Brievenbus.
Pretoria. December 1898.
Aan de Redactie van Neêrlandia,
Beleefd verzoek ik U, het onderstaande in Uw Orgaan te willen opnemen: meermalen werden in den laatsten tijd in Neêrlandia evenals in alhier verschijnende dagbladen kolommen gewijd aan opstellen van de hand van bekwame personen in zake de taalkwestie. Zoo werd o.a. in De Volksstem door den Heer Koot in krachtige taal protest aangeteekend tegen het denkbeeld om het onderwijs in het Engelsch op de scholen uit te breiden. Als leek op het gebied van onderwijs, acht ik mij onbevoegd en ongeroepen, een oordeel uit te spreken, of het al dan niet wenschelijk zoude zijn, het bestaande leerplan ten deze eene wijziging te doen ondergaan.
Wat ik met dit schrijven beoog, is evenwel door enkele voorbeelden den grooten (bijna zoude ik zeggen verderfelijken) invloed aan te roeren, dien het Engelsch in dit land op onze Nederlandsche taal heeft uitgeoefend.
Zonder te gewagen van het groote aantal Engelsche woorden, dat in den volksmond wordt gebezigd en waarvan men vaak de Hollandsche beteekenis niet kent, wenschte ik meer in 't bijzonder de aandacht te vestigen op zoogenaamd ‘geijkte’ uitdrukkingen, die zoowel in gesprek als in geschrift, ja zelfs in officiëele stukken, worden gebruikt en geen zuiver Hollandsch zijn, doch overgenomen uit het Engelsch.
Bij voorbeeld:
Een kaartje uitnemen (in plaats van nemen; Engelsch to take out).
Eene acte, uitgemaakt ten name van (in pl. van opgemaakt; Eng. made out).
Er zullen gerechtelijke stappen genomen worden (in pl. van gedaan; Eng. legal steps will be taken).
De reiziger vond uit, dat zijne bagage was achtergebleven (in pl. van bevond of ontdekte; Eng. found out).
Men is gewillig, om uw aanbod aan te nemen (in pl. van genegen, bereid of men wil; Eng. willing.)
Hij verstaat eenig werk (in pl. van elk of elke soort; Eng. any)
Mag ik u even zien? in pl. van spreken; Eng. to see).
Hij kon niet helpen te lachen (in pl. v. nalaten; Eng. help).
Wij zullen de zaak recht maken (in pl. van in orde; Eng. put right).
Dit is recht (in pl. van terecht of juist; Eng. right).
Den armen burgers een kans geven (in pl. van gelegenheid geven; Eng. to give a chance).
Eenigeen, die inlichting kan verstrekken (in pl. van elkeen of degene; Eng. any one).
Ik ben gevraagd geworden (in pl. van mij is gevraagd: Eng, I have been asked)
Dit is niet goed genoeg (in pl. van in het geheel niet goed; Eng. not good enough).
Ja, ik hoor zoo (in pl. van dit hoor ik; Eng. I hear so).
Hij voelt nog zwak (in pl. van gevoelt zich; Eng. to feels).
Die man is recht uit (in pl. van oprecht; Eng. straight out).
Ik ben in ontvangst van uw brief (in pl. van in het bezit van; Eng. in receipt of).
Tegen zoodanige verbastering en verminking der Nederlandsche taal moet gewaakt worden, daar zij anders gaandeweg grooter afmetingen zullen aannemen. Daarom, leden van het Algemeen Nederlandsch Verbond, wier doel het is, de Nederlandsche taal als landstaal in deze Republiek te handhaven, laat het Uw streven zijn, met alle kracht anglicismen uit de spreeken schrijftaal te weren en te verbannen!
U, Heer Redacteur, dankende voor de verleende plaatruimte,
Uw dw. dienaar,
V.d.B.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd