Nederlandse historische bronnen 6

44
Den Haag, 17 februari 1935

Het wordt werkelijk tijd dat ik, na zoovele brieven en briefjes van uwe hand, nu eindelijk ook eens iets zelf laat hooren. Ik kon er eerder geen gelegenheid voor vinden. Geruimen tijd heb ik mij heel weinig wel gevoeld. De griepbacil spookte in mijn huis en ik heb het onverstand gehad te willen trachten een aanval te onderdrukken door op de been te blijven en het gewone leven voort te zetten. Eindelijk moest ik wel besluiten mij een week thuis op te sluiten, maar zoodoende heeft het veel langer geduurd dan wanneer ik maar dadelijk den strijd had opgegeven. Wat voelt men zich nà zulk een toch onschuldigen aanval hopeloos slap en vervelend. Eerst nu begin ik weer bij te trekken.

Verder was het deze maand sociaal hopeloos druk (19 avonduitgangen!) en hield de Eerste Kamer mij bezig. Drie dagen bracht ik daar door voor mijn begrooting¹⁶⁰ en ik was blijde toen eergisteren, nadat ikzelf een vijf kwartier had staan praten, het ontwerp werd aangenomen. Het is dwaas: tot nu toe lukt het optreden mij in het parlement nogal wel, maar van tevoren zie ik er toch elke keer weer als een berg tegen op en kom ik pas tot rust, als ik het woord krijg. Dan loopt het vanzelf.

Uwe berichten uit Stockholm bevestigen mijn eigen indrukken en ook die van Hare Majesteit, die, zooals zij dezer dagen Swinderen zeide, den Zweedschen candidaat nu heeft afgeschreven. Swinderen zelf ziet het niet zoo somber in en zijn collega Palmstierna evenmin. Swinderen zou nog wel eens een poging willen wagen en piekert er over, of het niet mogelijk zou zijn een ontmoeting tusschen hem en prins Karl bijvoorbeeld te Berlijn uit te lokken. Hij meent dat mevrouw Van Swinderen grooten invloed op Karl heeft en het misschien wel klaar zal spelen. Hij wil er u over schrijven. De Swinderen's zouden bijvoorbeeld in april of mei naar Berlijn kunnen komen. Ik ben op dit punt niet optimist, vraag mij zelfs af, of, waar een bepaalde tegenzin van Karl tegen de prinses viel te constateeren, het wel verantwoord is te probeeren de zaak te forceeren. Dat geeft op den duur toch maar ellende. Hare Majesteit is nu weer teruggekomen op de beide Denen (Grieken)¹⁶¹, maar Swinderen heeft tegen die candidaten ernstige bezwaren, nog afgescheiden daarvan dat de Grieksche ex-koning er niet van weten wil. Het blijft een probleem. Volgens Swinderen is de kwestie ook daarom

160 Handelingen Eerste Kamer 1934-1935, 251-256, 257-279 en 281-288. De begroting van buitenlandse zaken werd op 13-15 februari 1935 in de Eerste Kamer behandeld.

161 De prinsen Peter en Paul.

[p. 84]

16 Jhr A.C.D. de Graeff ontmoet internuntius L. Schioppa
Fotoalbum jhr. J. de Graeff

[p. 85]

acuut, dat hij uit goeden bron weet dat Hare Majesteit lijdende is aan een kwaal waarmede zij nog wel een paar jaar kan rondloopen, doch ook zeer spoedig tot een fataal einde kan voeren. Hier loopen ook geruchten van dien aard. Ik kàn er echter geen waarde aan hechten. Ook Beelaerts sprak die geruchten tegenover mij in den meest stelligen zin tegen. De koningin is inderdaad oververmoeid, besluiteloos, nerveus en spoedig geïrriteerd. Zij ziet tegen alles op en het kost de grootste moeite Hare Majesteit er toe te krijgen haar representatieve plichten, hoe beperkt ook, te vervullen. Ik geloof veeleer dat Hare Majesteit er over denkt om, zoodra de prinses gehuwd zal zijn, te abdiceeren.

Inzake de ambassadeurskwestie (lees hierover het Eerste Kamer-verslag) heeft de koningin mij nu toegestaan haar een schriftelijk voorstel te doen. Dit is nu in de maak. Het nuntius-bezwaar, feitelijk het eenige bezwaar van Hare Majesteit, is mijns inziens op te heffen door, wanneer de paus hier een nuntius zou willen plaatsen, de uitdrukkelijke conditie te stellen dat die vertegenwoordiger niet jure suo doyen zal zijn.

Over de positie van het kabinet zal in de komende maanden wel de beslissing vallen, wanneer wij komen met het groote bezuinigingsontwerp¹⁶², waartoe ook ik helaas voor 1/4 millioen moet bijdragen, door intrekking van allerlei subsidies, opheffing van een aantal kanseliersposten en eene vermindering met 10% van de materieele uitgaven voor de verschillende diplomatieke en consulaire posten. Het is een geweldige aderlating, maar ik mocht er mij niet aan onttrekken en wilde dat ook niet doen, omdat ik anders geen vrijheid van spreken zou hebben tegen onwillige collega's die heel wat meer kunnen en moeten offeren. Bij dat ontwerp worden zóóvele ‘heilige huisjes’ omgehaald, dat ik de mogelijkheid voorzie dat de Kamers de medewerking weigeren. Helaas is Colijn ook niet in prima conditie, hij is al lang oververmoeid, lijdt aan aambeien, waarvoor hij onlangs een allerpijnlijkste operatie onderging, en maakt verder suiker als gevolg van surmenage.

Ik zit te houden met een voorstel van Van Schaik¹⁶³ om nu dien majoor Witte maar uit te wijzen. Au fond heeft hij gelijk. Die majoor trekt zich van de wenschen der regeering niets aan en het is ook mijns inziens gewenscht nu eens een sprekend exempel te stellen. Als ik nog aarzel, is dat omdat ik vrees dat een dergelijke maatregel voor Zech ernstige gevolgen zal hebben en ik hem hier niet gaarne zou missen, en nog minder gaarne zou zien vervangen door een volbloed nazi.

Verder moet ik dezer dagen beslissen over Thorbecke. Hij heeft erkend dat hij dat huis op het Oostenrijksche compound ter beschikking van mevrouw Cathleen heeft gesteld en uit een tweeden, meer particulieren, brief van hem kan ik geen anderen indruk krijgen dan dat hij met haar wil huwen. Hij heeft nu verlof gevraagd en ik denk er over hem dat te weigeren en hem op disponibiliteit te

162 Handelingen Tweede Kamer 1934-1935, bijlage 362. Het bezuinigingsontwerp was bedoeld tot verlaging van de openbare uitgaven.

163 Van 5 februari 1935 (zie brief 50).

[p. 86]

17 Nederlands gezantschap in Peking
Collectie-Van Hemert tot Dingshof (Bronbeek)

[p. 87]

stellen. Hoe is het mogelijk zóó zijn eigen glazen in te gooien. Maar het gaat mij aan het hart dien man, die mij overigens zoo precieus is, aan den dijk te zetten.

Verder geen nieuws.