Naamkunde. Jaargang 9

(1977)– [tijdschrift] Naamkunde– rechtenstatus

Een halve eeuw Antwerpse huisnamen (1390-1440)

Woord vooraf

Onderhavige huisnamenstudie is ontstaan door het excerperen van onze twee oudste zgn. GeberderdeGa naar voetnoot(1) Daagceelboeken, die resp. de periodes 1389-1414 en 1414-'40 bestrijken. In deze boeken, resp. aangeduid met I en II, zijn de dagingen voor de vierschaar, het gerecht uit het oud regime, opgenomen. Daar werd aan de eventuele koper van een onroerend goed meegedeeld welke renten op dat goed stonden uitgeschreven. Hiermee kon worden verhinderd dat de nieuwe eigenaar zich voor renten zou geplaatst zien, waarvan hij bij aankoop van het goed het bestaan niet kon vermoeden. In deze celen, bondige bewijsstukken, werden de onroerende goederen meestal zeer nauwkeurig in een bepaalde straat gesitueerd. Voornamelijk in de 1ste helft van de 15de eeuw had ook al een vrij hoog percentage van de huizen een eigen naam. Voor de gehele periode hebben wij 334 huisnamen teruggevonden.

Van het excerperen van de schepenboeken uit dezelfde periode, die eveneens, maar dan breed uitgesponnen, de eigendomsoverdrachten bevatten, hebben we afgezien, omdat het te verwachten resultaat ons niet in verhouding bleek te staan met de hiervoor gevergde inspanningen.

De hier medegedeelde lijst van de Antwerpse huisnamen uit de jaren 1390-1440, die alfabetisch worden gerangschikt op het substantief en waarvan de spelling gemoderniseerd wordt, bevat voor iedere huisnaam vooreerst een kort tekstgedeelte, waar de huisnaam in voorkomt, vervolgens een verwijzing naar de studiën van Asaert (alleen voor dagceelboek I tot 1402), van Helsen, van van Lennep & Ter Gouw en ten slotte nog een verwijzing naar de wijkboeken van Ketgen, die als notaris-schepenklerk als het ware het oudste Antwerpse kadaster opstelde voor de periode van ca. 1550 tot ca. 1650. Uit deze wijkboeken namen we als gegevens over: de straatnaam, de straatzijde, de plaats van vermelding in het fonds van de privilegekamer (PK) en eventueel de intussen gewijzigde huisnaam. Indien de betekenis van de huisnaam niet voldoende duidelijk werd geacht, werd er een bondige verklaring van gegeven.

Bibliografie

Asaert, G., Huizen en gronden te Antwerpen omstreeks 1400; proeve van topografische reconstructie, in: Bijdragen tot de geschiedenis, inzonderheid van het oud hertogdom Brabant. 3de reeks, 50ste jrg. (1967), 19de dl., p. 5-166 en 51ste jrg. (1968), 20ste dl., p. 171-236. Antwerpen, 1967-1968, kaarten.

Geberderde Daagceelboeken 1389-1414 en 1414-1440. Stadsarchief Antwerpen, Fonds van de Vierschaar, nrs. 1980-1981.

Helsen, J., Huisnamen te Lier (Toponymica, 5). Leuven, Vla. top. vereniging - Brussel, Standaard Boekhandel, 1934.

van Lennep, J. -- ter Gouw, J., De uithangtekens in verband met geschiedenis en volksleven beschouwd. Amsterdam I-II, 1868.

Wijkboeken van Ketgen. Stadsarchief Antwerpen, Fonds van de Privilegekamer, nrs. 2256-2278.

Afkortingen

AH:	Asaert, Huizen en gronden
eig:	eigenaar(s)
Fr:	Frans
Fr.-V.W.:	Franck-Van Wijk
g(h)eh:	geheten
Germ:	Germaans
g(h)est:	gestaan
gew:	gewestelijk
Gr:	Grieks
HH:	Helsen, Huisnamen te Lier
Hol:	Hollands
Kil:	Kiliaan
KW:	Ketgen, Wijkboeken
Lar:	Larousse
Lat:	Latijn
Mlat:	Middellatijn
Mnl Wb:	Middelnederlands Woordenboek
Mod Wb:	Modern Woordenboek
Nnl:	Nieuwnederlands
Ofr:	Oudfrans
p:	pagina
PK:	Privilegekamer (fonds in het Antwerps stadsarchief)
SR:	Schepenregisters (id.)
ST:	Stallaert
VD:	Van Dale
VL:	Van Lennep
Wb. Nl:	Woordenboek der Nederlandse Taal
Znl:	Zuidnederlands

Alfabetische lijst van de Antwerpse bruggen, poorten en straten in de jaren 1390-1440.

Vroegere benaming	Huidige benaming of omschrijving
Appelbrug	Ook Lookbrug, Ooftbrug; destijds gelegen bij de gewezen Appelstr. (Suikerrui N.)
Appelstraat	ca. 1900 geïncorporeerd in de Suikerrui
Brederiestraat	Braderijstraat
Bullinc(k)straat	Oudebeurs
Burcht	Bijna volkomen verdwenen stadsgedeelte, dat door de Burchtgracht was omzoomd
Evenschalkstraat	Braderijstraat
Everschalkstraat	Braderijstraat
Gasthuissteger	Korte Gasthuisstraat
Gate	Vroegere weg aan de buitenzijde van de stadsmuur langs de Schelde
Gevangenisstraat	Leidde naar de gevangenis ‘het Steen’ en lag in de verlenging van de destijds veel langere Kaasstraat
Haagsteeg	Reyndersstraat
Haringvliet	Lag tussen de Burchtgracht en de Koolkaai
Holenvliet	Koolkaai
Houtenhoofd	Ook Bierhoofd, ter hoogte van de voormalige Klaverstraat, nu Haverstraat
IJzerenbrug	Gold als straatnaam voor het Zuid-westelijk gedeelte van de Grote Markt
Kammerpoort (buiten de...)	Lombardenvest en Steenhouwersvest en verder zuidelijk
Kammerstraat	Kammenstraat
Kammerstraat bij Gortersput	Kammenstraat aan de Kleine Markt
Kammerstraat, Korte	Nu deels Kammenstraat, deels Oudekorenmarkt
Kipdorp, oostel. helft	St.-Jacobsmarkt
Koeperstraat	Koepoortstraat, Lange
Koepoort (buiten de...)	Klapdorp
Koppenhole	Wolstraat
Korenmarkt	Oudekorenmarkt
Korterui	Jezuïetenrui
Kortestraat	Ook Spuistraat en Sneppenstraat; verbond tot in 't begin van de 17de eeuw de Korte Nieuwstraat met de Jezuietenrui en werd toen vervangen door de St.-Pieter en Paulusstraat.
Koudenberg	Kauwenberg
Kraaiwijk (het...)	Aanvankelijk het stadsgedeelte tussen de Burchtgracht en de Koolkaai; later zich uitstrekkend tot tegen de Dries en de Brouwersvliet
Lijnmakersstraat	Kaasstraat
Lombaardvest	Lombardenvest
Lozane	omgeving van de Lozanastraat
Lozengaweg	Kuipersstraat

Manstraatje	Lag destijds van halverwege de Maalderijstraat tot aan de zgn. IJzerenbrug
Markt	Grote Markt
Markt-West	Gildekamersstraat
Mat(ten)straat	Liep destijds van aan de vroeger zich verder westwaarts uitstrekkende Zakstraat tot aan de Burchtgracht
Meer(e)	Meir
Meerpoort (binnen de...)	St.-Katelijnevest
Meerpoort (buiten de...)	Meir-Noord en verder zuidwaarts
Munsterstraat	Pieter Potstraat, Grote
Nieuwbrug (bij de...)	1. Aan de Korte Gasthuisstraat
	2. Pottersbrug
Nuwestraat, Lange	Nieuwstraat, Lange
O.L. Vrouwekerk (achter...)	Melkmarkt, zuidelijk gedeelte
Onzer Vrouwen kerkhof (achter...)	Lijnwaadmarkt
Onzer Vrouwen koer (achter...)	Melkmarkt, zuidelijk gedeelte
Peter Draex steeg	Heilige Geeststraat
Pottersbrug	Gewezen brug tussen Kaasstraat en Grote
	Pieter Potstraat
Pottersstraat	Kaasstraat
Predikarenstraat	Doornikstraten, Korte en Lange
Predikherenstraat	Doornikstraten, Korte en Lange
Riddersteeg	Ridderstraten, Korte en Lange
Rui	Suikerrui, event. ook Boterrui
Rui, Korte	Jezuïetenrui
Scheldeke, Klein	Scheldeke
Schepenhuis (tegenover het...)	De gewezen IJzerenbrug
Sherenstraat	Algemene aanduiding van de openbare weg
St.-Janspoort (buiten...)	St.-Jansvliet en Oever
St.-Jorispoort (buiten...)	Oostelijk van de huidige Frankrijk- en Britseleien
St.-Martenstraat	Vlasmarkt
St.-Michielsklooster (vóór...)	Kloosterstraat
St.-Michielstraat	Kloosterstraat
St.-Pauwelsstraat	St.-Pieter en Paulusstraat
Spieringstraat	Verdwenen straat tussen de Koolkaai en de St.-Pietersvliet
Stadhuis (achter het...)	Gildekamersstraat
Steeg daar men ten kerkhove waart gaat	Zwaluwstraat
Steeg daar men ten Zande waart gaat	Stoofstraat
Steeg van de Guldenberg	Het verdwenen LantaarnstraatjeGa naar voetnoot(1)
Steenhoudersvest	Steenhouwersvest
Straat van de Fermerij	Prekerinnenstraat

Straat vóór de Gate	de verdwenen Schipstraat
Straat waar men gaat in het huis van Claus Vanden Werve	Heilige Geeststraat
Valkstraat	Gierstraat
Varkenstraatje	Vermoedelijk een verdwenen straatje aan de Zwartzustersstraat
Veemarkt, Oude	Eiermarkt
Veemarkt, Nieuwe	Veemarkt
Verversbrug	Melkmarkt, noordelijk gedeelte
Vest tussen Nieuwstraatpoort en Kipdorppoort	St.-Katelijnevest
Vismarkt	Waar nu het zgn. Steenplein ligt
Vleeshuis (vóór het...)	Vleeshouwersstraat
Vleminckstraat	Minderbroedersrui
Waaienberg	Stadsgedeelte ten westen van de vroegere Mattenstraat, aan de sluis van de Burchtgracht, het zgn. PensgatGa naar voetnoot(2)
Warmoesmarkt	Kaasrui
Winkelsteeg	de beide Winkelstraten en de Ossenmarkt
Zandstraat	Stoofstraat
Zuivelmarkt	Kaasrui
Zuivelsteeg	Schoenmakersstraat; ook Kaasrui

Lijst der huisnamen

Akelei: 1432, een huys geh. de akeleye, gest. by de zuvelmerct, tusschen Willem Vaet ende Adriaen Moens, teenghietere, II, 86v^o. KW Kaasrui N., PK 2265, 16.

Sierplant met klokvormige bloemen van diverse kleur.

Allemagne (Fr.): 1412, de huysingen gheh. Spangien ende Almaengien, I, 100v^o; 1428, een huysinge in de bullincstrate, geh. Almaengien, II, 61; 1437, een ganshuys gest. achter Aelmaengien, II, 108v^o. AH Bullincstr. Z., p. 52; niet in KW.

Anker: 1402, een huys op de roye, gheh. de garyte, tusschen den ram ende den anker, I, 61; 1409, een huys opte roye, gheh. dbilken, tusschen den ram ende den ancker, I, 87v^o; 1415, een huysinge gheh. den anker, gest. op de roye, II, 5. AH Rui Z., p. 73; HH nr. 3; VL II, 272; KW Suikerrui Z., PK 2274, 345.

Arend: 1404, een huys gheh. den pau, ghest. aende merct, tusschen den aren ende den bontenmantel, I, 67v^o. AH (Grote) Markt N., p. 51; VL II, 353; KW IJzeren Brug W., PK 2278, 369, gulden arent.

Avontuur: 1403, een huysinge gheh. de aventuere, ghest. inde lynmakersstrate, I, 66; 1425, id., II, 46v^o; 1426; id., II, 51v^o; 1434, een huys geh. den wan, gest. opte pottersbrugge, tusschen de aventuere aen beyde zyden, II, 90. AH Pottersstr. O., p. 47; niet in KW.

Baard, bruine:

1404, een huys gheh. den bruynen baert, ghest. op den hoec vander meeren, buyten der porten, I, 69v^o. AH Buiten de Meirpoort, p. 201; KW Meir N., PK 2268, 327.

1416, een huys geh. den bruynen baert, gest. inde cammerstrate, II, 10; 1426, een huys geh. den bruynen baert, gest. buyten de cammerpoerte, tusschen de huysinge geh. tgansevelt ende den molen, II, 53; 1433, id., II, 86; 1434, id., II, 93v^o; 1440, id., II, 121. AH Kammerstr. W., p. 109; KW Lange Kammerstr. W., PK 2266, 116.

Bruine baard zal wel dezelfde betekenis hebben als gouden baardu die een edel symbool zou zijn uit de middeleeuwen (cfr. V.L. en T.G.). De hertog van Lotharingen ging na de slag van Nancy, waarin hij Karel de Stoute had verslagen, in plechtige optocht het lijk bezoeken, gekleed in diepe rouw en versierd met een gouden baard. (V.L. & T.E.).

Baars: 1399, een huys dat men heet den baers, ghest. in de hoechstr., I, 47v^o; 1402, een huysinghe gheh. den wyngaert, ghest. inde hoeghestrate, tusschen den corennaert ende den baers, I, 61; 1413, een huys geh. den wiingaert, gest. inde hooghstrate, tusschen den gulde scilt ende den baers, I, 101; 1419, een huysinge inde hoeghstrate, gheh. den baers, II, 19v^o; 1419, id., II, 21; 1430, id., II, 72. AH Hoogstr. O., p. 81; VL II, 364; KW Hoogstr. O., PK 2263, 534 & 535, Grooten baers & cleynen baers.

Babouin (Fr.): 1402, een huysinge gest. inde borch, tusschen Symon Pays huysinge was ende den babwijn, I, 59v^o; 1409, een huys geh. den babwijn, gest. inde borch, I, 90; 1416, een huysinge inde borch, tusschen Quintiin Clarensoens huys ende thuys gen. den babwiin, II, 10. Niet in AH; niet in KW.

Mnl. Wb I, 602: baubijn; Mlat. baboynus, babuynus; Nnl. babwijn (vernederlandsing van Fr. babouin), baviaan.

Batenburg: 1422, een huys geh. den mortier, gest. aen de merct, neffens den wolf aen deen zide ende thuys geh. batenborch aen

dander zide, II, 31v^o; 1424, een huys gheh. batenborch, gest. opte merct, tusschen thuys gheh. den mortier ende thuys gheh. hele, II, 42; 1433, een huys geh. batenborch, gest. aende merct, tusschen Paridaens erve van Goerle ende de trompe, II, 87; 1439, een huys geh. batenborch, gest. aen de merct, tusschen den mortier ende de trompe, II, 116v^o. Niet in KW.

Vermoedelijk een gefingeerde burcht, waarvan de naam verband houdt met de bewoner, zoals bij tal van namen op -burg. Kan ook migratienaam zijn uit de Hollandse gemeenten [cfr. V.d.AA).

10.

Beer: 1410, een huys gheh. den regenboghe, gest. aen de merct, metten huyse achter gheh. de borse, tusschen den lupert ende den beere, I, 93v^o; 1418, een huysinge gest. aende merct, gheh. de scaminkel, tusschen den beere ende den boem, II, 17; 1429, een huis gest. aende merct, geh. de syminkel, tusschen vrouwen Bods erfgenamen ende den beere, II, 68v^o; 1431, een huys geh. den meersman, gest. aende merct, tusschen den beere ende den regenboghe, II, 80; 1432, een huys geh. den schemynkel, gest. aende merct, tusschen den beere ende mevrouwe Boods wilen, II, 80; 1436, id., II, 120. KW Grote Markt N., PK 2262, 530.

11.

Beer, witte: 1422, een huys gheh. den witten beere, ghest. by de appelbrugge voir de gate, II, 36. KW Schupstr. O., PK 2275, 354.

12.

Beiaard: 1418, een huysinge gheh. den beyaert, gest. aen de merct, comende achter vut inde bullincstrate, II, 18v^o. AH (Grote) Markt N., p. 51; niet in KW.

13.

Bel: 1430, een huis gest. aende coremerct opten hoec biden bornputte, geh. de belle, neffens Mathys Balen, II, 72. HH nr. 7; VL II, 259; niet in KW.

14.

Berrie: 1436, een huysinghe geh. de berye, gest. opte corte roye, tusschen thuys geh. de clocke ende Constant van Halmale erve, II, 101. HH nr. 8; KW Wijngaardstr. Z., PK 2278, 352.

15.

Beurs: 1410, een huys gheh. den regenboghe, gest. ane de merct, metten huyse achter, gheh. de borse, I, 93v^o. HH nr. 9; VL II, 296; KW Oudeborse Z., oosthoek Wisselstr., PK 2270, 263, oude borse.

16.

Bijl(tje):

A.	1398, een husinghe gheh. repelmonde, ghest. inde pottersstrate, tusschen tbylken ende Willems Lynmakers, I, 42. AH Pottersstr. W., p. 38; HH nr. 59; VL II, 205; KW Kaasstr. W., PK 2265, 45.
B.	1404, een huys gheh. tbylken, gest. int kipdorp, I, 67v^o.

	AH Kipdorp N., p. 156; KW Kipdorp N., PK 2265, 388 & 389, grote byle & cleyne byle.
C.	1409, een huys ghest. opte roye, gheh. dbilken, tusschen den ram ende den ankere, I, 87v^o. KW Suikerrui Z., PK 2274, 343.
D.	1414, een huys geh. tbijlken, gest. inde coepoertstrate, tusschen tvosken ende de clocke, II, 4; 1426, een huys gest. inde coepoertstr., tusschen den hert ende de byle, II, 50v^o. KW Lange Koepoortstr. O., PK 2261, 252.
E.	1428, een huys geh. de byle, gest. inde wyngaertstrate, II, 60v^o. Niet in KW.
F.	1439, een huysinge geh. hoemborch, gest. opt zant, tusschen schiedamme ende de bile, II, 119. Niet in KW.

17.

Blaasbalg: 1398, een huys inden losengawech, tusschen een dweerse loeve, heet den blaesbalch, ende Diederics huys vanden Putte, I, 47. AH Lozengaweg Z., p. 34; HH nr. 11; VL II, 240; KW Kuipersstr. Z., PK 2260, 463v^o.

18.

Blijde: 1407, een huis ghest. ane der scepenhuys dweers over, gheh. tsprincael, tusschen de blide ende deyke, I, 81; 1425, id., II, 46v^o. AH (Grote) Markt Z., p. 50; KW IJzerenbrug O., hoek Manstraatje N., PK 2278, 362.

Mnl. Wb.: oorlogstuig om grote stenen naar de vestingmuur te slingeren in een poging om hem zwaar te beschadigen en de vesting in te nemen. - Fr.-V. Wijk: Mnl. blide, uit Mlat. blida, uit Gr. balida, verwant met het ww. ballein, werpen.

19.

Blijdenberg resp. -burg: 1406, een huysinge gheh. den kemel, gest. aen de merct tantwerpen, [tusschen] h. Peters Boods huys ende den blidenberch, I, 77; 1421, een huys geh. de vierheemskinderen, gest. aen de merct, tusschen blyenberch ende de papegaye, II, 29; 1429, een huysinge geh. blidenborch, II, 67v^o; 1437, een huys geh. blidenborch, II, 108; 1439, een huys geh. blidenborch, tusschen Gielis Boods erve ende Willems erve van Kessele, II, 118. AH (Grote) Markt N., p. 51; KW Grote Markt N., PK 2262, 534.

20.

Bloem: 1435, een huys geh. de bloeme, gest. aen de corenmerct, tusschen der joncfr. Shertogen erve ende Jans vander Brake erve, II, 97v^o. KW Oudekorenmarkt N., PK 2270, 383, blomme.

21.

Bloemaard: 1423, een huys gest. buyten de cammerpoerte opten hoec vander binnenster vesten, gheh. den bloemaert, II, 38; 1427, een huis geh. den bloemaert, gest. buyten de cammerporte, tusschen tperdeken ende der stad veste, II, 56. KW Lange

Kammerstr. O., zuidhoek van de Lombaardvest, PK 2266, 1, blommaert.

Kil. I, 73: bloemgaard, bloementuin.

22.

Boergondië:

A.	1432, een huysinge geh. bourgoingne, gest. inde braderijstrate, II, 84v^o; 1437, id., II, 108v^o. AH Braderijstr. O., p. 52; VL. II, 280; KW Braderijstr. O., PK 2257, 298, Bourgoignen.
B.	1438, een huys geh. bourgoingnen, gest. inde cammerstrate, tusschen Claus erve vander Sluys, de backere, ende Jans Cants erve, II, 109v^o. Niet in KW.

23.

Bok:

A.	1393, een huysinge geh. den boc, ghest. inde borch, I, 24; 1398, een huysinge gheh. polenac, gest. inde borch, naest Claus huysinge van Winegeem in deen zide ende de huysinge gheh den boc in donder zide, I, 46; 1401, een huys gheh. den boc, daer Gielis Tuyc in woent, ghest. inde borch, neffens Jan Toebosch stede ende polinac, I, 57v^o; 1404, een huys gheh. den boc, inde borch, I, 67v^o; 1414, een huys gheh. poelnac, ghest. inde borch, tusschen den borchmuer ende Didmaer Clippinx huys gheh. den boc, I, 105v^o; 1439, een huysinge inde borch, tusschen de borchtgracht ende den boc, II, 117. AH Gevangenisstr. O., p. 19; VL II, 340; KW Burcht O., PK 2257, 175.
B.	1426, een huys gest. voere tvleeschuys, geh. den boc, tusschen der kinderen vanden Wiingaerde ende Thomaes Stollebeens, II, 50v^o. Niet in KW.
C.	1429, een huys geh. den boc, gest. tantwerpen aen de merct, tusschen de helle ende de molen, II, 68v^o. Niet in KW.

24.

Bok, kleine: 1440, een huysinge geh. de gans, gest. inde borch, tusschen Cornelis Qualetalen erve ende thuys geh. den cleynen boc, II, 123. Niet in KW.

25.

Bolhof, (oude):

A.	1391, de huysinghen opten coudenberch, die wilen waren Peters van Eykenenberghe ende wilen was den ouden bolhof, I, 13v^o; 1429, een huys met twee cameren daer neffens, geh. den ouden bolhof, gest. opten coudenberch, tusschen Jans van Tichelt ende Jan Delijen, II, 66v^o. AH Coudenberg W., p. 154; niet in KW.
B.	1401, twee cameren gelegen inde nustrate, biden ouden bolhof, I, 56; 1423, een huys gheh. den bolhof, gest. inde langhe

nuwestrate, II, 38; 1443, twee cameren gest. inde langenieustrate, by den bolhof, tusschen Willem Roefs erve ende Katlinen Svalken erve, II, 130v^o. AH Lge Nieuwstr. N., p. 136; niet in KW.

26.

Boog: 1428, een huys geh. den boge, gest. aen de melcmerct, tusschen thuys dat men nu heet de trumpe ende der stad steegere, II, 59. Niet in KW.

27.

Boom: 1418, een huysinge gest. aende merct, gheh. de scerminckel, tusschen den beere ende den boem, II, 17. VL I, 40; KW Grote Markt N., PK 2262, 532, gulden boom.

Boom, Dorren: zie Dorrenboom.

28.

Boomgaard: 1415, een huys ghest. inde lange nustrate, tusschen den boegaerd ende meester Jorys Clockgieters huys, II, 6. VL II, 420, afb.; niet in KW.

29.

Bos:

A.	1393, een huys dat men heet englant, ghest. tenden de evenscalcstrate, tusschen thuys dat men heet den bos ende thuys dat men heet vrankerijcke, I, 22v^o. Niet in KW.
B.	1393, een hus gest. op den hoec vander predicarenstrate, aldernaest den huse gheh. den boc, I, 25. Niet in KW.

30.

Bot: 1404, een huysinge gheh. den bot, ghest. ane de merct tantwerpen, tusschen de huysinge gheh. de molen ende de huysinge gheh. de helle, I, 70v^o. VL II, 364; niet in KW.

VD: een tot de platvissen behorende, voornamelijk in brak water levende vis.

31.

Brabant: 1394, een huys bi tgasthuys steegher, tusschen thuys gheh. brabant ende Katl. Zeelanders, I, 29; 1403, een huys gheh. brabant, ghest. bi tgasthuys steegher, tusschen Jans loeve vander Elst ende Peeters huys was van Neele, I, 66v^o; 1424, een huys ghest. by tgasthuys steegher gheh. brabant, tusschen thuys gheh. de drie coninghen ende Jans logie vander Vloet, II, 42. KW Korte Gasthuisstr. O., PK 2260, 79, Oud Brabant.

32.

Brak, kleine: 1439, een huys geh. den cleynen brac, gest. buyten sinte jans poerte opten vliet, tusschen Peter Olie erve ende Jan Waterloes erve, II, 117v^o. AH Oever O, p. 103; KW St. Jansvliet Z., PK 2264, 431, (grooten) rooden brack.

VD: jachthond.

33.

Brak, witte: 1432, een huysinge gest. buten sinte jans poirte, geh. de witte bracke, tusschen Jans Stoeten erve ende Jan Breems,

II, 82v^o. AH Oever O., p. 103; KW St. Jansvliet Z., PK 2264, 430.

34.

Brandhaak: 1438, een huys geh. den branthaec, gest. inde langenieustrate, tusschen Rutgheers erve van Zeyne ende Jans Zoesen erve, II, 110. KW Lange Nieuwstr. Z., PK 2266, 265.

Wb. Nl.: toestel dat meestal bestaat uit een ijzeren haak op een lange houten stang. waaraan een paar el beneden het boveneinde een ijzeren plaat met één of meer ogen of ringen is bevestigd, waardoor trektouwen zijn gestoken om bv. bij brand muren omver te trekken.

35.

Bretanje: 1420, een huysinge gheh. bretangien, ghest. inde borch, tusschen Nout Tollincx ende der heren van Pitsemborch erve, II, 25v^o; 1425, een huysinge geh. brytaengien, II, 46; 1426, een huysinge geh. bertaengien, II, 52. KW Burcht Z., de hoek om naast het kerkhof, naar de werfpoort, PK 2257, 140.

36.

Briel: 1418, een huys gest. aende vischmerct, geh. den briel, II, 17. Niet in KW.

Den Briel of Brielle, gemeente op Voorne, streek in Zuid-Holland (cf. V.D. AA).

Bruinebaard: zie baard, bruine -

37.

Burcht: 1404, een huysinge gheh. de borch, gest. inde munsterstr., I, 67. VL II, 290 & 294, afb.; niet in KW.

38.

Burcht, oude: 1407, een huys gheh. ouden borch, ghest. inde braderistrate, I, 83v^o. Niet in KW.

39.

Burchtwal: 1403, een huys gheh. den borchwal, ghest. inde hoeghstrate, in sh. Peter Draexs steghe, I, 66; 1424, een huys geh. de borchwalle, gest. inde strate daer men gaet in Claus huys vanden Werve, tusschen Symoen Draex huysinge ende der vrouwen huys vanden Broeke, II, 44. Niet in KW.

40.

Calais: 1433, een huysinge geh. caleys, gest. inde bullinxstrate, opten hoeck vander predikerenstrate, II, 86. Niet in KW.

41.

Cyprus: 1426, een huis geh. Sijpers, gest. inde cortenieustrate, II, 52. Niet in KW.

Wb.Nl.: Cyprus, vroeger ook Cypers.

42.

Dansaard: 1438, een huys gest. opten hoec vander oudanen, geh. den dansaert, tusschen Peter Stcoenincx erve ende de strate geh. doudane, II, 111v^o. KW Korte Gasthuisstraat W., hoek Oudaan, PK 2260, 116.

Bijvorm voor ‘danser’? Dan te vergelijken met Gapaard = Gaper (cfr. nr. 71).

43.

Dobbelaar:

1417, een huys gest. op te roye, geh. thaesken, tusschen den dobbelere ende tsweert van Aelst, II, 14v^o; 1440, een huys geh. den hazendans, gest. opte roye, tusschen den dobbelere ende tsweert van Aelst, II, 124v^o. AH Rui Z., p. 73; KW oosthoek van de Munsterstr., PK 2274, 350.

1436, een huys gest. inde keyserstrate, tusschen Wouter Dankaerts erve ende Hubrechts erve in den dobbeleere, II, 102v^o. Niet in KW.

Iemand die dobbelt of met de teerlingen speelt.

44.

Donderkloot: 1414, een huys geh. den dondercloot, gest. opte steenhouwersveste opten hoec vander ridderstegen, I, 104; 1416, een huysinghe gheh. den tonrecloete, ghest. op den hoec vander ridderstrate, II, 12v^o; 1433, een huys geh. den dondercloot, gest. opte steenhoudersveste, II, 86v^o. VL II, 273; KW Steenhouwersvest Z., westhoek van de Korte Ridderstr., PK 2273, 425.

Mnl.Wb.: bussekloot, bussesteen, pijlsteen, afgeschoten met een boogsgewijs gemaakt instrument, klootboog geheten. - Wb.Nl.: loden of stenen kanonkogel voor de donderbus, zijnde een soort kanon.

45.

Doorn: 1407, een huys gheh. ouden borch, ghest, inde braderistrate, tusschen den cardennael ende den doren, I, 83v^o; 1419, een huys gheh. oudenborch, inde brederiestrate, tusschen den doren ende den cairdenale, II, 22v^o. KW Braderijstraat O., hoek van de Bullinkstr., PK 2257, 293.

46.

Doornik: 1394, een huysinghe gheh. den luypaert, gest. ane de merct, tusschen den reghenboghe ende dornyke, I, 27; 1395, een huys geh. den bontenmantel, aen de marct, tusschen dornyke ende den pau, I, 33; 1434, id., II, 92v^o. AH (Grote) Markt N., p. 51; VL II, 282; niet in KW.

47.

Dorrenboom: 1428, een huysinge geh. den dorrenboom, gelegen in kiipdorp, tusschen de herberge van tongerloo ende de hofstede van heesbeen, II, 58v^o. VL II, 263 & 373; KW Kipdorp Z., PK 2265, 473.

Eigenlijk doornboom. VD: met dorens bezette boom, inz. volksnaam voor de mei- of hagedoorn (crataegus).

48.

Draaihof: 1419, een stede gheh. den drayhof, ghest. inde riddersstrate, tusschen Gheerts hof van Tilborch ende Peter Stevens hof, II, 22. Niet in KW.

49.

Draak:

1408, een huys geh. den drake, ghest. bi de vischmerct, I, 86v^o. HH, nr. 28; VL II, 371, afb.; niet in KW.

1415, een huys gest. inde wyngertstrate, gheh. den drake, II, 6; 1422, een huys gest. inde wyngaertstrate, tusschen den drake ende Hermans vander Meyen. KW, Wijngaardstr. Z., PK 2278, 353.

1419, een huysinge geh. den drake, ghest. in Kiipdorp, tusschen de planke ende meester Jans Teenghieters huys was, II, 21. KW Kipdorp Z., PK 2265, 474.

1428, een huys gest. voere de gate by de appelbrugge, comende achter aen den drake, II, 65v^o. AH Potter(s)str. W., p. 39; KW Kaasstr. W., PK 2265, 39.

VD: fabelachtig monster, voorgesteld als een gevleugelde, vuurspuwende slang of als een geschubd dier met kam, klauwen, spitse tong en lange staart.

50.

Drink al uit: 1419, een huysinge gheh. den drijnc al vut, ghest. int craeywyc, II, 21;; 1428, een huysinge geh. den drinc al vute, ghest. in craeyewyc opten holenvliet, II, 60v^o; 1429, een huys gest. in craeyewyc, jegen den drinc al vute over, tusschen de stege vanden guldenen berge ende Jan Vits erve, II, 67; 1432, id., II, 81. AH Waaienberg N., p. 26; KW Mattenstr. W., PK 2268, 185.

Typische naam voor herberg.

51.

Duif: 1417, een huysinge gheh. hemelrike, in de silversmitstrate, tusschen de duyve ende scollant, II, 16; 1418, id., II, 17; 1420, een huysinge geh. de duive, inde silversmitstrate, tusschen hemelrike ende de helle, II, 24; 1422, een huys inden lozengawech, tusschen Claus Calloets ende den doerganc van der duyven, II, 32; 1423, een huysinge geh. hemelrike, inde silversmitstrate, tusschen de duve ende scollant, II, 37; 1434, een huysinge geh. de duve, inde silversmitstrate, II, 91v^o; 1435; id., II, 94v^o. AH Zilversmitstr. N., p. 37; HH nr. 37; VL II, 357; KW Zilversmitstr. N., PK 2273, 147.

52.

Edegem: 1420, een huis gest. inde braderijstrate, tusschen de cokene van eedigheem ende thuys geh. den raven, II, 25. Niet in KW.

53.

Eendvogel: 1414, een huys gest. inde coeperstrate, gheh. den eyntvoeghel, I, 105. HH nr. 38; VL II, 357; KW Lange Koepoortstr. O., PK 2261, 264, vliegenden eyndtvogel.

54.

Eenhoorn:

1403, een huys geh. den caetsbal, gest. ane de merct, tusschen de colve ende den eenhoren, I, 63v^o; 1413, id., I, 102; 1417, id., II, 16; 1435, id., II, 97; 1438, een huys geh. den eenhoren, gest. aen de merct, II, 111v^o. AH AH (Grote) Markt Z., p. 49; HH nr. 39; VL II, 369; KW Grote Markt Z., PK 2262, 562.

1429, een huysinge geh. den eenhoren, gest. buyten de coeporte, II, 66; 1432, id., II, 83v^o; 1436, id., II, 99v^o. KW Klapdorp N., PK 2259, 319.

VD: Fabelachtig dier in de gedaante van een paard met een lange gedraaide hoorn midden op het voorhoofd.

VL II, 369: Volgens Albertus de Groote begon de hoorn van de eenhoorn te zweten in de nabijheid van gift en werd daarom dikwijls tot heften van tafelmessen verwerkt; om deze kracht werd de eenhoren ook vaak door apotekers en chemisten uitgehangen.

55.

Eik:

1407, een huis gest. ane der scepenhuys dweers over, gheh. sprincael, tusschen de blide ende de eycke, I, 81; 1410, een huys gheh. de exter, ghest. vore der scepenhuys, tusschen den sloetel ende de eycke, I, 94; 1423, een huysinge geh. deyke, gest. ane de merct, jegen der scepenen huys over, tusschen dexter ende tspringael, II, 36v^o; 1425, id., II, 46v^o; 1440, id., II, 124v^o; 1440, id., II, 130. AH (Grote) Markt Z., p. 50; VL II, 377-378, afb.; KW IJzerenbrug O., PK 2278, 360.

1421, een huys gest. inde meere, geh. deyke, II, 30. KW Meir N., PK 2268, 333.

56.

Ekster:

1410, een huys gheh. de extere, ghest. vore der scepenen huys, tusschen den sloetel ende de eyke, I, 94; 1423, een huysinge geh. deyke, gest. ane de merct, jegen der scepenen huys over, tusschen dextere ende tspringael, II, 36v^o; 1440, een huys geh. dextere, gest. by der scepenen huys, tusschen deyke ende den sluetel, II, 124v^o. AH (Grote) Markt Z., p. 50; HH nr. 40; VL II, 359; KW IJzerenbrug O., PK 2278, 359, exterken.

1438, twee huysen daer af deen geh. es den scilt van vranckericke ende dander dextere, II, 110v^o. KW Lange Kammerstr. O., PK 2266, 11, exterken.

57.

Emmer: 1393, een huysinghe die men heet de kevye, ghest. ane de corenmarct, tusschen den pelgrim ende den eemer, I, 23; 1399,

id., I, 48v^o; 1406, een huis aen de corenmerct, tusschen de gans ende den eemer, I, 79; 1426, id., II, 51v^o; 1427, een huys aen de corenmarct, geh. den eemer, II, 57; 1434, een huysinge geh. de gans, aen de corenmerct, tusschen den eemer ende Wouter van Espemde huys, II, 9v^o. AH, Korenmarkt W., p. 80; KW Oudekorenmarkt W., PK 2270, 388.

58.

Engel:

A.	1404, een huysinge geh. de tafelronde, aen de merct, opten hoec vander braderistrate, neffens den eyngel, I, 67v^o; 1407, een huysinghe geh. den enghel, aen de merct, I, 84v^o; 1412, een huysinge gheh. den engel, gest. aen de merct, tusschen de mouwe ende de tafelronde, I, 100v^o; 1422, id., II, 32v^o; 1431, een huysinge geh. den ingel, aen de merct, II, 77v^o. AH (Grote) Markt N., p. 51; HH nr. 42; VL II, 95, afb.; KW Grote Markt N., PK 2262, 519.
B.	1428, een huysinge inde bullincstrate, geh. almaengien, tusschen de plaetse vanden engel ende Jans erve van Halmale, II, 61. KW Oudebeurs N., PK 2270, 300.
C.	1405, een huys geh. den inghel, inde Cammerstrate, I, 76. KW Lange Kammerstr. W., PK 2266, 57.

59.

Engeland: 1393, een huys dat men heet Englant, tenden de even scalcstrate, I, 22v^o; 1408, een huys gheh. vrancrijke, ghest. bi tvleeshuys, tusschen Engeland ende den coevoet, I, 86v^o; 1419, twee huysen gheh. ynghelant ende den vos, met den huyse daer achter ane ghest., also men ten vleeschuyse waert nedergaet, II, 20v^o; 1431, een huysinge geh. ingelant, II, 79. AH Bullinckstr. N., p. 32; KW Bullingstr. N., PK 2257, 509.

60.

Engelenzang: 1407, een huys geh. den enghelensanc, opten hoec vander hoeghstraten by de yserenbrugghe, I, 81v^o. Niet in KW.

61.

Ezel: 1430, een huys geh. de roode schilt, gest. aende corenmarct, tusschen den eezel ende de jacht, II, 72. VL II, 334; KW Oude Korenmarkt W., PK 2270, 394, (blinden) esel.

62.

Ezel, gestreepte:

A.	1403, een huys inde coeperstrate, gheh. den esel, I, 64v^o; 1405, een huys gheh. den strijpten esel, ghest. inde coeperstrate, I, 75v^o; 1410, een huys inde coepoirtstrate, gheh. den strijpten ezel, I, 94v^o. KW Lange Koepoortstr. O., PK 2261, 255-257.
B.	1417, een huys inde hoeghstrate, opten hoec vander stegen

daer men ten zande waert gaet, tusschen den strypten ezel ende de de voirschreven steghe, II, 16; 1431, een huysinge geh. tpeerdeken, gest. inde hoeghstrate, tusschen de huisinge geh. de munten ende den strijpten esel, II, 75; 1432, id., II, 84; een huys inde hoeghstrate, tusschen tpeerdeken ende den strijpten ezel, II., 92; 1436; een huys inde hoechstrate, daer men gaet ten zande waert ex una ende thuys geh. den strypten ezel ex altera, II, 100v^o; 1439, id., II, 116v^o. KW Hoogstr. W., PK 2263, 483.

Zebra. In de 17de eeuw hing in Parijs ‘l'âne rayé’ uit (V.L. & T.G.)

63.

Fles:

1424, een huys inde cammerstrate, tusschen den gapaert ende Jan Spaels, gheh. de flessche, II, 43v^o; 1431, een huys geh. de clocke, in de cammerstrate, tusschen des goidshuys vanden Witsusteren ende de flessche, II, 77; 1433, een huys geh. de clocke, gest. buyten de cammerpoirte, tusschen tgoidshuys... ende de flessche, II, 86. AH Kammerstr. O., p 114; VL I, 401; KW Lange Kammerstr. O., PK 2266, 18 & 18v^o; cleyne flessche & groote flessche.

1429, een huys inde wyngaertstrate, tusschen de flessche ende Claus vander Lynden, II, 68. Niet in KW.

64.

Fontein: 1436, een huys gest. inde silversmitstrate, tusschen den valke ende Jans Boxelaeren erve, geh. de fonteyne, II, 100v^o. HH nr. 13; VL I, 48 & 50; KW Zilversmidstrate N., PK 2273, 145².

65.

Frankrijk: 1393, een huys dat men heet Englant, gest. tenden de evenscalcstrate, tusschen den vos ende vrankerijcsche, I, 22v^o; 1408, een huys gheh. vrancrijke, gest. bi tvleeschuys, tusschen yngeland ende den coevoet, I, 86v^o. AH Bullincstr. N., p. 32; KW Oudeborse N., PK 2270, 310-312v^o, schilt van vranckryck.

66.

Galei: 1404, een huysinghe geh. de galeye, in de silversmitstrate, I, 69v^o; 1411, id., I, 96; 1436, een huys geh. dlam, in de zilversmitstrate, tusschen de galeye ende den candelaere, II, 103; 1440, id., II, 126v^o. AH Zilversmidstr. N., p. 37; KW Zilversmidstr. N., PK 2273, 150.

67.

Galicië: 1394, een huys dat men heet den keghelere, inde evenscalcstrate, tusschen galissien ende den raven, I, 30v^o; 1404, id., I, 68v^o; 1423, id., II, 38; 1431, een huys geh. galissien, inde

braderijstrate, tusschen den keghelere ende den rosenhoet, II, 76v^o; 1440, id., II, 126v^o. AH Braderijstr. W., p. 33; niet in KW.

Landstreek in het noordwesten van Spanje met de stad Santiago de Compostella, waar eeuwenlang op bedevaart werd gegaan naar Jacob de Meerdere.

68.

Gans:

A.	1397, twee huysen, daer af deen heet de gans, ane de corenmerct, I, 40; 1406, een huis aen de corenmerct, tusschen de gans ende den eemer, I, 79; 1426, id., II, 51v^o; 1434, id., II, 92v^o. AH Korenmarkt W., p. 79; HH nr. 45; VL II, 356, afb.; KW Oude Korenmarkt W., PK 2270, 386, groote ganse.
B.	1404, een herberghe gheh. de gans, ghest. in de borch, I, 72v^o; 1411, id., I, 97; 1440, id., II, 123. KW Zakstr. Z., PK 2275, 22.
C.	1439, een huys geh. de cleynen rinc, gest. opte roeye, tusschen de gans ende den gulden rinc, II, 118. KW Suikerrui Z., PK 2274, 347.

69.

Ganshuis: 1432, een huys geh. tganshuys, gest. alsoe men vander braderijstrate ten predikeren wairt gaet, II, 84v^o. Niet in KW.

70.

Ganzeveld: 1393, een huysinghe inde cammerstrate, tusschen thuys dat men heet tgansvelt ende den pollepel, I, 25; 1416, een huysinge, geh. den bruynenbaert, inde cammerstrate, tusschen Michiels Kemelens huys ende tgansvelt, II, 10; 1426, id., II, 53; 1434, id., II, 93v. AH Kammerstr. W., p. 109; KW Lge Kammerstr. W., PK 2266, 115.

71.

Gapaard: 1424, een huys inde cammerstrate, tusschen de gapaert ende Jan Spaels, II, 43v^o. VL I, 105-107; niet in KW.

Wb. Nl.: Vlaamse nevenvorm van ‘gaper’. - VD: gaper, houten beeld met gapende mond en vaak met uitgestoken tong, voor winkels van drogisten als uithangteken geplaatst. - VL: aanvankelijk een soort monster, gelijkend op een krokodil, met opengesperde bek; later een gapend mannenhoofd; bekend uithangteken van de drogist.

72.

Gapenburg: 1397, een huus gheh. gapenborch, inde coeperstrate, I, 39v^o. AH Koepoortstr. W., p. 60; niet in KW.

Fantaisienaam? Gefingeerde burcht?

73.

Gelre/Gelder: 1394, een huysinghe gheh. ghelre, ghest. inde zilversmitstrate, naes Symoens huys was van Rode, I, 29v^o; 1416, twee huysen gheh. ghelre, inde silversmitstrate, II, 12; 1417, een huys gheh. gelre, in de silversmitstrate, II, 15; 1419, id., II, 19v^o. AH Zilversmidstr. Z., p. 46; niet in KW.

74.

Griff(i)oen: 1416, een huysinge gheh. tgryfhoen, ghest. inde hoechstrate, II, 12; 1417, een huysinge gheh. den gryphoen, inde hoeghstrate, II, 14v^o. VL I, 394; KW Hoogstr. O., noordzijde van de Reyndersstr., PK 2263, 514.

VD: fabelachtige grijpvogel met het bovenlijf van een adelaar en het benedenlijf van een leeuw: heraldische figuur.

75.

Haan:

A.	1440, een huys geh. den haen, bynnen de meerpoirte, tusschen Jans Walen erve was ende de rode tonne, II, 121. HH nr. 82; VL II, 350-351, afb.; niet in KW.
B.	1440, een huys comende achter vte tot inde corte nieustrate, geh. den hane, gest. achter onse vrouwe kerke, II, 128. KW Melkmarkt O., PK 2268, 454.

76.

Haas, grote: 1392, een huys gheh. den groten hase, ghest. ane de verwersbrugghe, I, 21. AH Melkmarkt O., p. 97; VL II, 329; KW Melkmarkt O., PK 2268, 465.

77.

Haasje (zie ook Hazendans): 1417, een huys ghest. opte roye, streckende achter vute in de munsterstrate, gheh. thaesken, tusschen den dobbelere ende tsweert van Aelst, II, 14v^o. KW Suikerrui Z., PK 2274, 349.

78.

Halle van Herentals: 1420, een huysinge geh. den swane, gest. inde hoechstrate, tusschen Jans huysinge van Ranst ende de halle van heerentals, II, 24v^o; 1422, id., II, 33. KW Hoogstr. W., PK 2263, 467.

79.

Halle van Lier: 1414, een huys gheh. den wynthont, gest. in de hoeghstrate, tusschen de halle van lyere ende den hertshoren, I, 104. KW Hoogstr. O., PK 2263, 511.

80.

Halsberg: 1427, een huys gest. voere tvleeschuys, geh. den halsberch, II, 57v^o. Niet in KW.

Mnl. Wb.: Stuk van de middeleeuwse wapenrusting, het zgn. harnas, dat de hals en het bovenlijf omsloot, verborg en meteen beschermde; syn. pan(t)sier.

81.

Hamburg: 1436, een huys geh. haemborch, gest. by dvleeschuys, II, 104. KW Bullingstr. Z., PK 2257, 502.

82.

Handboog: 1438, een huys gest. inde cammerstrate, geh. den hantboge, II, 112. HH nr. 85; VL II, 274; KW Vleminckveld O., PK 2277, 26.

83.

Handvat: 1436, een huysinge geh. den roscam, ende twee huysen daer neffens aene, geh. deen daeraf de tanghe ende dander thantvat,

inde corte coeperstrate, opten hoec van coppenhole, II, 102v^o. Niet in KW.

84.

Haring: 1417, een huys aen de vischmerct, tusschen sente marienborch ende den harinc, II, 14; 1419, een huys gheh. den harinc, gest. aen de vischmerct, II, 22v^o; 1421, een huys aende vischmerct, tusschen den harinck ende thoechuys daer Peter Volaert in woent, II, 31. HH nr. 29; niet in KW.

85.

Haringen, vijf: 1437, een huysinge geh. de vijf harinc (sic!), gest. in craeywijc, II, 107v^o. KW Mattenstr. W., PK 2268, 177-178, resp. vijf natte haringen & vijf droge haringen.

86.

Hazendans (zie ook: Haasje): 1437, een huis geh. den hazendans, gest. op te roye, tusschen den dobbelere ende tsweert van aelst, II, 109; 1440, id., II, 124v^o. VL II, 329, afb.; KW Suikerrui Z., PK 2274, 349.

Populair uithangteken, o.m. afgebeeld in V.L. & T.G.

87.

Heemskinderen, vier: 1417, een huysinge geh. de viere heymskinderen, gest. aen de merct, II, 15v^o; 1421, een huys geh. de vierheemskinderen, gest. aende merct tantwerpen, tusschen blyenberch ende de papegaije, II, 29; 1429, een huisinge geh. blidenborch, gest. aende merct, tusschen Gielis Bods erve ende de vier hemskinderen, II, 67v^o; 1438, een huys geh. den papegaeye, gest. aende merct, tusschen de vier heemskinderen ende wilen Jan Knobbaerts huys, II, 112v^o; 1440, een huys geh. blidenberch, gest. aen de merct, tusschen de vier heemskinderen ende Thyman Claussone, II, 123. HH nr. 224; VL I, 332, afb.; KW Grote Markt N., PK 2262, 535.

Wb.Nl.: De vier zonen van Heimon (Aymon), bekend door hun avonturen met hun ros Beiaard, uit een ridderverhaal.

88.

Heerbrand: 1420, een huys inde wyngertstrate, tusschen Peter Graets huys ende Jans Runtdrivers huys, streckende achter vut int coppenhole, met eenen anderen huyse, tusschen de huysinge vanden heerbrande ende Henricx Deckers huys was, gheh. den roelant, II, 25. KW Wijngaardstr. N., hoek van de Wijngaardbrug, PK 2278, 333.

Mnl.Wb: naam van een monster.

89.

Hel: 1404, een huysinge gheh. den boc, gest. ane de merct tantwerpen, tusschen de molen ende de helle, I, 70v^o; 1420, een huysinge geh. de duyve, gest. inde silversmitstrate, tusschen

hemmelrike ende de helle, II, 24; 1429, een huys geh. den boc, gest. tantwerpen aende merct, tusschen de helle ende de molen, II, 68v^o; 1434, een huysinge gest. inde zilversmitstrate, tusschen hemelrike ende de helle, II, 91v^o. VL II, 293-295, afb.; KW Zilversmidstr. N., PK 2273, 145 & 146, groote helle & cleyn helle.

90.

Hele: 1421, een huys gheh. batenborch, gest. opte merct, tusschen den mortier ende thuys gheh. hele, II, 42. Niet in KW.

ST: hechtenis. - Mnl.Wb: stilzwijgendheid, geheimhouding.

91.

Helm:

A.	1402, een huys gest. inde hoechstrate, tusschen den helm ende den winthond, I, 63; 1420, een huysinge inde hoechstrate, tusschen den helm ende Jan Freys was, II, 24. AH Hoogstr. O., p. 76; HH nr. 91; VL I, 361; KW Hoogstr. O., PK 2263, 507-509, resp. cleynen helm, swerten helm & grooten gulden helm.
B.	1421, twee huysen inde coepoortstrate, tusschen den hellem ende den roestere, II, 26v^o; 1421, een huys in de coeperstrate, tusschen Cornelijs Camperts huys ende den helm, II, 29v^o; 1436, de huysingen geh. den helm ende den moriaen, gest. deen neffens dandere inde coepoirtstrate, II, 103v^o; 1438, id., II, 110. KW Lange Koepoortstr. W., PK 2261, 306 & 311 (voor- & achterhuis).

92.

Hemelrijk:

A.	1404, een hof met twee cameren, geh. hemelrike, in craywyc opten holenvliet, I, 72. VL II, 94.
B.	1417, een huysinge gheh. hemelrike, gest. inde silversmitstrate, tusschen de duyve ende scollant, II, 16; 1418, een huysinge gheh. hemelric, inde silversmitstrate, II, 17; 1420, een huysinge geh. de duyve, gest. inde silversmitstrate, tusschen hemmelrike ende de helle, II, 24; 1423, een huysinge gheh. hemelrike, gest. inde silversmitstrate, II, 37. KW Zilversmidstr. N., PK 2273, 148.
C.	1440, een huys geh. den sluetel, gest. inden loesengawech, tusschen de huysinge geh. schollant ende den wtganc vanden huyse geh. hemelryc, II, 122. Niet in KW.

93.

Henegouwen:

A.	1404, een huys ane de merct tantwerpen, gheh. henegouwen, I, 71; 1416, een huys geh. henegouwe, an de merct, tusschen de roese ende de keerse, II, 9v^o; 1416, een huys aen de merct, geh. de roese, tusschen valkenborch ende henegouwe, II, 10v^o;

	1422, id., II, 33. AH (Grote) Markt W., p. 45; KW Achter het Stadhuis, PK 2256, 38v^o.
B.	1421, een huys op clapdorp, tusschen der kinderen Draex in Henegouwen ende Gielis Wouters kinderen, II, 27. Niet in KW.

94.

Herberg van Baudelo: 1430, een stede gest. inde munsterstrate, wtcomende voere thouten hoot, tusschen de herberge van bouweloe ende den crane, II, 74v^o. Niet in KW.

Refugehuis van de abdij van Baudelo? Net als de twee volgende items.

95.

Herberg van Nazaret: 1422, een huys in kiipdorp, tusschen Jans Cuypers erve ende de herberge van nazaret, II, 33v^o. Niet in KW.

96.

Herberg van Tongerlo: 1428, een huysinge geh. den dorren boom, in kiipdorp, tusschen de herberge van tongerlo ende de hofstede van heesbeen, II, 58v^o. Niet in KW.

97.

Hert:

A.	1414, een huys gheh. den wynthont, gest. inde hoeghstrate, tusschen de halle van lyere ende den hert, I, 104. HH nr. 93; VL II, 326; niet in KW.
B.	1422, een huys geh. den hert, gest. opten hoec vander corten nieuwstraten, II, 32. Niet in KW.
C.	1430, een stede inde munsterstrate, wtcomende voere thouten hoot, tusschen de herberge van bouweloe ende den hert, II, 74v^o. Niet in KW.
D.	1431, een huys geh. den hert, gest. inde cammerstrate, II, 83v^o. KW Lange Kammerstr. W., PK 2266, 68.

98.

Hert, (rode): 1421, een huys gest. inde coepoertstrate, tusschen Aelbrechs huys in den hert ende Witte Sbarbiers huys, II, 29v^o; 1426, een huys gest. inde coepoertstrate, tusschen den hert ende de byle, II, 50v^o; 1428, een huys geh. den roeden hart, gest. in de coepoertstrate, II, 59; 1430, een huys geh. dwout, gest. in de coeportstrate, neffens den hert, II, 71v^o; 1432, een huys in de coepoertstrate, tusschen den hert ende Diederic vanden Broeke, II, 83; 1434, een half huys geh. de clocke, gest. in de coepoertstrate, tusschen Jacob Troest ende den hert, II, 90v^o; 1434, een huys in de coepoertstrate, geh. den hert, II, 91; 1436, een huys inde coepoirtstrate, tusschen Jans vander Haghe erve ende den hert, II, 99v^o. KW Lange Koepoortstr. O., PK 2261, 249 & 251, rooden hert (voor- & achterhuis).

99.

Hert, (witte):

A.	1415, een huys met eenen hoechuyse inde cortestrate, gheh. den witten hert, II, 7; 1436, een huys geh. den witten hert, inde cortstrate, tusschen Jannes van Goesselaer ende de cortenieustrate, II, 103v^o. Niet in KW.
B.	1423, Gielys huys van Steechove des cuypers, gest. opte roye, tusschen den hert ende den craen, II, 41; 1426, een huys gest. opte roye, tusschen den witten hart ende de craen, II, 48v^o; 1426, een huys gest. opte roye, tusschen den witten hert ende den crane, II, 54. KW Boterrui, PK 2257, 254, witten hert.

100.

Hertshoren:

A.	1406, een huis gheh. den hertshoren, ghest. opten hoec vander haechstege, neffens den winthont, I, 77v^o. VL II, 328; niet in KW.
B.	1415, een huysinge gheh. den hertshoren, gest. op de roye, tusschen den crane ende Peter Pyls huys, II, 5v^o; 1432, een huysinge geh. de crane, gest. opte roye, tusschen den hertshoren ende den lepelere, II, 85; 1437, twee huysingen geh. den hertshoren op te roeye, tusschen de crane ende de valk, II, 105v^o. KW Boterrui, PK 2257, 250, gulden hertshoren.

101.

Hoed, roeste: 1440, een duergange inde langenieustrate, tusschen Jannes Lijnmakers stede, geh. den roesten hoet, ende Peters Keteleren erve was, II, 131. VL II, 213-216; niet in KW.

102.

Hoefijzer:

A.	1392, een huys geh. thoefyser, inde cammerstrate opten hoec, I, 19; 1394, een huys geh. thoefyser, gest. inde cammerstrate, tusschen Peter Reymers huys des maerscales ende de steghe daer men gaet ten kerchove waert, I, 29; 1405, id., I, 74v^o. AH Korenmarkt O., p. 83; HH nr. 119; VL II, 210-212; KW Korte Kammerstr. O., PK 2261, 517 & 518, gulden hoefyser & cleyn hoefyser.
B.	1426, een huys geh. thoufyser, gest. inde coepoertstrate, II, 51v^o; 1439, een huys geh. de zonne, inde coepoertstrate, tusschen de mane ende thoefyser. KW Lange Koepoortstr. W., PK 2261, 279.

103.

Hof, oude: 1410, een huys geh. den ouden hof, gest. in kiipdorp, I, 93. Niet in KW.

104.

Hof van Kruiningen: 1434, een huysinge geh. thof van cruyningen, gest. inde borch, II, 92. KW Mattenstr. O., PK 2268, 212-214.

Zie ook nr. 323.

105.

Hof(stede) van Heesbeen:

1426, een huys metten hove, gest. opte veste, tusschen de nieuwestraetpoerte ende kiipdorppoerte ende thof van heesbeen, II, 53v^o. Niet in KW.

1428, een huysinge geh. den dorren boom, gest. in kiipdorp, tusschen de herberge van tongerlo ende de hofstede van heesbeen, II, 58v^o; 1428, het hof van heesbeen, gelegen inde kypdorpstrate, II, 60v^o. Niet in KW.

Heesbeen, een geslachtsnaam?

106.

Hof van Rodenwelle: 1405, twee cameren ghest. achter den predicaren op den vliet, tusschen de huysinge gheh. thof van roedenwelle ende de hofstat gheh. vanden hoghenhuys, I, 73. Niet in KW.

Rodenwelle, een geslachtsnaam?

107.

Homburg: 1439, een huysinge geh. hoemborch, gest. opt zant, tusschen Schiedamme ende de bile, II, 119. KW Zand W, PK 2275, 133.

Gemeente in Hessen, West-Duitsland.

108.

Hond, blauwe: 1434, een huysinge geh. den blauwen hont, gest. inde munsterstrate, II, 93; 1439, id., II, 119v^o. HH nr. 102; VL II, 343; KW Munsterstr. O., zuidhoek van de Haarstr., PK 2269, 360.

109.

Hond, witte: 1398, een huus gheh. den witten hont, ghest. in de cammerstrate, I, 42. AH Kammerstr. O., p. 88; HH nr. 102; KW Korte Kammerstr. O., PK 2261, 526.

110.

Hoofd, gulden: 1394, een husinghe gheh. tgulden hoet, ghest. bi de vischmerct, I, 27; 1394, een huys gheh. tsweert, ghest. bi de vischmerct, tusschen den cogghe ende thuys gheh. guldenhoet, I, 30v^o; 1397, een huus gheh. tsweert, ghest. bi de vischmerct, tusschen tgulden hoet ende den cogghe, I, 39v^o; 1400, een huys gheh. tgulden hoet, ghest. teynden de silversmitstrate, daer men gaet ter vischmerct waert, I, 52; 1405, een huys gheh. tgulden hoet, ghest. ane de vischmerct, tusschen tsweert ende de wigaert, I, 76v^o; 1420, id., II, 25v^o; 1436, een huysinge geh. tgulden hoet, gest. bi de vischmerct, II, 101; 1440, een huys geh. tgulden hoet, gest. boven de vischmerct, II, 123v^o. AH Pottersstr. W., p. 39; KW., Kaasstr. W., PK 2265, 36.

Vermoedelijk een herbergnaam.

111.

Hooiopper: 1401, een huys gheh. den hoyopper, ghel. inde cammerstrate, I, 57; 1431, een huys dat men heet den hoeyhopper (sic!), dat nu heet oic de clocke, gest. inde cammerstrate opt vleminxvelt, II, 77; 1433, een huys geh. den hoeylopper (re-sic!), ende nu is gheh. de clocke, gest. opt tvleminxvelt, II, 86. Niet in AH; niet in KW.

112.

Hoorn:

A.	1414, een huys ghest. bide zuvelmerct, tusschen Jans Witvoets ende den horen, I, 105. AH Warmoesmarkt N., p. 53; HH nr. 103; VL II, 257; KW Kaasrui N., PK 2265, 15, gulden horen.
B.	1427, een huys aen de corenmerct, geh. den eemer, tusschen de kevie ende den horen, II, 57. KW Oudekorenmarkt W., PK 2270, 388.
C.	1429, een huis inde cammerstrate, tusschen Gommaer vander Heyden ende den horen, II, 68; 1433, een huys inde cammerstrate, tusschen den horen ende Peter Claus erfgenamen erve, II, 87v^o. KW Lange Kammerstr. W., PK 2266, 87v^o.

113.

Huis, hoog:

A.	1394, een huus dat men heet thoeghe huys, gest. buyten de meerpoerte, I, 29v^o; 1413, twee huysen gest. inde mere, tusschen thoege huys ende Jans huys was metten Gelde, I, 102. AH Huidevettersstr., p. 181; KW Meir Z., hoek oost van de Huidevettersstr., PK 2268, 314.
B.	1392, een huys dat men heet thoge huys, gest. bider predicarenpoerte int verkenstraetken, I, 18; 1403, een huys ghest. biden predicaren, gheh. tclein hoege huys, tusschen thoege huys ende een ydel hofstad, I, 66v^o. AH, bij de Predikheren, p. 206; niet in KW.

114.

Huis, klein hoog: 1403, een huys ghest. biden predicaren, gheh. tclein hoege huys, I, 66v^o. Niet in AH; niet in KW.

115.

Huis ten zeven trappen: 1433, een huysinge gest. inde borch aende werfpoirte, geh. thuys ten seven trappen, II, 86. Niet in KW.

116.

Huis van Herlaar: 1404, een huys ende hof, ghest. buiten de coepoirte, gheh. thuys van herlaer, I, 68. Niet in KW.

117.

Huis van Hoboken: 1391, een huys ghest. inde coepoertstrate, nevvens thuys van hoboken, I, 14. Niet in AH; niet in KW.

118.

Jacht: 1407, een huysinge gheh. de jacht, ghest. aen de corenmerct, I, 82; 1430, een huysinge geh. den rooden schilt, gest. aende

corenmarct, tusschen den eezel ende de jacht, II, 72. VL II, 154-155; KW Oude Koornmarkt W., PK 2270, 399 & 400, groote jacht & cleyn jacht.

119.

Kaars: 1416, een huys geh. henegouwe, gest. an de merct, tusschen de roese ende de keerse, II, 9v^o. AH (Grote) Markt W., p. 45; KW Achter het stadhuis, naast de hoek van de Zilversmitstr., PK 2256, 39.

120.

Kaarskorf: 1396, een huys ghest. inde cammerstrate, dat gheheeten es den keerscorf, I, 38. AH Kammerstr. O., p. 117; niet in KW. Wb.Nl: korf of mand om kaarsen in te leggen, te bewaren.

121.

Kaatsbal: 1403, een huys gheh. den caetsbal, ghest. ane de merct, I, 63v^o; 1413, id., I, 102; 1417, id., II, 16; 1435, id., II, 97; 1438, een huys geh. den eenhoren, gest. aen de merct, tusschen den kaetsbal ende den sloetel, II, 111v^o. AH (Grote) Markt Z., p. 49; KW Grote Markt Z., PK 2262, 560.

122.

Kabeljauw: 1439, een huys geh. den cabbeljau, gest. aen de vischmerct, tusschen de cauwe ende den peecstok, II, 115v^o. VL II, 364; KW Vismarkt Z., PK 2276, 397.

123.

Kalf, bont: 1437, een huys geh. tbonte calf, gest. inde hoeghstrate, II, 107v^o; 1439, id., II, 118v^o. HH nr. 14; VL II, 338; KW Hoogstr. O., PK 2263, 524.

124.

Kamers van de okkerboom: 1417, vier cameren gheh. de cameren vanden nokerboeme, gest. inde lange nuwe strate, II, 15. Niet in KW.

Bedoeld zijn: de vier afdelinkjes van de okkernoot.

125.

Kandelaar: 1436, een huy geh. dlam, inde zilversmitstrate, tusschen de galeye ende den candelaere, II, 103; 1440, een huys gest. inde silversmeetstrate, geh. den candeleere, II, 125; 1440, id., II, 126v^o. AH Zilversmidstr. N., p. 37; HH nr. 31; VL II, 210 & 240; KW Zilversmidstr. N., PK 2273, 142².

126.

Kaproen: 1407, een huys gest. inde cammerstrate, tusschen den caproen ende de cauwe, I, 81v^o; 1410, een huys gheh. den caproen, inde cammerstrate, I, 93v^o. Niet in KW.

St.: Mans- en vrouwenhoofddeksel in de middeleeuwen. Fr. chaperon. - VD: eertijds ook kapruin, een kap met een op de schouders afhangend deel, vaak in onderscheiden kleuren. - Wb.Nl: een op het hoofd sluitend hoofddeksel dat tevens nek en hals omgeeft en de schouders bedekt. Scheur-, schoer- of schuurkapruin. Ook rouwkapruin komt voor.

127.

Kar: 1394, een huys inde cammerstrate, tusschen Willem Wouts huys ende Jan Wesenbeecs huys was, gheh. de karre, I, 29v^o. AH Kammerstr. W., p. 110; KW Lange Kammerstr. W., PK 2266, 76 & 78,

(Vgl. SR 367, 627v^o, a^o 1581: de kerre... inde cammerstrate, tusschen... Lambrechts van Zwolle huys en de erve oick de kerre ghenaemt).

128.

Kardinaal:

A.	1407, een huys geh. oudenborch, ghest. inde braderistrate, tusschen den cardennael ende den doren, I, 83v^o; 1419, id., II, 22v^o; 1436, een huys geh. oudenborch, gest. inde braderistrate, tusschen Wouter van Relegem erve ende den cardinael, II, 98v^o; 1440, een huys geh. de cardennael, gest. inde braderistrate, II, 122v^o. AH Braderijstr. O., p. 52; VL II, 124; niet in KW.
B.	1431, een huys geh. de cleyne bonte coe, gest. inde hoeghstrate, tusschen de bonte coe ende den cardinael, II, 77v^o. KW Hoogstr. O., PK 2263, 525.

129.

Kat: 1421, een huys gest. bi tfleeschuys, tusschen de catte ende Willem Nuwelaers huys was, II, 28v^o; 1421, een huys gest. in devescalcstrate, tusschen leeuwenberch ende de catte, II. 30v^o, AH Braderijstr. W., hoek Bullincstr., p. 33; HH nr. 110; VL II, 345; niet in KW.

Vermoedelijk niet het huisdier; misschien wel een naam uit de middeleeuwse krijgskunde. Wb.Nl: belegeringswerktuig waarmee men de vijandelijke sterkten langzaam naderde, zoals een kat die haar prooi besluipt; een beweegbaar houten tuig, een behoedzaam vooruitgebrachte galerij op rollen, waarmee aarde en rijswerk werden aangevoerd ter demping van de vestinggracht of ter ondergraving van de vestingmuur. Ook bij bestorming of beschieting gebruikt. Cfr. stormkatte, schietekatte.

130.

Kauw(ke):

A.	1405, een huys ghest. ane de vischmerct, tusschen de cauwe ende Joes Colibrants huys, I, 75; 1409, een huys ghest. aen de vischmerct, tusschen tcauken ende Lambrecht Mulaarts huys, I, 88; 1410, id., I, 91v^o; 1412, id., I, 101; 1439, id., II, 115v^o. Niet in KW.
B.	1407, een huys gest. inde cammerstrate, tusschen den caproen ende de cauwe, I, 81v^o. AH Kammerstr. W., p. 110; KW lange Kammerstr. W., PK 2266, 100, dry caukens.
C.	1434, inde wyngaertstrate, tusschen de cauwe ende Everdey Smans huys wilen, II, 91v^o; 1437, een huys geh. dkaeuken, inde wiingertstrate, II, 106. AH Wijngaardstr. N., p. 67; KW Wijngaardstr. N., PK 2278, 317, dry cauwkens.

131.

Kegelaar: 1394, een huys dat men heet den keghelare, gest. inde evenscalcstrate, tusschen galissien ende den raven, I, 30v^o; 1404, een huys geh. den keghelere, gest. inde braderiestrate, I, 68v^o; 1410, id., I, 92; 1427, id., II, 57; 1431, id., II, 76v^o. AH, Braderijstr. W., p. 33; KW Braderijstr. W., PK 2257, 284.

132.

Kemel:

A.	1406, een huysinghe gheh. den kemel, gest. aen de merct tantwerpen, I, 77. AH (Grote) Markt N., p. 51; VL II, 323; KW Grote Markt N., PK 2262, 533.
B.	1426, een huis gest. inde cammerstrate, geh. den kemel, II, 53. KW Lange Kammerstr. O., zuidhoek van de Everdijstr., PK 2266, 30.

133.

Kemp: 1422, twee huysen gest. deen neffens dandere inde zilversmitstrate, deen geh. den pellicaen ende dandere den kemp, II, 32v^o. AH Zilversmidstr. Z., p. 46.

134.

Kempen: 1406, een huysinge gheh. de kempene, gest. inde borch, I, 78v^o. Niet in KW.

135.

Kerstoffel (zie ook: sinte Christoffel): 1421, een huys gest. in coppenhole, tusschen thuys geh. den Kerstoffel ende de leerse, II, 31. Niet in KW.

136.

Ketel:

A.	1394, een huys gheh. den ketel, gest. in kypdorp, I, 30v^o. AH Kipdorp N., p. 138; HH nr. 114; VL II, 199; KW Kipdorp N., PK 2265, 439 & 440, cleynen ketel & grooten ketel.
B.	1403, een huys gheh. den ketel. gest. inde zilversmitstrate, I, 65v^o; 1404, id., I, 68v^o; 1440, een huys inde silversmeetsstrate, geh. den candeleere, tusschen dlam Gods ende den ketel, II, 125. AH Zilversmidstr. N., p. 36; KW Zilversmidstr. N., PK 2273, 143².
C.	1414, een huys gheh. den ketel, gest. inde cammerstrate, II, 6. AH Kammerstr. O., p. 117; niet in KW.
D.	1418, een huysinge gheh. den ketel, gest. inde copstrate, II, 17. Niet in KW.
E.	1431, een huysinge geh. den ketel, gest. inde coepoertstrate, II, 79. AH Koepoortstr. O., p. 62; niet in KW.

137.

Kevie:

A.	1391, een huys ghest. in craywyc, ane de kevie bide brugge, aldernaest Wilgemet Tacs huys, I, 14. Niet in AH.

1393, een huysinghe die men heet de kevye, ghest. ane de corenmarct, I, 23; 1399, een husinghe geh. de kevie, ane de korenmerct, I, 48v^o; 1426, id., II, 51v^o; 1427, een huys gest. aen de corenmarct, geh. den eemer, tusschen de kevie ende den horen, II, 57. AH Korenmarkt W., p. 80; KW Oudekorenmarkt, PK 2270, 389.

138.

Klok:

A.	1393, een huys gheh. de guldenen cop, ghest. inde zilversmitstrate, tusschen de leeuwinne ende de clocke, I, 25; 1402, een huysinge gheh. den ouden wissel, ghest. in de zilversmitstrate, tusschen de clocke ende venegien, I, 61; 1409, id., I, 89; 1410, een huys geh. de clocke, inde zilversmestrate, I, 94v^o; 1414, id., I, 106v^o; 1428, id., II, 37v^o. AH Zilversmidstr. Z., p. 45; HH nr. 124; VL II, 259; KW Zilversmidstr. Z., PK 2273, 138.
B.	1414, een huys metten hove geh. tbijlken, gest. inde coepoertstrate, tusschen tvosken ende de clocke, II, 4; 1428, een huys metter hoeven geh. den roeden hart ende een huys daernaest gelegen, geh. de clocke inde coepoertstrate, II, 59; 1434, een huys geh. de clocke, inde coepoertstrate, tusschen Jacop Troest ende den hert, II, 90; 1434, id., II, 91. AH Koepoortstr. O., p. 62; KW Lange Koepoortstr. O., PK 2261, 250.
C.	1425, zeven cameren gest. inde everdeystrate, tusschen Goesens erve in de clocke ende Henricx erve van Ivenhout, II, 48. Niet in KW.
D.	1427, twee huysen opte roye bide verwersbrugge, tusschen Jan de Lyens huysinge ende de clocke, II, 57v^o; 1436, een huysinge geh. de berye, gest. op te corte roye, tusschen de clocke ende Costens van Halmale erve, II, 101. KW St. Pauwelsstr., PK 2271, 169.
E.	1431, een huys dat men heet den hoey(h)opper, dat men nu heet oic de clocke, gest. inde cammerstrate oft vleminxvelt, II, 77; 1433, een huys geh. de clocke, buten de cammerpoirte, II, 86; 1433, vier cameren opt vleminxvelt, tusschen Katlijne van Rome ende de clocke aldair, II, 87. KW Lange Kammerstr. O., PK 2266, 19.

139.

Kluis: 1394, een huysinghe gheh. den odevare, ghest. ane de corenmarct, tusschen de cluyse ende den pelgrim, I, 28; 1414, id., II, 4. AH Korenmarkt W., p. 81; KW Oudekorenmarkt W., PK 2270, 393.

140.

Koe, bonte: 1430, een huis gheh. de bonte coe, gest. inde hoeghstrate, II, 72v^o. AH Hoogstr. O., p. 82; KW Hoogstr. O., PK 2263, 523.

141.

Koe, kleine bonte: 1431, een huys geh. de cleyne bonte coe, gest. inde hoeghstrate, tusschen de bonte coe ende den cardinael, II, 77v^o. Niet in KW.

142.

Koevoet:

1393, Jans Papen huys des vleeschouwers gest. bi tvleeschuys, tusschen den coevoet ende Henricx huys was vander Vekene, I, 24v^o; 1408, een huys gheh. vrancrijke, ghest. bi tvleeschuys, tusschen engeland ende den coevoet, I, 86v^o. AH Bij het Vleeshuis, p. 219; VL II, 207; KW Bullingstr. N., hoek Vleeshouwersstr., PK 2257, 514.

1433, een huys geh. den coevoet, inde cammerstrate, tegens den roeden leeu dweers over, II, 89. KW Korte Kammerstr. O., zuidhoek van de Kerkhofstr., PK 2261, 524 & 525, coevoet & grooten coevoet.

VD: IJzeren hefboom, van onderen eindigend in een klauw. Wellicht uithangteken voor een bepaald ambacht.

143.

Kogge: 1394, een huys gheh. tsweert, ghest. bide vischmerct, tusschen den cogghe ende thuys gheh. guldenhoet, I, 30v^o; 1397, id., I, 39v^o; 1408, een huys met hove gheh. den drake, ghest. bi de vischmerct, tusschen den wilden man ende den cogghe, I, 86v^o. AH Pottersstr. W., p. 39 (vermoedelijk aan de grens van de Kaasstr. en de gewezen Visberg); VL II, 92; KW Kaasstr. W., PK 2265, 38.

VD: Breed en kort scheepstype uit de 10de tot de 15de eeuw.

144.

Kolf: 1403, een huys gheh. den caetsbal, ghest. ane de merct, tusschen de colve ende den eenhoren, I, 63v^o; 1413, id., I, 102; 1417, id., II, 16; 1418, id., II, 18v^o; 1423, een huysinge geh. deyke, ane de merct, jegen der scepenen huys over, tusschen dextere ende tspringael, streckende achter tot ane de colve, II, 36v^o; 1435, id., II, 97. AH (Grote) Markt Z., p. 49; HH nr. 64; KW Grote Markt Z., PK 2262, 558.

145.

Konijnenberg:

A.	1405, een huys gheh. den conijnsberch, gest. inde cammerstrate, I, 75. AH Kammerstr. W., p. 75; VL II, 330; KW Korte Kammerstr. W., zuidhoek van de Bergstr., PK 2261, 555.
B.	1434, een erve gest. inde keyserstrate, tusschen Jans erve

inden conynsberch ende Jacop Huygensoens erve, II, 92v^o. Niet in KW.

146.

Koningen, drie:

1421, een huys gest. inde potterstrate, tusschen de drie coningen ende Jan de Cupere, II, 27; 1428, een huse gest. inde lijnmakerstrate, geh. den clenen Macharys, tusschen de IIIconinge ende dmolenyser, II, 61v^o; 1440, een huysinge geh. de ende dmolenyser, II, 61v^o; 1440, een huysinge geh. de drie coningen, gest. inde lynmakerstrate, II, 121v^o. AH Pottersstr. W., p. 38; HH nr. 32, VL II, 76; KW Kaastr. W., aan de Appelstr., PK 2265, 50.

1424, een huys gest. by tgasthuyssteegher, gheh. brabant, tusschen de drie coninghen ende Jans logie vander Vloet, II, 42. KW Korte Gasthuisstr. W., PK 2260, 107.

147.

Kont: 1417, een huysinge gheh. de conte, gest. opt zant, II, 14. KW Zand O., PK 2275, 50.

148.

Kop, gulden:

A.	1393, een huys gheh. den guldenen cop, ghest. inde zilversmitstrate, I, 25; 1409, id., I, 89; 1410, een huys geh. de clocke, inde zilversmestrate, tusschen den guldenen cop ende den ouden wissel, I, 94v^o; 1414, id., I, 106v^o. AH Zilversmidstr. Z., p. 45; HH nr. 128; KW Zilversmidstr. Z., PK 2273, 139..
B.	1394, een huys gheh. den guldenen cop, ghest. in de cammerstrate, I, 31v^o; 1403, een huysinghe gheh. de mane, inde cammerstrate, tusschen den guldenen cop ende den wilde man, I, 64v^o; 1408, id., I, 85v^o; 1429, een huys met hove geh. den gulden cop, inde cammerstrate, II, 65v^o; 1431, een huys geh. de cleyn mane, gest. inde cammerstrate, tusschen den gulden cop ende de groot mane, II, 76. AH Kammerstr. W., p. 110; KW Lange Kammerstr. W., hoek Kopstraatje N., PK 2266, 101, cop.
C.	1400, een huysinge gheh. den guldenen cop, inde coeperstrate, I, 51v^o; 1401, een huys inde coeperstrate, tusschen den guldenen cop ende h. Peter Smeets huys, I, 58v^o.; 1432, id., II, 82v^o. AH Koepoortstr. W., p. 54; KW Lange Koepoortstr. W., PK 2261, 274, grote gulden cop.
D.	1426, een schuere met hove in de boxstege, tusschen Claus vanden Mortere ende Jan Brusselmans erve ende den guldenen cop, II, 51v^o. Niet in KW.

149.

Kop, rode: 1424, een huys gest. inde cammerstrate, tusschen den roeden cop ende de mane, II, 41v^o; 1429, een huys met hove geh. den gulden cop, gest. inde cammerstrate, tusschen den roeden cop ende de mane, II, 65v^o. HH nr. 128; KW Lange Kammerstr. W., hoek Kopstraatje Z., PK 2266, 100 bis.

150

Kordewagen: 1436, een huys geh. de schuere, gest. inde cammerstrate, tusschen Mertens erve van Middelborch ende den cordewagen, II, 100. KW lange Kammerstr. O., PK 2266, 48v^o, gulden cordewagen.

VD: gewest. voor kruiwagen.

151.

Korenaard: 1402, een huysinghe gheh. den wyngaert, ghest. inde hoeghestrate, tusschen den corennaert ende den baers, I, 61. AH Hoogstr. O., p. 81.

ST: beploegde of bebouwde grond, bouwland, veld, akker.

152.

Korenmaat: 1428, een huys gest. opt zant, geh. de corenmate, II, 59. HH nr. 131; KW Zand W., PK 2275, 130.

153.

Korenschoof: 1428, een huys met hove geh. de corenscoef, gest. aen de nieuwe veemarct, II, 60. Niet in KW.

154.

Kraan:

1404, een herberge gheh. de crane, gest. op te roye, I, 72v^o; 1415, een huysinge gheh. den hertshoren, op de roye, tusschen den crane ende Peter Pyls huys, II, 5v^o; 1419, id., II, 23; 1421, id., II, 27; 1423, een huys opte roye, tusschen den hert ende den craen, II, 41; 1426, id., II, 54; 1430, id., II, 74v^o; 1432, een huysinge geh. de crane, gest. opte roye, tusschen den hertshoren ende de lepelere, II, 85; 1437, twee huysingen geh. den hertshoren, gest. opte roeye, tusschen den crane ende den valk, II, 105v^o. AH Rui N. & Appelstr. Z., p. 42 en 44; KW Boterrui, PK 2257, 252.

1430, een stede gest. inde munsterstrate, wtcomende voere thouten hoot, tusschen de herberge van bouweloe ende den crane, II, 74v^o. KW Munsterstr. W., PK 2269, 388, cleynen craen.

Kil: krane, kraanvogel. Fr. grue.

155 en 156.

Kranenburg, (groot) en (klein):

A.	1402, een huys gheh. cleyn cranenborch, ghest. in de coeperstrate, tusschen Jan Witvoets huis ende thuis gheh. groet cranenborch, I, 59v^o. AH Korte Koepoortstr. W., p. 54; KW Korte Koepoortstr. W., PK 2260, 40 & 41.
B.	1417, een huys gheh. groet cranenborch, gest. opten hoec

vander bullincstrate, neffens thuys gheh. cleyn cranenborch, II, 15. Niet in KW.

157.

Krauwel: 1405, een huys ghest. inde cammerstrate, gheh. den crauwel, I, 74. KW Lange Kammerstr. O., PK 2266, 10.

VD: schoffelijzer, haak met drie omgebogen tanden.

158.

Kreeft:

A.	1397, een huys dat men heet den creeft, ghest. beneden ane de vischmerct op den hoec bi de scelt, I, 39. AH Vismarkt Z., p. 40; HH nr. 132; VL II, 365; niet in KW.
B.	1426, een huys geh. den creeft, gest. opten hoec vander zuvelstegen, II, 53. AH Warmoesmarkt N., p. 53; KW Kaasrui N., hoek van de Schoenmakersstr., PK 2265, 9.

159.

Kriekeboom: 1430, een huysinge geh. den baers, inde hoeghstrate, tusschen Claus Colensoens huys ende den krieckboem, II, 72. KW Hoogstr. O., PK 2263, 537.

Kristoffel: zie Sint Christoffel.

160.

Kroon:

A.	1426, een huys gest. inde corte gasthuysstrate, geh. de crone, tusschen Willem Befs erve ende de peelhoze, II, 53. HH nr. 134; KW Korte Gasthuisstr. W., PK 2260, 107, dry croonen.
B.	1435, een huys geh. de croone, gest. achter onser vrouwen koer, II, 98. KW Melkmarkt O., aan de Lijnwaadmarkt, PK 2268, 452 & 453, croone & cleyn croone.

161.

Kruiske: 1433, een huys geh. tcruysken, gest. inde borch, II, 86. Niet in KW.

162.

Laars:

A.	1411, een huysinge gheh. de leerse, ghest. in de cammerstrate, I, 96v^o. HH nr. 238; VL II, 220, afb., KW Lange Kammerstr. W., PK 2266, 91.
B.	1414, een huys ghest. int coppenhole, gheh. de leerse, I, 105; 1420, id., II, 26; 1421, een huys in coppenhole, tusschen den kerstoffel ende de leerse, II, 31. KW Wolstr. Z., PK 2278, 273, leerse van Engelant.

163.

Lam:

A.	1436, een huys geh. dlam, gest. inde zilversmitstrate, tusschen de galeye ende den candelaere, II, 103. AH Zilversmidstr. N., p. 37; HH nr. 136; VL II, 399; KW Zilversmidstr. N., PK 2273, 141², lammeken.

B.	1438, een huys geh. dlam, gest. achter der stadhuys opte roye, II, 112. KW Suikerrui Z., PK 2274, 333, lammeken.
C.	1440, een huys gest. inde cammerstrate, dat men plach te heetene den mottalen pot ende nu geh. dlam, II, 125. Niet in KW.

164.

Lam, (zwart): 1421, een huys geh. dlam, gest. inde coeperstrate, II, 28; 1433, een huys geh. tzwerte lam, gest. inde coepoortstrate, II, 88. KW Lange Koepoortstr. O., PK 2261, 246, swert lam.

165.

Lam Gods: 1440, een huys gest. inde silversmeetsstrate, geh. den candeleere, tusschen dlam Gods ende den ketel, II, 125; 1440, een huys gest. inde silversmitstrate, geh. dlam Goids, II, 126v^o. VL II, 104; niet in KW.

166.

Lavoor(ke): 1402, een huys gheh. dlavoer, ghest. inde coeperstrate, I, 59v^o; 1413, een huys inde coepoirtstrate, neffens dlavoerken, I, 102v^o; 1418, een huys geh. den gulden leeu, gest. inde coeperstrate, tusschen dlavoerken ende Margriet huys van Hulst, II, 17v^o; 1429, een huys geh. den gulden leeu, inde coepoertstrate, tusschen dlavoer ende Gheerts vander Elst huys, II, 66. AH Koepoortstr. O., p. 64; KW Lange Koepoortstr. O., PK 2261, 263, gulden lavoor.

ST: watervat, veelal in koper, inzonderheid dienende om de handen te wassen; soort lavabo of wasbekken.

167.

Leestje: 1413, een huys ghest. in deynde vander keyserstrate, tusschen Diedericx huys ende dleestken, I. 103. VL I, 113; niet in KW.

VD: Meestal houten vorm, waarover schoenen of laarzen worden gevormd.

168.

Leeuw: 1416, de huysinge gheh. den leeu ende de leeuwinne, gest. aen de merct, II, 10v^o. AH Zilversmidstr. Z., p. 45; VL II, 321; KW Zilversmidstr. Z., PK 2273, 140v^o, gulden leeuw.

169.

Leeuw, gulden: 1418, een huys geh. den gulden leeu, gest. inde coeperstrate, tusschen dlavoerken ende Magriet huys van Hulst, II, 17v^o; 1429, een huis geh. den gulden leeu, inde coepoertstrate, tusschen thuys geh. dlavoer ende Gheerts vander Elst huis, II, 66. KW Lange Koepoortstr. O., zuidhoek van de Jeruzalemstr., PK 2261, 261 & 262.

170.

Leeuw, rode:

A.	1414, de huysinge geh. den roeden leeu, gest. inde cammerstrate, II, 4v^o; 1428, den roiden leeu, gest. inde cammerstrate,

	tusschen tverken ende dmoelenyser, II, 61. AH Kammerstr. W., p. 75; KW Korte Kammerstr. W., PK 2261, 559.
B.	1431, een huysinge geh. den roeden leeu, gest. buten de coepoirte by de fermerie, tusschen Peter Cupers ende den wech der fermeryen weert, II, 77v^o; 1440, een huys geh. den roeden leeu, op Clapdorp, tusschen Peter Wouters erve ende de strate van der fermeryen, II, 128. KW Klapdorp N., PK 2259, 311.

171.

Leeuw, witte: 1428, een huys gest. op te roye, opten hoec vander appelbrugge, geh. den witten leeu, neffens de meermynne, II, 60; 1438, een huys geh. de witte leeuwe, gest. aende roye, opten hoec jegens [de] appelbrugge over, II, 111. Niet in KW.

172.

Leeuw, zwarte: 1437, een huys geh. den zwarten leeu, test. inde coepoertstrate, II, 106. KW Lange Koepoortstr. W., zuidhoek van de Zwartzustersstraat, PK 2261, 315.

173.

Leeuwenberg (-burg): 1392, een huysinghe gheh. leeuwenberch, ghest. inde evenscalcstrate, I, 21v^o; 1421, een huys gest. bi tvleeschuys, tusschen de catte ende Willem Nuwelaers huys was, streckende achter wte aen leeuwenberch, II, 28v^o; 1421, een huys gest. in devescalcstrate, tusschen leeuwenberch ende de catte, II, 30v^o; 1429, een huis gest. inde evenschalstrate die men heet de braderistrate, tusschen leeuwenborch ende Gielis Walen huys, II, 66. AH Braderijstr. W., p. 33; VL II, 303; KW, Braderijstr. W., PK 2257, 289.

174.

Leeuwin: 1393, een huys gheh. den gulden cop, ghest. inde zilversmitstrate, tusschen de leeuwinne ende de clocke, I, 25; 1409, id., I, 89; 1416, een huysinge gheh. den leeu ende de leeuwinne, ghest. aen de merct, II, 10v^o. AH Zilversmidstr. Z., p. 45; KW Zilversmidstr. Z., PK 2273, 140.

175.

Lelie:

1291, een huysinghe die men heet valkenborch, ghest. aende merct, tusschen de rose ende de lelye, I, 14v^o; 1392, een huysinghe die men heet de lelye, ghest. ane de merct, I, 21v^o; 1394, id., I, 25v^o; 1394, id., I, 28; 1399, id., I, 49; 1414, id., I, 107; 1416, id., II, 8v^o; een huys streckende tot in de lijnmakersstrate achterwairt, geh. de lelye, gest. aende marct, II, 82v^o; 1434, id., II, 93v^o. AH (Grote) Markt W., p. 14; HH nr. 142; KW PK 2256, 36.

1420, een huys gest. in de cammerstrate, geh. de lelie, II, 24; 1431, id., II, 77. KW Lange Kammerstr., PK 2266, 26.

176.

Lepelaar:

1432, een huysinge geh. de crane, gest. opte roye, tusschen den hertshoren ende den lepelere, II, 85. VL, II, 353; KW Boterrui, PK 2257, 253.

1433, een huys gest. jegens de ziericstrate over, geh. den lepelaere, tusschen Andries Hast ende Jan Mannaerts huys, II, 87v^o. KW Zirkstr. N., hoekhuis, PK 2260, 327.

VD: Tot de familie van de ooievaars behorende vogel met lepelvormige snavel.

177.

Liebaard (zie ook: Luipaard): 1431, een huis geh. den lybaert, gest. bide vischmerct, II, 76. VL I, 392; niet in KW.

Mnl.Wb: eigenlijk naam van de ‘luipaard’, lat. leopardus; in het Mnl. en bepaaldelijk in Vlaanderen in gebruik met de betekenis van ‘leeuw’; thans uitsluitend in de heraldiek gebruikt.

178.

Linde: 1439, een huys metten hove gest. inde cammerstrate, geh. de lynde, II, 121v^o; 1440, id., II, 125. KW Lange Kammerstr. W., PK 2266, 59 & 60.

179.

Loeder: 1426, een huys geh. den sporwaere, gest. inde coeperstrate, tusschen Willems van Manen erve ende thuys geh. den loedere. II, 50v^o. Niet in KW.

Mnl.Wb: in het Mnl. alleen in de betekenis van lokaas; in het Nnl. ook scheldwoord voor een vrouw (hoer), maar eveneens voor een man (ellendeling). syn.: aas, kreng, prij.

180.

Luipaard (zie ook: Liebaard): 1394, een husinghe gheh. den luypaert, ghest. ane de merct, I, 27; 1410, een huys gheh. de reghenboghe, ghest. ane de merct metten huyse achtere gheh. de borse, tusschen den lupert ende den beere, I, 93v^o; 1423, id., II, 37v^o; 1435, id., II, 95, AH (Grote) Markt N., p. 51; VL I, 392; KW Grote Markt N., PK 2262, 527.

181.

Maaier: 1412, een huysinge gheh. den maeyere, ane onser vrouwen kerchof, I, 99; 1416, een huys geh. de maeyere, achter onser vrouwen kerchof, II, 11. KW Lijnwaadmarkt O., PK 2267, 437.

182.

Maan:

1394, een huus gheh. den wilden man, ghest. in de cammerstrate, tusschen de mane ende Ghisel Slickers huys was, I, 27v^o; 1403, een huysinghe geh. de mane, gest. inde cammerstrate, tusschen den guldenen cop ende den wilden man, I, 64v^o; 1424, een huys inde cammerstrate, tusschen den roeden cop ende de mane, II, 41v^o; 1429, een huys geh. den gulden cop, tusschen den roeden cop ende de mane, II, 65v^o. AH Kammerstr. W., p. 109;

	HH nr. 149; VL II, 318; KW Lange Kammerstr. W., PK 2266, 102, half mane.
B.	1398, een huysinghe gheh. den swane, ghest. aen de merct, tusschen den osse ende de mane, I, 46v^o; 1402, een huys gheh. de mane, ghest. aen de merct, tusschen den witten scilt ende de swane, I, 63; 1408, een huys gheh. den swane, aen de merct, tusschen den osse ende de mane, I, 85; 1430, een huys geh. de mane, II, 71; 1430, id., II, 74v^o. AH (Grote) Markt W., p. 44; KW Achter het Stadhuis, PK 2256, 34, half mane.
C.	1422, een huys gest. inde coepoertstrate, tusschen de mane ende Peter Cuypers doorwech was, II, 33; 1423, en huys inde coeperstrate, gheh. de sonne, tusschen Peter Cuypers doerganc was ende de man, II, 38v^o; een huys geh. de zonne, inde coepoertstrate, tusschen de mane ende thoefyser, II, 116. KW Lange Koepoortstr. W., PK 2261, 284, half mane.

183 en 184.

Maan, grote; maan, kleine: 1431, een huys geh. de cleyn mane, gest. inde cammerstrate, tusschen den gulden cop ende de groot mane, II, 76. KW Lange Kammerstr. W., PK 2266, 102, half mane.

Het huis ‘de mane’ is hier kennelijk ca. 1430 gesplitst in ‘de cleyn mane’ en ‘de groot mane’.

185.

Macharis, kleine: 1428, een huus gest. inde lijnmakerstrate, geh. den clenen Macharys, tusschen de III coninge ende dmolenyser, II, 61v^o. KW Kaasstr. W., PK 2265, 49.

VD: Macareus, naam uit de mythologie, den Macharius (SR 132, 258v^o; a^o 1507).

186.

Man, wilde:

A.	1394, een huus gheh. den wilden man, inde cammerstrate, I, 27v^o; 1403, een huysinghe gheh. de mane, in de cammerstrate, tusschen den guldenen cop ende den wilden man, I, 64v^o; 1409, id., I, 90; 1431; id., II, 83. AH Kammerstr. W., p. 109; HH nr. 237; VL II, 148; KW Lange Kammerstr. W., PK 2266, 104 bis en 105 & 106, cleynen wilden man & grooten wilden man.
B.	1408, een huys gheh. den drake, ghest. bi de vischmerct, tusschen den wilden man ende de cogghe, I, 86v^o. Niet in KW.
C.	1419, een huysinge streckende achter vut met eenen doergang tot ane de strate voer de gate, gheh. den wilden man, ghest. in de lijnmakersstrate, tusschen den spoerware ende Jan Blancpeyns huys was, II, 21; 1432, een huys geh. den wilden man, gest.

jegens de zilversmitstrate over, II, 80v^o; 1433, id., II, 89v^o; 1436, id., II, 99; 1439, een huys geh. tsteenken, gest. voere de gate, tusschen den ganc vanden huise geh. den wildeman ende Jans van Middelzande, II, 116v^o, AH Pottersstr. W., p. 39; KW Kaasstr. W., PK 2265, 40 & 41, cleynen wilde man & grooten wilde man.

VD: naakte reus, gewapend met een knots.

187.

Man, wilde, en sperwer: 1403, een huysinge gheh. den wilden man ende den spaerware, I, 64; 1404, een huysinghe gheh. den wildenman ende den spoerware, ghest. teynden der zelversmetstrate, I, 69. AH Pottersstr. W., p. 39; niet in KW.

188.

Mantel, bonten:

1395, een huys gheh. den bontenmantel, ghest. aen de marct, tusschen dornyke ende den pau, I, 33; 1404, een huys gheh. den pau, aen de merct, tusschen den aren ende den bontenmantel, I, 67v^o; 1434, id., II, 92v^o. AH (Grote) Larkt N., p. 51; HH nr. 20; VL II, 218; KW Groote Markt N., PK 2262, 524.

1421, een huys geh. den pot, gest. inde cammerstrate, tusschen Jacop Potters ende den bonten mantel, II, 28.

De mantel werd met bont omzoomd en gevoerd. Zowel bontmantel als bonte(n)-mantel komen voor.

189.

Marienburg: 1423, een huys gest. bide vischmerct, geh. marienborch, II, 37. VL II, 293; KW Kaasstr. W., hoek van de Vismarkt zuidwaarts, PK 2265, 31.

190.

Meermin:

A.	1409, een huys ghest. opten hoec bide nuwebrugge, neffens thuys gheh. de mermynne, I, 89v^o; 1411, een huysinge gheh. de mereminne, ghest. bide nieubrugge, I, 95; 1436, een huys geh. de meerminne, inde cortegasthuysstrate, II, 103. HH nr. 151; VL I, 31, afb.; KW Korte Gasthuisstr. W., PK 2260, 104.
B.	1415, een huys gheh. de meerminne, ghest. bide appelbrugghe op te roye, II, 5v^o; 1426, een huis geh. de rose, gest. op te roye, tusschen de merminne ende den hert, II, 50; 1428, een huys gest. op te roye, opten hoec vander appelbrugge, geh. de witten leeu, neffens de meermynne, II, 60. AH Appelstr. Z., p. 43, aan de noordzijde van de rui; KW Boterrui, PK 2257, 257.

191.

Meersman: 1431, een huys geh. den meersman, gest. aende merct, tusschen den beere ende den reghenboghe, II, 79; 1436, een

huysinge geh. den meersman, aen de merct, II, 99; 1439, id., II, 120. AH (Grote) Markt N., p. 51; KW Groote Markt N., PK 2262, 529.

Mnl.Wb: (rondtrekkend) koopman, marskramer.

192.

Merel: 1416, een huys geh. de meerle, gest. in de cammerstrate bi sgortersputte, II, 10v^o. VL II, 357; niet in KW.

193.

Moerboom: 1399, een huysinghe gheh. den moerboem, ghest. inde hoechstrate, I, 45v^o; 1423, id., II, 37v^o. AH Hoogstr. O., p. 81; KW Hoogstr. O., PK 2263, 518.

Moerbeiboom.

194.

Mol: 1395, een huse gheh. den mol, ghest. in de borch neffens sheeren steen, I, 35. AH Gevangenisstr. W., p. 19; VL II, 330; KW Burcht, PK 2257, 136v^o.

195.

Molen:

A.	1399, een huus gheh. den olifant, ghest. ane de merct, tusschen de fyolette ende de molen, I, 48v^o; 1404, een huysinge gheh. den bot, ghest. ane de merct tantwerpen, tusschen de molen ende de helle, I, 70v^o; 1429, id., II, 68v^o. AH Zilversmidstr. N., p. 37; VL II, 301; niet in KW.
B.	1426, een huys geh. den bruynen baert, gest. buyten de cammerpoerte, tusschen tgansenvelt ende de molen, II, 53. KW Lange Kammerstr. W., hoek Steenhouwersvest Z., PK 2266, 118 & 119, gulden meulen.
C.	1433, de huysinge geh. de moelen, gest. in coppenhole byde wage, II, 89. Niet in KW.

196.

Molenijzer:

1415, een huys gheh. dmolenyser, ghest. inde potterstrate, II, 6v^o; 1424, een huys gheh. dmolenysere, inde lynmakersstrate, II, 42v^o; 1428, een huus inde lijnmakerstrate, geh. den clenen Macharys, tusschen de III coningen ende dmolenyser, II, 61v^o. HH nr. 154; KW Kaasstr. W., PK 2265, 48.

1414, een huysinge geh. den roeden leeu, gest. inde cammerstrate, tusschen dmolenyser ende tzwiinken, II, 4^o; 1428, een huis geh. dmolenyser, inde cammerstrate, II, 63. AH Kammerstr. W., p. 75; KW Korte Kammerstr. W., PK 2261, 558.

VD: IJzer dat in de bovenste molensteen wordt ingelaten en dat, daar het aan de spil bevestigd is, de steen in de rondte doet draaien; ook ‘rijn’ geheten. Zie van Passen. Toponymie van Kontich en Lint, p. 441.

197.

Moor (Moriaan): 1417, de huysinge gheh. den moer, gest. opten hoec van coppenhole, II, 13v^o; 1436, een huysinge geh. den roscam ende twee huysen daer neffens aene geh. deen daer af de tanghe ende dander thantvat, gest. inde cortecoeperstrate, opten hoec van coppenhole ex una ende de herberge geh. den more ex altera, II, 102v^o; 1436, een huysinge geh. den helm ende den moriaen, gest. deen neffens dander inde coepoirtstrate, II, 103v^o; 1438, id., II, 110. HH nr. 157; niet in KW.

VD: Oorspronkelijke bewoner van Mauretanië; ook wel bewoner van het noorden van Afrika; nu in 't algemeen: zwarte, neger. Uithangteken van tabakswinkel of herberg.

198.

Mortier: 1394, een huysinghe die men heet den mortyer, ghest. ane de merct, I, 25v^o; 1422, een huys geh. den mortier, gest. aen de merct neffens den wolf, II, 31v^o; 1424, een huys gheh. batenborch, gest. opte merct, tusschen den mortier ende thuys gheh. hele, II, 42; 1439, een huys geh. batenborch, gest. aen de merct, tusschen den mortier ende de trompe, II, 116v^o. AH (Grote) Markt Z., p. 48; HH nr. 70; VL II, 210; KW Grote Markt Z., PK 2262, 543 & 544, resp. grooten mortier & cleynen mortier.

199.

Mouw: 1407, een huysinghe gheh. den enghel, gest. aende merct, tusschen de mouwe ende de tafelronde, I, 84v^o; 1412, id., I, 100v^o; 14222, id., II, 32v^o; 1427, de huysinge geh. de mouwe, aen de merct, II, 54v^o; 1431, id., II, 77v^o; 1440, aen de merct, tusschen de mouwe ende den spiegel, II, 124. AH (Grote) Markt N., p. 51; KW Grote Markt N., PK 2262, 520.

200.

Munt: 1412, een huys inde hoeghstrate, gheh. de munte, I, 98v^o; 1419, id., II, 22v^o; 1422, een huysinge geh. sente mertenshuuc, inde hooghstrate neffens de munte, II, 32v^o; 1431, een huysinge geh. tpeerdeken, inde hoeghstrate, tusschen de munten ende den strijpten esel, II, 75; 1432, id., II, 84; 1434, een huysinge geh. de munte, inde hoochstrate, tusschen tperdeken ende sinte mertijn, II, 89v^o. AH Hoogstr. W., p. 74; VL I, 281; KW Hoogstr. W., PK 2263, 475 [= 476], oude munte.

201.

Nachtegaal: 1392, een huysinghe gheh. de nachteghale, ghest. op de roye, streckende inde munsterstrate, I, 19v^o; 1395, een huysinghe gheh. de nachtegale, ghest. op de roye bide potterbrugghe, I, 35v^o; 1437, een huysinge geh. den nachtegael, opten hoeck vander munsterstraten bide pottersbrugge, II, 106; 1439, een huys geh.

den nachtegale, opte roye, tusschen de scuppe ende Geerts Cuypers erve, II, 120. AH Rui Z., p. 69; VL II, 358; KW Munsterstr. W., hoek van de Boterrui, PK 2269, 392.

202.

Noteboom: 1430, een huis streckende achter wte opte veste, gest. inde cammerstrate, geh. den notboem, II, 73. VL II, 376, afb.; niet in KW.

203.

Olifant: 1395, een husinghe gheh. den olifant, ghest. ane de merct, neffens de fyolette, I, 36; 1399, een huus gheh. den olifant, ghest. ane de merct, tusschen de fyolette ende den molen, I, 48v^o; 1431, een huys geh. de fiolette, aen de merct, tusschen meester Hubrechts Barbiers ende den olifant, II, 77. AH Zilversmidstr. N., p. 37; VL II, 322, afb.; KW Zilversmidstr. N., PK 2273, 143.

204.

Ooievaar:

A.	139, een huysinghe gheh. den odevaer, ghest. ane de corenmarct, tusschen de cluyse ende den pelgrim, I, 28; 1408, id., I, 84v^o; 1414, id., II, 4. AH Korenmarkt W., p. 80; HH nr. 162; VL II, 352, afb; KW Oude Korenmarkt W., PK 2270, 392.
B.	1419, een huys in Kiipdorp, tusschen de zickele ende de odevere, II, 23v^o. KW Kipdorp Z., PK 2265, 496.

205.

Ooievaars: 1427, een huys geh. doyevaers, inde corte nieustrate, II, 58. Niet in KW.

206.

Os: 1398, een huysinghe gheh. den swane, ghest. aen de merct, tusschen den osse ende de mane, I, 46v^o; 1408, id., I, 85; 1421, een huys geh. den osse, aen de merct, II, 27v^o. AH (Grote) Markt W., p. 44; HH nr. 164; VL II, 335; KW Achter het Stadhuis, PK 2256, 32.

207.

Ossenhoofd: 1426, een huysinge geh. den ryn, gest. in de bullincstrate, comende achter aen thuis geh. dossenhoot in de ziericstrate, II, 52. HH nr. 165; VL II, 336, afb.; Ket. Zirkstr. Z., PK 2273, 120.

208.

Oudenburg: 1407, een huys gheh. ouden borch, ghest. inde braderistrate, tusschen den cardennael ende den doren, I, 83v^o; 1419, een huys gheh. oudenborch, inde brederiestrate, tusschen den doren ende den cardenale, II, 22v^o; 1436, een huys geh. oudenborch, inde braderistrate, II, 98v^o. KW Braderijstr. O., PK 2257, 295.

209.

Paardje:

A.	1427, een huis geh. den bloemaert, gest. buyten de cammer-

	porte, tusschen tperdeken ende der stad veste, II, 56. HH nr. 166; KW Lange Kammestr. O., PK 2266, 3, gulde peert.
B.	1431, een huysinge geh. tperdeken, inde hoeghstrate, tusschen de munten ende den strijpten esel, II, 75; 1432, id., II, 84; 1434, een huysinge geh. de munte, inde hoochstrate, tusschen dperdeken ende sinte mertijn, II, 89v^o; 1434, id., II, 92 KW Hoogstr. W., PK 2263, 480.
C.	1431, een huys buten de coepoirte, tusschen Coel Boydens weduwe ende tperdeken, II, 78v^o; 1434, id., II, 93. Niet in KW.

210.

Paardshoofd: 1436, een huysinge gest. op doude veemarct, tusschen Jans Gast erve ende tpeertshoot, II, 102v^o. KW Eiermarkt N., PK 2262, 227.

211.

Palmboom: 1407, een huys geh. den enghelensanc, ghest. opten hoec vander hoeghstraten by de yserenbrugghe, neffens Jan Balcs huys, gheh. den balmboem (sic!), I, 81v^o. AH Hoogstr. W., p. 72; VL II, 379; KW Hoogstr. W., PK 2263, 451, 452 & 453, grooten palmboom & cleynen palmboom.

212.

Papegaai:

A.	1421, een huys geh. de vierheemskinderen, gest. aende merct tantwerpen, tusschen blyenberch ende de papegaye, II, 29; 1421, een huys aen de merct opten hoec vander suvelstegen, neffens de papegaij, II, 30; 1438, id., II, 112v^o. AH (Grote) Markt N., p. 52; HH nr. 33; VL II, 355; KW Grote Markt N., PK 2262, 536 & 537, cleyn papegaeyken & papegaey.
B.	1422, een huys in de cammerstrate omme der cammerpoirten, geh. den papegay, II, 33v^o. AH Kammerstr. W., p. 75; KW Korte Kammerstr. W., zuidhoek van de Valkstr., PK 2261, 552.
C.	1425, een huys geh. de papegay, aen de meere tantwerpen, II, 45v^o. Niet in KW.

213.

Paradijs: 1432, een huys geh. tparadys, gest. in den loesengawech, II, 82v^o. HH nr. 169; VL II, 48 & 94; KW Kuipersstr. N., PK 2260, 440.

214.

Paradijs, aards: 1422, een huys geh. deertsche paradys, gest. in de matstrate in craywyc, II, 34. Niet in KW.

215.

Paternoster: 1406, een huys gheh. den paternoster, ghest. op de roye, I, 77v^o; 1408, id., I, 85v^o; 1421, een huys opte roye, geh. den stoer, tusschen Peters huys inden pater noster ende Symoens Berbiers, II, 27; 1432, id., II, 80; 1438, een huys geh. dlam,

gest. achter der stadhuys opte roye, tusschen Henrick Ghistmans erve ende Peters erve in den pater noster, II, 112. HH nr. 170; VL II, 129; KW Suikerrui Z., PK 2274, 332, gulden paternoster.

216.

Pauw: 1395, een huys geh. den bonten mantel, ghest, aen de marct, tusschen doirnyke ende den pau, I, 33; 1404, een huys gheh. den pau, aen de merct, I, 67v^o; 1434, id., II, 92v^o. AH (Grote) Markt N., p. 51; HH nr. 171; VL II, 340; KW Grote Markt N., PK 2262, 523 bis.

217.

Peluwhoes: 1426, een huys in de corte gasthuysstrate, geh. de crone, tusschen Willem Befs erve ende de peelhoze, II, 53; 1428, een half huys in de gasthuysstrate, tusschen Henric Cols ende de peelhoze, II, 60. Niet in KW.

Mnl.Wb: peel, pele, peul, peluw = kussen; hoze, hoes = overtrek, sloop.

218.

Pelgrim: 1393, een huysinghe die men het de kevye, gest. ane de corenmarct, tusschen den pelgrim ende den eemer, I, 23; 1394, een huysinghe gheh. den odevare, ane de corenmarct, tusschen de cluyse ende den pelgrim, I, 28; 1339, id., I, 48v^o; 1414, een huysinge geh. den oudevare, aen de corenmerct, tusschen den pelgrom ende de cluyse, II, 4; 1426, id., II, 51v^o. AH Korenmarkt W., p. 80; VL II, 127; KW Oude Korenmarkt W., hoek van de Pelgrimstr. N., PK 2270, 391, pelgrom.

219.

Pelikaan:

A.	1422, twee huysen deen neffens dandere inde zilversmitstrate, deen geh. den pellicaen ende dandere den kemp, II, 32v^o. AH Zilversmidstr. Z., p. 46; HH nr. 172; VL II, 358; KW Zilversmidstr. Z., PK 2273, 134.
B.	1431, een huys geh. den pellicaen, gest. inde vlemincstrate, II, 79v^o. KW Minderbroerdersrui O., PK 2269, 204, (groten) pelikaan.
C.	1433, een huysinge geh. den pellicaen, gest. inde bullinxstrate, II, 86. KW Oudebeurs N., PK 2270, 326.

220.

Pekstok: 1439, een huys geh. den cabbeljau, gest. aen de vischmerct, tusschen de cauwe ende den peecstoc, II, 115v^o. AH Vismarkt Z., p. 39; KW Vismarkt Z., PK 2276, 396.

Mnl.Wb. Lijmstok, pikstok.

221.

Pepel: 1420, een huys gheh. den peypel, ghest. opten hoec vander corten coeperstrate, II, 25; 1423, een huis geh. den pepel, opten

hoec vander corten coeperstrate aende melcmerct, II, 40. Niet in KW.

Mnl.Wb: pepel, Lat. papilion. Syn.: kapel, vlinder.

222.

Pereboom: 1421, een huysinge gest. inde hoechstrate opten hoec vander zantstrate, geh. den peerboom, II, 30v^o. VL I, 39 & 357; KW Hoogstr. W., zuidhoek van de Stoofstr., PK 2263, 485.

223.

Pijl: 1391, een huys dat men heet den pijl, ghest. in kypdorp, I, 12v^o. AH Kipdorp Z., p. 159, grooten pyl & cleynen pyl; VL II, 274; niet in KW.

224.

Plank: 1419, een huysinge gheh. den drake, ghest. in hypdorp, tusschen de planke ende meester Jans Teenghieters huys was, II, 21. AH Kipdorp Z., p. 133; niet in KW.

225.

Pollenak(en): 1398, een huysinge gheh. polenac, ghest. ine borcht, I, 46; 1404, een half huys inde borch, gheh. polenac, I, 67v^o; 1405, id., I, 75v^o; 1414, een huys gheh. poelnac, in de borch, I, 105v^o. AH Gevangenisstr. O., p. 19; KW Burcht O., PK 2257, 179 & 180, Groot Pollenaken & Klein Pollenaken.

Wb. Nl: Pollenak = Polak, Pool; Pollenaken = Polane(n), Polen.

226.

Pollepel:

A.	1393, een huysinghe inde cammerstrate, tusschen thuys dat men heet tgansvelt ende den pollepel, I, 25. AH Kammerstr. W., p 109; niet in KW.
B.	1425, een huys by de vischmarct, geh. den pollepel, tusschen den salm ende de waloys, II, 46; 1432, een huys geh. den (p)salm, gest. aen de vischmerct, tusschen tswynken ende de pollepel, II, 81v^o. AH Potterstr. O., p. 35; niet in KW.
C.	1436, een huys gest. in coppenhole, tusschen St. Joes capelle ende den pollepel, II, 101v^o. Niet in KW.

227.

Poort: 1418, een huys geh. de poerte, gest. tegen de munsterstrate, tusschen de poerte vander munten achter ende Jans Nouts de tymmerman. II, 18. KW Boterrui, PK 2257, 255 & 256, gulde poort.

228.

Pot, metalen: 1440, een huys gest. inde cammerstrate, dat men plach te heetene den mottalen pot ende nu geheeten dlam, II, 125. Niet in KW.

229.

Pot, tinnen:

A.	1421, een huys geh. den pot, gest. in de cammerstrate, tusschen

	Jacop Potters ende den bonten mantel, II, 28; 1432, een huys geh. den teenen pot, inde cammerstrate, II, 81v^o. AH Korte Kammerstr., p. 78; HH nr. 218; VL II, 238; KW Korte Kammerstr. W., PK 2261, 563-565.
B.	1427, een huys geh. sinte christoffels, gest. in coppenhole, tusschen den teenen pot ende Lauretten huys vander Straten, II, 55v^o. KW Wolstr. N., PK 2278, 295.

Psalm: zie zalm.

230.

Raaf: 1394, een huys die men heet den keghelere, ghest. inde everscalcstrate, tusschen galissien ende den raven, I, 30v^o; 1395, de husinghe gheh. den raven, in de evenscalcstrate, I, 36; 1399, thuys gheh. den raven, ghest. inde braderistrate, I, 48v^o; 1410, id., I, 92; 1420, id., II, 25; 1423, id., II, 38; 1427, id., II, 57. AH Braderijstr. W., p. 33; VL II, 354; KW Braderijstr. W., PK 2257, 283.

231.

Raap: 1438, een huys geh. de rape, gest. voere sente Michiels cloestere tantwerpen, II, 112. HH nr. 182; VL II, 383-384, afb.; KW St. Michielsstr. O., PK 2269, 75.

232.

Raapzaad: 1440, een huys int kypdorp, tusschen thuys geh. traepsaet ende Jans van Lyere metsers erve, II, 125v^o. Niet in KW.

233.

Ram:

A.	1402, een huys ghest. op de roye, gheh. de garyte, tusschen den ram ende den anker, I, 61; 1409, id., I, 87v^o. AH Rui Z., p. 73; HH nr. 184; KW Suikerrui Z., PK 2274, 342, swerten ram.
B.	1427, een huys geh. den ram, gest. inde borch, tusschen doude vlashuys ende Ghysbrechts Coninx erve aen deen zide, de borchtgracht ende borchpoirte aen dandere zide, II, 57v^o. Niet in KW.

234.

Ram, zwarte: 1399, een huus gheh. den swerten ram, ghest. inde cammerstrate, I, 49; 1423, id., II, 40v^o; 1437, een huys geh. den swarten ram, inde corte cammerstrate, II, 108. AH Korenmarkt W., p. 78; KW Kammerstr. W., PK 2261, 566.

235.

Rattenberg: 1440, een plaetse met eender cameren opte guldenen berch gest., geh. rattenberch, II, 124. Niet in KW.

236.

Rattenburg:

A.	1391, een huysinghe die men heet valkenborch, gest. ane de merct, tusschen de rose ende de lelye, ende met eenen doerghanghe ende huyse achter vut streckende in de potterstr., tusschen de

	rose ende rattenborch, I, 14v^o; 1392, een huysinghe die men heet de lelye, ane de merct tantwerpen, tusschen valkenborch ende den witten scilt, metten huyse dat men heet rattenborch achter vutstreckende inde potterstrate, I, 21v^o; 1394, id., I, 28. AH pottersstr. O., p. 46; KW Kaasstr. O., PK 2265, 57.
B.	1395, een huis met drie cameren gheh. rattenborch, gest. buyten sente Jorys, I, 36. AH Vest, p. 215; niet in KW.

237.

Regenboog: 1394, de husinghe gheh. den luypaert, ghest. ane de merct, tusschen den reghenboghe ende dornyke, I, 27; 1410, een huys gheh. den reghenboghe, ane de merct, I, 93v^o; 1423, een huysinghe geh. den luypaert, gest. ane de merct, tusschen den reghenboghe ende Claus Alleyns huysinge, II, 37v^o; 1431, een huys geh. den meersman, gest. aende merct, tusschen den beere ende den reghenboghe, II, 79; 1436, id., II, 99; 1439, id., II, 120. AH (Grote) Markt N., p. 51; HH nr. 185; KW Grote Markt N., PK 2262, 528.

238.

Rib: 1399, een huys dat men heet de ribbe, ende sinen toeganc daertoe ter poerten vut ende in, ane de corenmerct, I, 47v^o. Niet in AH; niet in KW.

239.

Rijn: 1426, de huysinge geh. den ryn, gest. inde bullincstrate, II, 52. KW Oudebeurs N., PK 2270, 317v^o.

Woord uit de molenaarstaal? of rivier?

240.

Ring, gulden: 1417, een huys geh. den guldenen rinc, gest. opte roye, II, 14v^o; 1422, id., II, 35 & 35v^o; 1439, een huys geh. den cleynen rinc, gest. opte roeye, tusschen de gans ende den guldenen rinc, II, 118. VL II, 222; KW Suikerrui Z., PK 2274, 344, grooten (gulde) rinck.

241.

Ring, kleine: 1439, een huys geh. den cleynen rinc, gest. op te roeye, tusschen de gans ende den gulden rinc, II, 118. KW Suikerrui Z., PK 2274, 346.

242.

Ring, rode: 1427, een juys gest. buyten de cammerpoirte opte brugge, geh. den roeden rinck, tusschen der stad spoye ende tsheeren strate, II, 56v^o. Niet in KW.

243.

Ring, zilveren: 1422, twee huysingen gheh. den guldenen rinc ende den silveren rinc, ghest. opte roye, II, 35v^o. Niet in KW.

244.

Rodenburg: 1412, een huys geh. de wolfinne, gest. aen de merct, tusschen de wolf ende roedenborch, II, 33; 1422, een huys geh.

doude wage, gest. aen de merct, tusschen roedenborch ende den volaert, II, 34v^o; 1429, id., II, 66v^o; 1440, id., II, 128. AH (Grote) Markt Z., p. 48; KW Grote Markt Z., PK 2262, 550.

245.

Roeland:

1420, een huys ghest. in de wyngertstrate, tusschen Peter Graets huys ende Jans Runtdrivers huys, streckende achter vut int coppenhole met eenen anderen huyse, tusschen de huysinge vanden heerbrande ende Henrix Deckers huys was, gheh. den Roelant, II, 25. VL I, 334; KW Wijngaardstr. N., PK 2278, 327, jongen Roeland.

1436, een huys geh. den Roelant, gest. opt zant, jegens thouten hoet over, II, 100v^o. KW Zand O., PK 2275, 111.

Mod.Wb: Ridder van Karel de Grote, gesneuveld in de strijd tegen de Moren bij Roncesvalles.

246.

Roetaard: 1420, een huys gheh. den roetaert, ghest. in deverscalcstrate, II, 25; 1432, de huysinge geh. Bourgoigne, inde braderijstrate, tusschen den roetaert ende Willems erve van Neerbroec, II, 84v^o. AH Braderijstr. O., p. 52; KW Braderijstr. O., PK 2257, 297.

Mnl.Wb: gaai, meerkol (Antw.: rotzak); eier- en jongenrovende eksterachtige vogel. Rothardus?

247.

Rookgat: 1404, een huys ghest. in craywyc, tusschen hemelrike ende thuys dat men heet roecgat, I, 72. KW Haringvlet, westhoek van de Spieringstr., PK 2263, 243.

248.

Roos:

1391, een huysinghe die men heet valkenborch, ane de merct, tusschen de rose ende de lelye, en met eenen doorganghe ende huyse achter vut streckende in de potterstr., tusschen de rose ende rattenborch, I, 14v^o; 1414, id., I, 107; 1416, id., II, 8v^o; 1416, een huys geh. henegouwe, an de merct, tusschen de roese ende de keerse, II, 9v^o; 1416, id., II, 10v^o; 1422; id., II, 33; 1434, id., II, 93v^o. AH (Grote) Markt W., p. 45 & Pottersstr. O., p. 46; HH nr. 192; VL II, 380, afb.; KW Achter het Stadhuis, PK 2256, 38 & Kaasstr. O., PK 2265, 62.

1407, een half huys ghest. buyten de coepoerte, tusschen de rose ende brouwer Bots stede, I, 83v^o; 1423, een huys op Clapdorp, tusschen de roese ende Peters Potters erve, II, 39; 1435, een huys geh. de roze, buyten de coepoerte, II, 96v^o. AH Klapdorp Z., p. 149; KW Klapdorp Z., PK 2259, 207-208, witte roose & gulden roose of groote roose.

C.	1411, een huysinge gheh. de meerminne, ghest. bide nieubrugge, tusschen de roese ende Gielis Scupmakers, I, 95; 1415, id., II, 5v^o; 1425, een huys geh. de rose, ghest. opte roye, II, 46v^o; 1426, id., II, 50. AH Appelstr. Z., p. 43; KW Appel- of Kleine Potterstr. Z., PK 2256, 438.

249.

Roos, witte: 1439, een huys geh. de witte rose, gelegen in kypdorp, tusschen Heinricx van Backenbrugghe ende Jans vander Haghe, comende achter vte in de winckelsteghe, II, 119. KW Kipdorp W., oosthoek van de Rozenstr., PK 2265, 366.

250.

Rooster: 1421, twee huysen inde coepoertstrate, tusschen den hellem ende den roestere, II, 26v^o. AH Koepoortstr. W., p. 60; HH nr. 74; VL II, 198, afb.; niet in KW.

251.

Roskam: 1415, den roscam ghest, opten hoec van coppenhole, II, 7; 1417, id., II, 13v^o; 1436, een huysinge geh. den roscam, inde cortecoeperstrate, opten hoec van coppenhole, II, 102v^o. AH Korte Koepoortstr. O., p. 65; HH nr. 196; VL II, 204; KW Korte Koepoortstr. O., zuidhoek van de Wolstr., PK 2260, 29.

252.

Rozenhoed: 1431, een huys geh. galissien, gest. inde braderijstrate, tusschen den keghelere ende den rosenhoet, II, 76v^o; 1440, een huysinge geh. den rosenhoet, inde braderistrate, II, 126v^o. AH Braderijstr. W., p. 93; HH nr. 193; VL II, 129; KW Braderijstr. W., PK 2257, 287.

253.

Rosier: 1408, een huysinge gheh. den rosier, aen de corenmerct, I, 84v^o. Niet in KW.

Mnl.Wb: rosier of rozier. Fr. rosier. Lat. rosarium = rozenhof, rozengaard.

254.

Rupelmonde: 1398, de huysinghe gheh. repelmonde, ghest. inde pottersstrate, I, 42; 1420, een huys gheh. repelmonde, inde lijnmakersstrate, II, 25v^o. AH Pottersstr. W., p., 38; niet in KW.

255.

Schaakbord: 1394, een huys dat men heet tscaecbort, ghest. op de roye, I, 30; 1426, een huys geh. de striicstoc, op te roye achter de scepenen huys, tusschen tscaecbort ende Jan Ghastmans huys, II, 48v^o; 1429, een huis op te roye, tusschen tscaecbort ende Matheeus vanden Broeke, II, 69. AH Rui Z., p. 73; HH nr. 197; KW Suikerrui Z., PK 2274, 336v^o en 337, cleyn schaeckbert & groot schaeckbert.

256.

Schaap: 1420, een huysinge geh. de duyve, gest. inde silversmitstrate, comende achter vut in de lozengawech met een huys

geh. tscaep, II, 24; 1434, id., II, 91v^o. HH nr. 198; VL II, 315 & 338; KW Kuipersstr. Z., PK 2260, 459 & 460, swert schaep (voor- & achterhuis).

257.

Schaar: 1434, een huys geh. de schere, gest. inde bullincstrate, II, 91. HH nr. 17; VL II, 205; niet in KW.

258.

Scharminkel: 1418, een huysinge gest. aen de merct, gheh. de scerminkel, II, 17; 1429, een huys aen de merct, geh. de syminkel, II, 68v^o; 1432, een huys geh. de schemynkel, II, 80. KW Grote Markt N., PK 2262, 531, scheminckele.

Mnl.Wb: scheminkel, scherminkel, scharminkel, simminkel, verbasteringen en verkleinvorm van simme, Lat. simius, simia = aap.

259.

Schiedam: 1439, een huysinge geh. hoemborch, gest. opt zant, tusschen schiedamme ende de bile, II, 119. Niet in KW.

260.

Schild, groen: 1438, een huis gest. opt zant, tusschen den gruenen schilt ende Adryaen Sbesten weduwe ende Geerd Culs erven, II, 113. HH nr. 190; KW Zand O., PK 2275, 47.

261.

Schild, gulden: 1413, een huys geh. den wiingaert, inde hoeghstrate, tusschen den guldenen scilt ende den baers, I, 101. KW Hoogstr. O., PK 2263, 530.

262.

Schild, rood: 1407, een huysinge gheh. de jacht, aen de corenmerct, tusschen den roeden scilt ende Jan Spijcs huys, I, 82; 1419, de huysinge gheh. den roden scild, aen de corenmerct, II, 19v^o; 1419, id., II, 21; 1430, id., II, 72. AH Korenmarkt W., p. 81; HH nr. 190; KW Oude Korenmarkt W., PK 2270, 397, roden schild.

263.

Schild, wit: 1392, een huysinghe die men heet de lelye, ghest. ane de marct tantwerpen, tusschen valkenborch ende den witten scilt, I, 21v^o; 1394, id., I, 28; 1399, id., I, 49; 1402, een huys gheh. de mane, aen de merct, tusschen den witten scilt ende de zwane, I, 63; 1430, id., II, 71; 1432, een huys streckende tot in de lijnmakersstrate achter wairt, geh. de lelye, aen de marct, tusschen valkenborch ende den witten scilt, II, 82v^o. AH (Grote) Markt, p. 44; KW, Achter het Stadhuis, PK 2256, 35.

264.

Schild van Frankrijk: 1438, twee huysen daer af deen geh. es den schilt van vranckericke ende dander dexter, II, 110v^o. KW Kammerstr. O., PK 2266, 10 & 11, resp. schilt van Vranckryck of crauwel en exterken.

265.

Schoof, gulden: 1420, een huys gheh. den guldenen schoef, ane de nieu veemerct, II, 25v^o; 1432, id., II, 84v^o. Niet in KW.

266.

Schop: 1439, een huys geh. den nachtegale, gest. opte roye, tusschen thuys geh. de scuppe ende Gheerts Cuypers erve, II, 120. AH Rui Z., p. 70; KW 2257, 246, dry schupkens (later: twee schupkens).

267.

Schotelvat: 1394, een huus gheh. tscotelvat, ghest. in craywyc ane de borchtbrugghe, I, 25v^o. AH Kraaiwijk, p. 198; niet in KW.

268.

Schotland: 1417, een huysinge gheh. hemelrike, inde silversmitstrate, tusschen de duyve ende scollant, II, 16; 1418, id., II, 17; 1423, id., II, 37; 1440, een huys geh. den sluetel, gest. inden loesengawech, tusschen schollant ende den wtganc vanden huyse geh. hemelryc, II, 122. AH Zilversmidstr. N., p. 37; KW Zilversmidstr. N., PK 2273, 149.

Het huis ‘Schotland’ liep door van de Zilversmidstraat-noord naar de Kuipersstraat (= Lozengaweg)-zuid.

269.

Schuur: 1436, een huys geh. de schuere, gest. inde cammerstrate, II, 100. AH Kammerstr., p. 184; biet in KW.

270.

's-Gravenhage: 1428, een huys geh. tsgrevenhage, gelegen inde loesane, II, 60v^o. Niet in KW.

Sypers: zie Cyprus.

271.

Sikkel: 1419, een huys in Kiipdorp, tusschen de zickele ende de odevere, II, 23v^o. Niet in KW.

272.

Sint Christoffel (zie ook Kerstoffel): 1427, een huys geh. sinte Christoffels, gest. in coppenhole, tusschen de huysinge geh. den teenen pot ende Lauretten huys vander Straten, II, 55v^o. HH nr. 205; KW Wolstr. N., PK 2278, 296.

273.

Sint Geertrui: 1433, een huys geh. sinte Gheertruyt, gest. aende coeremerct, comende achter vute met eenre poirten op oner vrouwen kerchof, II, 87v^o. AH (Korte) Kammerstr., p. 182; KW Oude Korenmarkt O., PK 2270, 363, St. Geertruyt.

274.

Sint Maarten: 1434, een huysinge geh. de munte, inde Hoochstrate, tusschen tperdeken ende sinte Mertijn, II, 89v^o. KW Hoogstr. W., zuidhoek van de Vlasmarkt, PK 2263, 474, St. Merten.

275.

Sint Maartenshuik: 1422, de huysinge geh. sente mertenshuuc, in de hoochstrate, II, 32v^o. Niet in KW.

Mod. Wb: kapmantel; zinspeling op de legende van St. Maarten, die zijn mantel in tweeën sneed om de helft ervan aan een behoeftige te geven.

276.

Sint Marienburg: 1417, een huys gest. aen de vischmerct, tusschen sente marienborch ende den harinc, II, 14. Niet in KW.

277.

Sleutel:

A.	1410, een huys gheh. de extere, ghest. vore der scepenen huys, tusschen den sloetel ende de eyke. I, 94; 1438, een huys geh. den eenhoren, gest. aen de merct, tusschen den kaetsbal ende den sloetel, II, 111v^o; 1440, een huys geh. dextere, gest. by der scepenen huys, tusschen deyke ende den sluetel, II, 124v^o. AH (Grote) Markt Z., p. 50; HH nr. 76; VL II, 197, afb.; KW Grote Markt Z., hoek voor het stadhuis, PK 2262, 563.
B.	1410, een huys ghest. buyten sente jorys poerte, geh. den sloetel, aen den hoec bide drenke, I, 93; 1415, een huys buten Ste Jorys poerte, tiegen den slotel over, II, 5.
C.	1421, een huys gest. inde coeperstrate, tusschen den slotel ende Jacop Brienssoens, smesmakers, II, 29v^o. Niet in KW.
D.	1425, een huys gest. inde cammerstrate, tusschen den sloetel ende Jans Walen, II, 46; 1427, een huys geh. den slotel, inde cammerstrate, II, 58. KW Lange Kammerstrate W., hoek van de Sleutelstr. Z.. PK 2266, 79.
E.	1440, een huys geh. den sluetel, gest. inden loesengawech, tusschen Schollant ende den wtganc vanden huyse geh. hemelryc, II, 122. KW Kuipersstr. Z., PK 2260, 462.

278.

Sleutel, witte: 1440, een huys geh. den witten sloetel, gest. op doude veemerct, II, 129. KW Eiermarkt Z., PK 2262, 178.

279.

Spanje: 1412, de huysingen gheh. Spaengien ende Almaengien, I, 100v^o; 1427, een huysinge geh. Spaengien, gest. aen de merct, II, 54v^o; 1428, de huysinge ter strate vutcomende onder den stal van Spaengien, gest. inde bullincstrate, II, 61; 1439, een huysinge geh. Spaengien, comende achter ute inde bullincstrate, gest. tantwerpen aen de merct, tusschen de mouwe ende den spiegel, II, 124. AH (Grote) Markt N., p. 51; VL II, 285; niet in KW.

280.

Sperwer:

1419, een huys gest. inde lynmakersstrate, tusschen de huysinge vanden spoerware ende Jan Blancpeyns huys was, II, 21. AH Pottersstr. W., p. 39; HH nr. 215; KW Kaasstr. W., PK 2265, 42.

1426, een huys geh. den sporwaen, gest. inde coeperstrate, II, 50v^o. KW Lange Koepoortstr. O., PK 2261, 265.

Mnl. Wb: bekende roof- en jachtvogel; sporware, in Vlaamse tongvallen ‘sporrewaen’.

281.

Spiegel:

A.	1393, een huysinghe geh. den spyeghel, ghest. inde cammerstrate, I, 24; 1423, een huys geh. den swarten ram, inde cammerstrate, tusschen Laureys van Aerscot ende den spiegel, II, 40v^o. AH Korenmarkt W., p. 79; HH nr. 216; VL II, 197, afb.; KW Korte Kammerstr. W., PK 2261, 569 en 571-572, grooten spiegel en spiegel.
B.	1427, een huysinge inde bullincstr., gest. aen de merct, tusschen de mouwe ende den spieghel, II, 54v^o; 1440, id., II, 124. AH (Grote) Markt N., p. 51; KW Grote Markt N., PK 2262, 522.

282.

Springaal: 1407, een huis gest. ane den scepenhuis dweers over, geh. sprincael I, 81; 1408, een huys gheh. tspringael, gest. jegen der scepenen huis over, I, 87; 1423, de huysinge geh. deyke, ane de merct, jegen der scepenen huys over, tusschen dextere ende tspringael, II, 36v^o; 1425, het huys geh. tspringael, test. opte merct, tusschen d'eyke ende de blide, II, 46v^o; 1440, een huys metten doergange achter in de roye, geh. tspringael, gest. bi der scepenen huys, II, 130; 1440, id., II, 130v^o. KW IJzerenbrug O., PK 2278, 361.

Wb. Nl: springale (sprincael), cfr. espringale, bij germ. springen. Oorlogstuig in de vorm van een zware van wielen voorziene voetboog, waarmee zware pijlen naar de vijand werden geschoten.

283.

Stabroek: 1411, een huys geh. tstaecbroec, ghest. opte roye, I, 95v^o. Niet in KW.

284.

Steentje: 1439, een huis geh. tsteenken, gest. voere de gate, II, 116v^o. KW Schipstr. O., PK 2275, 356.

285.

Ster:

A.	1391, het huys gheh. de sterre, ghest. inde coepoertstate, I, 16v^o; 1402, id., I, 61; 1414, id., I, 104; 1415, id., II, 5v^o; 1429, id., II, 67v^o. AH Koepoortstr. W., p. 56; HH nr. 77; KW Lange Koepoortstr. W., PK 2261, 293, gulden sterre.
B.	1421, een huys geh. de sterre, gest. inde kammerstrate, II, 29; 1425, id., II, 48. AH Kammerstrate O., p. 113; VL II, 316; KW Lange Kammerstr. O., PK 2266, 13.
C.	1440, een huis geh. de sterre, gest. in de predickerenstrate, II, 131. KW Doornikstr. O., PK 2262, 6.

286.

Steur:

A.	1410, een huys ghest. aen de vischmerct, gheh. de cauwe, tusschen den stoer ende Jan Lans huys, I, 91v^o; 1412, een huys

	gheh. den stoer, aan de vischmerct, I, 101. AH Vischmarkt Z., p. 40; VL II, 363; KW Vischmarkt Z., PK 2276, 399, steurken.
B.	1421, een huys gest. opte roye, geh. den stoer, II, 27; 1427, een huys geh. den steur, opte roye, II, 54v^o. AH Rui Z., p. 72; niet in KW.

287.

Stoof: 1424, een huys gest. inde wyngaertstrate, tusschen de stove ende Claus huys vander Lynden, II, 42; 1426, een huys inde wijngaertstrate, tusschen den stove ende Jan Zegers, II, 50v^o. Niet in KW.

288.

Strijkstok: 1426, een huys geh. den striicstoc, gest. opte roye achter de scepenen huys, II, 48v^o. Niet in KW.

289.

Struis: 1404, een huys gheh. de struys, ghest. inde cammerstrate, I, 67. AH Kammerstr. O., p. 88; VL II, 353, afb.; KW Korte Kammerstr. O., PK 2261, 528.

290.

Tafelronde: 1404, een huysinge gheh. de tafelronde, gest. aen de merct, opten hoec vande braderistrate, I, 67v^o; 1407, een huysinghe gheh. den enghel, ghest. aen de merct, tusschen de mouwe ende de tafelronde, I, 84v^o; 1412, id., I, 100v^o; 1422, id., II, 32v^o; 1431, id., II, 77v^o. AH (Grote) Markt W., p. 50; HH nr. 217 (tafeltje rond); VL I, 333; KW Grote Markt N., hoek van de Braderijstr., PK 2257, 305 & 2262, 518.

VD: Ronde tafel waaromheen zich volgens de Britse sage een aantal ridders van het hof van koning Arthur plachten te verzamelen, de zgn. ridders van de tafelronde.

291.

Tang: 1436, twee huysen geh. deen daer af de tanghe ende dandere thantvat, gest. inde cortecoeperstrate, opten hoec van coppenhole, II, 102v^o. KW Korte Koepoortstr. O., PK 2260, 30.

292.

Tent: 1405, een huys inde coeperstrate, tusschen Willem Boeds huys des backers ende de tente, I, 74; 1411, een huys ghest. inde coeportstrate, tusschen Jan Caloets ende de tente, I, 96. AH Koepoortstr. W., p. 54; KW Koepoortstr. W., PK 2261, 275.

293.

Ton, rode:

A.	1437, een huyssinge geh. de roide tonne, gest. inde langenieustrate, II, 108. VL II, 190; KW Lange Nieuwstr. N., westhoek van de Markgravestr., PK 2266, 318.
B.	1440, een huys geh. den haen, gest. bynnen der meerpoirte, tusschen Jans Walen erve was ende thuys geh. de rode tonne, II, 121. KW St. Katelijnevest O., PK 2259, 47, root tonneken.

294.

Trappen, ten hogen:

A.	1392, een huys geh. ten hoghen trappen, ghest. inde coeperstrate, I, 19. AH Koepoortstr. W., p. 55; niet in KW.
B.	1393, een huys ghest. inde cortenuwestrate, tusschen Jans huys van Wechlen ende thuys dat men heet ten hogen trappen, I, 22v^o. AH Korte Nieuwstr. N., p. 97; niet in KW.

295.

Treeft:

1408, een huysinge gheh. den treeft, ghest. inde cammerstrate, I, 87v^o; 1419, id., II, 20v^o. Niet in KW.

1423, een huysinge den treeft, vore opten hoec vander suvelstegen, aen de waemoesmerct, II, 38v^o. Niet in KW.

VD: ijzeren drievoet met handvat, om potten en derg. boven een open vuur te kunnen plaatsen.

296.

Trompe:

1428, een huys geh. den boge, gest. aen de melcmarct, tusschen thuys dat men nu heet de trumpe aen deen zide ende der stad steegere aen dandere zide, II, 59. Niet in KW.

1433, een huys geh. batenborch, gest. aen de merct, tusschen Paridaens erve van Goerle ende de trompe, II, 87; 1439, id., II, 116v^o. AH (Grote) Markt Z., p. 48; KW Grote Markt Z., westhoek gaande naar het Torfhuis en O.L.V. kerk, PK 2262, 540.

Bazuin? Tromp van de olifant?

297.

Tuimelaar: 1415, een huys geh. den tuymelere, ghest. inde cammerstrate bi sente Jorys, II, 6. AH bij St. Joriskerkhof, p. 213; KW van het Vleminckveld naar St. Jorislinde, N., PK 2274, 269.

Kil: (hol.) delphinus, dolfijn.

298.

Valk:

A.	1406, een huys gest. opten hoec vander silversmetstrate, tusschen tswiinken ende Jan Goessone huys, gheh. den valke, I, 80; 1432, id., II, 85; 1436, id., II, 100v^o. AH Zilversmidstr. N., p. 36; VL II, 354; KW Zilversmidstr. N., PK 2273, 146², gulden valck.
B.	1415, een huys gheh. den valke, ghest. op de roye, II, 6; 1437, id., II, 105v^o. KW Boterrui, PK 2257, 248.
C.	1432, een huys geh. den valke, gest. in kijpdorp, II, 83. KW Kipdorp N., PK 2265, 423 & 427, resp. (cleynen) valck & groten valck.

299.

Valkenburg: 1391, een huysinghe die men heet valkenborch, ghest. ane de merct, tusschen de rose ende de lelye, I, 14v^o; 1392, een

huysinghe die men heet de lelie, tusschen valkenborch ende den witten scilt, I, 210^o; 1394, id., I, 28; 1399, id., I, 49; 1414, id., een huys aen de merct geh. de roese, tusschen valkenborch ende henegouwe, II, 10v^o; 1422, id., II, 33; 1432, id., II, 82v^o; 1434, id., II, 93v^o. AH (Grote) Markt, p. 45, en Potterstr, p. 46 (huis met achterhuis); KW, Achter het stadhuis, PK 2256, 37.

300.

Valois: 1425, een huys gest. by de visschemarct, geh. de pollepel, tusschen thuys geh. den salm ende de Waloys, II, 46. KW Kaasstr. O., PK 2265, 68; Valoys of paradijs.

Geslachtsnaam. cfr. AH: Zeger Valoys, p. 40; een zekere Anthonys Vallois zou hier gewoond hebben.

301.

Venetië: 1402, een huysinge gheh. den ouden wissel, ghest. inde zilverersmitstrate, tusschen de clocke ende venegien, I, 61; 1423, id., II, 37v^o. AH Zilversmidstr. Z., p. 46; VL II, 394; KW Zilversmidstr. Z., PK 2273, 135.

302.

Violet: 1395, een huysinghe gheh. den olifant, gest. ane de merct, neffens de fyolette, I, 36; 1399, een huis gheh. den olifant, ane de merct, tusschen de fyolette ende de molen, I, 48v^o; 1415, id., II, 5; 1431, id., II, 77; 1439, id., II, 119. AH Zilversmidstr. N., p. 38; KW Zilversmidstr. N., aan de Braderijstr., PK 2273, 142.

303.

Vlaag: 1423, een huysinge gheh. de vlaghe, achter inde bullincstrate, II, 38v^o; 1426, een huys geh. den creeft, gest. opten hoec vander zuvelstegen, neffens joffr. Bacheleers huys, streckende tot aen der kinderen Praymans huys geh. de vlage, II, 53; 1432, id., II, 85. AH Bullincstr. Z., p. 54; niet in KW.

304.

Vlashuis, (oud): 1410, een huys geh. tflashuys, gest. inde borcht, I, 93; 1427, een huys geh. den ram, gest. inde borch, tusschen doude vlashuys ende Ghysbrechts Coninx erve, II, 57v^o; 1433, id., II, 87v^o. Niet in KW.

305.

Vogelenzang: 1391, een huys gheh. der voghelen zanc, ghest. opten hoec vander hoechstraten, I, 12v^o. AH Rui Z., p. 72; HH nr. 230; KW Hoogstr. W., hoek van de Suikerrui, PK 2263, 449.

306.

Volaard: 1422, een huys met eenen doergange geh. doude wage, gest. aende merct, tusschen roedenborch ende den volaert, II, 34v^o. KW Grote Markt Z., PK 2262, 552.

VD: vollaard, gew., Znl., inzonderheid met nieuwjaar gebakken langwerpig krentenbrood. Niet in Mnl. Wb.

307.

Vos:

A.	1393, een huys dat men heet Englant, tenden de evenscalcstrate, tusschen den vos ende vranckerycsche, I, 22v^o; 1419, twee huysen gheh. ynghelant ende den vos, met den huyse daer achter ane ghest., also men ten vleeschuyse waert neder gaet, II, 20v^o. AH Bullincstr. N., p. 32; VL II, 325; KW Bullingstr. N., naast de hoek van de Doornikstr., PK 2257, 508, vosken.
B.	1407, een huys gheh. den vos, ghest. inde cammerstrate, I, 81; 1410, id., I, 91v^o; 1419, id., II, 20. KW Lange Kammerstr. W., hoek van de St. Anthoniusstr. N., PK 2266, 66, vosken.

308.

Voske: 1414, een huys gheh. dbijlken, gest. inde coepoertstrate, tusschen tvosken ende de clocke, II, 4. AH Koepoortstr. O., p. 62; KW Lange Koepoortstr., O., PK 2261, 253.

309.

Waag, hollandse: 1411, een huys ghest. inde munsterstrate, tusschen Jan Ligthaerts stede was ende de hollantsche wage, I, 98v^o. VL II, 296; niet in KW.

Toestel om te wegen, weegschaal; werd dit huis bewoond door Hollanders?

310.

Waag, oude: 1422, een huys met een doergange geh. doude wage, gest. aende merct, tusschen roedenborch ende den volaert, II, 34v^o. AH (Grote) Markt Z., p. 48; VL II, 296; KW Grote Markt Z., PK 2262, 551.

311.

Wafelijzer: 1435, een loeve gest. aen de nieuwe veemarct, tusschen dwafelyser ende der stad ganc, comende achter aen de borchtgracht, II, 97; 1436, id., II, 101. KW Veemarkt W., PK 2276, 181-183, resp. Wafelyser, cleyn wafelyser en gulden wafelyser.

312.

Wan: 1434, een huys geh. den wan, gest. opte pottersbrugge, II, 90. AH (Suiker)rui N., P. 47; HH nr. 232; VL II, 208; KW Schipstr. O., PK 2275, 359 & 366, resp. groote wanne & cleyn wanne.

VD: Grote, platte, schaalvormige mand om het graan van de afval te zuiveren.

313.

Wendijzer: 1427, een huys geh. den raven, gest. in de braderystrate, tusschen den kegelere ende dwendyser, II, 57. Niet in KW.

Mnl. Wb: ijzeren standaard waarop het spit draait.

314.

Wereld, schone: 1421, een huys geh. de scoen werelt, gest. op tsant, opten hoec vander stoofstraten, II, 27v^o; 1430, id., II, 72v^o. VL II, 4; niet in KW.

315.

Wijngaard:

A.	1393, een huysinghe gheh. den spyeghel, gest. in de cammer-

	strate, tusschen Michiel Kyekens huys was, dat men heet den wyngaerd, ende Jan Barbiers huys, I, 24. AH Korenmarkt W., p. 79; HH nr. 235.
B.	1402, een huysinghe gheh. den wyngaert, inde hoeghestrate, I, 61; 1413, id., I, 101. Niet in AH; niet in KW.
C.	1405, een huys gheh. tgulden hoet, ane de vischmerct, tusschen (t)sweert ende den wigaert, I, 76; 1420, id., II, 25v^o; 1436, id., II, 101; 1440, het huys geh. tgulden hoot, gest. boven de vischmerct, tusschen tsweert ende den wyngaert, II, 123v^o. Niet in KW.
D.	1426, een huys geh. den wyngaert, gest. voere thouten hooft, II, 54. Niet in KW.

Wildeman: zie Man, wilde

316.

Windhond:

A.	1402, een huys ghest. inde hoechstrate, tusschen den helm ende den winthond, I, 63; 1414, een huys gheh. den wynthont, inde hoeghstrate, I, 104. VL II, 344; niet in KW.
B.	1404, een huys gheh. den winthond, ghest. inde bullincstrate, I, 67v^o. Niet in KW.
C.	1406, een huis gheh. den hertshoren, ghest. opten hoec vander haechsteghen, neffens den winthont, I, 77v^o. Niet in KW.

317.

Wissel, oude: 1402, een huysinge gheh. den ouden wissel, gest. inde zilversmitstrate, I, 61; 1410, een huys geh. de clocke, ghest. inde zilversmestrate, tusschen den guldenen cop ende den ouden wissel, I, 94v^o; 1414, id., I, 106v^o; 1423, id., II, 37v^o. AH Zilversmidstr. Z., p. 45; VL II, 137; KW Zilversmidstr. Z., PK 2273, 136.

318.

Wolf: 1414, een huysinge gheh. den wolf, ghest. aen de merct, neffens de wolfinne, I, 107; 1422, een huys geh. den mortier, aende merct, neffens den wolf, II, 31v^o; 1422, een huys geh. de wolfinne, aen de merct, tusschen de wolf ende roedenborch, II, 23; 1429, id., II, 66v^o; 1440, id., II, 128. AH (Grote) Markt Z., p. 48; VL II, 325; KW Grote Markt Z., PK 2262, 545, grooten wolf.

319.

Wolfaardsdijke: 1425, twee huysen gest. neffens een buyten de coepoerte, opte vlemincstrate, tusschen thuys geh. wolfaertsdijke ende vrouwen Best erve, II, 47. Niet in KW.

Vroeger Zeeuws eiland; nu nog een gemeente in Zeeland.

320.

Wolvin: 1414, de huysinge gheh. den wolf, ghest. aen de merct, neffens de wolfinne, I, 107; 1422, een huys geh. de wolfinne, aen de merct, tusschen de wolf ende roedenborch, II, 33; 1429, id., II, 128. AH (Grote) Markt Z., p. 48; KW Grote Markt Z., PK 2262, 546 & 547, resp. groote wolfinne & cleyn wolfinne.

321.

Wolzak: 1438, een huysinge gest. inde wolstrate, geh. den wolsack, II, 113v^o; 1440, een huys comende achter vut met eenen gange inde coepoertstrate, gest. inde bullincstrate, geh. den wolsack, II, 126v^o. AH Bullinckstr. N., p. 59; HH nr 240; KW Oudebeurs N., PK 2270, 304.

322.

Woud: 1430, een huys geh. dwout, gest. in de coeportstrate, II, 71v^o. KW Lange Koepoortstr. O., PK 2261, 248.

323.

Zaal van Kruiningen:

1408, de huysinge gheh. de zale van cruyninghen, gest. inde borch, I, 84v^o, Niet in KW.

1421, een huys gest. op tcleyn sceldeken, jegen de salvecruninge over, int straetken dwelc huys Lysbeth van Spangien was, II, 27v^o; 1429, een huys buyten sinte Jans poirte, jegens de zale van cruyningen dweers over, II, 67. AH Oever O., p. 104; niet in KW.

Kruiningen, gemeente in Zeeland? Heerlijkheid in Deurne-Borgerhout (Stockmans, I, 143). - Zie ook nr. 104.

324.

Zalm:

A.	1409, een huys gheh. den wilden man, ghest. inde cammerstrate, tusschen Peters van Pantgate ende den salm, I, 90. AH Kammerstr. W., p. 109; HH nr. 241; VL II, 345; KW Lange Kammerstr. W., PK 2266, 108.
B.	1415, een huys ghest. buten de coepoerte, tusschen Jans Papen huys ende den zalm gheh., ende Jans huys vander Molen, II, 7. KW Klapdorp Z., PK 2259, 249 & 250.
C.	1425, een huys by de vischmarct geh. de pollepel, tusschen den salm ende de Waloys, II, 46; 1432, een huys geh. den (p)salm, aen de vischmerct, tusschen tswynken ende den pollepel, II, 81v^o. KW Kaasstr. O., PK 2265, 66.

325.

Zeebaars: 1417, een huys gest. ane de vischmerct, gheh. den zeebaers, II, 13; 1427, id., II, 57v^o; 1438, id., II, 112v^o. KW Vischmarkt, PK 2276, 431.

326.

Zevenster: 1436, een stede met huyse geh. de zevensterre, gest. op doude veemarct, II, 103. HH nr. 243; VL II, 319; KW Eiermarkt Z., KP 2262, 188.

Mod. Wb: Zevengesternte, sterrengroep in het sterrenbeeld de stier, bestaande uit zeven grote sterren.

327.

Zon:

A.	1420, een huys ghest. inde hoeghstrate, opten hoec van sente martens strate, neffens thuys de zonne, II, 25v^o; 1424, id., II, 42. AH Hoogstr. W., p. 71; HH nr. 246; VL II, 317; KW Hoogstr. W., PK 2263, 470.
B.	1423, een huys inde coeperstrate, gheh. de sonne, II, 38v^o; 1439, id., II, 116. KW Lange Koepoortstr. W., PK 2261, 283.

328.

Zwaan:

A.	1398, de huysinghe gheh. den swane, ghest. aen de merct, I, 46v^o; 1402, een huys gheh. de mane, aen de merct, tusschen den witten scilt ende de zwane, I, 63; 1408, id., I, 85; 1421, id., II, 27v^o; 1430, id., II, 71. AH (Grote) Markt W., p. 44; HH nr. 247; VL II, 347-350; KW Achter het Stadhuis, PK 2256, 33.
B.	1413, een huysinge inde hoeghstrate, geh. de zwane, I, 102; 1420, een huysinge geh. den swane, in de hoechstrate, II, 24v^o; 1422, id., II, 33. KW Hoogstr. W., PK 2263, 469, gulden zwaen.
C.	1427, een huysinge geh. den swane, in kiipdorp, II, 58v^o. KW Kipdorp N., oosthoek van de Zwanengang, PK 2265, 371.
D.	1437, een huys geh. de swane, gest. inde coepoertstrate, II, 106. KW Lange Koepoortstr. O., PK 2261, 235, oude swane.

329.

Zwaantje: 1420, de huysinge metter stoven gheh. tswaenken, gest. beneden tvleeschuys, II, 26. VL II, 348; KW (Korte) Vleeshouwersstr. O., PK 2260, 289.

330.

Zwaard: 1394, een huys gheh. tsweert, ghest. bi de vischmerct, I, 30v^o; 1397, id., I, 39v^o; 1405, een huys gheh. tgulden hoet, ane de vischmerct, tusschen tsweert ende den wigaert, I, 76v^o; 1420, id., II, 25v^o; 1436, id., II, 101; 1440, id., II, 123v^o. AH Pottersstr. W., p. 39; VL II, 274; KW Kaasstr. W., PK 2265, 37, gulden sweert.

331.

Zwaard van Aalst: 1417, een huys ghest. op te roye, streckende achter vute inde munsterstrate, gheh. thaesken, tusschen den dobbelere ende tsweert van Aelst, II, 14v^o; 1440, een huys geh. den hazendans, gest. opte roye, tusschen den dobbelere ende tzweert van Aelst, II, 124v^o. KW Suikerrui Z., PK 2274, 348.

332.

Zwaluw: 1402, een huys geh. de mane, ghest. aen de merct, tusschen den witten scilt ende de zwane, streckende met een doergange tot inde liinmakersstrate, den doerganc tusschen thuys de swalve ende Jan Neermos huys, I, 63; 1416, een huys ghest. inde lijnmakersstrate, tusschen Jan Duls huys ende thuys de zwalewe, II, 11; 1419, een huys inde lynmakersstrate, tusschen Laureyns Mussche huys ende de zwaluwe, II, 21. AH Pottersstr. O., p. 46; niet in KW.

333.

Zwijn: 1412, een huysinge gheh. tswiin, ghest. opten hoec vander haeghstegen, I, 99v^o. Niet in KW.

334.

Zwijntje:

A.	1406, een huys opten hoec vander silversmetstrate, tusschen tswiinken ende Jan Golssone huys, geh. den valke, I, 80; 1432, id., II, 85; 1436, id., II, 100v^o. KW Zilversmidstr. N., PK 2273, 146v^o.
B.	1425, een huys geh. den (p)salm, gest. aen de vischmerct, tusschen tswynken ende de pollepel, II, 81v^o. Niet in KW.

Antwerpen.

Robert Vande Weghe

voetnoot(1): berderen = bnw. ‘van hout of planken gemaakt’ (Mnl. Wb. en Stallaert) - geberderde boeken = waarvan het omkleedsel van hout is.

voetnoot(1): Asaert situeert hier de zgn. Waaienberg; zie aldaar.

voetnoot(2): Asaert situeert de Waaienberg aan de oostzijde van de Mattenstraat, waar het Lantaarnstraatje heeft geheten.

Vorige Volgende