep B acht noodzakelijk dat het verslag van de HH. Bossaerts, Plessers en Van Laer worde uitgegeven, en gelast het Bestuur om middelen te beramen dit in den kortst mogelijken tijd te doen.’

Het punt, van de samenstelling van een Commissie voor stoffelijke Vlaamsche belangen wordt door M. De Raet, van Brussel, toegelicht. Die Commissie zou doen voor de stoffelijke belangen, wat die van 1856 voor de taalbelangen deed. Voor het oogenblik zijn er twee kapitale kwestiën, waar zij over te handelen zou hebben, en wel ten eerste de ontdekking van koolmijnen in Limburg, en de vraag om een ekonomisch verbond te sluiten met Nederland. Spreker stelt voor nu reeds in den schoot van het Verbond eenige personen te benoemen, die als een kern zou vormen, en zich daarna andere bevoegden zouden toevoegen. De Heer De Raet kan voor het oogenblik niemand aanduiden.

De Heer Meert deelt mede dat het Groepsbestuur zich reeds heeft bezig gehouden met de vraag welke personen die Commissie zouden vormen.

Twee namen werden aangehouden. In de eerste plaats die van M. De Raet, zonder twijfel een der meest bevoegden in ons land, ten tweede die van den Heer L. Meert, handelaar en nijveraar te St. Nikolaas Het voorstel van den Heer Secretaris: ‘Het Bestuur van Groep B wordt gemachtigd buiten de HH. De Raet en Meert de andere leden van bedoelde Commissie te benoemen’ wordt met eenparigheid van stemmen aangenomen.

De Heer Van Renterghem, van Gent, in de onmogelijkheid zijnde de vergadering bij te wonen en er zijn voorstel tot inrichting van een perskantoor, te verdedigen, heeft een memorie van toelichting gestuurd:

‘Het inrichten van een Perskantoor dringt zich op als organisme van verweer en van onderzoek,

[p. 123]

Reeds is een begin gemaakt geworden met den voorafgaanden arbeid: verzamelen van brochures en dagbladartikelen betrekkelijk de Vlaamsche Beweging in den breedsten zin; opzoeken der argumenten voor of tegen, enz.

De werkzaamheden van het Perskantoor zouden samen te vatten zijn als volgt:

a)	het opzoeken van grieven en misstanden en de middelen om die te keer te gaan;
b)	het aanvullen van onze argumentatie en eventueel het raadplegen van bevoegde mannen;
c)	het voorlichten der pers door middel van nota's en artikelen, - zoowel de Fransche pers als de Vlaamsche;
d)	Eventueel, het dokumenteeren van leden der Statenkamers.

In een woord, het centraliseeren der krachten, die nu verspreid liggen en somtijds ongeschikt blijven . . . . . . . .’

Dit voorstel, dat reeds behandeld werd in het Bestuur van Groep B, wordt aangenomen en goedgekeurd dat aan de inrichting van het Perskantoor een bedrag van 100 fr. zal besteed worden.

De Heer Rudelsheim vraagt dat in het vervolg elk voorstel dat op de dagorde der Alg. Verg. moet komen, eenigen tijd vóór die Vergadering zou toegelicht worden, en dat deze toelichting op eene of andere wijze aan de leden zou medegedeeld worden, opdat zij met kennis van zaken het voorstel zouden kunnen bespreken.

Het voorstel Rudelsheim. ‘Wenschelijkeid om ieder punt van de dagorde op voorhand toe te lichten, en er zoo mogelijk kennis van te geven aan de takken’ wordt aangenomen.

De Secretaris leest een schrijven van M.Th. Coopman die, betreurende de Vergadering niet te kunnen bijwonen, voorstelt: ‘Het stichten van een Fonds tot ondersteuning van het werk der Vlamingen in het Walenland; ook tot versterking van de taalgrens’ en die terzelfdertijd het 29e Nederlandsch Congres te Brussel bij de leden der Vergadering aanbevolen houdt.

De Heer Meert brengt namens het Groepsbestuur een beknopt verslag uit over 'tgeen gedaan is aan 't Werk der Vlamingen in het Walenland.

Het Alg. Nederl. Verb. wil in de eerste plaats ten voordeele van die landgenooten inrichtingen van stoffelijk nut in 't leven roepen zonder daarom geestelijke ontwikkeling te verwaarloozen, Afdeelingen werden gesticht te Charleroy, La Louvière, Namen. Tot stoffelijke en zedelijke opbeuring van deze stamgenooten, die over 't algemeen behooren tot het nederigste proletariaat kan ontzaglijk veel geld een edel gebruik vinden. Het Bestuur is echter matig in zijn begeerte en wil hiervoor een kapitaaltje van 5000 fr. verzamelen. De Grondslag daarvan is gelegd: 1000 fr. uit de kas van het Hoofdbestuur; het Bestuur van Groep België stelt voor - onder goedkeuring van de vergadering, hiervoor 500 fr. te besteden. Het overige zal moeten komen van offervaardige stamgenooten. Het Bestuur wil eerst eenige bijdragen van belang krijgen. Het heeft er thans twee van 100 fr. Deze zijn echter van ééne politieke zijde; krijgen die een tegenhanger van andere zijde, dan zal een beroep gedaan worden op de Algemeenheid.

Na eene bespreking uitgelokt door M. De Smaele die zich ter zijde gesteld acht, alhoewel hij de eerste was, die een verslag over deze kwestie opstelde, geeft de Heer G. Vermeersch, van Monceau Sambre toelichtingen omtrent de werkzaamheden van Tak Charleroy. Daar werden eene ziekenbeurs en een bibliotheek ingericht. Het streven der Vlamingen en Hollanders in de Waalsche gewesten moet geldelijk ondersteund worden, zoo niet is alles daar verloren.

De Heer Postema vraagt of de som van 500 fr. die het Groepsbestuur beschikbaar stelt voor het het werk der Vlamingen bij de totale som van 5000 fr. zullen geteld worden. Moeten onze taalgenooten in Zuidelijk België wachten op geldelijke ondersteuning tot de geheele som bijeen is?

De Heer Meert antwoordt hierop, dat de tot stand gekomen takken al dadelijk geholpen geworden zijn. Zoo werd voor Charleroy een boekenkast gemaakt en bekostigd; een kist boeken daarvoor gezonden; de Grondslagen, als kostbaar propaganda-materiaal, gedrukt en bekostigd; zoo mede het drukwerk voor ziekenbeurs en werkzaamheden van den Tak bekostigd. Ook mag de Heer Vermeersch alle zorg voor het lot der Ziekenbeurs bannen: waar behoefte is, wordt dadelijk geholpen.

De Heer Hallaert stelt zich ter beschikking van den Tak Charleroy voor eventueele voorlichting wat aangaat ziekenbeurs en pensioenkas.

De morgenzitting wordt te 1 u. gesloten. Te 4 u. opent Mr. Thelen de namiddagzitting, die evenals de morgenzitting zeer talrijk bijgewoond wordt.

De Heer Brijs, van Aalst, wenscht dat het Verbond het initiatief zou nemen van de inrichting van Volkshoogescholen in de steden waar takken bestaan. Men zou in Neerlandia eene lijst kunnen afkondigen van personen, die zich voor dat deel, kosteloos of mits eene kleine vergoeding beschikbaar stellen.

De Heer Rudelsheim stelt voor: ‘te onderzoeken of het mogelijk is eene Vlaamsche Mijnenschool op te richten zonder te wachten tot de Gentsche Hoogeschool vervlaamscht weze, en zoo dit onmogelijk is, stappen te doen bij de betrokken Gemeentebesturen en Provinciesbesturen om zoo'n school op te richten.’

Er is hoogdringendheid. Door het ontdekken van het Limburgsche mijnbekken bestaat en vrees, dat twee Vlaamsche provinciën voor onze taal verloren gaan.

De ingenieurs en werklieden, die door die ontdekking naar het Noorden van ons land zullen komen, zullen allen Walen zijn, en het vestigen van al die Fransch-sprekende menschen in onze weinig bevolkte Kempen zou er al gauw onze taal verdrongen hebben ten voordeele van het Fransch.

De Heer De Smaele vreest niet voor overwelweldiging van Waalsche mijnwerkers. Reeds nu is er in onze Waalsche provinciën gebrek aan werk-

[p. 124]

krachten. Vele Vlamingen arbeiden er die natuurlijk zouden verkiezen naar hunne streek terug te keeren.

Maar de ingenieurs zouden natuurlijk onze taal niet machtig zijn, en eene Vlaamsche Mijnenschool is dus wenschelijk.

De Heer De Raet wijst op de kolossale sommen, die voor het inrichten van zulk eene school noodig zijn. - Overigens, de diploma's door zulk een lichaam uitgereikt, zouden door den Staat niet erkend worden. - Gezien al deze moeilijkheden raadt hij aan het voorstel tot Vervlaamsching der Hoogeschool, dat hij in 1903 formuleerde, en dat o.a. in het ‘Volksbelang’ verscheen, te ondersteunen. Hij legt de volgende dagorde neer:

‘Het Alg. Ned. Verb., Groep B., in de Alg. Verg. van 8 April 1906:

Drukt, met het oog op de aanstaande ontginning van het Vlaamsche koolbekken de volgende wenschen uit:

1e.	Dat de wijziging aan art. 21 van het ontwerp op de mijnwetgeving, voorgesteld door den Heer Helleputte c.s., door de Kamers zou aangenomen worden;
2e.	Dat de Regeering, bij Koninklijk Besluit, zooals dit gedaan werd in 1900 voor het Elektrotechnisch, in 1904 voor het Scheepsbouwkundig onderwijs, eene afdeeling voor het Mijnwezen aan de School van burgerbouwkunde gehecht aan de Hoogeschool van Gent, zou inrichten;
3e.	Dat de voertaal der met dit doel nieuw in te richten leergangen het Nederlandsch zou zijn, wat hier kan geschieden zonder krenking van eenig verworven recht;
4e.	Dat de technische Scholen, gehecht aan gemelde universiteit, zoodra mogelijk zouden vervlaamscht worden, evenals de vier andere faculteiten.’

De Heer Rudelsheim verzoekt, dat dit het eerste punt zou zijn op de dagorde van de Commissie voor stoffelijke Vlaamsche belangen. Het kan behandeld worden buiten de vervlaamsching der Hoogeschool om.

Het voorstel van M. De Raet wordt aangenomen.

De Heer Schiltz, van Antwerpen, leest betrekkelijk het punt: inrichting van een dienst van briefwisseling tusschen de leden van het Verbond, de volgende memorie van toelichting:

‘Het A.N.V. telt thans bij de 9000 leden, verspreid over alle gewesten der wereld. Men mag zeggen, dat men tusschen hen de beste en de ijverigste kampers vindt der Nederlandsche beweging en dat zij allen bezield zijn met de liefde voor onze taal en onzen stam.

Deze elementen, hoe uiteengespreid ook, in betrekking met elkander te brengen, hun het middel verschaffen zich in te lichten over de wederzijdsche toestanden van het geestesleven zoowel als van de stoffelijke belangen - ziedaar eene taak al de bezorgdheid van de middenbesturen van het A.N.V. waard.

Onze leden zouden er baat bij vinden in gemakkelijke en geregelde betrekking te komen met hunne medeleden in alle deelen der wereld. Onze letterkundigen, geleerden, verzamelaars, handeldrijvers, nijveraars zouden voordeel kunnen halen, op zedelijk en stoffelijk gebied, in nadere kennis met elkander te komen.

't Zou als eene eerste proef kunnen gelden voor de zoo betrachte aansluiting van Noord en Zuid, die immer nog tot de vrome wenschen behoort.

De middelen om dit doel te bereiken, liggen voor de hand: 1e. Mededeeling, aan alle takken, van de volledige lijst van al de leden van het A.N.V. met hun beroep of hunne betrekking.

2e. Oproep aan alle leden, die in briefwisseling zouden willen treden en opgaaf hunner adressen in het Maandschrift “Neerlandia.”

Het is te denken dat het A.N.V. en bij uitbreiding, gansch de Nederlansche beweging eenen machtigen steun zou vinden in deze nieuwe samenwerking, steun, niet alleen meer gevestigd op den meer contemplatieven strijd voor taal en ras; maar op de stoffelijke belangen van elk der leden in 't bijzonder.’

De Heer Meert zegt, dat die inrichting het werk van het Secretariaat, dat nu reeds overlast is ontredderen zou.

De Heer De Smaele stelt voor jaarlijks eene ledenlijst te laten verschijnen, waarin ieder lid recht zou hebben op twee lijnen druks. De kosten zouden ongetwijfeld gedragen worden door de personen, die aankondigingen zouden doen plaatsen. Spreker vraagt, dat zijn voorstel verzonden worde naar de Commissie voor Stoffelijke Vlaamsche Belangen.

De Heer Rudelsheim vraagt, dat het Hoofdbestuur aan Tak Antwerpen de volledige ledenlijst zou bezorgen en ook jaarlijks de afvallende leden zou kenbaar maken; deze tak zou die lijst volledigen door middel van de namen die maandelijks in Neerlandia verschijnen, en zich met den dienst om de briefwisseling t.d.l. te vergemakkelijken, belasten.

De Heer J. Lefévre, van Gent, betreurt dat het volk ons streven niet kent. Gewoonlijk worden de meetings slechts bijgewoond door reeds overtuigden.

Twee middelen zijn aan te wenden om de massa beter in te lichten over onzen strijd:

1e. Het uitgeven van vlugschriften - geene brochures, daar die te omvangrijk zijn en niet gelezen worden - maar strooiblaadjes, van hoogstens twee bladz., waarvan elk, alhoewel op zichzelf staande, toch het vervolg zou kunnen zijn van de voorgaanden. Deze circulaires zouden door ons werkvolk gelezen en besproken worden.

2e. Het houden van voordrachten op de feesten in de werklieden-genootschappen. Daar komen menschen bijeen, die nooit onze meetings bijwonen. In die richting is reeds gewerkt geworden in Gent; de arbeid werd echter te laat aangevangen om dit jaar vruchten op te leveren, daar de periode van feesten in de maatschappijen geëindigd is. Dit moet weer aangevat worden voor het a.s. winterseizoen.

[p. 125]

Er wordt beslist, dat het Bestuur den wensch van den Heer Lefevre in aanmerking zal nemen, en oordeelen volgens de geldelijke middelen of er gevolg aan gegeven kan worden.

De Heer Brijs, van Aalst, vraagt welke de houding van groep België zal zijn, ter zake de pogingen van den Heer Baie om nauwer aaneensluiting tusschen Noord en Zuid te bewerkstelligen.

Verscheidene leden nemen aan de bespreking hierover deel, evenals aan de diskussie over het wijzigen, in vorm, van eene motie van den Heer Meert, waarin gezegd wordt dat slechts voor een nauwer Verbond met Nederland kan worden geijverd, wanneer beslist zal gebroken worden met het stelsel om de Vlamingen in België als tweede klasse burgers te behandelen.

Een voorstel van den Heer Delpire: Geene dagorde aan te nemen en Dr. Kiewiet de Jonge onzen dank te betuigen voor zijne kranige houding in zake Hollandsch-Belgisch Verbond, wordt bij slot van rekening aangenomen.

Het punt: Het Nederlandsch vóór het Assisenhof van Brabant wordt door Mr. Thelen ingeleid. In de wet, die het gebruik van onze taal in de rechtspleging regelt, wordt Brussel weggelaten. Dit heeft in den laatsten tijd aanleiding gegeven tot misbruiken. Als voorbeeld: het proces over den moord te Heerne, waarin de beschuldigden werden veroordeeld zonder iets van de besprekingen, noch van het vonnis te begrijpen.

De heer Voorzitter stelt voor in beginsel protest aan te teekenen tegen het niet regelen van het taalgebruik voor het assisenhof van Brabant, en de zaak over te laten aan den Bond van Vlaamsche Rechtsgeleerden, die er zich mede onledig houdt.

De Heer Herbert vermeldt een feit, gebeurd voor de boetstraffelijke rechtbank van Dendermonde. Een getuige, de Heer Rooman d'Ertbuur, burgemeester der Vlaamsche gemeente Laarne, weigerde er onze taal te spreken, onder voorwendsel, dat hij ze niet machtig was. Dat heeft voor gevolg gehad, dat de beklaagden de onkosten der vertaling van zijn getuigenis hebben moeten betalen. Daartegen dient protest aangeteekend. De burgemeester eener Vlaamsche gemeente moet onze taal kennen. De afstelling van dien burgemeester moet aan den betrokken minister gevraagd worden.

De Heer Vermeersch zegt, dat ook op rechtsgebied onze Vlaamsche broeders in het Walenland niet mogen vergeten worden.

De Heer De Smaele spoort de aanwezigen aan den protestlanddag bij te wonen, die over die feiten te Brussel belegd is.

De Heer Herbert vraagt zedelijke en geldelijke ondersteuning voor de kandidaten die, in de aanstaande kiezing, den strijd aangaan met een uitsluitend Vlaamsch programma.

De zitting wordt om 6 u. gesloten.

*_**

Het Bestuur van Groep België heeft benoemd tot zijn Voorzitter J. Van Kerckhoven-Donnez (Antwerpen), tot zijn Ondervoorzitters: Mr. Thelen (Brussel), K. Lybaert (Gent), tot Secretaris-Penningmeester H. Meert.

Leden van het Dagelijksch Bestuur zijn behalve de genoemden: Mej. R. De Guchtenaere, de H.H. W. De Hovre, P. Fredericq, J. Wasteels.