Arenbergstraat; de leergangen in het Syndicaat van Handel en Nijverheid, Korte Nieuwstraat; de leergang voor dames in een later te bepalen lokaal. De prijs der toegangskaarten voor de leerlangen is gesteld op 1 fr. per persoon en per leergang, en 5 fr. per persoon voor al de leergangen.
De verhandelingen van den nieuwen jaargang zullen ook met de meeste zorg uitgegeven worden. Alzoo zullen er studiën verschijnen over de volgende onderwerpen: De X-stralen; Rubens en zijne school; De handel in de 18e eeuw; Onze bewijzen in rechterlijke zaken; Lucht en leven; Psychologie der taal; Anthropologie; De Nederlandsche letter en en hun ontstaan; Over vrouwelijken invloed in het maatschappelijk leven; Iets over planten en bloemen; Gothische bouwstijl; Schepen en scheepvaart.
De prijs der inschrijving op al die verhandelingen blijft bepaald op 3 fr (in te schrijven in den Nederlandschen boekhandel, Sint-Jacobsmarkt.) Eerstdaags verschijnt het laatste nummer der verzameling van den 4en jaargang, te weten eene verhandeling over de Vlaamsche primitieven van de schilderkunst.
* * *
De Nederduitsche Bond van Antwerpen heeft een reeks van propagandavergaderingen op 't getouw gezet, de eerste gehouden te Hemixem, waar de Vlaamsche belangen en vooral het wetsvoorstel Coremans besproken werden door de HH. Adelfons Henderickx en Joz. Van den Broeck.
* * *
Op de algemeene vergadering van het Willems-Fonds (26 Oct.) kwamen voor de zooveelste maal de overtredingen van de taalwet te berde in bestuursaangelegenheden. Een spreker wenschte, dat het Algemeen Bestuur een algemeen onderzoek zou instellen naar dergelijke overtredingen. Wat zal dit helpen? Kennis zal gegeven worden van de overtredingen aan den betrokken Minister, die er zich niet zal om bekreunen en alles zal bij het oude blijven zoolang als onze Vlaamsche Volksvertegenwoordigers zoo lamlendig blijven als thans. Kan er iets brutalers aangehaald worden, dan dit feit, aan de Vlaamsche Gazet meegedeeld door een correspondent uit Halle: Een geringe pachter ontving van de rechtbank een uitgebreid en gemotiveerd vonnis uitgesproken door den vrederechter van Halle en aan den man beteekend in een exploit van den deurwaarder..... in 't Fransch. De man verstond er geen letter van. En toch is er een wet op 't gebruik van 't Nederlandsch in gerechtszaken, die hier 't vellen van een Nederlandsch vonnis voorschrijft. Wie onder onze Volksvertegenwoordigers zal dit en dergelijke ergerlijke overtredingen van onze taalwetten, die dagelijks gepleegd worden, in de Kamer aanklagen?
* * *
De taalwet op de Burgerwacht wordt al even ongegeneerd overtreden. We hebben vroeger alles meegedeeld, wat bij de artillerie te Gent plaatsgreep. Te Antwerpen schijnen alle bevelbrieven aan de gegradeerden uitsluitend in het Fransch gedrukt te zijn. Twee officieren hebben geweigerd de diensten uit te voeren, die hun door die bevelbrieven werden voorgeschreven. Beiden zijn daarvoor eerst gestraft geworden met eenen dag arrest. Aan een van hen werd sedertdien opgelegd een gansch jaar dienst te doen in het onderrichtingsbataljon; de andere werd tot dezelfde straf verwezen en kreeg bovendien drie dagen arrest omdat hij tegen de eerste beslissing een klacht had ingediend bij den Generaal Opziener Verstraete. Deze zaak heeft te Antwerpen een geweldige opschudding verwekt en zal in een der eerste zittingen in de Kamer ter spraak komen. Laat ons nu eens hopen, dat de volksvertegenwoordiger, die dat doen zal wat meer krachtdadigheid aan den dag zal leggen dan die, welke vroeger over dit onderwerp spraken.
* * *
We hebben hier vroeger medegedeeld, dat de Antwerpsche Gemeenteraad een eerste toelage gestemd had voor de oprichting van een gebouw voor de Vlaamsche Opera, die zich ondanks ongehoorde moeilijkheden gedurende tien jaren heeft weten staande te houden. Voor dat gebouw werd gedacht aan een plaats bij den ingang van het Stadspark. Nu hebben evenwel de commissiën van den gemeenteraad deze plaats verworpen. Dat is een erge tegenslag; want zoolang geen plaats gevonden is, wordt met de oprichting niet begonnen.
Ondertusschen verovert de Vlaamsche Opera flink haar bestaan in ons Vlaamsch Kunstleven. Te Gent was de heer Wannijn, bestuurder van den Nederlandschen Schouwburg begonnen met eep paar maal de Antwerpsche troep te laten overkomen om Herbergprinses op te voeren. Gaandeweg heeft hij zijn eigen troep zoo samengesteld dat ze, behalve operetten, kleinere opera's aan kon. Dit jaar heeft hij het zoover gebracht, dat ze ook voorgoed de groote opera aankan en reeds werd De Bruid der Zee van Blockx 17 maal met onafgebroken bijval opgevoerd. Van Gent heeft de Bruid der Zee haren triomftocht tot Brugge voortgezet alwaar ze na een eerste opvoering den 17 Nov. weer voor 't voetlicht komt.
* * *
De heer Cohen Stuart drukte vroeger in Neerlandia, den wensch uit, dat we onze kunstenaars nu en dan mochten uitwisselen. Wel dat doen we thans: wij stonden onzen verdienstelijken Hubert Laroche aan Amsterdam af. Van zijn kant is Louis Bouwmeester opgetreden te Antwerpen in den Koopman van Venetië en te Brussel in Koning Oedipus met zijn gewonen bijval. De Indépendance vergelijkt hem bij Mounet-Sully en vindt dat de vergelijking niet in zijn nadeel uitvalt. Te Antwerpen en te Brussel werd Op Hoop van Zegen opgevoerd door de Vlaamsche tooneeltroepen. Te Gent, waar men ondanks vele moeite, de opvoering door de troep van den Nederlandschen Schouwburg niet kon verkrijgen, zal dit stuk nu toch eindelijk ook opgevoerd worden door de bemoeiing van de Vrienden van het Nederlandsch Tooneel. De Antwerpsche troep zal het spelen in Minardschouwburg.
* * *
De Gentsche Tak van het Algemeen Nederlandsch Verbond vergastte zijn leden op een zeer mooien kunstavond aangeboden door het dameslid mevr. Gevaert - Steven, leerares in de Nederl. declamatie aan ons muziekconservatorium. Mevr. Gevaert voerde met haar leerlingen op: Magda van Sudermann en een brok uit Sidharta, het bekroonde tooneelstuk van ons medelid den heer Minnaert. De voorzitter van den tak, de heer Obrie, bracht hulde aan de kunstenares en bood haar een prachtige bloemenschoof, bewijs van dank voor het geschonken kunstgenot. M. Obrie Jr. bracht hulde aan den heer Van Hanswijk, oudleerling van mevr. Gevaert, en oudmedestrijder van het propagandacomiteit, nu uit Brussel overgekomen om mede te werken tot het wellukken van den avond.
* * *
Aan de Brusselsche Hoogeschool werd tot professor in de Nederlandsche Letterkunde benoemd, de heer Aug. Vermeylen, een der oprichters van het tijdschrift Van Nu en Straks, dat tot opvolger krijgt: Vlaanderen uit te geven door den heer Van Dishoeck (Bussum, Amsterdam.)
De heer Van Dishoeck maakte zich oprecht verdienstelijk tegenover Zuidnederlandsche talenten. Het was voorheen een zeldzaamheid wanneer een lettervrucht van 't Zuiden in Noord-Nederland bekend geraakte. Slechts zeer enkelen onder onze schrijvers mochten er in slagen een bijdrage geplaatst te krijgen in een Hollandsch tijdschrift. Wat verandering is daar thans in gekomen! Gezelle wordt naar waarde geschat; Stijn Streuvels maakt een verbazenden opgang. Cyriel Buysse, Maurits Sabbe, Baekelmans, H. Teirlinck en anderen vinden zonder moeite uitgevers in 't Noorden. En nu is er een uitgever, die een tijdschrift opricht voor gerijpte en nog ontluikende Vlaamsche talenten. Waarlijk, dat verdient warme waardeering. We verheugen ons daarin als in een teeken des tijds, want niet door het feit, dat Vlaamsche letterkunde van dezen tijd zóó veel hooger zou staan dan die van vroeger, verklaren we deze verschijnselen, maar wel uit de grooter toenadering, die zeer zeker tusschen Noord en Zuid gekomen is in de laatste jaren en die meer wederzijdsche waardeering heeft gebracht.
Laten we hier nog op de verdiensterekening van den heer Van Dishoeck tegenover Vlaanderen schrijven, zijn uitgave van Herman Teirlinck's Wonderbare Wereld en nu laatst een zeer keurige uitgave van Wijding van Richard De Cneudt.
Laten we hier tot slot, bij de benoeming van Vermeylen, nog die vermelden van den sympathieken Flor. Heuvelmans tot opzichter der Schoone Kunsten, welke door zijn vrienden in Noord en Zuid met genoegen zal vernomen worden.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd