Nederlandsch Museum. Jaargang 1

[p. 86]

Mr Anton Bergmann.

Toen wij het prospectus van het Nederlandsch Museum uitgaven, en den gevierden naam van M^r Anton Bergmann aan het hoofd stelden van de lijst der letterkundigen, die ons reeds hunne medewerking hadden beloofd, waren wij verre van te denken, dat wij in de eerste aflevering van het nieuwe tijdschrift, waarvan hij een der stichters was, den dood van onzen geliefden letterbroeder zouden hebben moeten melden.

En nochtans, de schrijver van de doorwrochte Geschiedenis van Lier, van de geestige Rijnlandsche Novellen, van de schetsen en beelden, onder den titel Ernest Staas dezer dagen verschenen, en die uitmunten door den fijnsten humour en boeien door frischheid en gemoedelijkheid, onze Tony is voor altijd aan de vaderlandsche letterkunde en aan onze genegenheid ontrukt!...

Met de innigste smart brengen wij hem hier onze laatste hulde!

M^r Anton Bergmann overleed op woensdag 21 Januari laatstleden ten half zes uren des avonds te Lier, zijne geboortestad, na eene ziekte van twee maanden, die in den beginne van geenen kwaden aard scheen te wezen, maar allengskens een onrustbarend karakter aannam. Hij mocht slechts den ouderdom van acht en dertig jaar bereiken!

[p. 87]

Hij deed zijne humaniora aan het Athenaeum te Gent, en legde zich daarna aan de Hoogeschool dezer stad op de studie der rechten toe. Gedurende eenigen tijd volgde hij later de lessen der Universiteit te Brussel.

Tijdens zijn verblijf te Gent sloot hij zich met geestdrift aan bij de stichters van het Taalminnend Studentengenootschap ‘'t Zal wel gaan,’ waarvan hij een der ijverigste leden werd. Zijne eerste letterproeven werden opgenomen in het Jaarboeksken voor 1854, de Gentsche Studentenalmanakken en de Academische mengelingen Noord en Zuid, en maakten te recht zeer veel opgang bij zijne studiemakkers.

Hij vestigde zich in 1858 als advocaat te Lier, en trad er in den echt met Mejuf. Eliza Van Acker. Te midden van de bezigheden eener drukke practijk vergat hij geenszins de beoefening der vaderlandsche letteren en geschiedenis. Wij bezitten van M^r Anton Bergmann, behalve de reeds boven genoemde uitmuntende werken, een historisch strijdschrift: Philips van Marnix van S^te.-Aldegonde. Plundering der hoofdkerk van Lier. Een geschiedkundig punt toegelicht, eenige artikels in tijdschriften, en verder drie novellen, die verschenen in het Nederduitsch letterkundig jaarboekje, uitgegeven door F. Rens: Brigitta, Op St.-Niklaasdag en Marietta la Bella, welke laatste, eene Venetiaansche humoreske, hij gedurende de slepende ziekte vervaardigde, waaraan hij zoo ontijdig overleed.

Trouw bezoeker der Nederlandsche taalcongressen, onderscheidde hij zich steeds in die vergaderingen van letterkundigen uit Noord en Zuid door zijnen practischen zin en fijnen levendigen geest. Hij streed in de eerste rangen der liberale Flaminganten, en stond in zijne vaderstad aan het hoofd van de verschillende instellingen, die de ver-

[p. 88]

spreiding en verdediging der liberale en Vlaamsche grondbeginselen en de beschaving van het volk door de moedertaal ten doel hebben. Hij stichtte er het weekblad de Lierenaar, waarin hij met een buitengewoon talent den vijanden van de verlichting des Vlaamschen volks, den Ultramontanen zoowel als den Franschgezinden, duchtige slagen toebracht.

Op zaterdag 24 Januari, werden de stoffelijke overblijfsels des braven en verdienstelijken mans, van wien de Nederlandsche letterkunde nog zooveel voortreffelijks mocht verwachten, te midden van eenen ongewonen toeloop van vrienden en vereerders zijns uitstekenden talents, uit alle gewesten van het land te zamen gekomen, plechtig ter aarde besteld. Twaalf redevoeringen, waarin men aan de buitengewone hoedanigheden van zijnen geest en zijn hart recht liet wedervaren, werden bij het graf uitgesproken.

De Nederlandsche letterkunde verliest in M^r Anton Bergmann een harer schoonste sieraden en het Nederlandsch Museum eenen begaafden medewerker, dien wij, eilaas! nooit zullen kunnen vervangen.