Neerlandia. Jaargang 6

Uit Vlaanderen.

Indien het heilig vuur in onze Vlaamsche volksvertegenwoordigers kon varen en hen ineens doen opstijgen uit het moeras van laksheid, waarin zij wegzinken, dan zouden zij gemakkelijk een einde kunnen maken aan de ontelbare grieven, die de Vlamingen niet moe worden aan te klagen. Zoo heeft het Nationaal Vlaamsch Verbond een schrijven gericht tot de Kamer van Volksvertegenwoordigers om er op aan te dringen, dat alle taalwetten door hare zorg, stipt en eerlijk zouden worden toegepast, dat de ministers dit niet alleen zouden vergen in hun eigen bestuur, maar ook in de verschillende openbare diensten, die onder hun toezicht staan, als daar zijn: de algemeene spaar- en lijfrentkas, talrijke middelbare scholen in den Brusselschen omtrek, de buurtspoorwegen, de Brusselsche en Antwerpsche trams en de Nationale Bank. Wat de Kamer zelf betreft, drong het Nationaal Vlaamsch Verbond er op aan, dat de Nederlandsche tekst der memories tot toelichting van wetsontwerpen en der verslagen tegelijkertijd verschijne als de Fransche.

Verder bespreekt het Nationaal Vlaamsch Verbond de verkrachtingen der wet op het gebruik der taal bij de burgerwacht, herinnert aan de handelwijze der overheden te Leuven en te Gent (majoor Stassinet) en nu onlangs te Antwerpen.

De Vlaamsche Volksvertegenwoordigers hebben tot eersten plicht deze ernstige grieven te doen verdwijnen. Verder konden zij maken, dat er gezorgd worde voor het samenstellen van eene der twee Correctioneele Kamers der rechtbank van eersten aanleg te Brussel op zulke wijze, dat deze geene andere magistraten bevatte dan die eene volledige kennis hebben van de Nederlandsche taal. Dit werd op 4 Juli ll. door een brief van den Bond der Vlaamsche rechtsgeleerden gevraagd aan den voorzitter der rechtbank van eersten aanleg aldaar. Tot nu toe is de Bond der Vl. rechtsgeleerden met geen antwoord vereerd geworden. Onze Vlaamsche Volksvertegenwoordigers moesten zich ook krachtdadig verzetten tegen het voortdurend overtreden der wet van '89 (wet op

[p. 143]

het gebruik der Nederlandsche taal bij de rechtbanken), waarvan de heer A. de Swarte, in eene lezing gehouden op 8 November l.l. voor de Vlaamsche Balie der hoofdstad en handelend over internationalisme en flamingantisme, zegde dat op 127 zitdagen der rechtbank van eersten aanleg te Brussel 721 overtredingen dier wet werden vastgesteld.

Verder zouden onze Vlaamsche Volksvertegenwoordigers door hun krachtdadig optreden een einde moeten maken aan het schandelijk systeem van benoemingen bij ons Gentsch Conservatorium.

Indien onze Vlaamsche Volksvertegenwoordigers zoo handelden, zouden de Vlamingen niet meer treurig glimlachen, als hunne vertegenwoordigers den gebruikelijken eed bijna allen in het Nederlandsch afleggen, en in plaats van te denken aan zand-inde-oogen zouden zij dit bewijs eener innige, warme overtuiging, door daden bewezen, toejuichen uit ganscher harte. Nu... voelen zij enkel weerzin als zij naar boven zien. Doch, geen nood! Rondom ons bruist het gezonde Vlaamsche leven; het leven in onze kringen, de toenemende bloei der Vlaamsche hoogeschooluitbreiding (University Extension) bewijzen ons zulks ten volle en geven ons de overtuiging dat, zoo de laksheid bij de Kamerleden blijft aanhouden, de ontmoediging van het Vlaamsche Volk zal veranderen in verontwaardiging en het ook daar, willend wat is recht, zal winnen wat het wil.

Dat onze kringen leven? Hoor maar:

In Brussel vierde de studentenvereeniging: ‘Geen taal, geen vrijheid’ op schitterende en plechtige wijze haar 25-jarig jubelfeest; gaf het Gemengd Koor van het Algemeen Nederlandsch Verbond op 9 November een prachtig feest; belegde het Willems-Fonds op 29 Nov. een vergadering, met als spreker Dr. M. Sabbe over: De Folklore, eene Asschepoester’; richtte de Tak van het A.N.V. op 7 Dec. een voordracht met lichtbeelden in over ‘Nederland’, spreker de heer J. Kesler; hield de Vlaamsche Bond op 23 Nov. een algemeene vergadering, besprak er het wetsvoorstel Coremans over het taalgebruik in het vrij middelbaar onderwijs; had het Davidsfonds eene voordracht van den heer R. Schrijvers over de vertalingen; gingen de zoo belangrijke zittingen van ‘de Distel’ haren gewonen gang, en richtte de Koninklijke Maatschappij ‘De Morgenstar’ eene vertooning in met ‘Aan Flarden’ van Top Naeff.

Te Gent hield de Vlaamsche Conferencie der Balie hare plechtige openingszitting op 6 Dec.; richtte de kring Rust roest op 30 Nov. een zeer welgeslaagde vertooning in met o.a. ‘De Genadeslag’ van Top Naeff; en begon het Willemsfonds zooals alle winters, zijn wekelijksche voordrachten voor het volk, en stichtte op nieuw een ‘Jonge Wacht.’ Te Antwerpen heeft de onrechtvaardige behandeling der twee officieren van de burgerwacht, die eerbied voor de taalwet durfden eischen, de gemoederen aan het koken gebracht. De Liberale Vlaamsche Bond heeft daartegen reeds geprotesteerd en de andere Vlaamsche kringen zullen stellig volgen.

Denzelfden dag vierde te Gent het Katholiek Studentengenootschap de Rodenbachsvrienden zijn 15-jarig bestaan. Blijken van instemming waren gekomen van de andere Hoogescholen te Brussel, Leuven en Luik. Verblijdend verschijnsel: een aantal Noordnederlandsche studenten vierden mee: 11 uit Delft, met hun Voorzitter den heer Huyghe, aan 't hoofd; uit Leiden, de heer Simons; uit Groningen, de heer Kolkman van Gouderak, die buitengewonen bijval kreeg met zijn oproep tot de studenten, opdat allen zich mochten aansluiten bij het Alg. Nederl. Verb. en die in zijn rede het bewijs leverde zeer goed op de hoogte te zijn van onzen taalstrijd. Het verblijdt ons zeer de Nederlandsche studeerende jeugd aldus te zien meevoelen voor ons streven. De feesten lukten opperbest. Van belang was: een rede van Prof. De Ceulencer over de vervlaamsching van de Gentsche Hoogeschool.

De kring God en Vaderland, te Gent, onder de leiding van ons bestuurslid K. Van der Cruyssen, liet reeds optreden als voordrachthouders, pastoor Hugo Verriest en Mej. Belpaire van Antwerpen, waarop zullen volgen: drie voordracht-lessen van Pastoor Claeys: Over Poëzie; van Prof. De Ceulencer, drie lessen: De Geschiedenis der Aardrijkskunde; van M. Van Waesberghe, drie lessen: Röntgen-stralen en draadlooze telegraphie; van Dr. Mees: Hoe men geschiedenis maakt; van M. Fabri, ingenieur: Krupp's Inrichting - goed, vruchtbaar Vlaamsch werk.

Den 7 Dec. vierde de Afdeeling van het Willems-Fonds te Kortrijk haar 25-jarig bestaan met een prachtig Benoit-concert en een banket, waarop 165 fr. werd ingezameld voor de Boeren.

Te Luik, in 't hartje van het Walenland, gaven ‘De Vereenigde Vlamingen van Luik’ eene welbezochte vertooning met van Peene's: ‘Twee hanen en eene hen’ en zijne ‘Siska van Rosemael.’ Ook uit alle Vlaamsche steden kwamen talrijke teekenen van warm leven.

In ons vorig nummer meldden wij reeds de werking van de Vereeniging ‘Hooger onderwijs voor het Volk’ van Antwerpen.

In Oostende werden ook dergelijke leergangen begonnen in onzen Tak von het Alg. Nederl. Verbond.

Niettegenstaande de weigering van hulp door het stadsbestuur, dat zijn beurs en zijn hart nochtans het vorig jaar voor de Fransche ‘Extension universitaire’ van Brussel had opengezet, werd de eerste les van Dr. C. de Bruyne over Biologie door verre over de honderd aanhoorders bijgewoond. De heer A. Liessens, krijgsarts te Gent, zal handelen over Kinderziekten: de heer V. Fris over Paleontologie. Dr. H. Ballieus Over den oorsprong der gemeenten, Dr. Ulrichs zal een Overzicht geven der Europeesche letterkunde, A. de Swarte zal handelen over Voedingsleer, de heer F. Van de Weghe over Taal en letterkunde in Amerika, de heer Kesler over de Nederlanders in het Hooge Noorden, advocaat H. Baels Over zeevaartrecht; ook de kunstkenner P. Victoor zal eene spreekbeurt houden.

Te Gent heeft Prof. Vercouillie, dien we hier van harte geluk wenschen met zijne benoeming tot lid van de Koninklijke Academie van België, reeds aangevangen met eene reeks lessen over Vreemden invloed op taalgebied. Ook Dr. A. Miele sprak reeds over ‘De gezondheidsleer der kinderen.’

Na hen zal Dr. Bossaerts handelen over ‘Tuberculose in het algemeen’, en de heer A. Blyau over ‘De geschiedenis der toovenaars- en heksenprocessen in de Nederlanden, meer bepaaldelijk in Oost-Vlaanderen.’

Te Anderlecht (Brussel) spraken reeds voor de University Extension de heeren Kesler en Du Catillon; te Molenbeek (Brussel) de heeren Da Catillon over den ‘Gulden sporenslag’ en Tobie Jonckheere over ‘Achterlijke kinderen.’ Te Mechelen zullen spreken Dr. Deckx (Gezondheidsleer); Prof. Dr. Aug. Vermeylen (Geschiedenis der beeldende kunsten); Dr. M. Sabbe (De letterkundige geschiedenis van het Nederlandsche Volkslied.) Te Brussel geeft Dr. J.J.A. Van de Velde eenige lessen over ‘Het water’, terwijl M. Brants zal handelen over de ‘Geschiedenis der vrouw in Vlaanderen.’

De invloed van zulk ernstig werk zal ons op den duur de overwinning schenken in onzen langen, bangen strijd.

Naar aanleiding van zijn benoeming tot Ridder in de Leopoldsorde zullen de vrienden en vereerders van Pol De Mont hem een huidegeschenk aanbieden op een feestmaal te zijner eer 1 Februari 1903 te Antwerpen. Bijdragen en inteekening voor het feestmaal worden ontvangen door Herm. Mulder, Stefaniestr. 3 Antwerpen.