Neerlandia. Jaargang 3

[p. 1]

Mei 1899.

Een Vlaamsche Hoogeschool.

De Association flamande pour la vulgarisation de la langue française (Vlaamsche vereeniging tot verbreiding der Fransche taal) heeft enkele dagen geleden een manifest verspreid, waarin zij de Gentsche bevolking tracht op te ruien tegen de ontworpen vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool. Tevens werden, in een twintigtal drankhuizen, verzoekschriften tegen de vervlaamsching ter onderteekening neergeleid.

De courant La Flandre Liberale heeft het manifest alsook de lijst der hooger bedoelde cafés zonder een enkel woord van afkeuring overgedrukt.

Reeds verscheidene malen is de Association flamande pour la vulgarisation de la langue française tegen het gebruik van de moedertaal der Vlamingen te velde getrokken, onder andere tegen het invoeren van het Vlaamsch in de Burgerwacht (schutterij) en tegen het gebruik van het Vlaamsch in het middelbaar onderwijs.

Het is hoogst leerrijk gade te slaan, op welke wijze de Association te werk gaat. Blijkbaar is die vereeniging niet op de hoogte van de toestanden. Daarvan brengt haar manifest betreffende de vervlaamsching der Hoogeschool ons een nieuw bewijs.

Daarin wordt velstrekt geen gewag gemaakt van de voorstellen welke de vlaamschgezinden te dezen aanzien hebben gedaan; geen enkel woord wordt gerept over de argumenten, welke ten voordeele van de vervlaamsching werden aangevoerd. Er wordt zelfs niet de geringste poging gedaan om die argumenten te weêrleggen. Alleen wordt aan den goedgunstigen lezer medegedeeld dat enkele personen (quelques personnes) den wensch koesteren het Fransch voor alle onderwijsvakken uit te sluiten. Wie die enkele personen zijn wordt zorgvuldig verzwegen.

De gelegenheid was nochtans gunstig om die hatelijke flaminganten eens aan het publiek bekend te maken. Dit werd echter niet gedaan, want namen als, bij voorb. Karel Buls, Heuvelmans, Juliaan de Vriendt, Van der Linden en Jan Van Rijswijck, om er slechts vijf te noemen, zouden op den lezer ongetwijfeld een indruk maken, die slechts moeilijk zou kunnen uitgewischt worden.

De Association tracht de Gentenaren schrik op het lijf te jagen, door hun een tafereel op te hangen van de onheilen, die de vervlaamsching der Hoogeschool zou na zich slepen.

Die hervorming zou, volgens de Association, ieder jaar aan de Gentsche bevolking twee millioen frank kosten!!!

Ten eerste, de thans aangestelde hoogleeraren zouden grootendeels de stad verlaten; daar die hoogleeraren te zamen ieder jaar ongeveer één millioen voor uitgaven doen, zouden de Gentsche bandelaren dientengevolge één millioen verliezen.

Ten tweede, de zeven honderd studenten der Gentsche Hoogeschool zouden eveneens de stad verlaten, en daar die zeven honderd studenten te zamen eveneens ruim één millioen uitgaven doen, zou dit, aan den Gentschen handel een tweede verlies van 1.000000 fr. berokkenen

De lezer meene niet, dat wij met hem een loopje willen nemen; het staat er letterlijk:

‘Attendu que la ruine de l'Université de Gand entrainerait pour cette ville une perte considérable, s'élevant à plus de deux millions par an;

‘Qu'en effet les dépenses supportées par l'Etat pour traitements, bourses, indemnités, etc., s'élèvent actuellement à plus d'un million, et qu'en évaluant les dépenses de chaque étudiant en moyenne à 1500 fr. par an, on obtient également une somme depassant un million.

Men gelieve in acht te nemen, dat de Association, die dergelijke vernuftige berekeningen de wereld inzendt, bestuurd wordt door advocaten, hoogleeraren, en andere dergelijke personen, van wie men zou mogen verwachten, dat ze een zoo ernstig onderwerp met meer ernst zouden bespreken.

Wij willen in enkele woorden aantoonen, hoe bespottelijk de bovenstaande beweringen zijn.

De Commissie, aangesteld door het XXIII^e Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres, heeft de volgende voorstellen gedaan:

1^o In de vier faculteiten (niet in de Geniescholen) der Gentsche Hoogeschool zal het onderwijs in alle vakken (uitgenomen de Romaansche taal- en letterkunde) in 't Nederlandsch gegeven worden.

2^o De thans aangestelde professoren en docenten zullen van regeeringsweze verzocht (doch niet verplicht) worden voortaan hun onderwijs in 't Nederlandsch te geven.

3^o Alle nieuwe professoren en docenten zullen bij hunne benoeming verplicht worden van den beginne af in 't Nederlandsch te doceeren.

Op die wijze zal de vervlaamsching reeds na enkele jaren ver gevorderd en na 25 à 30 jaar geheel voltrokken zijn.

Hieruit volgt dat geen enkele professor of docent zal lastig gevallen worden, en dat dus geen enkele de stad zal verlaten.

In de vier faculteiten zijn de studenten in overgroote meerderheid Vlamingen. - Walen en vreemdelingen zijn daarentegen weinig talrijk (min dan 15%), zoodat het aantal studenten, die eventueel de Hoogeschool zullen verlaten, zeer gering is. Hunne plaats zal trouwens ingenomen worden door vlaamschgezinde studenten uit de drie andere Hoogescholen, die naar Gent zullen komen omdat zij hooger onderwijs in de moedertaal verlangen te ontvangen.

In de Genieschool (polytechnische scholen) die tot de Gentsche Hoogeschool behooren, zal het onderwijs Fransch blijven. Verreweg de meeste Waalsche en vreemde studenten die te Gent wonen zijn leerlingen van die Geniescholen; die studenten zullen blijven, vermits in hunne studiën geen verandering wordt gebracht.

[p. 2]

Uit het bovenstaande blijkt duidelijk dat van de twee millioen, die de Association heeft ontdekt, weinig of niets overblijft.

Daarentegen blijven de redenen, die de vlaamschgezinden aangespoord om de vervlaamsching te vragen, onwederlegd en onwederlegbaar.

De Association gedraagt zich als een advocaat, die gewaar wordt, dat de zaak die hij bepleit verloren is. Zij gevoelt zich onmachtig om met de vlaamschgezinden een ernstige discussie aan te gaan. Zij verplaatst den strijd op het gebied van de stoffelijke belangen der Gentsche Winkeliers en Kamerverhuurders en zie,..... zelfs op dit terrein is zij verplicht de waarheid te verdraaien om hare zaak te bepleiten.

Wij willen hier nog gewag maken van een enkel feit, dat aan den lezer een denkbeeld zal geven van de middeltjes, die thans te Gent tegen de vervlaamsching der Hoogeschool worden aangewend.

In een van de bierhuizen, waar de Association exemplaren van haar verzoekschrift heeft neergelegd, bevond zich enkele dagen geleden een hooggeleerde hoogleeraar, die trachtte een van de aanwezigen aan te sporen om het verzoekschrift te onderteekenen. - De man was erg wederspannig. Na lang te hebben gepraat tusschen kannen en glazen kreeg de hooggeleerde een genialen inval: hij verklaarde, met professorale onfeilbaarheid, dat, in Holland, het geheele hooger onderwijs sedert jaren in 't Fransch wordt gegeven, en maakte een vergelijking tusschen de verstandige Hollanders, die het nooit genoeg volprezen Fransch boven eigen taal verkiezen, en de uitzinnige Vlaamschgezinden, die hier het omgekeerde willen doen. - Vergeefsche moeite! De handteekening werd niet verkregen;....de burger, dien men wilde om den tuin leiden, weet zeer goed welke taal aan de Hollandsche Hoogescholen gebruikt wordt, en heeft bij zich zelf gedacht dat het aan een professor betaamt andere propagandamiddelen te gebruiken dan verkeerde voorstellingen.

X.