Nederlandse historische bronnen 9

77 Aan Van Weede van Dijkveld

Berlijn, 12 juni 1672

Mijn Heer, Het heeft S.C.D.^t niet weijnich gealtereert ende mijn in mijn siel bedroeft, als men gisteren ende heden uijt brieven van den generael majoor Spaen, met een expresse den 5. deeses van Lipstadt afgesonden, heeft verstaen het schandelijck overgeven van de steden van Orsoy, Rijnberck, Weesel, Buderich, Brevoort ende Groll aen de vijanden van den Staet, welcke steden geschreeven werden geensints naer vereijsch van volck ende ammunitie van oorlogh, mitsgaders andere chrijchsbehoeften, voorsien geweest te sijn. Waeruijt dan S.C.D.^t seijde billicklijcken te presumeren datter verraedt in den Staet moste weesen, of dat door soo lichtveerdich overgeven een eeuwige blasme op de natie soude blijven, dewelcke vijf soo considerable vestingen, niet bij surprise maer met openbaer gewelt, haer in 3 à 4 dagen tijds bij claren sonnenschijn hadden laten afneemen.

Ick hebben daerop niet connen antwoorden, maer moeten stilswijgen, dewijl mij deese ongeluckige toevallen onbewust sijn, ende van niet één van alle mijne vrunden uijt Hollandt de minste naerrichtinge daer van is gegeven, ofschoon ick met de jongste post brieven van de heeren van Renswoude, Berckesteijn en Sandenburgh van den 3. deeses hadde ontfangen, schrijvende den eersten dat alles aldaer noch wèl was ende men te water ende te lande goeden moet hadde.

Men heeft insgelijcx van Lipstadt geschreven dat den vijandt naer den IJssel marcheerde ende dat die soo quaelijck geretrancheert ende met weijnich volck beset was, dat ongetwijffelt op de een ofte andere plaetse die soude passeren, off nu bereijdts al gepasseert is. Soo dit laetste gebeurt, sien ick ons landt in een miserablen staet ende Godt weet waer men de vijanden dan sal steuijten.

De ratificatie van het bewuste tractaet, mitsgaders de eerste maendt solts, soo

[p. 164]

men mij al over lange heeft geschreeven dat men soude overmaecken, daer van verneem ick niet, soo dat ick buijten raedt ben, niet weetende off ick, alvorens deselve te ontfangen, sal vertrecken.

S.C.D.^t sagh gaerne dat ick een keer met den heere Pelnits naer Den Hage dede omme saecken van importantie over te brengen, ende om de voorverhaelde redenen dilayeer ick dit van post tot post. Ick hoope dat mij yets van uijt den Staet mocht toecoomen. Godt weet hoe mij dit becommert.

Daer is een expresse courier van Vranckrijck tusschen wegen, die binnen 3 dagen sal hier sijn ende apparent een cathegoricque verclaeringe van den Churfurst vorderen, met offerte van de genomene ende andere steden hem te restitueren, soo hij in sijn partije wil treeden, ende bij aldien sich niet positive voor de Francen ende hare adherenten wil verclaeren, dat men sijn landt te vuyr ende te sweert sal vervolgen. Ende sal men hier seer verlegen sijn, wat daerop te antwoorden, want met dilayeren sullen sij sich niet laten afsetten.

Ick hebbe gisteren naermiddag 2 uyren apart met S.C.D.^t gesproocken ende hem hierover ten hoochsten becommert gevonden, mijn advis vraegende hoe hij sich daer in soude comporteren. Ick vertrouwe echter dat men wel een excuse van delay sal vinden. Dan, dit is het niet alleen. Soo Haer Ho. Mo. sijn assistentie met efficacie verwachten, soo moeten der meer in 't spul comen, off hij gepermoveert werden meer trouppes op de been te brengen.

Meer hooghgemelte Curfurst seijde mij dat den Furst van Anhalt gisteren van Weenen schreef, dat den keijser op d'instantie van den Spaanschen ambassadeur⁵⁰⁸, die veel goedts daertoe hadde gedaen, geresolveert hadde 5.000 paerden ende 10.000 man te voet met den eersten naer hyer te doen marcheren tot assistentie van hooghgemelten Curfurst, omme sich met sijne trouppes ten besten van het gemeen te conjungeren. Mij versoeckende dat ick hetselve aenstondts door eenen expressen aen den heere Brasser in secretesse wilde doen weeten ende in gelijcke secretesse aen den Staet wilde overschrijven, ten eijnde hij sich daervan aen 't Zelsche hof bediene, alwaer men sich tot noch toe op de keijser beroepen heeft, gelijck ick hebbe gedaen. Godt geve dat alle deese secourssen niet te laet comen, want den vijandt tot midden in ons landt ingebroocken, sal de cracht van de regeringe doen stremmen ende alles buijten executie houden.

Soo haest ick de bewuste ratificatie sal hebben becomen ende geëxtradeert, blijve ick alsnoch geïntentionneert neffens den heere Pelnits naer Hollant te gaen.

Den Churfurst van Colen heeft gisteren door sijne brieven aen deesen Curfurst bekent gemaeckt, hoe dat hij Haer Ho. Mo. den oorloch hadde gedeclareert ende sijn manifest daer nevens overgesonden, ende sulx staet uijt de praealable verclaeringe van den bisschop van Munster van den 28. may eerstdaeghs oock te verwachten. Ende soo wij met d'een of d'ander geen vreede maecken, ofte het onse beter conserveren, ende eenige victorie op zee bevechten, sal het een slechten

508 Don Pablo Spinola Doria, markies de los Balbases, Spaans ambassadeur in Wenen.

[p. 165]

uijtgangh geven. Nu, Godt is almachtich ende can het alles ten besten stieren, in wiens heijlige protectie ick U Wel Ed. beveele.