Logo DBNL
Roman van Moriaen (1878)

Roman van Moriaen

(1878)–Anoniem Moriaen–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

III.
Hoe Walewein ene joncfrouwe verloeste.

 
Nu seget ons vort die aventure,
 
Dat Walewein quam nu ter ure
1215
Op ene rivire diep ende wijt
 
En lettel nader primtijt.
 
Si was groet ende oec diep,
 
Ende dat water sere te dale liep
 
Crachtelike, ende die stroem.
1220
Daer mercte Walewein ende nam goem
 
Banderside ane dander lant,
 
Dat hem was harde ombecant,
 
Hoe een riddere quam gereden
 
Op een ors van sconen leden,
1225
Ende gewapent als om sijn leven.
 
Hi brachte ene joncfrouwe gedreven
 
Vore heme, die hi hadde gevaen.
 
Walewein hi sachse heme slaen
 
Dickewile, slach in slach,
1230
Metter vust, die sere wach
 
Vanden wapinen die hire an droech;
 
Ende dede hare leets gnoech
 
Omdat si met heme nine wilde.
 
Hi stacse dicke metten scilde
1235
Weder ende vort harde onsochte,
 
Daer hise irst geraken mochte,
 
Dat hem niet en stont te done.
 
Die joncfrouwe hadde an pellen grone,
 
Dat was gescort ter meneger stede,
1240
Dat hare die felle riddere dede.
 
Si quam op een rosside al baer,
 
Ende hare utevercorne haer,
 
Dat gelu was gelijc der zide,
 
Hinc haer achter op dat rosside,
1245
Maer si had wel half verloren,
 
Dat haer die felle riddere te voren
 
Hadde getrect uten hovede.
 
Hine leeft niet die gelovede
 
Wie hare die joncfrouwe mesliet
1250
Om haren rouwe, om haer verdriet,
 
Ende hoe qualike sijt verdroech
 
Datse die felle riddere sloech.
 
Si weende ende wranc haer hande.
 
Dit sach Walewein ende docht hem scande
1255
Hine wrake nu haren toren.
 
Hi sach achter ende oec voren,
 
Hine sach daer brucge negene,
 
No weder grote no clene,
 
Daermen over mochte varen;
1260
Noch hine sager moderbaren
 
Diere hire omme mochte vragen.
 
Done was daer geen langer dagen;
 
Hi warp omme sinen toem,
 
Ende liet den orsse nemen goem
1265
Vanden watere vander rivire;
 
Hi nopet metten spore scire,
 
Ende spranc tot bider middeward.
 
Doe ginc swimmen tgode part
 
In die rivire, soet best mochte,
1270
Soe dat sinen here over brochte;
 
Dat was wonder harde groet
 
Sine waren beide bleven doet,
 
Want die rivire si was diep,
 
Ende die stroem daer sere liep.
1275
Doe Walewein quam banderside
 
Diere riviren diep ende wide,
 
Sach hi volc bi groten scaren
 
Naden riddere comen gevaren
 
Die dese joncfrouwe ontscaecte
1280
Met crachte ende sere mesmaecte;
 
Maer Walewein ne was niet vroet
 
Oftet was dore tridders goet
 
Dat si heme dus volgeden achter,
 
Soet was om sinen lachter.
1285
Hi sager comen menegen man,
 
Die hadden alle halsberge an.
 
Si waren hem na binnen ere milen.
 
Walewein porde ter goder wilen
 
Na die joncfrouwe, die was voren.
1290
Om te velle haren toren,
 
Die de riddere soe mesmaecte.
 
Ende alse min her Walewein naecte
 
Der joncfrouwen, dat sine sach,
 
Doe ginc si slaen slach in slach
1295
Haer hande meer dan te voren.
 
Doense Walewein hadde vercoren
 
Riep si: ‘Riddere, edel here,
 
Loest mi dor alre vrowen ere!
 
Men doet mi lachter onverdient.
1300
Quame enech Gods vrient,
 
Die mi holpe ut deser noet,
 
Al haddi sinen vader doet
 
God hi sout hem vergeven.’
 
Haer sere versuchten ende haer beven,
1305
Haer clagen ende haer carmen
 
Mochte elken man ontfarmen.
 
Si riep dicke op Waleweine,
 
Die quam gereden inden pleine,
 
Dat hi hare stonde te staden
1310
Ende velde tridders ongenaden.
 
Alse dit min her Walewein horde
 
Docht hem dat sijn herte scorde
 
Van jamberheden ende van sere,
 
En sprac toten fellen here:
1315
‘Her riddere, het es dorperhede,
 
Dat wetti wel, ende onsede
 
Dat gi derre joncfrouwen doet.
 
Gi soudes ontberen, waerdi vroet:
 
Al hadde die joncfrouwe mesdaen,
1320
Men soutse hovescelike vaen,
 
Want daer leget lettel eren ane
 
Ene joncfrouwe dus te slane.’
 
Doe seide die felle ridder saen:
 
‘Om u, dorpere ende corliaen,
1325
Oft gi riddere nine ward,
 
Dor u en wardse niet gespart;
 
Ic sal haer doen dor uwen toren
 
Lachters meer dan te voren;
 
Ende wildire oec een wort toe spreken,
1330
Ic sal u mettesen spere steken
 
Van uwen orsse averrecht.’
 
Mijn her Walewein antwerde echt:
 
‘Her riddere, so waric dan te voet.
 
Noch radic u, oft gi sijt vroet,
1335
Dat gi die joncfrouwe verdraget;
 
Gine vint mi heden so versaget,
 
En si dat gise laet gehermen,
 
In salse al nu bescermen
 
Ende sal minderen haren toren,
1340
Oft ic settere dleven voren.
 
Maer, riddere, doet mi ene bede
 
Dor Gode ende dor u edelhede,
 
Ende dore alre ridders ere.’
 
Doe antwerde die felle here
1345
Ende seide hine daets niet.
 
‘Gine maect u henen ende vliet,
 
Bi al dat God geleesten mach,
 
Dit sal sijn uwe domesdach.
 
In hebbe wat doen van uwen sermone.’
1350
Walewein seide: ‘Oft gi sijt soe cone,
 
Soe doet noch an hare u hant,
 
Ic souts nemen so swaren pant,
 
Wistijt, u soude therte beven,
 
Oft het cost mi min leven.
1355
Laet die joncfrouwe met goede
 
Ofte sijt in uwer hoede,
 
Oft wacht u jegen min spere;
 
Want ic hebbe uwes gere.’
 
Die gene hadde den moet so groet
1360
Dat hem Walewein tspere boet;
 
Hem dochte die herte breken,
 
Ende gereide hem ter steken,
 
Ende min her Walewein banderside,
 
Ende quamen te samen met selken nide,
1365
Dat harre beider speren braken:
 
Men mochse verre horen craken.
 
Si quamen te samen met selker porse,
 
Dattie riddere viel vanden orsse
 
Uten sadele optie eerde;
1370
Ende viel soe sere, dat hem deerde
 
In alle die lede toter herten,
 
Ende lach in dole vander smerten.
 
Hi lach gestrect op dat lant.
 
Mijn her Walewein hi geprant
1375
Dors daer dander op hadde geseten;
 
Hine hadde sire hovescheit niet vergeten:
 
Hi gaeft der joncfrouwen in die hant,
 
Ende toech ter vart sinen brant.
 
Binnen desen was becomen
1380
Die riddere, ende hadde sijn sward genomen,
 
Ende stont op alsi best mochte.
 
Het was quaet dat hi dochte,
 
Ende seide: ‘Hoe waerdi nie so coene,
 
Vasseel, dat gi bestont te doene
1385
Mi dese smerte ende dese scande:
 
Mijn vader es here van desen lande,
 
Ende na hem saelt mine wesen.
 
Gine sulles niet genesen:
 
Hets dompheit dat gi jaecht.
1390
Gi werd noch heden so versaecht
 
Vanden genen die mi volgen,
 
Ende soe sere selen sijn verbolgen,
 
Gine woudet om sconincs Arturs goet
 
Ende om al dat hem nie bestoet.
1395
Si selen hier scire wesen:
 
Gine selets niet genesen:
 
Jegen mi heeft hier nieman macht
 
In dit land, noch oec cracht.’
 
Walewein sprac: ‘Dies gelovic wel,
1400
Hierop sidi ondadech ende fel.
 
Dat edel man ende rike mede
 
Hevet herte van valschede,
 
Bi mire wet, dats jamber groet;
 
Si bringen menegen inder noet.
1405
Nu ne sijt niet soe utengelaten,
 
Ic sal u harde wel gematen
 
Eer gi van mi sult sceden,
 
Alse mi donct, dat gi noch heden
 
Sult lien dat gi quaet doet.
1410
Ende noch radic u, sidi vroet,
 
Dat gi mi segt ende doet verstaen
 
Wat u die joncfrouwe heeft mesdaen.
 
Heeft sijs verdient wel
 
Dat gi hare sijt dus fel,
1415
Wel gewerts hare ende u,
 
In onderwints mi niet vorder nu.
 
Ende heves die joncfrouwe niet verdient,
 
Staets af, ende blieft min vrient,
 
Anders hebdi dlijf verloren,
1420
Al waerdi noch alse wel geboren;
 
Ic wille die joncfrouwe met mi leden
 
Alsic van henen sal sceden.’
 
Die gene en wouts niet gehoren,
 
Ende die joncfrouwe sprac voren:
1425
‘Edel riddere, ic maecs u vroet
 
Twi hi mi desen toren doet.
 
Hi wilt mi hebben tere amien:
 
Salic u der waerheit lien?
 
Dies es leden menech dach
1430
Dat hijs mi tirst dede gewach;
 
Maer in wouts niet gehoren,
 
Ic hebbe al anderen toren:
 
Die haveloesheit doet mi wee:
 
Nochtan doet mi vele mee,
1435
Dat ic u wel gesecgen can.
 
Mijn vader was riddere ende goetman
 
Ende wel geboren vanden lande.
 
Ic moet secgen, al eest scande,
 
Live here riddere, al onverholen,
1440
Mijn vader heeft .vij. jaer gequolen
 
Ende es onder gegaen van gode,
 
Ende leget in sware ermode;
 
Hine mach riden no gaen,
 
Noch over sine vote gestaen:
1445
Hi doget swaren arbeit.
 
Ic hebben geheven ende geleit,
 
Ende also minen vader gedient:
 
Hi hevet anders lettel vrient.
 
Nu waric gerne met hem bleven
1450
Ende hem gehouden al min leven
 
Na mine macht te sinen besten;
 
Heden quam dese riddere binnen onser vesten,
 
Die sere tevalle es en tebroken,
 
Ende heeft onrecht an mi gewroken.
1455
Hi vorde mi danen met crachte
 
Eer dat ics mi verwachte;
 
Hine liet dor Gode no dor man.
 
Aldus vordi mi van dan
 
Ende doet mi desen lachter.
1460
Hi liet sine liede achter,
 
Die min vrient souden beweren
 
Oft si hem volhden om sijn deren.
 
Ic vruchte si selen hier scire wesen.
 
Gine sullets niet genesen
1465
Eest dat si u hier bevaren.
 
Ende oft gi wilt u leven sparen,
 
Soe cort, here, desen strijt.
 
Ic vruchte het gaet al over tijt;
 
Oft gi mi staen wilt in staden,
1470
Dore ons liefs heren genaden,
 
Soe siet, here, wat gi doet.’
 
Her Walewein sprac: ‘Oft gi sijt vroet,
 
Her riddere, sprect ut uwen monde;
 
In wille hier niet wesen langer stonde.
1475
Wildi dese joncfrouwe berechten,
 
Oft van hare sceden, oft jegen mi vechten,
 
Deen oft dander soe doet.
 
Wildi, ic bete met u te voet,
 
Oft sit weder op u part,
1480
Indien dat gi mi niet ontfart,
 
Noch ontvliet, noch ontrijt,
 
Ende gi uwer aventuren ontbijt.’
 
Die riddere antwerde over lanc:
 
‘Nu houdi mi over harde cranc,
1485
Dat ic dus wiken soude.
 
Doet wel, ende beet ter moude
 
Oft gi ember vechten wilt.’
 
Hi decte hem onder sinen scilt
 
Ende trac sijn sward uten scoe.
1490
Mijn her Walewein beette doe,
 
Geviels hem wel oft wors,
 
Ende liet bi hem staen sijn ors,
 
Datmen hiet dat Gringalet,
 
Dat node verporren soude een let
1495
Sijn here en warre toe comen
 
Ende hijt weder hadde genomen.
 
Doe gingen si slaen ende nemen,
 
Ende deen den anderen lemen
 
Met groten slagen ende sure,
1500
Dat si haer bloet sagen dure
 
Tallen maelgen dringen uut;
 
Ende die sparken sprongen uut
 
Doe si die helme gerochten,
 
Dat si enen bernen dochten
1505
Gelijc dat heet yser doet
 
Datmen steket in die gloet
 
Ende vanden vire werdet roet.
 
Haer slage waren so groet,
 
Daer hem elc met crachte weerde.
1510
Dat haren Walewein meest deerde
 
Dat was om dat sijn swerd
 
Nine sceen .iiij. denieren werd;
 
Tridders wapine waren so goet,
 
Dat Waleweins swerd daer op wederstoet.
1515
Al sachmer dbloet drinken dore,
 
Sijn halsberch ontfinc gene score.
 
Dit dochte Waleweine wonder;
 
Doch brachti enen slach van onder,
 
Ende sloech den riddere als ende als
1520
Boven den helme inden hals
 
Toter middelt vander kele.
 
Doe ginct met hem al uten spele.
 
Dat hoeft hinc hem sonder vorst
 
Tote biden navele vor die borst.
1525
Hi viel neder metten slage.
 
Sine vrient ende sine mage
 
Si hebben hem te lange gemert,
 
Ende quamen mettien sere verert
 
Ende verbolgen ende uten kere
1530
Doen si sagen haren here
 
Doet licgen optie moude.
 
Walewein die gode entie boude
 
Sat doe weder op Gringalette,
 
Daer hi noit ane vant smette:
1535
Het was so starc ende so groet,
 
Ende als sijn here hadde noet
 
Wachtet heme van sire lede
 
Gelijc dat sijn here dede.
 
Die gene diere comen waren
1540
Ende heren Waleweine hadden bevaren
 
Altehans metten verschen daden,
 
Si worden daer also beraden,
 
Dat sine bestonden achter ende voren
 
Alse vanden live te done toren,
1545
Beide tors ende te voet.
 
Ende Walewein, die dit verstoet
 
Dat hi sere was verladen,
 
Hi hilt hem an die Gods genaden
 
Met goder herten herde vaste,
1550
Ende ginc onthalen sine gaste
 
Metten swerde dat hi droech.
 
Telken slage dat hi sloech
 
Verleemdire enen ofte twee
 
Ende dede daer menegen wee.
1555
Nieman mochte an hem genesten
 
Dat hem vergaen mochte ten besten,
 
Hine bleef doet oft so gewont,
 
Dat hi meer ward gesont.
 
Ende Walewein, der aventuren vader,
1560
Versagetse soe daer allegader
 
Metten slagen die hi sloech,
 
Datter menech achterdroech
 
Ende keerde van den stride
 
Met dipen wonden ende wide.
1565
Het was goet dat Walewein sochte
 
Ende dat hi geerde ende rochte,
 
Bedie gevielt hem te bet.
 
Hi brachter menegen onder dnet,
 
Sulc vanden live, sulc vanden leden.
1570
Binnen dien quam ene scare gereden
 
Vander joncfrouwen lieden achter,
 
Die gerne wraken haren lachter;
 
Ende tirst dat sise bekinde
 
Ende hare quamen so gehinde
1575
Was si vroe ende blide,
 
Ende trac hare uten stride
 
Daer min her Walewein in dede
 
Harde grote manlijchede.
 
Die joncfrouwe trac onder die hare,
1580
Ende keerde metter selver scare
 
Weder tote haren vader.
 
Si waren blide allegader
 
Dat sise hadden in haer gewelt,
 
Ende liten Waleweine op dat velt,
1585
Daer hi sere was verladen.
 
Sine dorsten hem niet staen in staden
 
Jegen haren overhere:
 
Si ontsagen sijn geslechte sere.
 
Maer Walewein, dies nine ontsach,
1590
Ginc slaen slach in slach
 
Op wat hem was gehinde,
 
Dat hise soe sere verblinde
 
Ende met slagen achterdreet,
 
Dat hem tfelt allene bleef.
1595
Si waren so mode ende soe mat,
 
Dat si achter die wege al plat
 
Gescoffirt lagen opter eerden,
 
Alse die dat rusten sere begerden.
 
Daer waser lettel goet gesont,
1600
Walewem en hadse so gewont,
 
Datmer wel af spreken mach
 
Van nu tot anden domedach.
 
Doe pinsde Walewein in sinen moet,
 
Hen ware gene dinc soe goet
1605
Hi hadde met wapinen vele gedaen,
 
Ende done nieman dorste bestaen,
 
Dat hi vore sire straten.
 
Hi dancte Gode utermaten
 
Der eren die heme gescieden
1610
Onder die ondadege lieden,
 
Dat hi behouden hadde sijn leven
 
Ende was sonder doetwonde bleven,
 
Beide hi ende sijn part;
 
Ende datten God hadde gespart.
1615
Men seget dicke, ende hets waer,
 
Dat was wel in scine daer:
 
Die gene die hem nine gemaect,
 
Ende doet datten die werelt haet
 
Ende onse herre God te voren,
1620
Hi was ter quader tijt geboren.
 
Ende alse Walewein hadde verwonnen,
 
Ende hem God hadde geonnen
 
Bi ridderscepe ende bi gevalle
 
Sine wedersaken alle,
1625
Ginc die dach achter none,
 
Ende min her Walewein, die cone,
 
Hine hadde gedronken no geten,
 
Noch engeens goet ontbeten
 
Dan gevochten inden dage
1630
Ende ontfangen grote slage.
 
Hi voer en wech vermoit sere,
 
Ende was algader uten kere
 
Van gemake op dien dach.
 
So lange voer hi, dat hi sach
1635
Dattet dien avonde naecte.
 
Binnen dien Walewein geraecte
 
Daer hi vant enen casteel.
 
Sijn herte was sonder riveel
 
Van groten hongere ende van dorste
1640
Ende van swarre borste.
 
Hi pensde in sinen moet,
 
Hem ne ware gene dinc so goet
 
Als dat hi vore daer binnen
 
Ende sage oft hi mochte gewinnen
1645
Herberge op dien nacht.
 
Hi vant optie borchgracht
 
Dien here vanden castele,
 
Ende sire liede oec vele.
 
Hi groettene ende dat met hem was
1650
Doe hi gebeet was int gras.
 
Die here seide: ‘Dat lone u God.’
 
Walewein seide: ‘Waerd u gebot
 
Ende uwe wille, ende bequame,
 
Hoe gerne ic herberge name
1655
Tavontmeer met u hier binnen!
 
In wiste anders hoe gewinnen.
 
Ic hebbe gereden al desen dach,
 
Dat ic anders niet en sach
 
Dan wildernesse ende woest lant,
1660
Ende daer ic niemene ne vant
 
Daer ic trameer mochte bliven.
 
Die werd seide: ‘Also mote mi becliven
 
Goet ane die siele ende ane dleven
 
Alsic u vrindelijc sal geven
1665
Also verre ende alsoe vort
 
Alse ten avonde toe behort;
 
Ende sal u te gemake doen,
 
Ende geven u tam ende venisoen.
 
Mine herberge is altoes gereit
1670
Elken riddere, ende niet ontseit,
 
Die begert te wesene min gast:
 
Hi heeft geleide goet ende vast
 
Ende jegen al dat hi in min lant vint,
 
Al waerd jegen min live kint,
1675
Dat ic minne vor alle dien
 
Die nu ridderscaps mogen plien.
 
Mijn geleide es soe vast gestade,
 
Wie minen gast iet misdade
 
Het soude hem costen lijf ende al,
1680
Hine hadde meer dan goet geval,
 
Bi ridderscepe ende bi trouwen,
 
Ende bider maget, onser vrouwen.’
 
Hier af en wiste niet algader
 
Walewein, der aventuren vader,
1685
Die meneger eren was gewone,
 
Dattie riddere was theren soene,
 
Dien hi geslegen hadde te voren.
 
Nu alreirst so mogedi horen
 
Utenemende aventuren,
1690
Some soete ende some suren.
 
Walewein was comen int strec,
 
Die wel waent wesen op sijn berec
 
Van goder herbergen optien nacht;
 
Hine hadde hem niet vorwacht
1695
Van sinen swaren meskive.
 
Die ward, die Waleweine wilde doen live
 
Nam heren Waleweine bider hant
 
Ende leidene daer hijt scone vant,
 
Dor drie porten in ene sale;
1700
Ende was ontfaen met sconre tale.
 
Men ontwapende Walewein saen:
 
Sijn ors was te gemake gedaen.
 
Doen dede dragen die ward
 
Waleweins wapine ende sijn sward
1705
Daert hem sint was te verre.
 
Daer omme was hi drove ende erre,
 
Ende ne wout niet om sheren zale,
 
Al ware si gulden altemale;
 
Want doen si over tafle saten
1710
Ende si dronken ende aten
 
Ende hadden alles dies genoech
 
Dies die eerde nie gedroech,
 
Des men drinken mochte ende eten,
 
Ende alles leets daer bi vergeten,
1715
Horden si sere clagen ende wenen,
 
(Sine wisten wat mochte menen)
 
Ende hande te gadere slaen;
 
Si horden volc daer buten staen
 
Vor die porte ende buten mure:
1720
Si ripen dicke ter meneger ure:
 
‘Owi, laesse, ontoet, laet in!’
 
Waleweine verwandelde doe sijn sin;
 
Sijn herte seide hem wel te voren
 
Dat hem naecte leet ende toren:
1725
Hi vervarwede ende ward roet.
 
Die here van daerin hi geboet
 
Datmen gevreisce om die niemare,
 
Wat horeeste daer buten ware.
 
Men liep ute ende ontsloet
1730
Die porte, alst die here geboet.
 
Doe quamen si in met ere baren,
 
Die gene die daer buten waren,
 
Al drivende so groet mesbaer,
 
Datment horde verre ende naer
1735
Dore die porten altemale.
 
Doe si quamen in die zale
 
Daer was volcs harde vele,
 
Ende ripen alle met luder kele
 
Opten here vander veste:
1740
‘Acharme, here, hier leget die beste
 
Doet, dats u live kint,
 
Diemen in die werelt vint.
 
Nu nes niweren in ertrike
 
Bleven des ridders gelike,
1745
Noch so starc, no soe coene,
 
No soe volmaect in allen done.’
 
Die borch verstormde algader,
 
Ende die ward, des ridders vader
 
Die daer lach optie bare doet,
1750
Sijn herte in sinen buc verscoet.
 
Hi mochte met pinen te worde comen
 
Ende seide: ‘Wie heeft hem dlijf genomen
 
Minen alten liven kinde,
 
Dat ic vor al die werelt minde?
1755
Was hem dus sine doet gehouden?
 
Ic vruchte het quam bi sinen scouden;
 
Ic bekint selve dat wel,
 
Dat hi was van herten fel,
 
Hine sparde viant no vrient;
1760
Ic vruchte hi heeft der doet verdient.
 
Nu bemanic u allengader
 
Bi Gode, onsen gerechten vader,’
 
Sprac die here van daerbinnen,
 
‘Dat gi mi secgt ende laet bekinnen
1765
Die rechte waerheit: ic wilt horen,
 
Hoe hi heeft sijn lijf verloren
 
Mijn live socne die hier leecht,
 
Die mire herten sere weecht.’
 
Doen seiden si alle overwaer
1770
Die den doden brachten daer,
 
Dat een vremt riddere dede
 
Met sire groter manlichede,
 
‘Diewi noit sagen met ogen;
 
Nochtan mogewi wel betogen
1775
Ons volcs doet, ende soe gewont,
 
Dat si meer en werden gesont:
 
Men mochte weten niet tgeval,
 
Dat dede die vremde ridder al,
 
Die uwen sone nam sijn lijf,
1780
Der bester een hadde lijf,
 
Ende die wi noit consten bekinnen.’
 
Maer Walewein, die was daer binnen
 
Ende hem selven sculdech wiste,
 
Ende hi wel sach dat hi met liste
1785
Noch met crachte mochte ontgaen,
 
Dat hi sine wapine hadde afgedaen
 
Ende bloet in sine cleder stoet,
 
Dies was hi drove in sinen moet.
 
Met dat si stonden in dese tale
1790
Sagen si lopen achter die zale
 
Dat bloet verch ende bloet
 
Vanden riddere, die daer lach doet,
 
Ende die gestelpt was te voren.
 
Binnen desen hadden si vercoren
1795
Waleweine, dies heren gast,
 
Ende seiden alle over vast
 
Die daer waren in die zale,
 
(Deen volgede des anders tale)
 
Dattie gene ware daer binnen,
1800
Dat mocht men wel bekinnen,
 
Die den riddere nam sijn leven,
 
Die sijns blodens hadde begeven
 
Van en lettel na middach,
 
Ende menne noit sint bloden sach:
1805
Dat was kinlijc ende oppenbaer,
 
Dattie gene ware daer,
 
Die de mort hadde gewracht.
 
Dies waren si alle bedacht,
 
Ende drogen des daer overeen,
1810
Die daer waren in den steen.
 
Doen sagen si daer allegader
 
Op Waleweine, der aventuren vader,
 
Met harden fellen ogen.
 
Walewein hi sach hen togen
1815
Te hemwaerd menege suer ansichte.
 
Si baden den here harde bedichte
 
Dat hi hen den riddere late bekinnen,
 
Ende hoe hi es comen daer binnen,
 
Ende wie hi ware, en wanen hi quame,
1820
Ende waer hi wilde, ende sinen name.
 
Doe seide die here: ‘Hets min gast,
 
Ende hevet geleide goet ende vast
 
Alse lange als hi hier binnen es;
 
Ende sijt seker ende gewes,
1825
Die hem messeide oft mesdade,
 
Hi souts comen in sulke scade,
 
Het soude hem costen goet ende lijf.
 
Dit en verbade mi man no wijf;
 
Mijn geleide es soe vast,
1830
Die ic wille houden elken gast,
 
Dat si niet en werd tebroken
 
Ende dat icker toe hebbe gesproken,
 
Na min weten ende na minen wille.
 
Gedoget u, ende sweget stille,
1835
Op u lijf ende op uwe goet.
 
Ic sal scire wesen vroet
 
Wie sculdech es van deser daet;
 
Ic weet daer op soe goden raet.’
 
Hi riep sine liede altemale
1840
Ane dene side vander zale
 
Te sinen rade, ende seide
 
Dat sijn gelof ende sijn geleide
 
Nine mochte sijn tebroken,
 
Ende sijn sone ware qualijc gewroken;
1845
Soe goden riddere als hi was,
 
Heme mochte wel berouwen das,
 
Sloge hi sinen gast te doet,
 
Hi souts hebben lachter groet
 
Alse verre alsmer af soude spreken.
1850
‘Ic salle behindeliker wreken,
 
Canic die waerheit wel verstaen
 
Dat min gast hevet gedaen
 
Die grote ondaet ende die mort.’
 
Hi sprac te sinen lieden vort:
1855
‘Nu volget alle mire tale:
 
Gi sult hier bliven binnen der zale,
 
Nieman en volge mi enen voet;
 
Ende dat ic u hete dat doet.
 
Ic sal minen gast leiden daer buten:
1860
Men sal die dore na ons sluten,
 
Ende laet die dode dan sijn bloden,
 
So mogewi ons alle wel bevroden
 
Dat hi sculdech es der daet:
 
Ic salre dan op hebben raet
1865
Eer ic minen sone wreke
 
Sonder lachter behindeleke.’
 
Si hilden alle an sine tale:
 
Si waren stille in die zale.
 
Ende die here quam gegaen
1870
Daer hi heren Waleweine sach staen,
 
Ende seide: ‘Riddere, en belget u niet
 
Dat men uwes niet bat en pliet;
 
Wi hebben rouwe, als gi moget sien,
 
Ende uwes es te wors geplien.
1875
Wat hier ane es mesdaen,
 
Gi selt nu met mi gaen,
 
Ic saelt beteren, want min liede
 
Driven rouwe ende min meisniede,
 
Ende ic mede, alse gi wel siet.
1880
Nu comt met mi ende let niet;
 
Ic sal u leiden na dese sake
 
Daer gi sult sijn nu te gemake
 
Ende sachte slapen toten dage.
 
Wi moten hier driven onse clage.’
1885
Her Walewein pensde in sinen sin:
 
Hi was vermant sere daer in,
 
Ende die van wapinen es bloet:
 
Dats een swaer slach ter noet.
 
Ende hi ward geware wel
1890
Dat men was te hemward fel,
 
Ende datter nieman ne was binnen,
 
Men mocht wel an hem bekinnen;
 
Ende pensde doe in sinen moet,
 
Hem ne ware geen raet soe goet
1895
Alse hi ginge ins heren genade,
 
Ende dade dat hi heme bade.
 
Hine hadde gene wapine an:
 
Daer waren wel vif hondert man
 
Vans heren lieden daer binnen,
1900
Daermen wapine an mochte kinnen.
 
Dus ginc hi wech metten werd,
 
In aventuren oft hulpt, oft deert.
 
Hi leitdene daer uter dore:
 
Men loecse daer die ward ginc vore.
1905
Doe seide die here van daerbinnen:
 
‘Her riddere, ic wille dat gi met minnen
 
Trameer weest, live gast.’
 
Hi leidene in enen toren vast,
 
Daer scone bedden in lagen.
1910
Hi dede kerssen na hem dragen,
 
Ende alles dies dat hi wiste
 
Ende gepensen conste bi liste
 
Dat Waleweine sijn gast behovede.
 
Die werd, die sere drovede,
1915
Hi dede hem scinken wijn claer,
 
Ende een scone bedde maken daer,
 
Daer hi op doe slapen soude
 
Als hem vaecte ende hi woude.
 
Hi liet met hem knapen een deel
1920
Ende keerde weder inden casteel.
 
Doe drogense den doden vander stede:
 
Hi ward gestelpt an al die lede,
 
Hine bloetde groet no clene:
 
Sine wonden waren gestelpt rene.
1925
Doe seiden si alle die dit sagen,
 
Men dorste nembermer niet vragen
 
Na anderen man, si warens vast,
 
Diene doetde dat was haer gast.
 
Dit seiden si alle op ende neder;
1930
Ende die here keerde weder
 
Te sinen gast in dier gebare
 
Alse oft hier af nine ware.
 
Hine liets hem niet bekinnen;
 
Maer hi dedene sluten daer binnen
1935
In den tor so overvaste,
 
Dat nieman mochte tsinen gaste
 
Comen, noch quaet beraden,
 
Noch vermannen, no verladen,
 
Soe vaste was hi in sire gewelt.
1940
Oec secgic u, dat hi selve helt
 
Die slotele vanden torre vast,
 
Daerbinnen besloten was die gast,
 
Hi wilde hem harde wel bedinken,
 
Eer hine lite slaen oft minken,
1945
Wat hem daer af ware dbeste.
 
Dus hilt hine binnen sire veste.
 
Wat wildi dat Walewein dade?
 
Hi moeste geniten sire scade:
 
Hi was daer comen alse gast,
1950
Ende besloten in enen torre vast,
 
Ende daertoe binnen ere porten mede,
 
Ende oec in ene vremde stede.
 
Hi was van wapinen omberect;
 
Ende haddi hem selven ontect
1955
Ende om sine wapine geheest,
 
Ende si dat hadden gevreest,
 
Men hadder hem niet gegeven;
 
Maer si hadden hem genomen dleven,
 
Haddi hem selven sculdech gemaect,
1960
God en hadde vor hem gewaect.
 
Dus was Walewein gevaen:
 
Hine wiste wat anegaen
 
Dor den ramp ende dor bedwanc.
 
Die nacht dochte hem lanc:
1965
Heme ne vaecte niet vele:
 
Het ginc met hem uten spele.
 
Hi wiste wel datmen hem wanonste
 
Ende nijt droech ende wanconste
 
Vanden doden, die daer lach,
1970
Ende om dat menne bloden sach,
 
Ende mens daer bi ward geware.
 
Dus was sijn herte in groten vare.
 
Van Waleweine latic die tale.
 
Die here die was binnen der zale
1975
Met sinen lieden toten dage.
 
Met groten rouwe, met groter clage
 
Waren si dien nacht al dure,
 
Ende clageden haer sware aventure;
 
Al hadde die riddere wel verdient
1980
Der doet, hi hadde daer menegen vrient
 
Die sere clageden haren toren
 
Dat sine also hadden verloren.
 
Sine wouden niet bekinnen wel
 
Dat hi was ondadech ende fel.
1985
Ende tirst datmen sach
 
Verbaren den sconen dach,
 
Ginc die here met sinen lieden
 
Te rade, daer si hen beriden
 
Bi wat saken ende bi wat treken
1990
Dat si hen scoenst mochten wreken
 
Van haren groten sere.
 
Doe seide die waerd, haer here,
 
Lite hi sinen gast gaen,
 
Dien hi daer binnen hadde gevaen
1995
Ende sinen soene sloech te doet,
 
‘Men soude secgen ic ware bloet,
 
Ende ict niet en dorste wreken:
 
Men souts mi groten lachter spreken;
 
Het heeft so menech wel verstaen
2000
Hoe die saken sijn vergaen,
 
En mochte niet verholen bliven.
 
Ende soudic minen gast ontliven,
 
Men souts mi spreken grote scande
 
Weder ende vort in elken lande
2005
Waer ment gevreiscen mochte.’
 
Dus was hi in meneger gedochte,
 
Ende pensde in sinen moet,
 
Hem ware gene dinc so goet
 
Alse hi den riddere late gaen
2010
Tirst dat hi op ware gestaen,
 
Sonder te doene enege dere,
 
Also gewapent ende inder were
 
Alse hijt beste mochte bekinnen,
 
Gelijc dat hi quam daer binnen,
2015
Om te bevredene merre scande;
 
Ende hine bringe buten sire warande
 
Ongescint van allen man;
 
Ende hi hem orlof geve dan,
 
Ende kere weder ende laten gaen,
2020
Ende sire dan die hande an slaen
 
Ende bewachtene ende belagen,
 
Sine vrient, die gerne wrake sagen,
 
Ende doenre haren wille mede,
 
Ende slaen hem af sine lede,
2025
Ofte dat si den riddere vaen,
 
Wat hen best donct gedaen,
 
Ofte berne in ene gloet,
 
Om te coelne haren moet,
 
Oft brekene op een rat,
2030
Daert hen best voget teneger stat.
 
‘Dus so stel ict al van mi,
 
Datmens mi verre noch bi
 
Ne spreke negenen lachter,
 
No weder vore noch achter.
2035
Dit donct mi die beste raet
 
Van deser dinc, hoe soet staet.’
 
Doe maectijs sinen lieden vroet.
 
Het dochte hen allengaderen goet,
 
Ende spraken alle met enen monden
2040
Dat hi dbeste hadde vonden.
 
Sine wilden sinen raet niet verhoren:
 
Si wapenden hen som ende reden voren,
 
Alse die Waleweine wilden bestaen
 
Alsene die here liete gaen.
2045
Dus voer van daer ene scare groet,
 
Die niet en was van wapinen bloet,
 
Willechlike ende sere verbolgen.
 
Ende die here, die hen wilde volgen,
 
Riep doe sinen drossate,
2050
Die fel was ende ongemate,
 
Ende hiet dat hi sinen gast hale
 
Sine wapine altemale,
 
Ende geefse hem alsi wilde riden,
 
Ende niet langer wilde ontbiden,
2055
Tirst dat hi es op gestaen.
 
Mettien es die drossate gegaen
 
In ene scone kemenade,
 
(Nu hort van enen fellen rade)
 
Daer hi Waleweins wapine vant
2060
Ende sijn goet riddersgewant.
 
Hi stal Waleweine sijn gode swaerd:
 
En was niet twe penninge waerd
 
Dat hi stac weder in die scede;
 
Ende hi sneet die riemen bede
2065
Ontwe tot in die middeward,
 
Ende maecter in enen groten scard,
 
In Waleweins stegereep, met liste,
 
Daer mens nine sach no wiste
 
Onder die coverture vanden gereide;
2070
Ende sine daregarden beide
 
Fronseerde die scalc soe,
 
Dats Walewein sider ward onvroe
 
Eer hi quam over ene mile,
 
Hine wout niet op selke wile
2075
Om al sconincs Arturs rike,
 
Dat mogedi horen haestelike.
 
Alse die drossate hadde bracht,
 
Die dese ondaet hadde gewracht,
 
Waleweins wapine ende sijn part,
2080
Dat dies nachs was wel beward,
 
Sij waenden datter soude sijn bleven:
 
Het was starc ende wel opheven,
 
Ende dede hem geven gnoech,
 
Si waender af hebben haer gevoech,
2085
Die here dede den tor ontsluten
 
Ende Waleweins ors houden daer buten.
 
Sijn gereide waser op geleit,
 
Daer ic u af hebbe geseit
 
Dat gevalst was so sere:
2090
Doe quam vort Walewein die here
 
Uten torre, ende was op gestaen.
 
Hi hadde scone cleder an gedaen
 
Ende daelde neder genen graet.
 
Hine pensde niet om sulc beraet
2095
Alse hi cortelike daer vant.
 
Die drossate hilt in sine hant
 
Dat quade sward, dat hi decte:
 
Die wile dat hem Walewein berecte
 
Gordijt hem an sine side:
2100
Dies ward sint Walewein onblide.
 
Doemenne gereide tsinen besten
 
Doe quam die here vander vesten
 
Tote heren Waleweine gegaen
 
Ende seide: ‘Wel sijt op gestaen!
2105
Riddere, hoe comt dat gi sijt
 
Dus haestech op desen tijt?
 
Twi ne haddi geslapen ende ontbeden
 
Eer gi wech waerd gereden,
 
Ende had ontbeten ende messe gehort
2110
Eer gi waerd gereden vort?’
 
Her Walewein sprac: ‘Live her werd,
 
Mi es leet dat u iet deert,
 
Alse mote mi God beraden
 
Ende bringen tsinen genaden
2115
Wanneer dat ic sterven sal:
 
Mi rouwet sere u mesfal;
 
Ic wilt noch ware te doene,’
 
Sprac min her Walewein, die coene,
 
‘Ende icker omme seven jaer,
2120
Al waerd mi te doene swaer,
 
Dragen soude die scarpe hare
 
Naest minen live, waer ic ware,
 
Om dat gi mi hebt so wel ontfaen.
 
Nochtan sijt seker, sonder waen,
2125
In laet heden dor man
 
Die so grote cracht heeft an,
 
In saelt secgen, ende al waer,
 
Ende dor engenen anderen vaer,
 
Wie soet hort, viant oft vrient;
2130
U sone hadde der doet verdient
 
Dicke ende oec menechwarf
 
Eer die wile quam dat hi starf.
 
Nu moets God genadech wesen!
 
Ende God lone u van desen
2135
Groten gode ende der eren
 
Die gi mi doet alle, gi heren,
 
Ende dat ics des uwes hebbe verteert.’
 
Doe bedroefde hem die werd
 
Ende sprac: ‘Ic en doe u niet
2140
Dor sake die u gesciet,
 
Nochtan es hier menech man,
 
Die u vele quaets an;
 
Maer ic segt u, in wille niet
 
Die sake die hier es gesciet,
2145
Noch min vrede si tebroken,
 
Noch gene dinc an u gewroken.
 
Ic sal met u henen gaen
 
Als gi den wech wilt bestaen,
 
Ende geleiden u soe verre,
2150
Dat gi niet sult werden erre
 
Van niemanne diere blivet achter:
 
Mi ware leet gescide u lachter.’
 
Walewein sprac: ‘Dit lone u God,
 
Die over die werelt heeft gebot!’
2155
Hi nam den breidel in die hant
 
Die hi an sijn ors vant:
 
Hi ginc vore, die here naer:
 
Hi ginc bi sire siden daer
 
Diene verraden hadde te voren.
2160
Nu naect Waleweine groten toren.
 
Hi waende hebben goet geleide:
 
Hi hadde verloren ut sire sceide
 
Sijn sward, dat hem verstolen was,
 
Ende het was broescher dan glas
2165
Datter die drossate in stac
 
Doe hi tgode swaerd ut trac:
 
Daertoe haddi vanden gereide
 
Stegereep ende daregerde beide
 
Valscelijc begaet met liste,
2170
Dats min her Walewein nine wiste;
 
Ende die here vander veste
 
Hadde die starcste entie beste
 
Van sinen lieden gesint voren,
 
Waleweine te beradene toren,
2175
Alse te nemene sijn leven.
 
Elken man mochte therte beven
 
Van anxte ende van groten vare
 
Dient also comen ware
 
Ende niet en mochte ontgaen met liste.
2180
Ende Walewein, diere niet af wiste
 
Van desen treken, van desen kere,
 
Ginc al sprekende jegen den here
 
Van meneger sticken, van menger saken,
 
Onthier ende si begonden naken
2185
Ter stat daer sine viande lagen,
 
Die daer lagen inder hagen,
 
Die Waleweine wilden verslaen.
 
Alsire bi quamen gegaen
 
Doe nam die here orlof
2190
An Waleweine ende scieder of,
 
Ende kerde te sinen castele ward.
 
Her Walewein die sat op sijn part
 
Ende waende wel danen riden
 
Sonder vechten ende striden.
2195
Alsi an die artsone dede die hant,
 
Ende sinen voet inden stegebant,
 
Ende waende hem lichten in sijn gereide
 
Braken die daregarden beide:
 
Over den luchteren stegebant
2200
Die sadel onder dors want,
 
Ende hi bleef staende al daer.
 
Doe sach min her Walewein daer naer
 
Menegen man ut comen gesprongen,
 
Die te hem ward quamen gedrongen
2205
Met algader haren machten.
 
Selke quamen uten grachten
 
Daer si verholenlike in lagen,
 
Sulc ut bosche, sulc ut hagen,
 
Ende sulke quamen ut holen straten.
2210
Verraderen mote God verwaten
 
Die hen beteren nine wille.
 
Her Walewein en stont niet stille:
 
Hi sach wel dat hi was verraden
 
Ende met volke sere verladen:
2215
Hi trac ut sire sceide tswaerd,
 
Dat lettel haven was waerd,
 
Ende waender hem met verweren
 
Jegen die hem wilden deren,
 
Als hi dicke hadde gedaen.
2220
Eer hi drie slage conde geslaen
 
Brac dat swaerd alst ware tin:
 
Dit was hem een quaet begin.
 
Enen man te sinen live ward,
 
Dit sach Walewein ende was vervard:
2225
Hi wiste wel dat hi es verraden.
 
Die gene diene wilden scaden
 
Si quamen van vore ende van besiden
 
Met groten scaren ende met widen,
 
Die alle Waleweins lijf begerden.
2230
Daer was groet geclanc van swerden:
 
Si staken op hem met speren.
 
Sijn sward besloet hem niet .ij. peren,
 
Diet hem gaf, God geve hem wee!
 
Het brac vor die hilte ontwee
2235
Ende viel neder inden sande.
 
Walewein stont al idelre hande,
 
Dies hi qualijc mochte gewesen,
 
Ende die gene waren utgelesen
 
Overstarc ende overfel,
2240
Dat was dicke geproeft wel,
 
Die daer Waleweine bestonden.
 
Gelijc een ever vor die honden
 
Hem verwerd, daer hise hem volgen siet,
 
Weerden Walewein; maer en halp niet.
2245
Diene van verren staken met speren
 
Si daden hem die meeste deren
 
Om te coelne haren moet.
 
Daer ne was sward geen so goet,
 
Al had Walewein gecregen,
2250
Ende haddire drie slage met geslegen
 
Als hi metten sinen dede
 
Dicwile ter meneger stede,
 
Het ware tebroken oft so gebogen,
 
Dat hem nine hadde gedogen.
2255
Dat hem best stont te staden
 
Dicwile alse hi was verladen
 
Daer te voren in meneger noet,
 
Dies was hi nu worden bloet,
 
Dat was sijn ors ende sijn sward,
2260
Dat vele haven was ward.
 
Dus moeste Walewein gaen onder;
 
Ende dat en donct mi geen wonder:
 
En es oec so starc man geen
 
Onder gode nember een,
2265
Men mochten dicwile met scampe
 
Verwinnen wel, ende bi campe.
 
Walewein moeste gaen in hant.
 
Hi ward gevelt daer int sant;
 
Nochtan costet sulken dleven
2270
Eer hem Walewein op wilde geven,
 
Selken costet een let oft twee,
 
Dat wel en heilde nembermee:
 
Ende selve was hi soe bereet,
 
Wat hi hadde ane gecleet,
2275
Beide wapine ende ander waden,
 
Was gescort ter meneger staden,
 
Dat hem dlijf daer dore sceen.
 
En leefde ertsce man negeen,
 
Die also ware nu beraden,
2280
Dat hem man mochte staen in staden,
 
Noch arsatere oec genesen.
 
Nu wouts God, hi sal gewesen
 
Van sire smerte, van sire scande.
 
Si bonden Waleweine sine hande,
2285
Ende settene op een cranc rosside,
 
Ende daden leiden bi sire side
 
Gringalette dor sinen toren,
 
Dat sijn ors was te voren,
 
Ende dats sire herten soude sijn wors
2290
Alse hi sage op sijn ors,
 
Dat hi daer nu hadde verloren,
 
Ende sijns selfs lijf te voren,
 
Dies si hem wilden doen derven
 
Ende lachterlike doen sterven,
2295
Verbernen oft op een rat breken:
 
Aldus wilden sijt hen wreken.
 
Daer waren ridders ende seriande,
 
Naest den here vanden lande
 
Die rijcste ende best geboren,
2300
Ende hadden alle overeen gesworen
 
Dat si Waleweine souden leiden
 
Toter gerechter wegesceiden
 
Int inde van haren lande,
 
Dor alle der gerre scande
2305
Die tArturs hove behorden.
 
Dies worden si in vorworden
 
Dat si daer nu souden ontliven
 
Waleweine, dat ne soude niet bliven;
 
En ware dat hen ware scame
2310
Omdat hi hadde ridders name,
 
Ent hen lachter ware te vele
 
Si souden hangen bider kele
 
Int sceden vanden tween landen
 
Den coninc Arture te scanden,
2315
Dat alle diene souden sien
 
Ende ridderscaeps daer plien,
 
Ende behorden ten coninc Arture,
 
Ende sochte daer dan aventuren,
 
Souden scuwen te varne vort
2320
Alsi die niemare daer hadden verhort,
 
Daermen sulke wrake name
 
Op elken riddere die daer quame
 
Ende diere aventuren sochte.
 
Dus gevielt datmen daer brochte
2325
Waleweine op een rosside geleit,
 
Sere gewont ende mesreit,
 
Binnen ere halver milen gehinde,
 
Soe dat here Walewein bekinde
 
Dat daer woende die clusenare,
2330
Die hi gevraget hadde om niemare
 
Al toter selver wegesceden
 
Van sconincs Arturs geleden
 
Ende vanden quaden fellen lande,
 
Daer menech haelde grote scande.
2335
Nu waren die gene des bedocht,
 
Die Waleweine daer hadden brocht,
 
Datsi een rat souden doen maken
 
Ende Waleweine daer op raetbraken
 
Ter crucen enter wegesceide,
2340
Daer ic te voren af seide.
 
Ic late hier af nu die sprake
 
Van deser dinc, van deser sake,
 
Tes icker weder come toe;
 
Ende ic sal u vort secgen hoe
2345
Dat Moriaen heeft gevaren
 
Doe si alle drie gesceden waren,
 
Alsic u hebbe doen verstaen,
 
Mijn her Walewein ende Moriaen,
 
Ende Lanceloet, die was die derde,
2350
Die gerne wilde maken verde
 
Vanden dire ende vander niemare
 
Dat hem seide die clusenare;
 
Ic sal u tellen van Moriane
 
Eric van Waleweine doe te verstane.

Vorige Volgende