Neerlandia. Jaargang 3

Uit Neêrlandsch-Indië.

Waar wij allen bezield zijn met vurigen strijdlust voor de taal, voor onze vrijheden en rechten, waar wij moedig aansluiten, wanneer vreemde invloed dreigt, daar krijgen wij dat strijdbare gevoel van den krijgsman, die vol frisch vertrouwen op de zege ten oorlog trekt.

Doch helaas! ons Leger is nog zoo zwak en al zijn ook de mannen dapper en van goeden wil en al is de aanvoering uitmuntend, de vijand is veel sterker dan wij, de vijand, die onverschilligheid en lauwheid op zijn vaandel schreef.

Wij moeten onze troepenmacht vergrooten en vrijwilligers ronselen in het vijandige kamp. Wanneer wij er onze goede zaak bepleiten, zullen licht velen hun slechte banier verlaten.

De gelederen moeten versterkt worden, vooral hier in onze schoone Oost-Indische Bezittingen.

Ik geef daarbij het Hoofdkwartier in overweging zijn eerste aanval te richten op de groote Koloniale Pers.

Brieven aan de redakties van de Javabode, het Bataviaasch Nieuwsblad, de Indische Courant, de Locomotief, het Centrum, de Soerabajacourant, de Semarangcourant, de Sumatracourant en de Delicourant moeten de voorlichters der openbare meening, hier te lande, het goede recht van het A.N.V. doen verstaan.

Ook hier immers sluipt de luipaard rond, ter wijl de leeuw is ingeslapen.

Schreeuwt hem wakker, gij kampioenen van het woord en de pen, want schreeuwen zal noodig zijn.

Men slaapt in Indië vast.

Warmte en rijsttafel zijn er de schuld van.

Vult dan de kolommen onzer Indische bladen met gloedvolle woorden en misschien zullen de oogen open gaan.

Het A.N.V. zal hier een prachtig arbeidsveld vinden.

Om te beginnen moeten

De Indo-Nederlanders

verstandelijk en zedelijk opgeheven worden, willen zij een aanwinst zijn voor den oerstam.

Daartoe is beter onderwijs een eerste vereischte.

Zoowel door het stichten van meerdere scholen (ook kostelooze), het oprichten van een Instructie-Bataljon als in Kampen en het geldelijk steunen van onderwijzers of onderwijzeressen, die zich vestigen op plaatsjes, waar geen scholen zijn, moet men den z.g. ‘sinjo’ voorbereiden.

De Indo's zullen dan onze schoone moedertaal zuiver leeren spreken, schrijven en begrijpen en dus werkelijke Nederlanders worden.

Het A.N.V. kan den Indischen Bond zedelijk steunen waar hij werkzaam is om den Indo te ontwikkelen en hulp bij de Regeering zoekt.

Bovendien kunnen in Indië honderd duizenden

Inlanders

voor onze taal gewonnen worden.

Merkwaardig is 't, hoe zuiver sommige Javanen, Maleiers, Amboineezen of Menadoneezen het Hollandsch spreken en schrijven.

De taal is gansch het volk en wanneer alle gegoede Inlanders zich de onze eigen maakten, zouden er geen jongens meer naar Konstantinopel trekken om Turksch en geloofshaat te leeren.

Nu heeft men Nederlanders, die het ongepast vinden, wanneer een Javaansch hoofd b.v. Hollandsch tegen hen spreekt.

Neen dan praten zij liever een slecht brabbel-Maleischje.

Op die manier is het voor de Inlanders niet aanmoedigend.

Toch neemt het getal Nederlandschsprekenden zeer toe.

Zou het binnen een kwart eeuw niet verduizendvoudigd kunnen zijn?

Wij zouden dan den inlander en hij ons beter gaan begrijpen en de deur voor verdere geestesontwikkeling was geopend.

Ik heb 't voorrecht eenige Hollandschsprekende Inlanders onder mijne vrienden te tellen en ik sta telkens verbaasd over den machtigen invloed, dien het lezen onzer couranten en tijdschriften op hen uitoefent.

't Zijn geen Inlanders meer! Hun denken, hun geestesleven is vernederlandscht.

Een hunner verraste mij nog dezer dagen met eene uitstekende Maleische vertaling van den Liederenbundel ‘voor Janmaat en Soldaat’.

Hij wilde ook onze Inlandsche en Amboineesche fuseliers de gelegenheid geven om hun Koningin, hun Vlag: ons rood-wit-blauw, hun Vaderland: Indië in liederen te verheerlijken.

Dat bundeltje zal ik laten drukken.

Nu wij toch over

Inlandsche soldaten

schrijven, willen wij er nog op wijzen, dat men de rekruten, die van huis uit geen stom woord Maleisch kennen, in die taal africht.

De onderwijzers spreken 't zelf meestal zeer slecht.

Het zou o.i. één moeite en veel beter wezen hun het Nederlandsch te leeren.

Nu commandeert men: ‘Over, 't geweer’ en noemt dat schietwapen op zijn brabbelmaleisch: ‘snapan,’ dat weder van 't Hollandsche ‘snaphaan’ is afgeleid,

Een geweer van 6,5 m.M. een snaphaan!!!

Is dat nu geen bewijs van oude sleur?

Er zijn Inlandsche fuseliers, die uit pure liefhebberij van de Hollandsche makkers het Nederlandsch leeren.

Wanneer het A.N.V. eens Javaansch-Nederlandsche taalboekjes uitgaf?

Men zou eens zien, wat of dat hielp.

[p. 2]

Bovendien zou een wet, die bepaalde, dat Nederlandsch sprekende Inlanders gelijk gesteld werden met Europeanen, billijk en goed wezen en ons taalgebruik zeer bevorderen.

De Kazernekinderen.

Inlandertjes en Indo's loopen meestal ononderwezen rond.

In elke kazerne een sergeant-onderwijzer, die de kinderen behoorlijk les gaf, ook in onze taal en dan een verzoek aan de Europeanen om geen Maleisch tegen deze kinderen te spreken, zou ook zeer nuttig zijn.

Ik kan over dit onderwerp wel al de kolommen van Neerlandia vullen, doch dat mag niet.

Alleen hoop ik maar, dat mijn geschrijf oorzaak worde, dat het A.N.V. hier in Indië zich eens flink gaat weren.

Voor ik eindig, wil ik den leden nog even raden zich te abonneeren op

de Soldatenkrant,

een weekblad voor de militairen en oud-militairen van Land- en Zeemacht in Nederland en de Koloniën.

De redaktie bestaat uit de heeren Generaal J.H.H. Dommers, Kolonel J.C. Van Schermbeek, Luitenant R. Dufour, Luitenant H.J.A. Feber en Luitenant W.J.H. Feber.

Ondergeteekende is Hoofdcorrespondent voor Nederlandsch Oost-Indië.

Het blad geeft zeer mooie verhalen te lezen en versterkt het nationale gevoel.

Het zou niet kwaad wezen, wanneer letterkundige leden van het A.N.V. nu en dan eens wat populairs over de taalbeweging inzonden. Wij houden ons aanbevolen.

De Soldatenkrant kost in het buitenland slechts twee gulden (vier francs, drie en een vijfde sh., zeven en tachtig cent Amerikaansch).

De vele Nederlanders, buiten de landpalen en de stamverwanten in België, Noord-Amerika, Zuid-Afrika en de Congo, die gaarne voor weinig geld een goed geschreven weekblad willen en tevens een nationale zaak steunen, behoeven zich dus door den prijs niet te laten weerhouden.

Men zende een postwissel aan Luitenant Feber te Breda (Nieuwstraat) Holland met duidelijke vermelding van naam, beroep en woonplaats.

1 October begint de nieuwe jaargang.

De redaktie, die alle winst bestemt voor uitbreiding der exploitatie, wil daarom gaarne zoo gauw mogelijk weten, op hoeveel vaste abonnés zij met 1 October rekenen kan.

Zij, die zich willen abonneeren, doen dit nu reeds in 't belang van 't blad.

Wanneer de Zuid-Afrikaansche soldaten, leden van 't A.N.V., hun stamverwante kameraden hier en in Holland eens wat lieten lezen over hun krijgstochten, hun leger enz., dan zou de redaktie dat zeer op prijs stellen.

Verspreiding van de Soldatenkrant onder de Vlaamsche soldaten in België en de Transvaalsche staatsartilleristen zou zeker medewerken om het gevoel van solidariteit tusschen de verwante legers te verhoogen, vooral wanneer ook Vlaamsche officieren of onderofficieren eens wat schreven in het blad.

Van een Vlaamsch soldaat, hier in Indië vernam ik, dat er in België wel een dergelijk blad bestond, doch in het Fransch geschreven, n.l. Le soldat belge.

Leden van het A.N.V. over de geheele aarde verspreid, helpt meê, dat de opgewekte frissche Hollandsche geest van houw en trouw zijn weg vinde overal, waar stamverwanten wonen.

Verspreiding van de Soldatenkrant, waarop hier zelfs Inlandsche burgers geabonneerd zijn, kan er veel toe bijdragen.

Na bondsgroete,

Clockener Brousson,

1^ste Luitenant der Infanterie.

Weltevreden (N.O. Indië, 20 April 1899.