Mekka. Jaarboek voor lezers. Jaargang 1995

[p. 68]

1.3 Literaire prijzen 1994^*

Nederlands-Vlaamse Toneelschrijfprijs, f 20 000

Karst Woudstra, De stille grijzen van een winterse dag in Oostende. Een Ensoriade (Uitgeverij Xeno). ◆ Jaarlijkse prijs van het Nederlands-Vlaamse Theaterfestival, beschikbaar gesteld door het ministerie van ocw en het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.

* Dit overzicht bevat de belangrijkste literaire prijzen in Nederland en Vlaanderen en een selectie van de belangrijkste internationale prijzen.

Nederlandse prijzen

P.C. Hooftprijs - Staatsprijs voor Letterkunde, f 125 000

J. Bernlef (Querido), voor zijn dichtwerk. ◆ Beurtelings voor proza, poëzie en essay; 1994 voor poëzie. Een bedrag van f 75 000 van de P.C. Hooftstichting is voor de auteur, terwijl f 50 000, afkomstig van het ministerie van wvc, bestemd is voor (her)uitgaven, ter vergroting van de bekendheid van de auteur.

Libris Literatuur Prijs, f 100 000

Frida Vogels, De harde kern 2 (Van Oorschot). ◆ Nominaties: Paul Claes, De Sater (De Bezige Bij); Inez van Dullemen, Het land van rood en zwart (Querido); Margriet de Moor, De virtuoos (Contact); Leo Pleysier, De Gele Rivier is bevrozen (De Bezige Bij); Frida Vogels, De harde kern 2 (Van Oorschot); Henk van Woerden, Moenie kyk nie (Nijgh & Van Ditmar).

( ako Literatuur Prijs, f 100 000

G.L. Durlacher, Quarantaine (Meulenhoff). ◆ Nominaties: G.L. Durlacher, Quarantaine (Meulenhoff); Patricia de Martelaere, Een verlangen naar ontroostbaarheid. Over leven, kunst en dood (Meulenhoff/Kritak); Nicolaas Matsier, Gesloten huis (De Bezige Bij); Rascha Peper, Rico's vleugels (L.J. Veen); F. Springer, Bandoeng-Bandung (Querido); Frida Vogels, De harde kern 2 (Van Oorschot). ◆ De ako Literatuur Prijs was dit jaar voor zowel Nederlandstalige fictie als non-fictie; de winnaar werd verkozen door een lezerspanel.

Martinus Nijhoffprijs, f 100 000

Henry Kammer, voor zijn vertalingen van Hongaarse literatuur en in het bijzonder voor zijn vertaling van Péter Nádas, Het boek der herinneringen (Van Gennep). ◆ De prijs is een jaarlijks door het Prins Bernhard Fonds toegekende oeuvreprijs voor literaire vertalers in of uit het Nederlands. Van de f 100 000 kan f 25 000 door de laureaat vrijelijk worden besteed en dient f 75 000 ten goede te komen aan een of meer vertaalprojecten.

Theo Thijssenprijs, f 75 000

Els Pelgrom (Querido), voor haar gehele oeuvre. ◆ Driejaarlijkse staatsprijs voor kinder- en jeugdliteratuur van de Stichting P.C. Hooftprijs; naast de f 75 000 kan de winnares f 50 000 besteden aan een specifiek literair doel dat verband houdt met het bekroonde oeuvre.

[p. 69]

vsb Poëzieprijs, f 50 000

Hugo Claus, De Sporen (De Bezige Bij). ◆ Nominaties: Hugo Claus, De Sporen (De Bezige Bij); Lloyd Haft, Atlantis (Querido); Rutger Kopland, Geduldig gereedschap (Van Oorschot); Gerrit Kouwenaar, Er is geen elders waar het anders is (Querido); Leo Vroman, De godganselijke nacht (Querido); Elly de Waard, Eenzang Twee (De Harmonie); Ad Zuiderent, Op de hoogte van Icarus (De Arbeiderspers). Lloyd Haft kreeg een aparte vermelding van de jury. ◆ De grootste prijs voor dichtkunst in Nederland, ingesteld op initiatief van Huub Oosterhuis, directeur van De Rode Hoed.

Bruna Gouden Strop, f 25 000

Maarten 't Hart, Het woeden der gehele wereld (De Arbeiderspers). ◆ Nominaties: Maarten 't Hart, Het woeden der gehele wereld (De Arbeiderspers); Rood & Rood, Koningswater (Bert Bakker); Tomas Ross, De man van St. Maarten (Het Spectrum); Jac. Toes, De afrekening (De Boekerij); Jacob Vis, Het hoofd (Ellessy). ◆ Prijs voor het beste Nederlandstalige spannende boek.

Publieksprijs voor het Nederlandse Boek, f 15 000

Tessa de Loo, De tweeling (De Arbeiderspers). ◆ Prijs van het Nederlandse lezerspubliek voor het beste boek, ingesteld door de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (cpnb).

Prijzen van de gemeente Amsterdam, uitgereikt door de Stichting Amsterdams Fonds voor de Kunst

Multatuliprijs voor proza, f 15 000

Nelleke Noordervliet, De naam van de vader (Meulenhoff).

Herman Gorterprijs voor poëzie, f 15 000

Tonnus Oosterhoff, De ingeland (De Bezige Bij).

Busken Huetprijs voor essays en biografieën, f 15 000

Benno Barnard, Het gat in de wereld (Atlas).

Prijzen van de gemeente Den Haag, ingesteld en uitgereikt door de Jan Campert Stichting

Constantijn Huygensprijs, f 10 000

Judith Herzberg (De Harmonie), voor haar gehele oeuvre.

F. Bordewijkprijs voor proza, f 5000

Louis Ferron, De Walsenkoning. Een duik in het autobiografische diepe (De Bezige Bij).

Jan Campertprijs voor poëzie, f 5000

Lloyd Haft, Atlantis (Querido).

J. Greshoffprijs voor essays, f 5000

Patricia de Martelaere, Een verlangen naar ontroostbaarheid. Over leven, kunst en dood (Meulenhoff/Kritak).

Anna Blaman Prijs, f 10 000

Jan Eijkelboom (De Arbeiderspers), voor zijn gehele oeuvre. ◆ Prijs op initiatief van het Anjerfonds Rotterdam, toegekend aan schrijvers die nauwe banden hebben met de Rijnmond.

Gouden Ezelsoor 1992, f 10 000

Ronald Giphart, Ik ook van jou (Nijgh & Van Ditmar).

Gouden Ezelsoor 1993, f 10 000

Kader Abdolah, De adelaars (De Geus). ◆ Prijs van het Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen (kvgo) voor een debuterende schrijver van een Nederlands literair werk; het aantal verkochte boeken is een belangrijk criterium voor de toekenning.

Libris Woutertje Pieterse Prijs, f 10 000

Toon Tellegen, Bijna iedereen kon omvallen (Querido). ◆ Prijs voor het beste, literair oorspronkelijke Nederlandstalige jeugdboek van het afgelopen jaar.

[p. 70]

Geertjan Lubberhuizenprijs 1993, f 10 000

Henk van Woerden, Moenie kyk nie (Nijgh & Van Ditmar). ◆ Prijs van de Marten Toonder Stichting voor literaire prozadebuten. ◆ Koenraad Goudeseune kreeg een eervolle vermelding voor Vuile was (Atlas).

A. Roland Holst Penning, f 10 000

F. Harmsen van Beek (De Bezige Bij), voor haar hele oeuvre. ◆ Driejaarlijkse oeuvreprijs voor poëzie, die bij voorkeur aan een dichter wordt toegekend die consistent dichterschap betoont en tenminste twee dichtbundels heeft gepubliceerd.

Prijzen van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde

Prijs voor Meesterschap

Hugo Claus, De Sporen (De Bezige Bij). ◆ De prijs bestaat uit een gouden medaille en valt hooguit een keer in de vijftien jaar een schrijver ten deel.

Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs 1994, f 5000

Geertrui Daem, Boniface (Nijgh & Van Ditmar/Dedalus). ◆ Aanmoedigingsprijs voor nog niet gevestigde auteurs.

C. Buddingh' Prijs, f 2500

F. van Dixhoorn, Jaagpad. Rust in de tent. Zwaluwen vooruit (Perdu). ◆ Nominaties: F. van Dixhoorn, Jaagpad. Rust in de tent. Zwaluwen vooruit (Perdu); Lucas Hüsgen, Nevels orgel (Querido); L.F. Rosen, Adel (Van Oorschot). ◆ Debuutprijs voor Nederlandse poëzie, jaarlijks uitgereikt op de slotavond van Poetry International.

Anton Wachterprijs, f 2000

Arnon Grunberg, Blauwe maandagen (Nijgh & Van Ditmar). ◆ Tweejaarlijkse prijs voor een opmerkelijk romandebuut.

Prijzen van de Nederlandse Kinderjury

Categorie 6 t/m 9 jaar

Rindert Kromhout, Erge Ellie en nare Nellie (Zwijsen).

Categorie 10 t/m 12 jaar

Carry Slee, Confetti conflict (Van Holkema & Warendorf).

Categorie 13 t/m 16 jaar

Evert Hartman, De voorspelling (Lemniscaat). ◆ De Stichting Nederlandse Kinderjury bekroont jaarlijks in drie leeftijdscategorieën het bij kinderen meest favoriete kinderboek van het afgelopen jaar.

Bekroningen Kinderboekenweek

Gouden Griffel voor het best geschreven kinderboek

Toon Tellegen, Bijna iedereen kon omvallen (Querido).

Gouden Penseel voor het best geïllustreerde kinderboek

Jan Jutte, Lui Lei Enzo (Zwijsen) geschreven door Rindert Kromhout.

Zilveren Griffels

Categorie tot 6 jaar

Imme Dros, De blauwe stoel, de ruziestoel (Querido) en Sjoerd Kuyper, Robin en Suze (Leopold).

Categorie 6 jaar en ouder

Harrie Geelen, Herman het kind en de Dingen (Van Goor) en Toon Tellegen, Jannes (Querido).

Categorie 9 jaar en ouder

Jean Fritz, Aan de verkeerde kant van de aarde (Jenny de Jonge) en Roberto Piumini, Motu-Iti, het meeuweneiland (Querido).

Categorie 13 jaar en ouder

Aidan Chambers, De tolbrug (Querido) en Lydia Rood, Een mond vol dons (Leopold).

Categorie informatieve boeken

Willem Wilmink, Het Wilhelmus (Van Goor).

[p. 71]

Zilveren Penselen

Anna Höglund, Kun je fluiten Johanna? (Querido) geschreven door Ulf Stark; en Mario Ramos, Benno en het Berekind (Lemniscaat) geschreven door Rascal. ◆ De prijzen worden uitgereikt door de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (cpnb).

ngv-Vertaalprijs

Ernst van Altena, voor zijn vertalingen uit het Frans. ◆ De prijs wordt uitgereikt door het Nederlands Genootschap van Vertalers.

Vlaamse prijzen

Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor kritiek en essay, 500 000 bf

Hugo Brems, De dichter is een koe. Over poëzie (De Arbeiderspers). ◆ Driejaarlijkse prijs voor kritiek en essay.

at&t Literair, 400 000 bf

Koen Peeters, De postbode (Meulenhoff/Kritak) ◆ Nominaties: Paul Claes, De Sater (De Bezige Bij); Koenraad Goudeseune, Vuile was (Atlas); Wim Neetens, Menselijke middelen (Houtekiet); Koen Peeters, De postbode (Meulenhoff/Kritak); Erik Vlaminck, Wolven huilen (Wereldbibliotheek). ◆ Voorheen de ncr Literair; jaarlijkse prijs die beurtelings wordt toegekend aan een Vlaamse en een Waalse schrijver, die de Belgische nationaliteit moet hebben en maximaal drie boeken mag hebben gepubliceerd.

Debuutprijs Boekenweek, 250 000 bf

Wim Neetens, Menselijke middelen (Houtekiet). ◆ Prijs voor het beste Vlaamse debuut, uitgereikt door de Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse Boekwezen (vbvb).

Emile Bernheimprijs, 200 000 bf

Paul de Wispelaere (De Arbeiderspers). ◆ Tweejaarlijkse prijs, beurtelings voor een Nederlandstalig en een Franstalig schrijver.

Prijs voor het geschreven leven, 150 000 bf

Bart Plouvier, De reiziger, de veroveraar en de autochtoon (Houtekiet). ◆ Nominaties: Janny Groen, Amerika. De kleur van ketchup (Nijgh & Van Ditmar); Cees Nooteboom, De omweg naar Santiago (Atlas); Bart Plouvier, De kleuren van de zee (Nijgh & Van Ditmar/Dedalus); Bart Plouvier, De reiziger, de veroveraar en de autochtoon (Houtekiet) en als reeks de Standaard Gidsen (Standaard Uitgeverij). ◆ Nonfictieprijs toegekend door de Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse Boekwezen (vbvb) voor zowel Nederlandstalige auteurs als vertalingen, met dit jaar als thema ‘Uitgelezen reizen’.

De Vlaamse Gids Prijs, 50 000 bf

Peter Ghyssaert, Cameo (Bert Bakker). ◆ Tweejaarlijkse poëzieprijs voor Vlaamse en Nederlandse auteurs.

Prijzen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde

August Bernaertprijs

Greta Seghers, Het eigenzinnige leven van Angèle Manteau (Prometheus).

Lode Baekelmansprijs

Bart Plouvier, De kleuren van de zee (Nijgh & Van Ditmar/Dedalus).

Arthur Mergelynckprijs voor poëzie

Francis de Preter, Nachtegaalrecht. Gedichten 1980-1992.

[p. 72]

Boekenleeuw, 100 000 bf

Diana Broeckhoven, Bruin zonder zon (Houtekiet).

Boekenwelpen

Gregie de Maeyer, In de put (Altiora); Uwe Timm, Rudi Renvarken (Altiora) en Marita de Sterck & Klaas Verplancke, Een vijf met negen nullen (Lannoo). ◆ Prijs voor het beste kinder- of jeugdboek van 1993, toegekend door De Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse Boekwezen (vbvb).

Provinciale Prijs van Brabant, 100 000 bf

Paul Claes, Het laatste boek (De Bezige Bij/Kritak).

Humo's Gouden Bladwijzer, 100 000 bf

Jung Chang, Wilde zwanen (Amber). ◆ Publieksprijs in de vorm van trofee; de winnaar wordt door de lezers verkozen uit de titels die het afgelopen jaar in Humo's Boekentoptien gestaan hebben. Ook in 1993 won dit boek de Gouden Bladwijzer.

Internationale prijzen

Nobelprijs voor literatuur, 6, 7 miljoen Zweedse kronen (circa f 1 600 000)

Kenzaburo Oë (Japans schrijver), voor zijn gehele oeuvre. ◆ Vertalingen van zijn werk zijn (opnieuw) verschenen bij Meulenhoff.

Aristeion Prijzen, elk 22 000 ecu (circa f 47 000)

Europese Prijs voor literatuur

Juan Marsé, El embrujo de Shangai (Plaza & Janes). ◆ Nominatie voor Nederland: Nelleke Noordervliet, De naam van de vader (Meulenhoff).

Europese Prijs voor vertaling

Giovanni Raboni, voor zijn vertaling in het Italiaans van Marcel Prousts À la recherche du temps perdu. ◆ Nominatie voor Nederland: Marko Fondse voor V.V. Majakovski, Werken (Van Oorschot). ◆ De Aristeion Prijzen zijn ingesteld door de Europese Commissie en worden jaarlijks toegekend aan een schrijver en een vertaler die een bijzondere bijdrage hebben geleverd aan de hedendaagse letterkunde in Europa.

Booker Prize (Verenigd Koninkrijk), £ 20 000

James Kelman, How Late it Was, How Late (Secker & Warburg). De Nederlandse vertaling verschijnt bij De Bezige Bij. ◆ Nominaties: Romesh Gunesekera, Reef (Granta); Abdulrazak Gurnah, Paradise (Hamish Hamilton); Alan Hollinghurst, The Folding Star (Chatto & Windus); James Kelman, How Late it Was, How Late (Secker & Warburg); George Mackay Brown, Beside the Ocean of Time (John Murray); Jill Paton Walsh, Knowledge of Angels (Colt Books/Green Bay). De Nederlandse vertaling van Reef (Rif) is verschenen bij Nijgh & Van Ditmar, van Paradise (Paradijs) bij Van Gennep en van Knowledge of Angels (Het godsbewijs) bij Prometheus. De vertaling van The Folding Star zal verschijnen bij Atlas.

Whitbread Award 1993 (Verenigd Koninkrijk), £ 23 000

Joan Brady, Theory of War (André Deutsch/Abacuspaperback). De vertaling, Een daad van geweld, is verschenen bij De Geus.

[p. 73]

British Book Award 1993 (Verenigd Koninkrijk)

Jung Chang, Wild Swans (HarperCollins). De vertaling, Wilde zwanen, is verschenen bij Amber. ◆ Door de Britse uitgeverijen uitgeloofde prijs.

Commonwealth Writers' Prize (Verenigd Koninkrijk), £ 10 000

Vikram Seth (Indiaas schrijver), A Suitable Boy (Van Oorschot).

National Book Critics Circle Awards (Verenigde Staten)

Fiction Award

Ernest J. Gaines, A Lesson Before Dying (Knopf).

Non Fiction Award

Alan Lomax, The Land Where the Blues Began (Pantheon).

Biography Award

Edmund White, Genet (Knopf).

Poetry Award

Mark Doty, My Alexandria (University of Illinois Press).

National Book Awards (Verenigde Staten), $ 10 000 elk

Fiction Award

William Gaddis, A Frolic of His Own (Simon & Schuster/Poseidon Press).

Poetry Award

James Tate, The Worshipful Company of Fletchers (Ecco Press).

Non Fiction Award

Sherwin B. Nuland, How We Die (Knopf). De vertaling, Hoe wij doodgaan, is verschenen bij Anthos.

Pulitzer Prize for Literary Fiction (Verenigde Staten)

E. Annie Proulx, The Shipping News (Scribners). De vertaling, Scheepsberichten, is verschenen bij De Geus.

Sue Kaufman Prize for First Fiction (Verenigde Staten)

Emile Capouya, In the Sparrow Hills (Algonquin Books). ◆ Prijs van de American Academy of Arts and Letters. De vertaling, Staren onder de zon, is verschenen bij Nijgh & Van Ditmar.

Hans Christian Andersen Award

Michio Mado (Japans schrijver). ◆ Tweejaarlijkse internationale onderscheiding op het gebied van de kinderen jeugdliteratuur.

Georg Büchnerpreis (Duitsland), 60 000 dm

Adolf Muschg (Zwitsers auteur), voor zijn gehele oeuvre. ◆ Prijs van de Deutsche Akademie für Sprache und Dichtung.

Friedenspreis des Deutschen Buchhandels, 25 000 dm

Jorge Semprun (Spaans schrijver en ex-minister van cultuur). ◆ De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan persoonlijkheden uit de literatuur, de kunst of de wetenschap die een bijdrage hebben geleverd aan het ideaal van de vrede.

Oostenrijkse Staatsprijs voor Europese Literatuur, 200 000 schilling

Salman Rushdie (Brits auteur), voor zijn gehele oeuvre.

Prix Goncourt (Frankrijk), 50 ff

Didier van Cauwelaert, Un aller simple (Albin Michel). De Nederlandse vertaling verschijnt bij Meulenhoff.

Goncourt du premier roman (Frankrijk), 40 000 ff

Bernard Lamarche-Vadel, Vétérinaires (Gallimard).

[p. 74]

Prix Renaudot (Frankrijk)

Guillaume Le Touze, Comme ton Père (L'Olivier). ◆ Door literaire journalisten toegekende prijs als tegenhanger van de Prix Goncourt.

Prix Médicis (Frankrijk), 4500 ff

Yves Berger, Immobile dans le courant du fleuve (Grasset).

Prix Médicis Etranger

Robert Schneider (Oostenrijks auteur), Frère Sommeil (Calmann-Lévy).

Prix Médicis Essais

Jerôme Garcin, Pour Jean Prévost (Gallimard).

Prix Fémina (Frankrijk), 5000 ff

Olivier Rolin, Port-Soudan (Seuil). De vertaling verschijnt bij Manteau/Meulenhoff.

Prix Fémina Etranger, 5000 ff

Joan Brady (Brits schrijfster), Sacred Country (André Deutsch). ◆ De prijzen worden elk jaar toegekend door een jury van uitsluitend vrouwelijke letterkundigen.

Prix Interallié (Frankrijk)

Marc Trillard, Eldorado 51 (Phébus).

Prix du Levant (Frankrijk), 300 000 ff

Rachid Mimouni (Algerijns auteur), La malédiction (Stock). De vertaling, De vloek, is verschenen bij Thoth.

Grand Prix du Roman (Frankrijk), 100 000 ff

Frédéric Vitoux, La Comédie de Terracina (Seuil). ◆ Prijs van de Académie Française.

Prix Albert Camus (Frankrijk), 20 000 ff

Jean Daniel, l'Amie anglais (Grasset).

Premio Strega (Italië)

Giorgio Montefoschi, La casa del padre (Bompiani).

Premio Campiello (Italië)

Antonio Tabucchi, Sostiene Pereira (Feltrinelli).

Premio Planeta (Spanje), f 675 000

Camilo José Cela, La cruz de San Andres (Planeta).

Premio Cervantes (Spanje), $ 115 000

Mario Vargas Llosa (Peruaans schrijver), voor zijn gehele oeuvre. ◆ Oeuvreprijs voor Spaanstalige literatuur. Vargas Llosa wordt in Nederland uitgegeven door Meulenhoff.