Naamkunde. Jaargang 13

[p. 5]

[Nummer 1-4]

Bij de zeventigste verjaardag van em. prof. H. Draye

Herhaaldelijk werden al pogingen ondernomen om Professor Draye op een passende wijze te huldigen voor zijn vele verdiensten als hoogleraar en als leider van het Instituut voor Naamkunde en het Internationaal Centrum voor Onomastiek te Leuven. Maar telkens heeft hij zich hardnekkig daartegen verzet, omdat hij zich niet kon verzoenen met een viering in de drukkende atmosfeer van tegenkanting waardoor tijdens het laatste decennium de voortzetting van zijn levenswerk systematisch werd beknot en gehinderd⁽¹⁾. Naar aanleiding van zijn 65e verjaardag hebben buitenlandse vakgenoten, in Leipzig en in Praag, hem een spontane hulde gebracht voor zijn suksesvolle internationale werkzaamheid op naamkundig gebied⁽²⁾. Speciaal vanwege Oosteuropese geleerden is dat gebaar mede een duidelijk bewijs van de erkenning dat Draye door zijn talrijke persoonlijke kontakten de toenadering tussen Oost en West op organisatorisch vlak heeft weten te bevorderen, door een evenwichtige vertegenwoordiging in het International Committee of Onomastic Sciences (ICOS) tot stand te brengen. Dat was toen een delikate onderneming, die hij met zijn vastberaden en tegelijk innemende persoonlijkheid tot algemene voldoening heeft volbracht en blijft ter harte nemen. Nu hij zeventig is geworden, is het toch volkomen

(1) Zijn Franstalige oudstudenten en kollega's aan de U.C.L. hebben toch hun wil doorgezet en, na raadpleging van zijn naaste medewerkers, volkomen buiten hem om een feestbundel samengesteld, die in de ‘Recueil de travaux d'histoire et de philologie’ (6e série, fasc. 14) is verschenen onder de titel: Mélanges de linguistique et de littérature offerts au Professeur Henri Draye à l'occasion de son éméritat, édités par Jacques Lerot et Rudolf Kern. Louvain, 1978.

(2) E. Eichler, Henri Draye 65 Jahre. Namenkundliche Informationen, Nr. 28, Mai 1976, 30-31. - I. Lutterer, Henri Draye pětašedesátiletý. Zpravodaj Místopisné Komise ČSAV 17 (1976), 194-195.

[p. 6]

ondenkbaar dat die feestelijke dag voor de lezers van zijn tijdschrift onopgemerkt zou blijven.

Henri Draye is op 11 juni 1911 geboren te Diest, waar zijn vader bankdirecteur was en zijn moeder - beiden afkomstig uit Leuven - directrice van de Rijksmiddelbare School. Na het lager onderwijs⁽³⁾ volgt hij de klassieke humaniora aan het Sint-Jan-Berchmanscollege aldaar. Evenals zijn twee jongere broers heeft hij van huis uit een levendige belangstelling meegekregen voor planten en bloemen en hun liefde voor de natuur strookt goed met hun aktieve deelneming aan de scoutsbeweging, waar zij later nog een tijdlang leidende funkties zijn gaan vervullen. Als na de humaniora, in 1929, de beslissing moet vallen, gaat zijn voorkeur, na enige aarzeling, naar een loopbaan in het onderwijs en komt H. Draye naar Leuven voor de studie van de Germaanse filologie. Hij maakt er de stichting mee van de Fakulteitskring Germania (1930), onder leiding van René Lissens, en tijdens zijn tweede doctoraatsjaar (1932-1933) treedt hij daar op met een spreekbeurt over Hans Sachs. Het Verslagboek van Germania⁽⁴⁾ vermeldt in hetzelfde jaar ook nog (op blz. 8) ‘Rik Draye... (als) schrijver van een cursus voor Prof. Scharpé over de Duitsche Letterkunde, in miniatuur-handschrift’. Dit laatste detail kan voor ons zeker als bewijs van autenticiteit gelden. We mogen dus aannemen dat zijn medestudenten daarvan dankbaar gebruik hebben gemaakt. In 1934 behaalt Draye met de grootste onderscheiding het doctoraat in de Germaanse filologie, nadat hij het jaar tevoren de eerste proef van het doctoraat in de Thomistische wijsbegeerte had afgelegd.

Zijn dissertatie, onrechtstreeks geïnspireerd door J. Goossenaerts, is een ‘Proeve van een analytische bibliographie van de Vlaamsch-Waalsche taalgrens’ die nadien, omgewerkt en aangevuld tot eind 1938, als een ‘Historisch-critische studie over het onderzoek naar het ontstaan van de Nederlandsch-Romaansche taalgrens’ zal bekroond worden door de Kon. Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde⁽⁵⁾. Dat werk - dat door verschillende omstandigheden, spijtig genoeg, nooit in druk is verschenen - onderzoekt en beoordeelt de omvangrijke taal-

(3) O.m. bij meester Hendrik Claes, vader van de skandinavist Viktor en de leksikograaf Frans Claes.

(4) Dat boek berust thans in het Archief en Museum van het Vlaams Studentenleven, Universiteitsbiblioteek Leuven.

(5) Zie de verslagen van de keurraad in Versl. en Med. Kon. Vla. Acad. Taal- en Lett. 1939, 634-658.

[p. 7]

grensliteratuur (‘nagenoeg duizend boeken en tijdschriftartikelen’) sinds het einde van de 18e en het begin van de 19e eeuw, dus over een periode van zowat 150 jaar. De zorgvuldige ontleding van de respektieve hypotesen en teorieën over het ontstaan en het verloop van de taalgrens gaat gepaard met een grondige studie van de bereikte resultaten en een bezinning op de metode om bij voortgezet onderzoek de vastgestelde tekortkomingen te kunnen vermijden en verbeteren. Het geheel wijst erop dat de auteur een ruime kennis heeft verworven op het gebied van de betreffende hulpwetenschappen (inz. toponymie en nederzettingsgeschiedenis, historische aardrijkskunde en archeologie) en dat hij streeft naar een verantwoord inzicht in de relatieve gebruikswaarde of de toepassingsmogelijkheden van elk van die disciplines voor de oplossing van de taalgrensproblematiek. Maar naast het historische aspekt wordt in deze dissertatie evenzeer de studie van de aktuele taalgrens aan een kritisch onderzoek onderworpen, zowel wat de metoden als de criteria betreft die men sinds de vorige eeuw heeft gebruikt om de loop en de schommelingen van de taalgrens adekwaat te beschrijven en te interpreteren.

Om dat uitgebreide studieterrein met stevige onderlegdheid te kunnen bewerken, is Draye intussen zijn wetenschappelijke vorming gaan verdiepen en verruimen bij eminente leermeesters aan andere universiteiten. In 1935 volgt hij de kolleges in de Vaderlandse oudheidkunde bij H. Van de Weerd, aan de Rijksuniversiteit te Gent. In 1937 en 1938 studeert hij te Bonn: middeleeuwse geschiedenis en naamkunde, bij F. Steinbach resp. A. Bach, bovendien Duitse taal- en letterkunde bij J. Quint en H. Naumann. Het jaar daarop is hij te Leipzig voor aanvullende lessen in de germanistiek (bij Th. Frings) en de romanistiek (bij W. von Wartburg). Van die studieverblijven heeft de jonge doctor naar hartelust kunnen genieten dank zij een mandaat van aspirant dat hem, na een korte leraarstermijn aan het ateneum te Namen (1935), van 1936 tot 1942 werd toegekend door het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek. In 1940 komt de oorlog die het werk onderbreekt voor dienstplicht als tolk bij het hoofdkwartier van het Belgisch leger. Na afloop van de aspirantjaren volgt dan in 1942 een mandaat van geassocieerde bij het N.F.W.O., in 1944 de benoeming tot docent en twee jaar later tot gewoon hoogleraar aan de Leuvense universiteit. Daar was Draye al een tijdlang belast met Duitse taallessen aan het Hoger Handelsinstituut en stond hij overigens reeds van 1935 af als medewerker van Prof. Van de Wijer ten dienste van het Instituut voor Naamkunde. Bij zijn benoeming in het akademisch kader wordt zijn leeropdracht nu uitgebreid met

[p. 8]

Duitse filologische oefeningen (inkl. grammatika) in de kandidatuur en Grondige geschiedenis van de Duitse letterkunde in de licentie Germaanse filologie. Van 1945 af doceert hij daar bovendien, aan het Instituut voor Oudheidkunde en Kunstgeschiedenis, Vaderlandse oudheidkunde, in de kandidatuur, en Gallo-romeinse en Frankische oudheidkunde, in de licentie. Deze kolleges, om het jaar in het Nederlands en het Frans gehouden, zal hij in 1955 afstaan aan zijn oudleerling, de eminente archeoloog Dr. Jozef Mertens, nadat hij zelf in 1954-1955 bij de germanistische vakken nog de Verklaring van Duitse schrijvers (in de kandidatuur), benevens de Historische grammatika van het Duits en de Verklaring van Duitse schrijvers uit de middeleeuwen (in de licentie) had overgenomen. Het is de tijd waarin de professoren aan de vrije universiteiten veelal het dubbel aantal uren, of nog meer, doceren dan door de wet is voorgeschreven of normaal het geval is. De zware onderwijstaak, met nauwgezette voorbereidingen in de late avonden - gericht op de studie van de Duitse klassieke litteratuur, of van de Oud- en Middelhoogduitse taal- en letterkunde - zal nadien verlicht worden door inschakeling van O. Leys (1959) en L. Verbeeck (1962).

Gedurende al die jaren heeft H. Draye, ondanks drukke en uiteenlopende persoonlijke aktiviteiten - in onderwijs en studie, in sociaal en kultureel werk - niet opgehouden zijn leermeester Van de Wijer met toewijding en dienstvaardigheid terzijde te staan tot op de dag van diens overlijden op 4 december 1968. Die hulp betrof zowel de dagelijkse werking van het Instituut voor Naamkunde en het International Centre of Onomastics, als de redaktie en uitgave van de respektieve tijdschriften en reeksen, de opleiding van jonge naamkundigen, de vorming van een unieke naamkundige biblioteek, het opnemen en onderhouden van internationale kontakten en de organisatie resp. planning van internationale kongressen voor naamkunde⁽⁶⁾, de samenstelling van jaarlijkse bibliografieën enz. Het lag dan ook voor de hand dat de leiding van Instituut en Centrum in 1967 resp. 1968 vanzelf en volledig op zijn sterke schouders overging. Sinds 1969 is hij ook, door unanieme verkiezing op het 10e Internationaal Naamkundekongres te Wenen, de algemeen erkende en bijzonder gewaardeerde sekretaris-generaal van het Inter-

(6) Aansluitend bij de naamkundige kongressen in Parijs (1938 en 1947), onder leiding van A. Dauzat, achtereenvolgens in Brussel (1949), Uppsala (1952), Salamanca (1955), München (1958), Firenze (1961), Amsterdam (1963), Londen (1966); sindsdien Wenen (1969), Sofia (1972), Bern (1975), Krakow (1978) en Ann Arbor, Michigan (1981).

[p. 9]

national Committee of Onomastic Sciences, waarin thans dank zij zijn organisatorisch werk nagenoeg 50 landen vertegenwoordigd zijn.

In oktober 1974 wordt hij op eigen verzoek toegelaten tot het emeritaat, maar tot 1978 blijft hij bereid om in het Duits zijn licentiekolleges over de oude Duitse taal en letterkunde voort te zetten voor de Franstalige germanisten in de U.C.L.

In alles wat Draye op zich neemt, vormen leiding en dienstbetoon samen de drijfkracht van zijn handelen: een parate hulpbereidheid, die ongemerkt overgaat in spontaan leiderschap, is in hem duidelijk de konsekwente en traditiegetrouwe beleving van de idealen der jeugdbeweging (V.V.K.S.) die hij vele jaren mede heeft bezield en uitgebouwd. Dat verklaart ook zijn innemende en hartelijke belangstelling voor leven en werk van oudstudenten en vrienden, de vlotheid en de vaardigheid in de omgang, niet het minst in de internationale ontmoetingen met kollega's en vakgenoten.

Wie steeds tijd genoeg heeft voor anderen en de bezoekers met open armen verwelkomt, wordt ook gaarne om raad gevraagd en is vaak daardoor verplicht het eigen werk te onderbreken. In 1942 heeft Draye een groots plan ontworpen om de kennis van de vroegmiddeleeuwse bewoningsgeschiedenis op onrechtstreekse maar efficiënte wijze te bevorderen door een toponymisch en historisch-topografisch onderzoek van de bossen en de ontbossing in onze streken. Het resultaat is een uitgebreide verzameling van vele duizenden excerpten uit toponymische bronnen en schriftelijke enquêtes, - onbewerkt en onuitgegeven, omdat hij jongere onderzoekers niet mede daarvoor wou inschakelen maar vrij hun eigen weg liet gaan en zelf permanent beschikbaar was om ze te helpen. Van de licentiaatsverhandelingen die onder zijn inspirerende en behulpzame leiding tot stand zijn gekomen, hebben enkele betrekking op dat onderwerp en daarvoor stelde Draye gaarne zijn dokumentatie ter beschikking van de auteurs. Het zijn studiën over de woudnamen in Vlaams-Brabant (J. Algoet, 1944) en de toponymie van het Zoniënwoud (A. Dequick, 1944); over de rode-namen resp. in Oost- en West-Vlaanderen (M. Verhofstede, 1956), Antwerpen (A.M. Van den Bosch, 1956) en Vlaams-Brabant (U. Vanermen, 1960); over laar- en lo-namen in Oost- en West-Vlaanderen (P. Michiels, 1957). Overigens was zijn belangstelling veel breder georiënteerd en bleef hij bij voorkeur zijn aandacht wijden aan al de facetten van het taalgrensonderzoek, om de respektievelijk aangewende metodes of de gebruikte hulpmiddelen telkens direkt aan een kritisch oordeel te onderwerpen. Daarvan getuigen

[p. 10]

zijn talrijke kronieken in de jaarlijkse toponymische bibliografieën, van 1935 tot 1965, alsmede een lange reeks bijdragen over specifieke problemen uit de betreffende disciplines. Meer bepaald geldt het de moeilijkheden en de mogelijkheden om te komen tot wetenschappelijk gefundeerde criteria eensdeels bij de studie van het ontstaan der Vlaams-Waalse taalgrens, anderdeels bij de beschrijving van het historische en het aktuele verloop van die grenslijn.

In verband met de ontstaansgeschiedenis verwijzen we vooreerst naar de opstellen over de vermeende invloed van het Kolenwoud (1935, 1938) en de reële betekenis van de geografische verbreiding der Romeinse kultuurhaarden (zgn. villa's) in ons land (1938); vervolgens naar de grondige systematische onderzoekingen over de draagwijdte en de bewijskracht van in het debat betrokken themata als de landelijke kultuurvormen (1939-1940, afzonderlijk 1941) en vooral de ‘Ortsnamenausgleich’ in taalgrensgebieden, met revelerende toetsing aan de jongere evoluties in een paar Belgische gemeenten (1941-1943, afz. 1943, voorts 1971); daarbij aansluitend verschillende bijdragen over de invloed van de bevolkingsdichtheid (1947, 1960), de verhouding toponymie ~ geschiedenis (1947-1948, 1957, 1960) ~ archeologie (1948), de ouderdom der veldnamen (1953, met O. Leys) en de kronologie van de vroegmiddeleeuwse namentypes (1954). De publikaties die betrekking hebben op de beschrijving van het verloop der taalgrenslijn sinds het begin van de vorige eeuw zijn even grondig gedokumenteerd (1935, vooral 1941-1942, afz. 1942) en vestigen speciaal de aandacht op de ongelijke waarde van de beschikbare gegevens ontleend aan enquêtes en officiële taalstatistieken. Zij worden aangevuld met gefundeerde beschouwingen over het cultureel belang van de volkstellingen (1947), de stabilisatie (1951) en de pogingen tot wetenschappelijke vastlegging van de taalgrens (1954), taalrecht (1959) en taalpolitiek (1964). In hetzelfde verband verschaffen een aantal bijdragen bovendien meer algemeen oriënterende overzichten over de studie van de Frankische kolonisatie (1937, 1938, 1941, 1968), over toponymie en taalgrensonderzoek (1956, herdruk 1973), de huidige taaltoestanden (1975) en de vroegere Germaans-Romaanse taalinterferentie in ons land (1980). Die onverdroten arbeid, volkomen gescheiden van de veeleisende leeropdrachten, weerspiegelt een permanente zorg om het haast onoverzichtelijke studieobjekt, op het kruispunt van gespecialiseerde disciplines (uit geschiedenis en geografie, archeologie en taalkunde), toch angstvallig in zijn volle kompleksiteit te doorvorsen.

Het is onbegonnen werk, een lijst samen te stellen van de kongressen

[p. 11]

en symposia, of de universitaire centra, waar Draye met soortgelijke lezingen of gastkolleges is opgetreden, of besprekingen heeft gevoerd. De vele bezoeken van vakgenoten, die hij van wijd en zijd voor verstrekking van informatie en dokumentatie in het Leuvens Instituut en het Centrum mocht ontvangen, zijn evenmin bij benadering te tellen. Zij vormen mede een getuigenis van de internationale bekendheid waarin ook de emeritus - in september 1980 nog gastprofessor te Göteborg, Uppsala en Stockholm - zich mag blijven verheugen. Hij bezit inderdaad de gave om door zijn aandacht voor de mens onmiddellijk vriendschap en vertrouwen op te wekken. Dat geldt in zijn buitenlandse betrekkingen het eerst en in het bijzonder voor zijn kontakten met de Duitstalige germanisten en mediëvisten, bij wie hij zich door zijn opleiding en vakrichting werkelijk thuis voelt als in een tweede vaderland. Spoedig is die kring dan aanzienlijk uitgebreid in toenemend verkeer met vertegenwoordigers van de naamkunde uit alle Europese landen, zowat heel Amerika en de andere werelddelen, dank zij 25 jaar alom gewaardeerde organisatorische aktiviteiten en de redaktionele leiding, sinds 1968, van het tijdschrift Onoma dat H.J. van de Wijer met zijn medewerking in 1950 heeft opgericht.

Als promotor van de naamkunde in eigen land heeft Draye ook buiten zijn specifiek werkterrein geregeld verslag uitgebracht over de ontwikkeling van het Vlaams toponymisch onderzoek, het eerst en uitvoerigst in de door hem uitgegeven Feestbundel H.J. van de Wijer (1944, I, blz. 61-118), waar hij met een volledige systematische beschrijving van de bereikte resultaten en met een overzichtelijke kaart van de bewerkte gebieden, ook verschillende richtingen aangeeft voor verdere opzoekingen. Deze werden nadien progressief beoordeeld en gesyntetiseerd, in opeenvolgende bijdragen, een enkele keer zelfs in het ruimere kader van ‘Vijftig jaar germanistiek te Leuven’ (1949), waarin hij de grote verdiensten van zijn leermeesters en hun voorgangers dankbaar in het volle licht plaatst. In 1970 neemt hij het initiatief om de onuitgegeven toponymische dokumentatie uit Nederlandstalig België, die sinds 1925 vooral in dissertaties en licentiaatsverhandelingen aan de vier universiteiten werd bijeengebracht, door computerbewerking beter toegankelijk te maken. Onder zijn leiding is dat projekt uitgevoerd door J. Molemans en voortgezet door A. Thiry, zodat we nu beschikken over een onschatbaar werkinstrument dat (mede in de vorm van microfiches) uitstekende diensten bewijst aan studenten en navorsers, ook buiten de universiteiten, en vanwege buitenlandse vakgenoten een ruime belangstelling geniet.

[p. 12]

Bij zijn oudstudenten staat Draye bekend als een vaderlijke figuur, een sterke steun in geduldige begeleiding van verhandelingen, een organisator van studiereizen en een hulpvaardig bemiddelaar voor studiebeurzen in Duitsland. Zijn professoraat wordt voorts gekenmerkt door nuttig, maar ondankbaar, werk aan de oprichting van een handbiblioteek voor Duitse taal- en letterkunde, en door het tot stand brengen van akkoorden tussen de Leuvense universiteit en de universiteiten te Keulen, Münster en Bonn, voor wederzijdse uitwisseling van studenten en gediplomeerden uit verschillende fakulteiten. In maatschappelijk opzicht gevoelig voor onderlinge verstandhouding en vriendschap, neemt hij deel aan de leiding van het universitaire verenigingsleven, als aktief erevoorzitter van de fakulteitskring Germania en voorzitter van de (Oud)Germanistenvereniging, - tot in de woelige jaren zestig, toen volleerde praatstudenten geen lessen meer nodig hadden en zelf met een strakke oudermentaliteit voor een betere opleiding gingen zorgen. Draye had niet de behoefte om mee progressief te doen en van die jeugdige arrogantie te profiteren om zichzelf belangrijk te maken. Het griefde hem dat vernieuwingen brutaal werden afgedwongen en niet uitsluitend door bekommernis voor een degelijk verantwoorde vorming van de studenten werden ingegeven. Zoals het te voorzien was, zijn vele innovaties inderdaad op een mislukking uitgelopen. Anderzijds had een opbouwende kollegialiteit de noodzakelijke ontplooiing van de nieuwe afdelingen kunnen verzekeren zonder de deerlijke ingrepen in de werking van de bestaande instituten. Maar de pogingen en suggesties om die zinloze aftakeling te verhinderen, bleven zonder gevolg, zodat de plannen voor systematische bevordering van het onderzoek - in gelijke tred met de ontwikkeling van de naamkunde in het buitenland - grotendeels onuitvoerbaar zijn geworden. Toch tracht het Instituut voor Naamkunde, het enige in ons land, nog verder diensten te bewijzen aan de gemeenschap, zoals blijkt uit de rapporten die Draye hier jaarlijks laat verschijnen.

Onder zijn veelzijdige aktiviteiten vermelden we nog dat hij, buiten het lidmaatschap van een aantal wetenschappelijke organismen, zijn mandaat in de Commissie Filologie van het N.F.W.O. (1969-1976) en als voorzitter van de Nationale Commissie voor Archeologie (tot 1977), een belangrijke taak vervult in het curatorium van de Joost van den Vondelprijs van de Stichting F.V.S. te Hamburg en zich voor de verspreiding van de Vlaamse literatuur heeft ingezet als medestichter (1948) en bestuurslid van de Boekengilde De Clauwaert. Op lokaal vlak staat Draye al evenzeer op de voorpost, door allerhande initiatieven

[p. 13]

zowel in de parochie als in de gemeente Herent. Zijn sociaal dienstbetoon bezorgde hem zelfs de verrassing dat men hem kwam overhalen om zich kandidaat te stellen bij de gemeenteraadsverkiezing van 12 oktober 1958. Hij werd burgemeester van Herent met een grote meerderheid van voorkeurstemmen en wijdde zijn volle ambtstermijn aan een kordate en efficiënte beleidsvoering, met de medewerking van Prof. Zeger van Hee, de onvergetelijke jurist die sprankelde van originaliteit (ook in de kunst van het koken). Ter informatie ontving de bevolking de ‘Ambtelijke Mededelingen’, een keurig tijdschrift waarvan hij voor de duur van zijn mandaat zeven afleveringen, van jaargang 1 (1959) tot 5 (1963), redigeerde.

De persoonlijkheid van Draye straalt ook uit in zijn spontane gastvrijheid. De royale woonst aan de Winkselsesteenweg (als ik me niet vergis komt dat epitheton van zijn goede vriend Piet Meertens) staat konstant open voor onthaal, of zelfs verblijf, van vrienden of kollega's op bezoek te Leuven. Experto crede Roberto. In grote dankbaarheid denk ik vooral terug aan die maanden in de eerste helft van 1946 toen ik zelf daarmee na mijn legerdienst uitermate werd geholpen. Anderen vonden er onderdak in de hatelijke repressiedagen, of in latere tijd om aanvullend opzoekingswerk te verrichten, zoals de fijnzinnige geleerde Moritz Schönfeld die er enkele jaren na elkaar voor een week te gast was en dan gaarne langs vergeten veldwegen naar Leuven stapte om de - toen nog intakte - biblioteek van het Instituut te raadplegen. Er moeten met de drukke korrespondentie in de loop der jaren vele dankbetuigingen toegekomen zijn, mede bestemd voor de minzame gastvrouw, die steeds met attentie en belangstelling de genodigde verwelkomt. Even dienstvaardig als haar man, is Mevrouw Draye, tevoren ook medewerkster van Prof. Van de Wijer, zich in kalme bezorgdheid gaan wijden aan het welzijn van hun groeiend gezin en bovendien ook gaan deelnemen aan plaatselijk verenigingsleven en het onderhouden van internationale kontakten. Mogen zij in de komende jaren samen blijven genieten van hun werkzaamheid in huis en tuin, waarvoor de dagen stilaan langer worden, nu elke dag als een vrije ‘sabbat’ openbloeit. Zo noemt hij gaarne de zaterdag die tot verpozing geheel gewijd is aan de tuinbouw: de beleving van een jeugddroom in de grote verscheidenheid van wisselende teelt- en groeiprocessen die hij met zijn beweeglijke aandacht ook vakkundig weet te leiden.

Intussen hopen de redaktieleden van dit tijdschrift, evenals de vertegenwoordigers in ICOS, dat H. Draye toch nog de betreffende aktivitei-

[p. 14]

ten zal willen voortzetten, die hij tot dusver op meesterlijke wijze heeft vervuld. Zij zijn hem ook daarvoor bijzonder erkentelijk en brengen hem hulde voor zijn schitterend voorbeeld in dienst van de wetenschap en van de medemens.

K. Roelandts

Groet uit Nederland.

De Nederlandse redactieleden sluiten zich van harte bij bovenstaande gelukwens aan. Onze gedachten gaan daarbij in het bijzonder uit naar de grote bijdrage die Professor Draye heeft geleverd en nog levert aan het verder versterken van de hechte band van waardering en vriendschap die tussen de naamkundigen van Zuid en Noord bestaat. Daarnaast denken we in dankbaarheid aan het vele werk dat hij - ook te onzer behoeve - verzet voor ons gemeenschappelijke tijdschrift Naamkunde. Wij hopen hem en zijn sympathieke echtgenote nog dikwijls op onze Noordnederlandse bijeenkomsten te mogen begroeten.

D.P. Blok.

De mens wikt... Nadat het bovenstaande gezet was is Mevrouw Lea Draye-Schroëter heel onverwachts, op 67-jarige leeftijd, bij het aanbreken van de hoogdag van Allerheiligen 1981 zachtjes ter ziele gegaan. Twee weken te voren bracht zij nog met haar man een piëteitsvol bezoek aan het graf van Professor Adolf Bach (1890-1972) in Bad-Ems, waar diens hoogbejaarde weduwe mocht blijven rekenen op hun trouwe vriendschap.
Wij bieden collega Draye en zijn familie onze ontroerde en oprechte deelneming aan in hun pijnlijke beproeving en verzekeren hun dat hun talrijke vrienden de overledene, een trouwe echtgenote en toegewijde moeder, blijvend indachtig zullen zijn.
K.R.

[p. 15]

Bibliografie van em. Prof. H. Draye

1934 1. Bij het werk van Dr. J. Langohr. - Mededeelingen uitg. door de Vlaamsche Toponymische Vereeniging te Leuven, 1934, X, 52-58.

1935 2. De Vlaamsch-Waalsche taalgrens ten tijde van het Fransche Keizerrijk. - Mededeelingen uitg. door de Vla. Toponymische Vereeniging te Leuven, 1935, XI, 45-59. 3. De Frankische kolonisatie en het Kolenwoud. - Ibid., 1935, XI, 27-44 en 1938, XIV, 21-51.

1936 4. Uit de tijdschriften (1935). - Med. Vla. Top. Ver., 1936, XII, 24-44.

1937 5. Een standaardwerk over de Frankische kolonisatie. - Wetenschap in Vlaanderen, 1936-37, II, 156-160. 6. Uit de tijdschriften (1936). - Med. Vla. Top. Ver., 1937, XIII, 45-68.

1938 7. De romaniseering van België en het ontstaan van de Vlaamsch-Waalsche taalgrens. - De Vl. ag., 1938, II, 9-21. 8. Siedlungsgeschichtliche Arbeiten aus den südlichen Niederlanden. - Rheinische Vierteljahrsblätter, 1938, VIII, 165-178. 9. De Vlaamse Toponymie in 1937 door H.J. van de Wijer. - Handelingen Commissie Toponymie en Dialectologie, 1938. XII, 195-241 (medewerking).

1939 10. Landelijke cultuurvormen en kolonisatiegeschiedenis. - Med. Vla. Top. Ver., 1939, XV, 69-92 en 1940, XVI, 1-43. Ook verschenen als nr. VII in de reeks Toponymica. Bijdragen en Bouwstoffen uitg. door de Vla. Top. Vereeniging te Leuven. Leuven, Inst. Vla. Toponymie; Brussel, N.V. Standaard-Boekhandel, 1941. In-8^o, 80 p. 11. De Plaatsnamenstudie in 1938 door H.J. van de Wijer. - Hand. Com. Top. en Dial., 1939, XIII, 413-479 (medewerking).

1940 12. Het eerste Internationaal Congres voor Toponymie en Anthroponymie. - Med. Vla. Top. Ver., 1940, XVI, 44. 13. De Plaatsnamenstudie in 1939 door H.J. van de Wijer en H. Draye. - Hand. Com. Top. en Dial., 1940, XIV, 201-248.

1941 14. Het wetenschappelijk debat rondom de Germaansche landname. - Wetenschappelijke tijdingen, 1941, VI, 129-142. 15. De studie van de Vlaamsch-Waalsche taalgrenslijn in België. - Leuvensche Bijdragen, 1941, XXXIII, 61-112; 1942, XXXIV, 1-37. - Ook verschenen als nr. 1 in de reeks Taalgrens en Kolonisatie. Uitg. door het Instituut voor Vla. Toponymie. Leuven, Inst. v. Vla. Top.; Brussel, Standaard-Boekhandel, 1942, In-8^o, 92 p. 16. De gelijkmaking in de plaatsnamen (Ortsnamenausgleich) - Handelingen Kon.

[p. 16]

Commissie voor Toponymie en Dialectologie. 1941, XV, 357-394; 1942, XVI, 43-63; 1943, XVII, 305-90. Ook verschenen als nr. 2 in de reeks Taalgrens en Kolonisatie. Uitg. door het Instituut voor Vla. Toponymie. Leuven, Inst. v. Vla. Top., Brussel, Standaard-Boekhandel, 1943, In-8^o, 145 p. 17. De Plaatsnamenstudie in 1940 door H.J. van de Wijer en H. Draye. - Hand. Com. Top. en Dial., 1941, XV, 417-469.

1942 18. De problematiek van het anthroponymisch en toponymisch onderzoek in E. Schröder's Deutsche Namenkunde. - Med. Vla. Top. Ver., 1942, XVIII, 21-52. 19. Een toponymische studie over de woud- en boschnamen en over de ontbossching. - Leuvensche Bijdragen Bijblad, 1942, XXXIV, 22-28; ook in Heemkunde, 1942-43, I, 70-73 en in Med. Vla. Top. Ver., 1942, XVIII, 81-87. 20. Onze studiekringen voor heemkunde en het toponymisch onderzoek. - Heemkunde, 1942-43, I, 42-45. 21. De Plaatsnamenstudie in 1941 door H.J. van de Wijer en H. Draye. - Hand. Com. Top. en Dial., 1942, XVI, 95-144.

1943 22. Plaatsnaamkunde. - Wetenschappelijke Tijdingen. 1943, VIII, 98-102. 23. De Plaatsnamenstudie in 1942 door H.J. van de Wijer en H. Draye. - Hand. Com. Top. en Dial., 1943, XVII, 415-465.

1944 24. Feestbundel H.J. van de Wijer, uitg. H. Draye. Leuven, Instituut voor Vla. Toponymie, 1944, 2 vol. in-8^o, 484 en 378 p. 25. H.J. van de Wijer. Biographie, Bibliographie. - Feestbundel Van de Wijer, I, 61-118. 26. Twintig jaar toponymisch onderzoek in Vlaanderen (met een kaart). - Feestbundel Van de Wijer, I, 61-118. - Ook verschenen in Med. Vla. Top. Ver., 1943 [1945] XIX, 1-58. 27. De Plaatsnamenstudie in 1943 door H.J. van de Wijer en H. Draye. - Hand. Com. Top. Dial., 1944, XVIII, 203-264.

1945 28. De Plaatsnamenstudie in 1944 door H.J. van de Wijer en H. Draye. - Hand. Com. Top. en Dial., 1945, XIX, 347-392.

1946 29. Het Instituut voor Vlaamsche Toponymie te Leuven. - Mededeelingen v.h. Verbond v. heemkunde, 1946, II, 7-9. 30. Onomastische studiën uit het jaar 1945 door H.J. van de Wijer en H. Draye. - Hand. Com. Top. Dial., 1946, XX, 163-168.

1947 31. De plaatsnamenstudie in 1945 en 1946. - Hand. Com. Top. Dial., 1947, XXI, 311-365. 32. Toponymie en geschiedenis. Beschouwingen bij B.H. Slicher van Bath, Mensch en Land in de Middeleeuwen. - Med. Vla. Top. Ver., 1947, XXIII, 57-64; 1948, XXIV, 5-20. 33. De invloed van de bevolkingsdichtheid op het ontstaan van de Vlaamsch-Waalsche taalgrens in België. - Miscellanea historica L. van der Essen (Bruxelles-Paris, 1947), I, 105-121.

[p. 17]

34. Het cultureel belang van de volkstellingen. - Tijdspiegel, 1947, II, 247-249.

1948 35. De plaatsnamenstudie in 1947 door H.J. van de Wijer en H. Draye. - Hand. Com. Top. Dial., 1948, XXII, 147-246. 36. Les études onomastiques en Flandre pendant les années 1939-1946. - Onomastica, 1948, II, 259-284. 37. Bibliographie pour l'étude de la frontière linguistique en Belgique (résumé). - Onomastica, 1948, II, 1. 38. De toponymie en de archeologie als hulpwetenschappen bij de studie van de vestigingsgeschiedenis in de zuidelijke Nederlanden. - Miscellanea H. van de Weerd (= L'Antiquité classique, 1948, XVII). Brussel, 1948, 157-174. 39. Een Kempenaar vertelt. - Miscellanea Gessleriana (Antwerpen, 1948), 394-399.

1949 40. De plaatsnamenstudie in 1948 door H.J. van de Wijer, H. Draye en K. Roelandts. - Hand. Com. Top. Dial., 1949, XXIII, 289-362. 41. Het III^e Internationaal Congres voor toponymie en anthroponymie. - Med. Ver. Naamkunde, 1949, XXV, 45-52. 42. De heemkundige beweging en het toponymisch onderzoek. - Brabants Heem, 1949, I, 39-41. 43. Vijftig jaar germanistiek te Leuven. - Leuvense Bijdragen- Bijblad, 1949, XXXIX, 1-33.

1950 44. De plaatsnamenstudie in 1949 door H.J. van de Wijer, H. Draye en K. Roelandts. - Hand. Com. Top. Dial., 1950, XXIV, 169-237. 45. Een internationaal centrum voor Onomastiek. - Wetenschappelijke Tijdingen, 1950, X, 209-214. 46. Terminologie en indeling in de toponymie. - Med. Ver. Naamk., 1950, XXVI, 3-12 (samen met P.J. Meertens). 47. Onomastic Bibliography Belgium-Deutschland. - Onoma, 1950, I, 9-29; 49-89; Addenda: Ibid., 1951. II, 11-16; 55-62.

1951 48. De plaatsnamenstudie in 1950 door H.J. van de Wijer, H. Draye en K. Roelandts. - Hand. Com. Top. Dial., 1951, XXV, 403-452. 49. De chronologische rangschikking van het toponymisch materiaal. - Album Dr. J. Lindemans. Brussel, Hessens, 1951, 191-198. 50. De stabilisatie van de taalgrens. - Onze Alma Mater (Leuven), 1951, V, 9-12.

1952 51. De plaatsnamenstudie in 1951 door H.J. van de Wijer, H. Draye en K. Roelandts. - Hand. Com. Top. Dial., 1952, XXVI, 115-180.

1953 52. De plaatsnamenstudie in 1952 door H.J. van de Wijer, H. Draye en K. Roelandts. - Hand. Com. Top. Dial., 1953, XXVII, 277-327. 53. De ouderdom der veldnamen in Zuid-Nederland. - Med. Ver. Naamk., 1953, XXIX, 9-18 (samen met O. Leys).

[p. 18]

1954 54. De plaatsnamenstudie in 1953 door H.J. van de Wijer, H. Draye en K. Roelandts. - Hand. Com. Top. Dial., 1954, XXVIII, 111-186. 55. Zur Problematik der zeitlichen Schichtung der älteren Namentypen mit Rücksicht auf die Besiedlung der südlichen Niederlande. - Actes et Mémoires du quatrième congrès international des sciences onomastiques (Uppsala), 1952, 227-244, Lund, 1954. 56. De wetenschappelijke vastlegging van de Vlaams-Waalse taalgrens. - Taal en Tongval, 1954, VI, 79-82. 57. Tien jaar naamkunde te Leuven. Bij de zeventigste verjaardag van Prof. H.J. van de Wijer. - Mededelingen Vereniging v. Naamkunde, 1954, XXX, 1-17 (samen met K. Roelandts).

1955 58. De plaatsnamenstudie in 1954 door H.J. van de Wijer, H. Draye en K. Roelandts. - Hand. Com. Top. Dial., 1955, XXIX, 285-341.

1956 59. De plaatsnamenstudie in 1955 door H.J. van de Wijer, H. Draye en K. Roelandts. - Hand. Com. Top. Dial., 1956, XXX, 145-200. 60. Nieuwe mogelijkheden op het Leuvens Instituut (voor Naamkunde). - Med. Ver. v. Naamk., 1956, XXXII, 64. 61. Ortsnamen- und Sprachgrenzforschung in Belgien. - Rheinische Vierteljahrsblätter, 1956, XXI (= Festschrift A. Bach, II), 97-109.

1957 62. De plaatsnamenstudie in 1956 door H.J. van de Wijer, H. Draye en K. Roelandts. - Hand. Com. Top. Dial., 1957, XXXI, 427-480. 63. Beschouwingen bij een recente taalgrensstudie. - Wetenschappelijke Tijdingen, 1957, XVIII, 241-252. 64. Prof. A. Bach ere-doctor der Leuvense Universiteit. - Med. Ver. Naamk., 1957, XXXIII, 47-48.

1958 65. Naamkunde als universitair studievak. Beschouwingen over de inzameling van toponymisch materiaal. - Med. Ver. Naamk., 1958, XXXIV, 37-59; 1959, XXXV, 24.

1959 66. De plaatsnamenstudie in 1957 en 1958 (samen met K. Roelandts). - Hand. Com. Top. Dial., 1959, XXXIII, 391-484. 67. (In Memoriam) Moritz Schönfeld (1880-1958); Wilhelm Kaspers (1890-1961); Kaspar Linnartz († 1955); Robert Bruch (1920-1959). - Onoma, 1958-1959, VIII, 438-439; 463-464; 499-500. 68. Taalwetenschap en Taalrecht. - Taal en Tongval, 1959, XI, 134-137. 69. Dr. M. Schönfelds Nagelaten Opstellen. - Med. Ver. Naamk., 1959, XXXV, 101-102 (recensie).

1960 70. Die Zahlengröße der fränkischen Siedlung in der nördlichen Romania. - Jahrbuch für fränkische Landesforschung, 1960, XX (= Festschrift Ernst Schwarz), 175-180. 71. Über die Möglichkeit einer Deutung der westlichen Sprachgrenze. Zu Jean Stengers' erkenntnistheoretischen Betrachtungen in ‘La formation de la frontière linguistique

[p. 19]

en Belgique’. - Aus Geschichte und Landeskunde. Franz Steinbach zum 65. Geburtstag, 686-696. Bonn, L. Röhrscheid, 1960.

1961 72. (In memoriam) Elemér von Schwartz (1890-1962). - Onoma, 1960-1961, IX, 358-359.

1963 73. (In memoriam) Jan Lindemans (1888-1963); Jozef Goossenaerts (1882-1963); Arthur Zobel (1890-1963). - Onoma, 1962-63, X, 301-302; 317; 334. 74. Over hydronymie en volkskunde. - Nederlands Volksleven, 1963, XIII, 546-547. 75. Het wetenschappelijk werk van Prof. Dr. H.J. van de Wijer. - Mededelingsblad van het Verbond d. Vla. Academici, 1963, VIII, 4-8.

1964 76. Taalgrensonderzoek en taalpolitiek. - Taal en Tongval, 1964, XVI, 82-88. 77. Jan Lindemans (1888-1963). - Med. Ver. Naamk., 1964, XL, 1-5 (samen met K. Roelandts). 78. Jozef Goossenaerts (1882-1963). - Med. Ver. Naamk., 1964, XL, 140-141.

1965 79. (In memoriam) Franz Steinbach (1895-1964). - Onoma, 1964-1965, XI, 327-330. 80. De Vlaamse Vereniging voor familiekunde. - Med. Ver. Naamk., 1965, XLI, 123-124. 81. Naamkundige verhandelingen 1959-1965. - Med. Ver. Naamk., 1965, XLI, 145-146.

1966 82. De Nederlandse voornamen etnologisch en volkskundig bekeken. - Med. Ver. Naamk., 1966, XLII, 35-47.

1968 83. De Franken in Nederland. - Med. Ver. Naamk., 1968, XLIV, 91-96.

1969 84. Hendrik Jozef van de Wijer (1883-1968). - Med. Ver. Naamk., 1969, XLIV, 97-104. Zie ook: Onoma 1966-1967 [1968], XII, 189-191; Beiträge zur Namenforschung N.F., 1969, IV, 111-113; Wetenschappelijke Tijdingen, 1969, XXVIII, 145-146; Prof. Dr. H.J. van de Wijer en de Vlaamse plaatsnaamkunde. - Onze Alma Mater, 1969, XXIII, 77-90. 85. De plaatsnamenstudie in 1959-1965. - Handelingen Kon. Commissie voor Toponymie en Dialectologie, 1967 [1969], XLI, 159-358 en 1968 [1970], XLII, 27-103. - Ook verschenen als nr. LXII in Bijlagen bij Naamkunde. Leuven, Instituut voor Naamkunde, 1970, 278 p. (samen met K. Roelandts). 86. Uit de geschiedenis van het Leuvens Instituut voor Naamkunde. - Naamkunde, 1969, I, 1-12. 87. Dr. P.J. Meertens en de naamkunde. - Naamkunde, 1969, I, 61-69.

1970 88. Kroniek. - Naamkunde, 1970, II, 247-253. 89. (In memoriam) Theodor Frings (1886-1968). Willy Krogmann (1905-1967). - Onoma 1970, XV, 158-161; 167-169. 90. Naamkundig repertorium. Een project voor de machinale bewerking van de onuitgegeven toponymische documentatie uit Nederlandstalig België. - Naamkunde, 1970, II, 231-235.

[p. 20]

1971 91. Die Datenverarbeitung des südniederländischen Namenmaterials. - Innsbrucker Beiträge zur Kulturwissenschaft XVI (= Festschrift für Karl Finsterwalder) 1971, 317-321. 92. Erich Zöllner, Geschichte der Franken bis zur Mitte des sechsten Jahrhunderts (1970). - Blätter für deutsche Landesgeschichte 1971, CVII, 434-437 (recensie). 93. In memoriam Prof. Dr. H.J. van de Wijer. - Handelingen Kon. Commissie voor Toponymie en Dialectologie 1969 [1971], XLIII, 39-57. 94. Herdenking van Prof. Dr. H.J. van de Wijer (1883-1968). - Jaarboek Kon. Vla. Academie 1971, 96-104. 95. (In memoriam) Ernst Gamillscheg (1887-1971). - Onoma, 1971, XVI, 225-229. 96. Der Ortsnamenausgleich als methodologisches Problem der frühmittelalterlichen Sprach- und Siedlungsforschung am Beispiel des belgischen Materials aus dem Sprachgrenzgebiet. Rheinische Vierteljahrsblätter, 1971, XXXV, 68-74. 97. Kroniek. - Naamkunde, 1971, III, 208-212; tot 1980, XII, 256-264 (partim).

1972 98. Das Institut für Namenforschung und das Internationale Zentrum für Namenforschung in Leuven. - Ethnographisch-archäologische Zeitschrift (Berlin). 1972, XIII, 167-169.

1973 99. Ortsnamen- und Sprachgrenzforschung in Belgien. - Siedlung, Sprache und Bevölkerungsstruk tur im Frankenreich. Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1973, 209-228. 100. De nieuwe uitgave van Grimms Deutsches Wörterbuch. - Album Willem Pée. Tongeren, Michiels, 1973, 147-156. 101. Dr. J. Goossenaerts en de taalgrensstudie. - [Huldealbum] Dr. J. Goossenaerts. 1882-1963. Gent, 1973, 103-113. 102. Une organisation internationale pour le développement des études onomastiques, le C.I.S.O. - Studia linguistica in honorem Michaelis Stevanović, Beograd, 1973, 99-105. 103. J. Molemans, Toponymie van Overpelt (met Neerpelt, Kaulille en Kleine-Brogel) (Verslag). - Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 1973, 209-213. 104. In Memoriam Adolf Bach (1890-1972). - Onoma, 1972-1973, XVII, 387-390. 105. Eberhard Kranzmayer zum 75. Geburtstag. - Onoma, 1972-1973, XVII, 22-28. 106. Second United Nations Conference on the Standardization of Geographical Names. - Onoma, 1972-1973, XVII, 328-332. 107. Onomastic Congresses and Meetings. - Onoma, 1972-1973, XVII, 338-342; tot 1980, XXIV, 150-203 (partim). - Onomastics in affiliated countries - Onoma 1972/1973, XVII, 349-386; tot 1980, XXIV, 204-259 (partim). - Onomastic publications received - Onoma 1972/1973, XVII, 457-470; tot 1980, XXIV, 431-452. 108. The ‘Instituut voor Naamkunde’ at Louvain University. - Onoma, 1971, XVI, 166-168; 1972-1973, XVII, 351-355. 109. Symposium Naamkunde en Milieustudie, Leuven, 29-30 september 1973 - Inleiding. - Naamkunde, 1973, V, 207-211.

1974 110. Wolfgang Jungandreas zum 80. Geburtstag. - Onoma, 1974, XVIII, 303-305. 111. Ernst Hirsch zum 70. Geburtstag. - Onoma, 1974, XVIII, 306-311.

[p. 21]

112. The Jubilee of the English Place-Name Society (1923-1973). - Onoma, 1974, XVIII, 560-562. 113. Ernst Christmann (1885-1974). - Onoma, 1974, XVIII, 578-581. 114. Gerhard Kahlo (1893-1974). - Onoma, 1974, XVIII, 596. 115. A. Tinneveld-D.P. Blok, Toponymie van Didam (Amsterdam, 1973). - Naamkunde, 1974, VI, 205-209. (recensie). 116. Tette Hofstra, Ortsnamen auf elte (Amsterdam, 1973). - Naamkunde, 1974, VI, 209-211 (recensie).

1975 117. Taaltoestanden in Nederlandstalig België, in: Taaltoestanden in België, mede in Europees verband (Brussel, Mens en Ruimte, 1975), 11-24. 118. A. van Loey en het begin van het universitair naamkundig onderwijs, in: Spel van zinnen, Album A. van Loey (Bruxelles, 1975), 79-88. 119. Joachim Wirtz, Die Verschiebung der germ. p, t und k in den vor dem Jahre 1200 überlieferten Ortsnamen der Rheinlande (Heidelberg, 1972). - Bonner Jahrbücher 1975, 175, 403-407 (recensie). 120. Naamkundig repertorium. - Naamkunde 1975, VII, 266-272; 1976, VIII, 257-258. 121. Professor Karl Bischoff zum 70. Geburtstag. - Onoma, 1975, XIX, 415-418. 122. Colloque sur l'onomastique latine. - Onoma, 1975, XIX, 599-602. 123. Colloque sur la toponymie antique. - Onoma, 1975, XIX, 598. 124. M. Gysseling, Geschiedenis van Oostakker en Sint-Amandsberg. - Naamkunde, 1975, VII, 273-274 (recensie). 125. Hendrik Jozef van de Wijer. - Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (Tielt, 1975), 2065-2066.

1976 126. 12. Internationaler Kongreß für Namenforschung (Bern, 1975). Kongressberichte Bd I. = Onoma, 1976, XX, vol. 1 (Herausgeber). 127. F. Dussart-J. Claude. Les villages de ‘dries’ (1975) - Naamkunde, 1976, VIII, 266-270 (recensie). 127a. Entwicklung und Stand der Ortsnamenforschung in Flandern. Linguistische Studien, Reihe A. Arbeitsberichte (Berlin), 1976, XXX, 153-165.

1977 128. Huidige stand van het wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de naamkunde. - Hand. Com. voor Top. Dial., 1976, [1977], 55-72. 129. Het Instituut voor Naamkunde te Leuven. Ontwikkeling en aftakeling. - De Autotoerist, 1977, XXX, 1009-1011; 1179-1182. 130. J. van Overstraeten, Wat betekent mijn familienaam? - Naamkunde, 1977, IX, 269-273 (recensie). 131. 12. Internationaler Kongress für Namenforschung - Kongressberichte Bd II = Onoma 1977, XXI, vol. 1-2 (Herausgeber). 132. The 65th birthday of Willem A. Grootaers. - Onoma 1977, XXI, 577-580. 133. Hans Jänichen (1909-1976) - Onoma, 1977, XXI, 715-719. 134. Ruth Klappenbach (1911-1977) - Onoma, 1977, XXI, 726-728.

1978 135. 12. Internationaler Kongress für Namenforschung - Kongressberichte Bd III = Onoma 1978, XXII, vol. 1-2 (Herausgeber).

[p. 22]

136. Installatie van een nieuw lid [Dr. Jan Deschamps] - Verslagen en Mededelingen Kon. Ac. v. Nederl. taal- en letterkunde 1978, afl. 2, 187-197.

1979 137. Hendrik Jozef van de Wijer. Nationaal biografisch woordenboek 8 (Brussel, 1979), kol. 905-916.

1980 138. Die Namenforschung und der germanisch-romanische Sprachkontakt im Frühmittelalter im heutigen Belgien, in: Norma-rapporter 17. Ortnamn och språkkontakt. Handlingar från Norna:s sjätte symposium i Uppsala 5-7 maj 1978 (Uppsala, 1980), 211-227.