Hoe de Boeren zich gaandeweg over Zuid-Afrika verspreiden.
Hij, die meenen zou dat onze stamgenooten alleen in Kaap-Kolonie, Oranje-Vrijstaat, Zuidafrikaansche Republiek gevestigd zijn, zou zich vergissen. Geen landstreek is er thans, om zoo te zeggen, in Zuid-Afrika te noemen waar ze niet gevestigd zijn. Namakwaland, Damaraland, Rhodesia, Gazaland, Angola kennen ze als nederzetters. Gaandeweg bezetten ze op de Zuidafrikaansche landkaart de streken, die nog geene blanke bevolking kennen. Een van hun laatste ‘trekken’ had Ghanzi (N'Gami-meer) voor doel. Onderstaande brief (vereenvoudigde spelling) aan den Express (Bloemfontein) deelt ons mede hoe ze zich daar in 't hartje van Zuid-Afrika hebben neergezet.
Ghanzi, 26 Dec. 1898
Gaarne wil ik door middel van de alom gelezen Express onze vele vrienden bekend maken, dat wij nu in ons niewe land woonachtig zijn. Alhoewel sommigen buren zijn op 30 mijlen afstand, zijn wij toch zeer in ons schik. Het land is waarlijk een land van belofte en wij verwachten veel zegen er van te genieten.
Wij hebben gereisd door een land, dat ons niet bevalt voor plaatsen; maar de scheidslijn van koppies, op een waarvan ik klom, gaf mij een kontrast, dat onbeschrijfbaar is. Mijn hart sprong op in-mijn boezem van vreugde bij het gezicht.
Allen zijn nu bezig met zich te vestigen, (sommigen hebben al veelbelovende landerijen, 2 maanden oud, beplant met mielies, pompoenen, bonen, enz.), huizen, bouwen, enz).
Klein en groot vee is uitstekend en geeft een voorkomen van beschaving aan ons land.
Gister hadden wij hier Kerstfeest, waaraan over de 80 personen deelnamen. Ook op andere plaatsen werd Kerstfeest gevierd. De partij te Ghanzi was een representatieve. Onder de feestvierende werden opgemerkt oude bekende vrienden, zoals W. Drotsky, P.M. Fincham, J. Manriel, A. Nicholson, A. Pretorius, J. Marnewijk, G. Drotsky, de Taljaards, de Van Stadens, C. Lewis, Scheepers, Botma, Burgers, Snijman en vele andere. Mevr. Drotsky verdiende de lof van allen met haar goed bereid dinner; een plumpudding was er ook bij en de ‘flrst fruit of the land’, enz.; het was een kompleet sukses. Voor onze laatste aankomelingen, vermoeid van de verre reis, was melk in overvloed een grote traktatie, terwijl vet schapenvlees en boter onze voldoening volkomen maakten.
Bezigheidsmannen zijn hier reeds zoekende naar geschikte plaatsen om hun bedrijf uit te oefenen.
Ghanzi of Ngamiland is eigenlijk een land van veel pannen, meest met open vaste waters; sommige trekkers hebben putten gemaakt op andere plekken, meer naar hun zin. Het land is gedeeltelik open grasveld, zo ver als het oog kan zien; dan weder lapjes bomen en bossen. Brakbos schijnt als het ware wit over de vlakten, doormengd met zoet gras, berekend om een zeer groot getal klein vee winter en zomer te dragen, en dit is tans het grootste nodig. Een ding is zeker, er is plek voor zoveel als willen komen. Ik heb brieven van vele mijner vrienden, die volgend jaar hun woning hier komen vestigen. Ik voel zeker dat wij zullen - zodra de eerste ruwe plekken glad gemaakt zijn - een voorspoedig volk uitmaken met des Heren wil en zegen.
Ten slotte wensen wij allen de oude vrienden net zo lekker een vooruitzicht voor het niewe jaar als wij tans hier hebben.
Dank bij voorbaat voor opname.
De Uwe,
J. MANRIEL
Sekretaris van de Trekkers.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd