Neerlandia. Jaargang 3

Brussel.

Het Nationaal Vlaamsch Verbond hield zijne algemeene vergadering in den loop der maand December te Brussel. Deze kloeke vereeniging heeft in 1898 weer degelijk werk verricht, vooral wat de vervlaamsching van het stedelijk middelbaar en lager onderwijs betreft. Wat al vertoogen, in 't Nederlandsch en in 't Fransch!

De vinnig gestelde stukken van den heer Josson kwamen ze op 't gepaste uur met doorslaande bewijsredenen staven. Nu mocht men hopen, dat de blinden zouden zien en de de dooven hooren! Begoocheling! Onze franskiljons zijn in hunne hardnekkigheid verdord tot in hun gebeente.

In den Gemeenteraad zegt men weinig of niets; de heer schepen Lepage beweert, dat de toestand heel voordeelig is; hij zal dien nog verbeteren, enz. De Walen monkelen geheimzinnig, de goedgezinde Vlamingen knikken den schepen toe ..... en een nieuw bedrijf van de droeve klucht, die met de Vlaamsche kinderen sinds 1830 wordt gespeeld, is afgeloopen.

Het verslag wees er met voldoening op dat de Regeeringen van de Zuidafrikaansche Republiek en den Oranje-Vrijstaat, volgens inlichtingen door haar verstrekt, zich van de Nederlandsche taal bedienen in hun betrekkingen met den Belgischen Staat en zijne vertegenwoordigers.

De Nederlandsche Regeering, aan wie hetzelfde verzoek werd gericht, stuurde geen antwoord. De Noordnederlandsche afdeeling zij dat punt aanbevolen: voor onzen strijd, ware het een gewichtig iets, zoo Nederland zijne taal gebruikte in zijne betrekkingen met België. De veronachtzaming van eigen taal is een veeg teeken voor een volk: welnu, het Nederlandsche volk heeft bewezen, dat het groot kan zijn waar het wil.

Uit Antwerpen deelt men mede, dat men daar de beweging ten voordeele van de vier onrechtvaardig gestrafte Vlaamsche tolbeambten opschorst, opdat hunne ongenade niet langer voortdure. Minister de Smet de Naeyer, wiens halsstarigheid genoeg gekend is, heeft immers in de Kamer verklaard, dat hij op den genomen maatregel niet wil terugkeeren, zoolang de meetings voortduren.

Twee ontwerpen van omzendbrieven aan de burgemeesters en aan de onderwijzers der Vlaainsche gemeenten, aangaande de gevolgen der gelijkheidswet, werden aangenomen, alsook twee vertoogen aan de Kamer betrekkelijk de eerlijke uitvoering der gelijkheidswet en de wenschelijke uitbreiding of verbetering van het Nederlandsch onderwijs in sommige gemeentescholen aan de Fransche grens.

De grondslagen van het Verbond werden gewijzigd met het oog op de inrichting van plaatselijke groepen.

Ten slotte werd de Volksvertegenwoordiger Juliaan De Vriendt bij toejuiching tot Voorzitter gekozen.

De Vlaamsche Wacht, die sedert enkele jaren aan het indommelen was, is weer onverdroten werkzaam. Alle punten, die de Vlaamsche Beweging aanbelangen, worden er besproken Naar aanleiding van eene bespreking laatst in haren schoot gehouden, worden al de Vlamingen van het arrondissement Brussel uitgenoodigd op 12ⁿ Februari eene volksvergadering bij te wonen, om het volgende punt te bespreken: Houding van de Vlamingen, op gebied van wetgevende kiezing, tegenover de partijen. Als practisch besluit zal, denkt men, overgegaan worden tot de stichting van eene Nationale Vlaamsche Volkspartij, volgens den wensch dergenen, die de zaak in de Vlaamsche Wacht hebben te berde gebracht.

Als orgaan van die Volkspartij zal optreden Gelijkheid, zuiver Vlaamschgezind blad, den 15ⁿ Januari, bij den uitgever E. Lorent, Maria-Christinastraat, 79, verschenen. Ziehier met welke ondubbelzinnige verklaringen het blad, na hulde te hebben gebracht aan de bestaande dag- en weekbladen, voor hunne flinke houding tijdens de dagen der Gelijkheidswet, in het krijt treedt:

‘Doch, sinds dien, bleek dat de oude partijgeest opnieuw den bril van menigen kamper benevelde en belette de waarheid te zien, of, indien deze in 't oog liep, de pen beroestte en het schrijven belette.

Wij, integendeel, zullen alles wat het Vlaamsche volk kan aanbelangen, onbeschroomd en zonder achterdocht of bij berekening bespreken, ons alleen bekreunende om de waarheid en om het wezenlijk belang van Vlaanderen.

Vermits sommigen, hunnen vroegeren afkeer afzwerende, zich bereid verklaren een verbond zelfs met den duivel te sluiten, als zij daardoor maar het Staatsroer kunnen in handen krijgen, willen wij al de oprechte Vlamingen rondom de leeuwenvaan scharen, om te beletten, dat onze heilige volkszaak versmacht worde in de omhelzingen van welken duivel ook en van zijne nieuwbakken vrienden.’

Nog onze kringen. In den loop der maand December richtte de plaatselijke afdeeling van het Willems-Fonds een prachtig kunstfeest in met de medewerking van Mej. de Guevara, de heeren Vandenheuvel, tooneelkunstenaar te Gent, die een twaalftal stukken van verschillenden aard voordroeg, Willemot, leeraar aan het koninklijk Conservatorium te Gent, Everaerts, cellist bij de Vlaamsche Opera te Antwerpen, en K. Sobry, pianist.

Voordrachten werden gehouden door de heeren K. Bogaerd (Laken), Pol Anri (Gent) Over de Verbeelding, en K. Sobry, over Heine's Buch der Lieder, waarvan enkele door den heer M. Sabbe werden gezongen. In Februari richt het Willems-Fonds een prachtig Marnix-feest in.

De afdeeling Schaarbeek-Sint-Joost-ten-Oode gaf haar gewoon Kerstfeest aan de leden; daarbij een feest, waar de heer Winnens sprak over Londen.

Op 22ⁿ Januari gaf De Distel een prachtig kunstfeest met voordracht van Mr. Odilon Périer: Nog iets over het Oud Strafrecht in Vlaanderen. Acht dagen later werd het bestuur hernieuwd; het is samengesteld als volgt: J. Kesler (Noord-Nederlander) en P. Van Langendonck, voorzitters; J. Mennekens en H. Grosemans, schrijvers; A. Dumonceau, penningmeester; Leo Plas en E.H. T' Sjoen, leden. De aftredende schrijver, de heer A. Burvenich, las een zaakrijk en degelijk verslag over de werkzaamheden in 1898. We komen er wellicht op terug.

De Vlaamsche Bond van Sint Gillis, onlangs gesticht, trok de welwillende aandacht op zich met zijn welgelukt Sint-Nikolaasfeest, waar 50 arme kinderen mild begiftigd werden.

In den Peter Benoit's Kring kreeg de kluchtzanger J. Plas (Leuven) den prijs des Konings op een feest, waar Peter Benoit zelf tegenwoordig was. De schrijver der jury van den prijskamp (de heer Vandenbossche) las een merkwaardig verslag, vol goede raadgevingen voor de mededingers, en waarin o.a. gewezen werd op de zedelijkheid in het kluchtlied en op het vervangen der sentimenteele uit het Fransch vertaalde of nagebootste romancen door echt kloeke en reine zangen van onze Vlaamsche toondichters.

Tooneel. Het meest bijval behaalden in de twee laatste maanden Onze don Juans (Treptow) en Logebroeders (Laufs), twee uit het Duitsch vertaalde comieke stukken. Er was nogal veel afwisseling in de keus der stukken: Zijnè Eer (Delattin), Mijnheer de Vertegenwoordiger (E. Roeland), De Brusselsche Straatzanger (Hoste), Najaarsgrillen (Melis). De Vlek (Van Assche), D'Occasie maakt den Dief (Destanberg en Miry), Reinold de Galeiboef, Roger de Geschandvlekte, enz. Ter studie: Anna Malvaux (uit het Duitsch door H. Melis) en Starkadd, het bekende stuk van A. Hegenscheidt, dat aanleiding gaf tot eene driftige polemiek, nadat de officiëele jury het eene aanmoediging, maar niet den prijs had waardig geacht.

In den Muntschouwburg, buitengewone bijval voor De Herbergprinses, van onze Vlaamsche meesters, Jan Blockx en Nestor De Tière (Fransche vertaling van G. Lagye). De 20^e vertooning heeft Zondag 5ⁿ Februari plaats gehad. Het ballet Milenka, ook van Jan Blockx, werd reeds verschillende malen dit jaar opgevoerd.

Buiten den troep, speelt nog alle Dinsdagen in den Vlaamschen Schouwburg eene der zeven gesubsidiëerde Vlaamsche Tooneelkringen der hoofdstad. De heer Schepene Lepage heeft van den gemeenteraad verkregen, dat iedere kring eene vaste toelage ontvangt van 500 frank voor 3 vertooningen. Nieuwe vereenigingen kunnen ook die toelage genieten, zonder dat de andere er iets bij verliezen. Een uitstekende maatregel.

Kunst. Nu en dan wordt eene tentoonstelling van eenen kunstkring of van enkele kunstenaars gehouden. Zoo, in deze tijden, die van den Cercle pour l'art, waar de beeldhouwer Victor Rousseau uitblinkt, en de werken van den schilder Laermans.

Den 29ⁿ Januari werd door de inwoners van Assche aan Staatsminister De Lantsheere een marmeren borstbeeld vereerd, een meesterstuk van Julius Lagae.

De inschrijvers op het medaillon van Juliaan De Vriendt kregen deze week het afgietsel in gips van het oorspronkelijke. Nog een echt kunstwerk van meester Lagae.

Godfried De Vreeze verwierf ruimen bijval in Sint-Petersburg, vooral met zijne Schaking, die door een rijken boyard werd aangekocht.

De beelden en figuren, die den Brusselschen Kruid tuin versieren, waarvan enkele op den muur langs de Koningstraat prijken, worden op uiteenloopende wijze beoordeeld.

Eenstemmig luidt echter de bijval, dien Jef Lambeaux oogst met zijn Schaduw voor de Fontein, die vóór het nieuw gemeentehuis van Sint-Gillis zal opgericht worden.

Als bestuurder van de afdeeling fraaie kunsten in het ministerie van landbouw is de heer Verlant, afdeelingsoverste en kunstcriticus in het Journal de Bruxelles aangesteld. Zoo komt een einde aan den stroom inkt, die voor en tegen sommige candidaturen, o.a. van den schilder .E. Broerman, heeft gevloeid.

Karel Bogaerd heeft de 1^e aflevering van zijnen dichtbundel Wilde Rozen laten verschijnen. Hij werd door eene inteekening vereerd vanwege den Koning en de Koningin, den Graaf en de Gravin van Vlaanderen en prins Albrecht.

De Voordrachten over Congo door burgemeester Buls bekomen een ongehoorden bijval. Telkenmale moet men honderden nieuwsgierigen weigeren. Zulks was het geval in de Hoogeschool, de Harmonie, het Volkshuis. Den 18ⁿ dezer spreekt hij in den Vlaamschen Schouwburg voor de bezetting der hoofdstad. Onze burgemeester is een welbegaafd voordrachthouder; prachtige lichtbeelden uit Congo luisteren zijne voordracht op. Zelf een aànhanger voor de koloniale politiek, vermijdt hij echter met zorg mede te deelen, of hij de aanhechting van Congo bij België in 1900 wenscht.

Milo.