Neerlandia. Jaargang 1

[p. 5]

[Statuten Zuid-Afrikaante afdeeling]

Johannesburg (Transvaal), October 1897.

Aan ‘Neerlandia’, orgaan van het Algemeen Nederlandsch Verbond, Scheldelaan, te Gent (België).

Mijne Heeren en Vrienden,

Naar aanleiding van het stichten eener Zuidafrikaansche. Afdeeling van ons Alg. Nederlandsch Verbond, heb ik de eer U een vriendelijk verzoek te doen. Weest zoo goed, de Concept Statuten der Afdeeling, zooals door mij ontworpen en met kleine veranderingen en bijvoegingen aangenomen en goedgekeurd door het Voorloopig Comité, in Neerlandia te plaatsen. De redenen voor dit verzoek zijn de volgende: ieder Lid van het A.N.V.Z.-Afr. Afd., ontvangt dan een gedrukt exemplaar van de Concept-Statuten zonder dat wij hier een groot aantal moeten laten hectografeeren of drukken. Voorts gelooven wij andere of nog te stichten afdeelingen van het A.N.V. geen ondienst te doen, door ruime verspreiding van onze Statuten, die het onderwerp van ernstige studie en rijpe overweging geweest zijn.⁽¹⁾

.......................⁽²⁾ ........................

Indien ik niet vreesde, U en de lezers van Neerlandia te zullen vermoeien, zou ik eenige interessante bijzonderheden omtrent of uit de schoolwereld in Zuid-Afrika en omtrent de nijverheid en handel, voornamelijk in Transvaal willen mededeelen. Slechts dit: de Hollandsche firma's in mijne vorige brieven genoemd zijn weder vermeerderd met 't Amsterdamsch Syndicaat, waarvan de Heer J. de Vries agent is, met J. Van Renswoud en Comp., margarinefabrikanten te Rotterdam, waarvan de grijze, doch nog zeer energieke Heer Willem Koster vertegenwoordiger is, eene Hollandsche brood-, koek- en beschuitbakkerij en verscheidene invoerders van Hollandsche en andere sigaren.

Al deze handelaars verklaren niets te merken van de beruchte malaise, niet te klagen te hebben, enz. enz., hetgeen ons allen natuurlijk zeer verblijdt, niet waar. Wanneer stuurt België een handelsman uit, als agent van een syndicaat der voornaamste Belgische fabrikanten? - Frisch gewaagd is half gewonnen - en mocht in den beginne iets scheef gaan, dan zegge men met J.P. Coen wanhoopt niet! En met uwe studenten ‘'t Sal wel gaen!’ Dat zij zoo.

Hoogachtend, met dank voor de vriendelijke opname van dit en van de Statuten,

Uw bij voortduring dienstw., Johannes Leyds.

(1) We geven gaarne gevolg aan den wensch van onze Jhbsche vrienden, doch met dit voorbehoud, dat enkele bepalingen van hun statuten zullen moeten in overeenkomst gebracht worden met de Algemeene Statuten van de Vereeniging, waarmee ze onbestaanbaar zijn.

(2) Hier laten we een uitgebreide plaats uit het schrijven van den Heer L. weg, omdat ze berust op een heel verkeerde opvatting van hetgeen te Dordrecht plaats vond met betrekking tot onze Vereeniging. Ook de Volksstem had dit verkeerd opgevat. Doch nu is de Heer Engelenburg beter ingelicht.

Statuten van 't Algemeen Nederlandsch Verbond
Zuid Afrikaansche afdeeling.

Hoofdstuk I. - Naam, doel en middelen.

Artikel 1.

De in Zuid Afrika woonachtige leden van het Algemeen Nederlandsch Verbond, vereenigen zich tot eene afdeeling, waarvan de naam is: Algemeen Nederlandsch Verbond, Zuid-Afrikaansche Afdeeling en waarvan het bestuur te Johannesburg is gevestigd.

Art. 2.

Het doel van het A.N.V.Z.A. Afdg is:

A.	Het handhaven en verdedigen van de Ned. taal en hare tongvallen.
B.	Het verspreiden van deze taal, bijzonderlijk in Zuid-Afrika.
C.	Het vormen van een band tusschen de over de geheele wereld, en bijzonderlijk in Zuid-Afrika verspreid wonende menschen, die de Ned. taal of een harer tongvallen spreken.
D.	Het verspreiden van de kennis van Ned. letteren en kunst.

Art. 3.

De middelen tot het bereiken van het in art. 2 genoemd doel zijn:

A.	Het uitgeven of steunen van een weekblad of maandschrift in de Ned. taal of een harer tongvallen, te worden verstrekt zoo goedkoop mogelijk aan alle leden in Zuid-Afrika woonachtig en zoo mogelijk ook aan de leden van het A.N.V., buiten Zuid-Afrika woonachtig.
B.	Het steunen van goed volksonderwijs met Nederlandsch als medium (voertaal).
C.	Het stichten of steunen van Nederlandsche volksbibliotheken en boekmagazijnen en het bekendmaken van de nieuwste en de beste verschijningen op letterkundig of ander gebied, in de Nederlandsche taal of een harer tongvallen geschreven.
D.	Het petitioneeren van Vergaderingen, Lichamen, Regeeringspersonen, enz., bijzonderlijk in Zuid-Afrika.
E.	Het houden van voordrachten, lezingen, debatten, tooneelvoorstellingen, muziekuitvoeringen, enz.
F.	Het aanmoedigen tot studie aan hoogescholen, vak- en andere scholen en zoo mogelijk het verleenen van beurzen, daartoe aan jongelieden.
G.	Het wegnemen van misverstand of verbeteren van valsche of scheeve voorstellingen, aangaande het maatschappelijk of staatkundig leven en de nederzettingen van Nederlanders of hunne afstammelingen bijzonderlijk in Zuid-Afrika.
H.	Het ruilen van Afrikaansch-Hollandsche dag- week- of andere bladen en uitgaven tegen Hollandsche, Vlaamsche of andere buiten Zuidafrika verschijnende Nederlandsche dag- week- of andere bladen en uitgaven.
I.	Andere middelen en maatregelen, welke noodig of gewenscht mogen blijken, overeenkomstig besluiten van de meerderheid der leden.

Hoofdstuk II. - De leden.

Art. 4.

Leden van het A.N.V., Z.-A. Afd., zijn:

A.	Gewone leden, die minstens 2/6 per jaar betalen.
B.	Beschermende leden, die minstens 8 sh. per jaar bijdragen.
C.	Begunstigers, die eene som van £ 4, of daarboven, ineens bijdragen.
D.	Eereleden, die niet gehouden zijn tot eenige betaling.

Art. 5.

Slechts zij, die willen medewerken tot het in art. 2 aangegeven doel van het A.N.V.Z.-A. Afd. of daarmede sympathie gevoelen, worden verwacht leden te worden.

Het bestuur heeft ten allen tijde het recht leden, die zich in dit opzicht onwaardig of onwillig betoond hebben, te schrappen; doch zulke leden zijn gerechtigd zich op de eerstvolgende Algemeene Vergadering van leden te beroepen.

Art. 6.

Het Bestuur beslist over het benoemen van gewone leden, beschermende leden en begunstigers.

Art. 7.

De leden van het A.N.V.. Z.-A. Afd., staan onder het te Johannesburg gevestigde Bestuur van de Afdeeling en daardoor middellijk ook onder het Hoofdbestuur van het A.N.V.

[p. 6]

Art. 8.

Alle leden van het A.N.V., Z.-A. Afd., hebben het recht Vergaderingen van de Afdeeling bij te wonen en aan de stemming deel te nemen. Zij hebben het recht op alle vergaderingen van de Afdeeling geestverwanten of vrienden mede te brengen, die echter gehouden zullen zijn het streven en de werkzaamheden van het A.N.V, in wijder kring bekend te maken.

Art. 9.

De betalingen of bijdragen door de leden van het A.N.V., Z.-A. Afd., betreffen altijd het loopend kalenderjaar (van 1 Jan. tot 31 Dec.) en zullen moeten geschieden aan, en verantwoord worden door den Penningmeester van de Afdeeling te Johannesburg, die daartoe eene behoorlijke bankrekening openen zal. Elk halfjaar zal de Afdeeling aan het Hoofdbestuur A.N.V. overmaken, wat van de leden ontvangen is, berekend tegen 2/6 per lid; wat verder ontvangen wordt, wordt behouden ten bate van de Afdeeling.

Art. 10.

De leden zijn gerechtigd tot het zoo goedkoop mogelijk ontvangen van alle uitgaven (voorloopig slechts het geïllustreerd Maandschrift), door het Hoofdbestuur van het A.N.V. of de Z.-A. Afd. uitgegeven of uit te geven.

Hoofdstuk III. - Het Bestuur.

Art. 11.

Het A.N.V., Z.-A. Afd., bestaat uit: a/ een Voorzitter; b/ een Ondervoorzitter; c/ een Secretaris; d/ een Ondersecretaris; e/ een Penningmeester; f/ een Onderpenningmeester en vier gewone leden. Indien mogelijk, zullen de helft der 10 bestuursleden Afrikaanders zijn.

Art. 12.

Het bestuur vergadert minstens eens per drie maanden, liefst ten huize van een der bestuursleden.

Art. 13.

Bij staking van stemmen in Bestuurs-, en Algemeene Vergaderingen, heeft de Voorzitter eene beslissende stem.

Art. 14.

Het bestuur roept alle leden van het A.N.V., Z.-A. Afd., minstens tweemaal per jaar op tot eene Algemeene Vergadering, te houden voor de eerste maal te Johannesburg, en daarna op eene zoodanige plaats, als door de vorige vergadering bij meerderheid van stemmen zal zijn aangenomen.

Art. 15.

Het bestuur brengt op eene Algemeene Vergadering, in of omtrent de maand Juni van ieder jaar te houden, een verslag uit betreffende de werkzaamheden, den toestand, de kas, enz. van het A.N.V., Z.-A. Afd.; gedurende het afgeloopen jaar. De datum van de tweede en volgende Algemeene Vergadering, wordt door het bestuur vastgesteld.

Art. 16.

Het bestuur, steeds in verbinding blijvende met het Hoofdbestuur van het A.N.V., draagt zorg voor de verspreiding van de jaarverslagen, betreffende de Z.-A. Afd., onder de leden van het A.N.V. over de wereld verspreid.

Art. 17.

Het bestuur is verplicht verzoekschriften, uitgaande van leden van het A.N.V., Z.-A. Afd. en ten doel hebbende het streven van den bond te bevorderen, in een liefst voltallige vergadering van het Bestuur, te behandelen.

Art. 18.

Het bestuur is verplicht zich te houden aan de voorschriften, vervat in een ‘Huishoudelijk reglement,’ dat ter kennis van de leden van het A.N.V., Z.-A. Afd. gebracht kan, doch niet goedgekeurd door hen behoeft te worden.

Art. 19.

Het bestuur wordt door de Algemeene Vergadering van leden van het A.N.V., Z.-A. Afd., in of omtrent de maand Juni te houden, gekozen, telkens voor één jaar, is herkiesbaar, en heeft de macht tusschentijds vacatures op te vullen, door benoemingen, die echter op de eerstvolgende algemeene vergadering moeten al of niet bekrachtigd worden.

Hoofdstuk IV. - Stemmingen.

Art. 20.

Op bestuurs- en algemeene vergaderingen kan over personen schriftelijk, geheim, gestemd worden; over zaken zal de stemming altijd mondeling geschieden.

Art. 21.

Stemopnemers, indien noodig, worden door den voorzitter der vergadering aangewezen.

Art. 22.

Over benoeming van een Eerelid van A.N.V., Z.-A. Afd. moet op een algemeene vergadering gestemd worden, en tot zoodanige benoeming zijn minstens noodig ¾ van het aantal uitgebrachte stemmen.

Art. 23.

Ook die leden van het A.N.V., welke niet in Zuid-Afrika woonachtig zijn, doch bijgeval eene algemeene vergadering van leden van het A.N.V., Z.-A. Afd. bijwonen, zijn gerechtigd aan de stemmingen deel te nemen, behalve aan die voor bestuursleden der Afdeeling.

Art. 24.

Bij alle stemmingen, behalve die voor Eereleden van het A.N.V., Z.-A. Afd., geldt de volstrekte meerderheid van de uitgebrachte stemmen.

Hoofdstuk V. - Slotbepalingen.

Art. 25.

Bij ontbinding van het A.N.V., hoofd- of andere afdeelingen buiten Zuid-Afrika, kan de Z.-A. Afd. zelfstandig blijven voortbestaan, volgens den wensch van de meerderheid der leden.

Art. 26.

Bij ontbinding van de A.N.V., Z.-A. Afd., waartoe zal worden overgegaan, als het ledenaantal tot op drie verminderd is, zullen de bezittingen, boeken, geschriften, voorwerpen en alle andere documenten van de Afdeeling overgaan in het bezit van het Hoofdbestuur van den Bond; mocht ook dit te dien tijde ontbonden zijn, dan zullen alle bezittingen van de Afdeeling, en die, waarover zij het beschikkingsrecht mocht hebben verkregen, overgaan in het bezit van de Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde, te Leiden, of het Z.-A. Museum, Kaapstad.

Art. 27.

In geval verschillen mochten verrijzen tusschen het bestuur van het A.N.V., Z.-A. Afd., en een of meer leden der Afd., betreffende de uitlegging of toepassing van een of meer artikelen van deze statuten, dan zal de gerezen kwestie op de eerstkomende algemeene vergadering aan de orde gesteld worden.

Art. 28.

Wijzigingen in deze statuten kunnen slechts in Algemeene Vergaderingen tot stand worden gebracht.

De stichters van het A.N.V., Z.-A. Afd, te weten: de Heeren Temmerman, Leyds, Oudschans-Dentz, de Vries en H. Louw vormen het voorloopig bestuur dat, door en bij de algemeene vergadering gehouden te Johannesburg op den 2 September 1897, zal worden vervangen door een bestuur overeenkomstig art. 11 te kiezen uit een voordracht, door het voorloopig bestuur daartoe opgemaakt.

Aldus opgesteld in hoofdzaak door mij Joh. Leyds.