Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 22

Verschenen

Lyckle de Vries, Gerard de Lairesse. An Artist between Stage and Studio. Amsterdam, AUP 1998. ISBN 90-5356-250-8. XIV + 212 blzz. Prijs: f 59,50.

De schrijver heeft binnen het kader van een groter theater-iconografisch project een studie gemaakt van de positie, opvattingen en invloed van De Lairesse (1640-1711), niet alleen met betrekking tot de Nederlandse schilderkunst, maar vooral het toneel. Aan te bevelen lectuur over deze schilder-theoreticus, die zovele malen bij Weyerman voorkomt, zij het niet altijd in gunstige zin. [AH]

P.F. Thomése, Het zesde bedrijf. Roman. Amsterdam, Em. Querido 1999. 278 blzz. ISBN 90-214-8432-3.

Historische roman over de Nederlandse Matahari van de 18^e eeuw: Etta Palm, barones d'Aelders (1743-1799); politiek intrigante in het Parijs van rond 1790, waar zij bij het parlement een petitie indiende over de rechten van de vrouw (recht op echtscheiding!). Tegelijk stadhoudersgezind, en correspondente van pensionaris Van de Spiegel.

Een intrigerende vrouw. Een vrouw die het mogelijk maakt om haar heen iets te concipiëren in een kruisverbinding van Les Liaisons dangéreuses (Choderlos de Laclos), en Les nuits de Paris (Restif de la Bretonne). In dit werk heeft het de schrijver echter behaagd van Etta een dommig gansje te maken, nogal dik bovendien. Getrouw aan de Nederlandse traditie bij historische romans is het boek gelardeerd met naturalistische details. Men waant zich, kortom, eerder in de Camera Obscura tijdens een rellerig avondje ‘vergulden’, dan in het revolutionnaire Parijs. [AH]

[p. 192]

Clazien Medendorp. Gerrit Schouten (1779-1839). Botanische tekeningen en diorama's uit Suriname. Amsterdam, Kon. Inst. voor de Tropen 1999. 160 blzz. ISBN 90-6832-279-6. Prijs f 39,-.

Prachtige tekeningen en gezichten, van de zoon van een vrije kleurlinge en een koloniaal ambtenaar, tevens dichter en uitgever. Veel over Suriname aan het eind van de achttiende eeuw. [AH]

Henricus Chastelain, On the study of eloquence / De Studio Oratorio (1703). Edited, introduced and translated by Chris L. Heesakkers and Jeroen Jansen with the co-operation of Wilhelmina G. Kamerbeek. Amsterdam, A D & L publishers 1999. 32 blzz.

Naast elkaar de Latijnse tekst en Engelse vertaling van een rede over de welsprekendheid, gehouden aan het Amsterdamse Athenaeum Illustre, door Chastelain, leerling van Petrus Francius. In de inleiding enkele opmerkingen over spreker en tekst. [AH]

Geertje Wiersma, Johanna Borski Financier van Nederland 1764-1846. Amsterdam, Prometheus 1998. ISBN 90-5333-635-4. 134 blzz. Prijs: f 29,90.

De jaartallen hadden achter de naam ‘Borski’ moeten staan, zo blijkt: de werkzaamheden van Johanna op financieel terrein beginnen pas na de dood van haar man, in 1814. [AH]

Thea Roodhuyzen. In woelig vaarwater. Marineofficieren in de jaren 1779-1802. Amsterdam, De Bataafsche Leeuw 1998. ISBN 90-6707-477-2. 240 blzz.

Zeer mooi geïllustreerd werk over marinemensen in het tijdvak van de hervorming van de Nederlandse vloot, een gevolg van de politieke en maatschappelijke veranderingen binnen de republiek. Eerder samenvatting dan analyse. [AH]

Le ‘Traité des trois imposteurs’ et ‘L'Esprit de Spinosa’. Philosophie clandestine entre 1678 et 1768. Textes présentés et édités par Françoise Charles-Daubert. Oxford, Voltaire Foundation 1999. ISBN 0-7294-0535-4. 800 blzz. Prijs: f 285,40.

Teksteditie van verschillende drukken van de beroemde verhandeling over de drie bedriegers Moses, Jesus, en Mahomed. Die verhandeling verscheen (deels) ook wel onder de titel De Geest van Spinoza. Een belangrijke bron voor sommige verlichtersdenkbeelden omtrent religie. In de Republiek gevestigde radicalen en drukkers spelen een rol. [AH]

Michiel Rudolf Wielema. Ketters en Verlichters. De invloed van het Spinozisme en Wolffianisme op de Verlichting in gereformeerd Nederland. Z.p. [1999] Proefschrift VU 1999. Geen ISBN.196 blzz. Prijs: f 49,50.

Behandeling van de vraag hoe een verlichte theologie in het Nederland van de achttiende eeuw kon ontstaan. Het boek bevat een aantal eerdere studies: over Jacobus Verschoor, Antony van Dalen, Frederik van Leenhof, Bekkerianen, Willem Deurhoff, Leibniz en Wolff aan de noordelijke universiteiten, de Nederlandse vertalingen van Wolff en Leibniz, Christiana Leonora de Neufville, de Verlichting te Rotterdam, en Bernard Nieuhoff. Een nuttig boek! [AH]